In navolging van deel 1 ->
Poolkappen smelten en het 2e deel ->
Poolkappen, IJsbergen en Gletsjers #2 is hier deel 3. Alle informatie en/of nieuwsberichten over (smeltende)
poolkappen,
land-/zeeijs en/of
gletsjers Kan je hier kwijt
Even wat voorinformatie
GletsjersEen gletsjer is een ijsmassa die gevormd wordt op land en dik en groot genoeg is om bergafwaarts te stromen.
Gletsjers, inclusief de Antarctische en Groenlandse ijskap, bedekken circa 15 miljoen km2 aardoppervlak en bevatten 29 miljoen km3 ijs, ongeveer 87% van alle zoetwater op aarde.
Gletsjers oefenen door hun enorme gewicht en sterke slijpende werking grote invloed op het land eronder uit. Een gletsjerdal heeft een U-vormige doorsnede, in tegenstelling tot een rivierdal dat meer V-vormig is.
Waar in de winter meer sneeuw valt dan er afsmelt in de zomer zal deze zich opstapelen. Een gletsjer wordt gevormd als dikke sneeuwlagen door hun eigen gewicht onderaan tot ijs worden verdicht. Dat gaat in fasen. Sneeuw wordt eerst omgezet tot firn, een korrelige ijsmassa die gevormd wordt doordat sneeuwkristallen onder de toenemende druk van de bovenliggende lagen van vorm veranderen en zich herordenen. Onder invloed van sijpelend smeltwater kan dit proces sneller plaatsvinden.
Later, en dus dieper in de gletsjer, vormt firn door de toenemende druk wit gletsjerijs. Tenslotte wordt het verdicht tot blauw gletsjerijs. Het ijs wordt door de enorme druk plastisch en kan onder invloed van de zwaartekracht langzaam bergafwaarts gaan stromen.
Klimatologische voorwaarden voor het ontstaan van gletsjers zijn voldoende neerslag en voldoende lage temperaturen. Deze omstandigheden doen zich voor in hooggebergten en in de poolgebieden.
Aan het eind van de gletsjer vindt afsmelting plaats. Het smeltwater stroomt hier uit de gletsjerpoort en vormt een riviertje.
IJskappen, of soms genoemd PoolkappenEen ijskap is een koepelvormige, aaneengesloten ijsmassa van grote omvang.
Op Aarde bevinden zich twee grote ijskappen, te weten de Groenlandse ijskap en de Antarctische ijskap. Daarnaast bevinden zich op Aarde nog talloze kleinere ijskappen, bijvoorbeeld de Vatnajökull op IJsland, de Hardangerjøkulen in Noorwegen en de Agassiz-ijskap op Ellesmere Island in Arctisch Canada.
In het Nederlands wordt ook de term poolkap gebezigd. Daarmee wordt de Antarctische ijskap bedoeld, en het meerjarige zeeijs rond de Noordpool. Het laatstgenoemde is echter volgens de definitie geen ijskap.
De huidige opwarming van de aarde zorgt ervoor dat de Groenlandse ijskap in omvang afneemt. Van de Antarctische ijskap is dit minder zeker, omdat een stijging van de temperatuur in het Antarctische gebied ook kan leiden tot meer verdamping van oceaanwater en vervolgens voor meer sneeuwval. Een grootschalige afsmelting van ijskappen door klimaatverandering kan grote gevolgen hebben voor het leefklimaat van mensen overal ter wereld door de stijging van de zeespiegel. Hieronder kan je zien wat er al voor verschil is opgetreden op de NoordPool.
AntarcticaAntarctica is een continent rond de Zuidpool van de aarde, omringd door de Indische Oceaan en de Grote Oceaan, die beneden de 60e breedtegraad tegenwoordig worden aangeduid als de Zuidelijke Oceaan (of Antarctische Oceaan). Het land en de zeeën om Antarctica worden gezamenlijk aangeduid als Antarctis. Antarctica is de koudste plek op aarde. De laagste temperatuur officieel ooit gemeten was op de Zuidpool: -88°C; (Officieus zelfs -91°C), en het continent is bijna volledig bedekt met ijs. Antarctica mag niet verward worden met de Arctis, de Noordpool, een naam die afkomstig is van het Griekse woord \"arctos\" (beer). Antarctica ligt aan de andere kant (anti-) van de aarde waar het sterrenbeeld Grote Beer niet zichtbaar is.
Antarctica is het vijfde continent qua oppervlakte, na Azië, Afrika, Noord-Amerika en Zuid-Amerika. Het is ook het continent met de laagste gemiddelde luchtvochtigheid. Van al het ijs op de wereld ligt 90% op Antarctica. De gemiddelde dikte van de ijskap bedraagt 2200 meter en op het dikste punt is het ijs maar liefst 4776 meter dik. Het meeste ijs is meer dan honderdduizend jaar oud, maar niet heel Antarctica heeft al die tijd onder het ijs gelegen. Een Brits-Zweedse expeditie ontdekte in 1949 dat grote delen van Antarctica, zoals Dronning Maud Land, tot zo\'n 10.000 jaar voor Christus nog vrij waren van ijs.
Er loopt ook een apart topic over Antarctica op Fok!
Antarctica !Pakijs of ZeeijsPakijs of zeeijs ontstaat uit bevroren oceaanwater. Omdat de oceanen uit zoutwater bestaan vindt dit plaats bij een temperatuur van ten hoogste -1.8 °C. Een ijsberg is een drijvende ijsmassa afkomstig van een gletsjer of een ijskap en dus geen pakijs.
Pakijs komt voor nabij de polen van de Aarde, en beslaat in de winter een groter gebied dan in de zomer. Rondom Antarctica (aan de zuidpool) komt veel meer pakijs voor dan bij de noordpool. Zuidpoolpakijs is gemiddeld ongeveer één meter dik, in de zomer smelt het grotendeels weer. Het pakijs bij de noordpool smelt in het zomerseizoen minder door de kleinere variatie in temperatuur, waardoor het ijs daar uit meerdere lagen bestaat en drie tot vier meter dik wordt.
Het veranderende gebied waar pakijs voorkomt tijdens het jaar IjsbergenEen ijsberg is een drijvende ijsmassa afkomstig van een gletsjer of een ijskap. IJsbergen worden via de zeestroom vervoerd en kunnen wel een afstand van meer dan 1000 km afleggen alvorens ze gesmolten zijn. Ongeveer 8/9 van deze ijsmassa bevindt zich onder water, waardoor men een vertekend beeld krijgt van de ijsberg of deze veel te laat opmerkt.
Omdat ijs in gewicht 10% lichter is dan water (de dichtheid van ijs is ongeveer 920 kg/m3 en die van zeewater ongeveer 1025 kg/m3), ligt 90% van de berg onder water. Dat betekent niet, dat een ijsberg van 10 meter hoog, tot 90 meter onder water zit, zoals wel wordt beweerd. Van een ijsberg zijn alleen de uitstekende delen boven het water zichtbaar en niet de brede basis die onder water ligt. IJsbergen zijn groot; de meeste hebben een hoogte van 50 meter, maar dat is nog altijd de hoogte van een flat van 20 verdiepingen. Sommige steken meer dan 100 meter boven het water uit, vergelijkbaar met de Utrechtse Domtoren. In de Baffin Baai is ooit een ijsberg van 215 meter hoogte gesignaleerd.
In bergachtige, koude streken schuiven gletsjers ongeveer een meter per dag. Zodra ze de zee bereiken, breken er grote stukken af en dat zijn de ijsbergen. Op het Noordelijk Halfrond worden per jaar zo\'n 12000 ijsbergen gevormd, waarvan er 8000 ontstaan langs de Groenlandse westkust. Een kleine 400 ijsbergen drijven met de koude Labradorstroom zuidwaarts tot bij Newfoundland. Daar zijn ze een gevaar voor de scheepvaart. Vooral de kleinere brokken waarin ijsbergen uiteenvallen zijn gevaarlijk, omdat de radar die niet ziet. Mist die vaak in gebieden met smeltend ijs optreedt maakt het nog gevaarlijker.
Landijs[/u]
Landijs is ijs dat op het land ligt, in tegenstelling tot zeeijs. Landijs dat niet, of slechts voor een heel klein deel, wegdooit in de zomer wordt meestal gletsjer genoemd.
De grootste massa\'s van permanent landijs bevinden zich op Antarctica en Groenland en heten ook wel ijskappen.
De ontwikkeling van het landijs is van groot belang voor de verwachte zeespiegelstijging ten gevolge van het versterkte broeikaseffect. Het water dat vrijkomt door het kleiner worden van de hoeveelheid permanent landijs zal een bijdrage leveren aan de stijging van de zeespiegel. Het zeeijs, zoals het ijs rond de Noordpool, speelt hier geen rol in omdat het immers al drijft op het water, z\'n eigen gewicht aan water verplaatst en zo al dezelfde bijdrage levert aan de hoogte van de zeespiegel dan wanneer het gesmolten zou zijn. Dat betekent dat voor de hoogte van de zeespiegel het smelten van de poolkap in de Arctische zeeën geen gevolgen heeft. Het smelten van het landijs van bijvoorbeeld Groenland en Antarctica daarentegen heeft wel gevolgen voor de zeespiegel.
De gemiddelde zeespiegel is in de 20e eeuw gestegen met 0,1 tot 0,2 meter, voornamelijk vanwege opwarming van het zeewater en het smelten van landijs. Wanneer de grote massa landijs op West-Antarctica geheel zou smelten zou de zeespiegel mondiaal zo\'n 6 meter stijgen. Zo\'n grote smelting wordt in de 21e eeuw echter niet waarschijnlijk geacht. De huidige bijdrage van de ijskappen op Groenland en Antarctica is kleiner dan die van kleinere gletsjers. Grote massa\'s landijs reageren namelijk traag en langdurig op klimaatsverandering. De reactietijd (of responstijd) van grote ijskappen is groot: veranderingen in het klimaat werken nog enkele millennia door in het gedrag en omvang van ijskappen.
Gedurende de ijstijden was een groot gedeelte van Noord-Europa, de Alpen en Noord-Amerika met landijs bedekt. Destijds stond de zeespiegel ongeveer 125 meter lager dan tegenwoordig.
[u]De Cryosfeer (Cryosphere)De cryosfeer zijn de gebieden waar water voorkomt in de vorm van sneeuw, permafrost, pakijs of gletsjers. Pas twee miljard jaar geleden, door afkoeling van de aarde, werd voor het eerst de cryosfeer gevormd.
Seizoen- en klimaatveranderingen leiden tot fluctuaties in de cryosfeer. Grote veranderingen in de cryosfeer leiden tot zeespiegelstijgingen wat weer invloed heeft op het klimaat en de biosfeer. Tegenwoordig is met behulp van satellieten de omvang van de cryosfeer vrij nauwkeurig te bepalen. Tijdens ijstijden neemt de cryosfeer sterk in omvang toe.
Actuele Stand van Zaken op de Noord- en ZuidpoolNOORDPOOLZUIDPOOLOverige Links•
WikiPedia over IJskappen•
WikiPedia over Gletsjers•
LiveScience - Antarctica•
All About The Cryosphere•
De Cryosphere Today•
All About Glaciers/Gletsjers•
WikiPedia over Antarctica===========================================================================
Heb je informatie, nieuwsberichten en/of andere nuttige linkjes omtrent de Poolkappen, Gletsjers of Jjsbergen/IJsmassa\'s, alles is welkom hier