VVD-topeconoom: "Nu niet bezuinigen, maar investeren"

quote:

'Politici bestrijden de vorige crisis'
Wat de meeste politici doen, is de crisis van de jaren tachtig bestrijden. 'En daardoor kan de huidige crisis nog heel lang duren', betoogt Sammy van Tuyll van de Liberaal Democratische Partij (LibDem).

Generaals zijn vaak bezig de vorige oorlog uit te vechten. Het lijkt alsof de meeste politici in Nederland ook de vorige economische crisis aan het bestrijden zijn. Als je Rutte, Pechtold, van Haersma Buma hoort spreken hebben zij een uitstekend recept om de crisis op te lossen. Maar dan wel die van begin jaren tachtig van de vorige eeuw. Niet de huidige. Je vraagt je af of zij het verschil wel kennen tussen een Keynesiaanse en een klassieke werkloosheid.

In de jaren tachtig was er sprake van een klassieke werkloosheid. De lonen waren te hoog ten opzichte van de prijzen. Het was daarom niet lonend om de werkgelegenheid uit te breiden. Nederland leed aan de zogenoemde Dutch disease en had zich uit de markt geprijsd. Wij gaven als land meer uit dan wat wij verdienden en hadden dus een tekort op de betalingsbalans. In die situatie had het geen zin om het tekort van de overheid te laten oplopen. Er was immers geen sprake van een vraagtekort. Toch is het overheidstekort toen fors gestegen: van 0,8 procent in 1977 naar maar liefst 6,2 procent in 1982. Dat was toen niet verstandig en onder die omstandigheden was het beter geweest de overheidsfinanciën sneller op orde te brengen.

Situatie
Nu is de situatie heel anders: er is sprake van een Keynesiaanse werkloosheid. De economie krimpt door een tekort aan vraag naar goederen en diensten. Onder die omstandigheden moet de overheid juist zorgen dat de vraag op peil blijft. Dat gebeurt nu niet en doordat de overheid bezuinigingen en lastenverhogingen aankondigt, worden de mensen bang en geven minder uit.

Je ziet in Nederland de binnenlandse bestedingen teruglopen en de Nederlandse economie doet het dan ook slechter dan die van de omringende landen. Een duidelijk verschil met de jaren tachtig is ook dat wij al jaren een fors overschot op de betalingsbalans hebben: wij verdienen als land meer dan dat wij uitgeven. Dat overschot loopt nu verder op door de terugval van de binnenlandse bestedingen en dat is niet goed voor het evenwicht in Europa.

Onder de huidige omstandigheden is het het beste om de zogenaamde automatische stabilisatoren te laten werken: het overheidstekort loopt dan iets op en zal vanzelf weer dalen als de economie weer aantrekt.

En de staatsschuld dan? Natuurlijk zal die iets stijgen, maar dat moet ook in perspectief worden geplaatst. In 1950, tijdens de wederopbouw was deze 141 procent van het bruto binnenlands product. Dat is als gevolg van economische groei gedaald tot 38% in 1977. Door de crisis in de jaren tachtig liep deze op tot 77 procent in 1993. Op dit moment bedraagt de staatsschuldquote 72 procent.

Een groot verschil is evenwel de lange rente. In de jaren tachtig was deze heel hoog, met een top van 11,5 procent in 1981. Dat past bij het economisch beeld van toen: een klassieke werkloosheid die met verkeerd beleid bestreden werd. Als gevolg daarvan betaalde de overheid enorme rentelasten over de staatsschuld met maxima van 6,2 procent van het bruto binnenlands product in 1985 en 1992. Nu bedraagt de lange rente 2,0 procent en zijn de rentelasten van de overheid 2,0 procent van het bruto binnenlands product.

Gezond
Natuurlijk is het verstandig de staatsschuld niet te ver te laten oplopen en moeten de overheidsfinanciën op termijn weer gezond zijn. Maar voor gezonde overheidsfinanciën is een gezonde economie nodig. Met het huidige beleid bereik je dat niet. Doordat de binnenlandse bestedingen teruglopen, zal de werkloosheid verder stijgen en zullen bedrijven failliet gaan. Dat is kapitaalvernietiging. De lessen van de jaren tachtig laten zien dat een "verloren generatie" - schoolverlaters die geen werk kunnen vinden - tenminste tien jaar nodig heeft om de schade weer in te halen. Dat is pas echt lasten naar de toekomst verschuiven.

Het zou goed zijn als de politici de balans tussen deze twee kwaden eens zouden opmaken: een iets hogere staatsschuld bij een lage rente of een hoge werkloosheid en een verloren generatie. LibDem kiest voor werkgelegenheid en het gezond maken van de economie. Dan daalt het overheidstekort en de staatschuld vanzelf, dat duurt alleen iets langer. Dat beleid past nu in de huidige economisch omstandigheden.

Wat de meeste andere politici doen is de crisis van de jaren tachtig bestrijden. En daardoor kan de huidige crisis nog heel lang duren. Zij schuiven daarmee lasten naar de toekomst. Hoezo aanpakken en nu vooruit?

quote:

Op dinsdag 4 september 2012 13:41 schreef Kowloon het volgende:
Ik ben geen held in macro-economie, maar ik zal meneer Van Tuyll toch eens een goed boek toe zenden over Keynesiaanse macro-economie, dat is zo te lezen wel nodig.

quote:

Op dinsdag 4 september 2012 13:44 schreef Kowloon het volgende:
Ik dacht laat ik maar eens wat korter door de bocht reageren want op een eerdere, meer onderbouwde post is tot nog toe weinig reactie gekomen.

quote:

Op maandag 3 september 2012 17:25 schreef Kowloon het volgende:
... degene die uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor het begrotingstekort en de staatsschuld zijn de politici. Nuchter economisch kijken is een leuke vrijdagmiddagexercitie op de economische faculteit. Een goede vingeroefening voor student en docent.

In de politiek kan men zich die ruimte niet veroorloven. Ten eerste kan de politiek niet zo vrij aan de knoppen kan zitten vanwege democratische controle. En ten tweede omdat de politiek voor hun vermogen om aan de knoppen te kunnen zitten minstens iedere 4 jaar bij de kiezer langs moet gaan. Dat is een wezenlijk andere positie dan waarin een econoom zich begeeft en zorgt er dus ook voor dat andere afwegingen gemaakt moeten worden.

quote:

Op maandag 3 september 2012 17:25 schreef Kowloon het volgende:
Economisch onderzoek heeft laten zien dat de component die politiek heet er voor zorgt dat de begrotingsdiscipline afneemt. Anti-cyclisch beleid vergt een grotere begrotingsdiscipline dan cyclisch beleid en daarom is anti-cyclisch beleid geen verstandige keus in een tijd waarin de politiek toch al sterk verdeeld is. Bovendien laat economisch onderzoek zien dat de begrotingsdiscipline toeneemt als er vuistregels zijn waar de politiek zich op kan richten. In dat licht moet er naar mijn mening dan ook naar de 3 % regel gekeken worden. Economisch gezien is die regel niet zo zinvol, maar zodra er een politieke component bij betrokken is krijgt deze vuistregel zijn waarde.

quote:

Op maandag 3 september 2012 17:25 schreef Kowloon het volgende:
Dat is zo ongeveer als stellen dat 1 + 1 = 2. Immers economische ontwikkeling is gedefinieerd als ontwikkeling van de consumptie van goederen en diensten. Een krimpende economie duidt dus per definitie op een negatieve ontwikkeling van de consumptie van goederen en diensten, dus zo lust ik er nog wel een paar.

quote:

Op dinsdag 4 september 2012 14:20 schreef Die_Hofstadtgruppe het volgende:

[..]

Hij gaat volledig voorbij aan het feit dat we in de jaren 80 nog een soevereine staat waren met een eigen munt, maar we tegenwoordig aan de euro hangen en zodoende de slaaf van de financiele wereld zijn geworden. Want die kijken dus niet meer alleen naar NL, maar ook naar de rest. En zodoende zijn we vandaag al weer afgewaardeerd als EU omdat men verwacht dat landen als NL een flinke opdomper gaan krijgen van de problemen in Spanje (en daarna Italie). En dan verdwijnen je lage rentes als sneeuw voor de zon.

quote:

Op dinsdag 4 september 2012 14:31 schreef Die_Hofstadtgruppe het volgende:

[..]

De vrees voor stijgende rentes is helemaal niet ongegrond. Vooralsnog gaat het kapitaal de zuidelijke landen uit en stijgen de rentes daar en zijn wij een veilige vluchthaven. Maar als Spanje echt ompleurt weten ze dat onze zakken ook in 1 klap leeg zijn. En dan gaat de kapitaalvlucht vanuit NL hopa Europa uit, de rentes zullen enorm stijgen en we zullen hetzelfde lot ondergaan als de PIGGS.

quote:

Op dinsdag 4 september 2012 14:40 schreef Die_Hofstadtgruppe het volgende:

[..]

We kunnen Griekenland en Spanje niet helpen, want dat geld is er niet. Het enige wat we kunnen doen is OF als een speer onze overheidsfinanciën op orde maken zodat we niet meer HOEVEN te lenen en daardoor ongevoelig zijn voor marktschommelingen (en de huidige leningen zijn al tegen gunstige rentes afgesloten) OF de ECB gaat (tegen de wet in) de schulden van de PIGGS opkopen en geld drukken. In dat geval stapt Duitsland eruit en is de EU afgelopen.