De realityserie 'De rechtbank' lijkt de willen uitstralen dat rechters ook mensen zijn. Rechters zijn juíst mensen, schrijft columnist voor Volkskrant.nl Martijn Simons. Maar door hem op de televisie te brengen, raakt hij iets kwijt: 'een goochelaar die zijn trucs uitlegt'. .
Afgelopen maandag ontwaakte ik uit de heerlijke roes die sportzomer heet. Diezelfde dag nog volgden de laatste stuiptrekkingen, 's middags de huldiging in Den Bosch, of all places. Er werd gezongen door Nick en Simon. Dit laatste had ik niet hoeven vermelden, als er tegenwoordig gezongen wordt, op televisie, bij een evenement van nationaal belang, worden steevast die twee met een dubbeldekker naar de plek des onheils gereden. Je zal daar als sporter maar tussen moeten staan, de hele tijd leuk doen. Ik snapte Epke's tranen later die dag maar al te goed: hij mocht eindelijk naar huis. Naar mamma, waar we vroeg of laat allemaal naartoe willen.
's Avonds schoven nog wat sporters met ouders en medaille (kunnen we misschien kappen met zo'n ding een gouden 'plak' te noemen, dat is zo treurig) aan bij Knevel en Van den Brink. Pardon, Knevel en Van den Brink? Jawel, ze zijn er weer. Enige gedachte mijnerzijds: hé, dat betekent binnenkort weer Pauw en Witteman.
Afgelopen met de sport dus. Ja, de eredivisie is weer begonnen, maar voorlopig zit ik niet te wachten op al die ellendige voetballertjes en dat peloton norse, ongeïnspireerde trainers.
Vorige week schreef ik over reality-tv. Nu weer. De realityserie 'De rechtbank' volgt een aantal rechters van de rechtbank Utrecht. De behandelde zaken zijn klein en herkenbaar: een man wiens bezwaar tegen een verkeersboete wordt afgewezen, omdat hij zijn bezwaarschrift te laat heeft ingediend, een vrouw die claimt juist niet door rood te zijn gereden ('ik ben een brave burger'), en een man die graag de schuldsanering in wil om die ellendige deurwaarders niet steeds op zijn stoep te vinden.
Opvallend is dat iedereen zo vriendelijk blijft tegen de rechters. Zelfs de man die een ISD-maatregel krijgt opgelegd, verlaat de rechtszaal met een gestameld: 'Toch bedankt.' De rechters roepen stuk voor stuk het gevoel op dat ik ook krijg bij een goede huisarts: direct vertrouwen. Wat de rechter ook beslist, hij is oprecht en integer. Over haar leesbril kijkt de rechter de vrouw aan die haar boete ongedaan wil zien, ze buigt iets naar voren, en als ze dichterbij zat zou ze wellicht zelfs even een hand op de arm van de vrouw hebben gelegd: 'Ik begrijp goed wat u bedoelt, maar...'
Rechters zijn ook mensen, lijkt het programma te willen uitstralen. Rechters zijn juíst mensen. Er valt veel te zeggen voor die benadering, en het lijkt me niet uitgesloten dat de openheid die het programma geeft, leidt tot een groter vertrouwen in de rechterlijke macht. De dagelijkse praktijk van de rechter wordt op een prettige manier invoelbaar gemaakt. Stuk voor stuk zijn de rechters sympathiek en betrokken.
Een enkele keer zien we een onhandige set-up, een rechter die in de wandelgangen iets aan de griffier van dienst uitlegt, waarbij je meteen ziet dat zij dat heus wel weet, maar dat het voor de kijker gebeurt. Nou ja, daar zet ik me wel overheen.
Anderzijds brengt het programma de rechter zo dichtbij dat ik me kan voorstellen dat hij iets van zijn magie verliest. Een deel van het gezag van de rechter bestaat uit zijn anonimiteit en de afstand tussen hem en de burger. Je ziet een rechter in principe alleen maar wanneer je in de rechtszaal komt. Door hem op de nationale televisie te brengen, raakt hij iets kwijt. Oneerbiedig zou je kunnen zeggen: een goochelaar die zijn trucs uitlegt.
Een programma als 'De rechtbank' past in de trend van meer openheid bij de rechterlijke macht. Een officier die bij RTL Boulevard aanschuift, rechters die hun praktijk gedeeltelijk blootleggen. Die openheid is te prijzen, maar je moet waakzaam blijven. Televisieproducenten hebben andere belangen. De eerste aflevering stemt in ieder geval tevreden.
Het enige wat het hele idee onderuit haalt, is dat je op de site die bij het programma hoort, zelf kan oordelen over een bepaalde zaak. Dat is nu juist níet de bedoeling. Op die manier wordt het ambt dat de rechter bekleedt achteraf alsnog gedegradeerd tot een infantiel spelletje, waarbij je met een muisklik een oordeel kan vellen. Schrappen dus.
Niet alle reality-tv is hetzelfde, wil ik maar zeggen.
Ik noem een Tony van Heemschut,een Loeki Knol,een Brammetje Biesterveld en natuurlijk een Japie Stobbe !