W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
21-12-2011
Raket met Nederlander André Kuipers gelanceerd
© reuters
© getty
De Nederlandse astronaut André Kuipers is op weg gegaan naar het internationale ruimtestation ISS. Een Sojoezraket met Kuipers werd vandaag gelanceerd vanaf de ruimtebasis Bajkonoer in Kazachstan. Aan boord zijn ook de Rus Oleg Kononenko en de Amerikaan Don Pettit. Kuipers en zijn twee reisgenoten komen vrijdag aan bij het ISS.
Het ruimtestation is de woning van Kuipers voor de komende vijf maanden. In mei keert hij terug op aarde. Geen Nederlander is ooit zo lang in de ruimte geweest. Kuipers verbleef in 2004 al anderhalve week in de ruimte. Wubbo Ockels en de Nederlandse Amerikaan Lodewijk van den Berg maakten in 1985 een ruimtereis van een week.
Kuipers zal in de ruimte 57 wetenschappelijke experimenten uitvoeren. Zo zal hij kijken wat langdurige gewichtloosheid doet met het menselijk lichaam. Ook wil hij kinderen het belang van ruimtevaart en wetenschap duidelijk maken. (anp/eb)
(HLN)
Raket met Nederlander André Kuipers gelanceerd
© reuters
© getty
De Nederlandse astronaut André Kuipers is op weg gegaan naar het internationale ruimtestation ISS. Een Sojoezraket met Kuipers werd vandaag gelanceerd vanaf de ruimtebasis Bajkonoer in Kazachstan. Aan boord zijn ook de Rus Oleg Kononenko en de Amerikaan Don Pettit. Kuipers en zijn twee reisgenoten komen vrijdag aan bij het ISS.
Het ruimtestation is de woning van Kuipers voor de komende vijf maanden. In mei keert hij terug op aarde. Geen Nederlander is ooit zo lang in de ruimte geweest. Kuipers verbleef in 2004 al anderhalve week in de ruimte. Wubbo Ockels en de Nederlandse Amerikaan Lodewijk van den Berg maakten in 1985 een ruimtereis van een week.
Kuipers zal in de ruimte 57 wetenschappelijke experimenten uitvoeren. Zo zal hij kijken wat langdurige gewichtloosheid doet met het menselijk lichaam. Ook wil hij kinderen het belang van ruimtevaart en wetenschap duidelijk maken. (anp/eb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Een Rus, een Amerikaan en een Nederlander zitten in een ruimtecapsule (maak af)
There are no things, but as a consequence there are as many things as we like
als dat maar goed gaatquote:Op donderdag 22 december 2011 10:59 schreef SpecialK het volgende:
Een Rus, een Amerikaan en een Nederlander zitten in een ruimtecapsule (maak af)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-12-2011
Complexe moleculen ontdekt op Pluto
Nieuw onderzoek wijst erop dat zich op het oppervlak van Pluto hele complexe, organische moleculen bevinden.
Wetenschappers trekken die conclusie nadat ze Pluto met behulp van de Hubble-telescoop bestudeerden. Het oppervlak van Pluto bleek ultraviolet licht te absorberen. Dat wijst erop dat zich op het oppervlak complexe moleculen bevinden. Bijvoorbeeld koolwaterstofmoleculen.
De moleculen ontstaan waarschijnlijk doordat zonlicht of kosmische straling een reactie veroorzaakt met methaan of stikstof op Pluto. Maar belangrijker nog dan het ontstaan van de moleculen zijn de gevolgen die de aanwezigheid van de moleculen heeft. Het is namelijk heel goed mogelijk dat de moleculen mede verantwoordelijk zijn voor de roodachtige kleur van Pluto.
De onderzoekers zijn in hun nopjes met hun ontdekkingen. “De ontdekking die we met Hubble hebben gemaakt herinnert ons eraan dat ons nog veel meer spannende ontdekkingen te wachten staan als het gaat om de samenstelling en de ontwikkeling van het oppervlak van Pluto,” vertelt onderzoeker Alan Stern. Flink wat van die ontdekkingen zullen gedaan worden door New Horizons: een ruimtevaartuig dat op dit moment nog onderweg is naar Pluto en er in 2015 moet arriveren.
(Scientias.nl)
Complexe moleculen ontdekt op Pluto
Nieuw onderzoek wijst erop dat zich op het oppervlak van Pluto hele complexe, organische moleculen bevinden.
Wetenschappers trekken die conclusie nadat ze Pluto met behulp van de Hubble-telescoop bestudeerden. Het oppervlak van Pluto bleek ultraviolet licht te absorberen. Dat wijst erop dat zich op het oppervlak complexe moleculen bevinden. Bijvoorbeeld koolwaterstofmoleculen.
De moleculen ontstaan waarschijnlijk doordat zonlicht of kosmische straling een reactie veroorzaakt met methaan of stikstof op Pluto. Maar belangrijker nog dan het ontstaan van de moleculen zijn de gevolgen die de aanwezigheid van de moleculen heeft. Het is namelijk heel goed mogelijk dat de moleculen mede verantwoordelijk zijn voor de roodachtige kleur van Pluto.
De onderzoekers zijn in hun nopjes met hun ontdekkingen. “De ontdekking die we met Hubble hebben gemaakt herinnert ons eraan dat ons nog veel meer spannende ontdekkingen te wachten staan als het gaat om de samenstelling en de ontwikkeling van het oppervlak van Pluto,” vertelt onderzoeker Alan Stern. Flink wat van die ontdekkingen zullen gedaan worden door New Horizons: een ruimtevaartuig dat op dit moment nog onderweg is naar Pluto en er in 2015 moet arriveren.
(Scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-12-2011
Gewichtloos proefkonijn
Kuipers gaat onderzoek doen, ook aan zichzelf
Door: Bruno van Wayenburg
André Kuipers is gisteren de ruimte in geschoten tijdens een spectaculaire nachtlancering in Baikonoer, Kazachstan. Maar morgen moet hij al aan het werk met wetenschappelijke experimenten, het officiële doel van het Internationale Ruimtestation. Een overzicht van proefjes.
Lancering Kuipers
© Sander Koenen
De lancering van vanmiddag.Gesis, een kleine vlam, en dan opeens is er een helgeel licht onder de Sojoez-FG-raket waar André Kuipers en zijn collega's Oleg Kononenko en Don Pettit in zitten, slechts negenhonderd meter van het toeschouwersplatform. Het geruis zwelt aan tot een razend gebulder, de Sojoez komt los, en stijgt, en stijgt.
In de ijskoude Kazachtaanse nacht verlichten de vlammen de sneeuw heldergeel. Je zou kunnen lezen bij het licht, maar iedereen kijkt naar de raket, die hoger en hoger stijgt, en verandert van een kleine zon tot een sterretje. 180...190... zegt een stem in het Russisch, 'de vlucht is normaal'...
Pas na ruim acht minuten wordt er geapplaudisseerd. Dan zijn de drie rakettrappen afgeworpen, en is het Sojoez-ruimtevaartuig in een baan om de aarde gebracht. De lancering is geslaagd. Nog twee dagen lang moeten de mannen gestaag de vorm van hun baantje om de aarde aanpassen om vrijdag netjes bij het Internationaal Ruimtestation aan te meren, maar terugvallen zullen ze nu niet meer.
Kuipers krijgt het druk, de komende weken. Hij moet wennen aan het gewichtloze leven in het ruimtestation, waar alle spullen altijd wegzweven en kwijtraken. Er moet worden uitgeruimd, ingeruimd en opgeruimd, en wetenschappelijke experimenten, de bestaansreden van het ruimtestation, moeten worden ingezet.
Vers bloed
Het eerste meteen al op de dag van aankomst. 'André moet echt meteen aan de gang voor proef KUBIK-ROALD2', zegt Hilde Stenuit, die namens de ruimtevaartorganisatie ESA verantwoordelijk is voor Kuipers' wetenschappelijke programma, dat op vijf minuten precies is ingeroosterd. 'Hij moet aan de gang met bloed van vrijwilligers, geprikt op de dag van lancering. Na langer dan twee dagen gaat dat dood.'
Het is inmiddels bekend dat gewichtloosheid het immuunsysteem aantast, maar hoe dat precies in zijn werk gaat niet. KUBIK-ROALD2 test het vermoeden dat de neurotransmitter anandamide een rol speelt, een stof die signalen tussen zenuwuiteinden overbrengt.
Kuipers, arts van opleiding, heeft ook veel andere biologische en medische proeven in zijn pakket. Het ontbreken van zwaartekracht heeft een flinke invloed op het menselijk lichaam: het immuunsysteem verzwakt, astronauten verliezen spier- en botmassa - zeker als ze niet trainen - en de vloeistofhuishouding verandert doordat het bloed niet meer naar beneden getrokken wordt.
Astronautenlook
Vandaar de typische astronautenlook: een gezwollen gezicht en 'dunne beentjes'. De bloeddruk neemt af, en na terugkomst kunnen langdurige ruimtevaarders niet lang staan zonder flauw te vallen. Ook de energiehuishouding en het ruimtelijk oriëntatievermogen veranderen. Het zijn allemaal zaken waarvoor Kuipers zijn eigen proefkonijn zal zijn.
Het enige door Nederland geleide experiment is een onderzoek naar ruimtehoofdpijn. 'Astronauten zijn niet zomaar gezonde mensen, maar echt supergezonde mensen', zegt Alla Vein, hoofdpijnonderzoekster aan het Leids Universitair Medisch Centrum.
Op aarde hebben ze zelden tot nooit hoofdpijn, maar boven kan dat veranderen. Twaalf van de zeventien astronauten die Vein en collega's ernaar vroegen, had tijdens een verblijf hoofdpijn gehad, soms zelfs zo zwaar dat het voelde 'alsof mijn hoofd explodeert'. Een astronaut kreeg de aanval tijdens een ruimtewandeling.
Niet door ruimteziekte
Maar hoe komt dat? Een bekend verschijnsel onder ruimtevaarders is ruimteziekte, een plotseling opkomende misselijkheid en duizeligheid. Daar werd de ruimtehoofdpijn aanvankelijk ook mee geassocieerd. Maar uit de inventarisatie van Vein bleek dat de samenhang maar dunnetjes was. 'We vermoeden dat het zelfstandig verschijnsel is.'
Bepaald een nijpend gezondheidsprobleem is astronautenhoofdpijn natuurlijk niet, met nog geen honderd actieve astronauten ter wereld, die er bovendien ook nog nauwelijks last van hebben. 'Maar ons doel is om deze hoofdpijn te classificeren, en uiteindelijk ook beter te begrijpen', zegt Vein.
Daarvoor moeten Kuipers en op den duur nog twintig astronauten elke week in het ISS een hoofdpijnvragenlijstje afwerken: hoe lang, wanneer en waar, en ook hoe erg? 'Dat is preciezer dan ons eerdere, terugblikkende onderzoek', zegt Vein. 'Je kunt bijvoorbeeld terugkijken naar andere parameters van het ISS, zoals de zuurstof en CO2-concentratie.'
Het zou kunnen dat de hoofdpijn samenhangt met de toegenomen vloeistofdruk in het hoofd, al is dat niet zeker. Vein: 'uiteindelijk willen we hiermee ook andere hoofdpijn beter begrijpen, en daarmee patiënten helpen.'
Natuurkunde in het pakket
Maar Kuipers is niet alleen getraind voor proeven door Kuipers op Kuipers, in zijn pakket zitten natuurkunde. Sommige van de proeven maken gebruik van het gebrek aan gewichtloosheid in het ISS, een omstandigheid die op aarde moeilijk langdurig na te bootsen is. Bijvoorbeeld Geoflow-2, een model-aarde in een baan om de aarde.
'Geoflow-2 bestaat uit twee metalen bollen met daartussen een visceuze olie', zegt stromingsleer-expert Christoph Egbers van de Technische Universiteit van Cottbus in Duitsland. 'Tussen de bollen is een temperatuurverschil, en ook een elektrische spanning van 6000 volt.'
Die spanning wekt in de olie een soort nep-zwaartekracht in de richting van de binnenste bol op, net zoals dat binnenin de aarde het geval is. Onder de aardkorst zit vloeibaar magma, dat langzaam stroomt onder invloed van de zwaartekracht en temperatuursverschillen. Die stromingen veroorzaken het aardmagnetisch veld, en ze hebben invloed op het schuiven van de aardplaten. Goed begrepen zijn zulke stromingen nog lang niet, vandaar de proef, die computerberekeningen moet aanvullen.
'We simuleren het magma met nonanol, een soort olie die snel stijver wordt naarmate hij kouder wordt', zegt Egbers. De elektrische spanning, die om veiligheidsredenen niet hoger mag dan zes kilovot, levert een nepzwaartekracht op die overeenkomt met een tiende van de echte versie. De nep-aarde kan, net als de echte, zelfs draaien, wat de vergelijkingen nog ingewikkelder maakt met middelpuntvliedende krachten en Corioliskrachten. Dat zijn de krachten die in de atmosfeer de draaikolkvorm van orkanen veroorzaken, die ook onder de aardkorst een rol spelen.
Alleen als het mis gaat
'We onderzoeken de vloeistof als hij bijna turbulent wordt, zoals in de aarde ook wel gebeurt', zegt Egbers. De proef, die nu al aan boord is, kan volledig op afstand bediend worden, verzekert hij. 'Hij zit achter een instrumentenpaneel in het ruimtestation, en jullie astronaut hoeft er eigenlijk alleen iets aan te doen als er iets mis gaat.'
De robotisering rukt op, ook in de bemande ruimtevaart, en voor veel andere fysische proeven hoeft Kuipers maar weinig te doen, behalve in noodgevallen. Dat geldt ook voor de proef SOLAR, die aan de buitenkant van het station bevestigd is om precieze metingen te maken van de elektromagnetische straling van de zon, die van belang zijn voor klimaatmodellen.
Al sinds de Apollo-vluchten in de jaren zestig melden astronauten plotselinge lichtflitsen te zien. Aanvankelijk waren ze bang voor gek versleten te worden, maar later werd duidelijk dat het om kosmische straling ging, energetische deeltjes die dwars door het hoofd van de ruimtevaarder schoten en zijn netvlies beroerden.
Schadelijk zijn de flitsen zelf niet, maar op de lange duur is ioniserende straling wel kankerverwekkend, en dus een gezondheidsrisico. Met de proeven TRITEL en DOSIS-3D wordt het stralingsniveaus in het ISS in kaart gebracht, en met met de proef Altea-Shield kan Kuipers er ook wat aan doen. 'Daarbij gaat hij onderzoeken hoe verschillende materialen tegen hoge en lage energetische straling beschermen, zodat we ze kunnen gebruiken als schild', vertelt Stenuit van de ESA. 'Het gaat om de stralingssoorten die we op aarde moeiljk kunnen nabootsen. Maar als we ooit naar Mars willen, moeten we onderzoeken hoe we ons daartegen kunnen beschermen.'
Of we dat allemaal willen is de vraag, maar zolang er mensen als André Kuipers zijn, moeten ze te vinden zijn. Al was het maar om op Mars proefjes te doen.
(Wetenschap24.nl)
Gewichtloos proefkonijn
Kuipers gaat onderzoek doen, ook aan zichzelf
Door: Bruno van Wayenburg
André Kuipers is gisteren de ruimte in geschoten tijdens een spectaculaire nachtlancering in Baikonoer, Kazachstan. Maar morgen moet hij al aan het werk met wetenschappelijke experimenten, het officiële doel van het Internationale Ruimtestation. Een overzicht van proefjes.
Lancering Kuipers
© Sander Koenen
De lancering van vanmiddag.Gesis, een kleine vlam, en dan opeens is er een helgeel licht onder de Sojoez-FG-raket waar André Kuipers en zijn collega's Oleg Kononenko en Don Pettit in zitten, slechts negenhonderd meter van het toeschouwersplatform. Het geruis zwelt aan tot een razend gebulder, de Sojoez komt los, en stijgt, en stijgt.
In de ijskoude Kazachtaanse nacht verlichten de vlammen de sneeuw heldergeel. Je zou kunnen lezen bij het licht, maar iedereen kijkt naar de raket, die hoger en hoger stijgt, en verandert van een kleine zon tot een sterretje. 180...190... zegt een stem in het Russisch, 'de vlucht is normaal'...
Pas na ruim acht minuten wordt er geapplaudisseerd. Dan zijn de drie rakettrappen afgeworpen, en is het Sojoez-ruimtevaartuig in een baan om de aarde gebracht. De lancering is geslaagd. Nog twee dagen lang moeten de mannen gestaag de vorm van hun baantje om de aarde aanpassen om vrijdag netjes bij het Internationaal Ruimtestation aan te meren, maar terugvallen zullen ze nu niet meer.
Kuipers krijgt het druk, de komende weken. Hij moet wennen aan het gewichtloze leven in het ruimtestation, waar alle spullen altijd wegzweven en kwijtraken. Er moet worden uitgeruimd, ingeruimd en opgeruimd, en wetenschappelijke experimenten, de bestaansreden van het ruimtestation, moeten worden ingezet.
Vers bloed
Het eerste meteen al op de dag van aankomst. 'André moet echt meteen aan de gang voor proef KUBIK-ROALD2', zegt Hilde Stenuit, die namens de ruimtevaartorganisatie ESA verantwoordelijk is voor Kuipers' wetenschappelijke programma, dat op vijf minuten precies is ingeroosterd. 'Hij moet aan de gang met bloed van vrijwilligers, geprikt op de dag van lancering. Na langer dan twee dagen gaat dat dood.'
Het is inmiddels bekend dat gewichtloosheid het immuunsysteem aantast, maar hoe dat precies in zijn werk gaat niet. KUBIK-ROALD2 test het vermoeden dat de neurotransmitter anandamide een rol speelt, een stof die signalen tussen zenuwuiteinden overbrengt.
Kuipers, arts van opleiding, heeft ook veel andere biologische en medische proeven in zijn pakket. Het ontbreken van zwaartekracht heeft een flinke invloed op het menselijk lichaam: het immuunsysteem verzwakt, astronauten verliezen spier- en botmassa - zeker als ze niet trainen - en de vloeistofhuishouding verandert doordat het bloed niet meer naar beneden getrokken wordt.
Astronautenlook
Vandaar de typische astronautenlook: een gezwollen gezicht en 'dunne beentjes'. De bloeddruk neemt af, en na terugkomst kunnen langdurige ruimtevaarders niet lang staan zonder flauw te vallen. Ook de energiehuishouding en het ruimtelijk oriëntatievermogen veranderen. Het zijn allemaal zaken waarvoor Kuipers zijn eigen proefkonijn zal zijn.
Het enige door Nederland geleide experiment is een onderzoek naar ruimtehoofdpijn. 'Astronauten zijn niet zomaar gezonde mensen, maar echt supergezonde mensen', zegt Alla Vein, hoofdpijnonderzoekster aan het Leids Universitair Medisch Centrum.
Op aarde hebben ze zelden tot nooit hoofdpijn, maar boven kan dat veranderen. Twaalf van de zeventien astronauten die Vein en collega's ernaar vroegen, had tijdens een verblijf hoofdpijn gehad, soms zelfs zo zwaar dat het voelde 'alsof mijn hoofd explodeert'. Een astronaut kreeg de aanval tijdens een ruimtewandeling.
Niet door ruimteziekte
Maar hoe komt dat? Een bekend verschijnsel onder ruimtevaarders is ruimteziekte, een plotseling opkomende misselijkheid en duizeligheid. Daar werd de ruimtehoofdpijn aanvankelijk ook mee geassocieerd. Maar uit de inventarisatie van Vein bleek dat de samenhang maar dunnetjes was. 'We vermoeden dat het zelfstandig verschijnsel is.'
Bepaald een nijpend gezondheidsprobleem is astronautenhoofdpijn natuurlijk niet, met nog geen honderd actieve astronauten ter wereld, die er bovendien ook nog nauwelijks last van hebben. 'Maar ons doel is om deze hoofdpijn te classificeren, en uiteindelijk ook beter te begrijpen', zegt Vein.
Daarvoor moeten Kuipers en op den duur nog twintig astronauten elke week in het ISS een hoofdpijnvragenlijstje afwerken: hoe lang, wanneer en waar, en ook hoe erg? 'Dat is preciezer dan ons eerdere, terugblikkende onderzoek', zegt Vein. 'Je kunt bijvoorbeeld terugkijken naar andere parameters van het ISS, zoals de zuurstof en CO2-concentratie.'
Het zou kunnen dat de hoofdpijn samenhangt met de toegenomen vloeistofdruk in het hoofd, al is dat niet zeker. Vein: 'uiteindelijk willen we hiermee ook andere hoofdpijn beter begrijpen, en daarmee patiënten helpen.'
Natuurkunde in het pakket
Maar Kuipers is niet alleen getraind voor proeven door Kuipers op Kuipers, in zijn pakket zitten natuurkunde. Sommige van de proeven maken gebruik van het gebrek aan gewichtloosheid in het ISS, een omstandigheid die op aarde moeilijk langdurig na te bootsen is. Bijvoorbeeld Geoflow-2, een model-aarde in een baan om de aarde.
'Geoflow-2 bestaat uit twee metalen bollen met daartussen een visceuze olie', zegt stromingsleer-expert Christoph Egbers van de Technische Universiteit van Cottbus in Duitsland. 'Tussen de bollen is een temperatuurverschil, en ook een elektrische spanning van 6000 volt.'
Die spanning wekt in de olie een soort nep-zwaartekracht in de richting van de binnenste bol op, net zoals dat binnenin de aarde het geval is. Onder de aardkorst zit vloeibaar magma, dat langzaam stroomt onder invloed van de zwaartekracht en temperatuursverschillen. Die stromingen veroorzaken het aardmagnetisch veld, en ze hebben invloed op het schuiven van de aardplaten. Goed begrepen zijn zulke stromingen nog lang niet, vandaar de proef, die computerberekeningen moet aanvullen.
'We simuleren het magma met nonanol, een soort olie die snel stijver wordt naarmate hij kouder wordt', zegt Egbers. De elektrische spanning, die om veiligheidsredenen niet hoger mag dan zes kilovot, levert een nepzwaartekracht op die overeenkomt met een tiende van de echte versie. De nep-aarde kan, net als de echte, zelfs draaien, wat de vergelijkingen nog ingewikkelder maakt met middelpuntvliedende krachten en Corioliskrachten. Dat zijn de krachten die in de atmosfeer de draaikolkvorm van orkanen veroorzaken, die ook onder de aardkorst een rol spelen.
Alleen als het mis gaat
'We onderzoeken de vloeistof als hij bijna turbulent wordt, zoals in de aarde ook wel gebeurt', zegt Egbers. De proef, die nu al aan boord is, kan volledig op afstand bediend worden, verzekert hij. 'Hij zit achter een instrumentenpaneel in het ruimtestation, en jullie astronaut hoeft er eigenlijk alleen iets aan te doen als er iets mis gaat.'
De robotisering rukt op, ook in de bemande ruimtevaart, en voor veel andere fysische proeven hoeft Kuipers maar weinig te doen, behalve in noodgevallen. Dat geldt ook voor de proef SOLAR, die aan de buitenkant van het station bevestigd is om precieze metingen te maken van de elektromagnetische straling van de zon, die van belang zijn voor klimaatmodellen.
Al sinds de Apollo-vluchten in de jaren zestig melden astronauten plotselinge lichtflitsen te zien. Aanvankelijk waren ze bang voor gek versleten te worden, maar later werd duidelijk dat het om kosmische straling ging, energetische deeltjes die dwars door het hoofd van de ruimtevaarder schoten en zijn netvlies beroerden.
Schadelijk zijn de flitsen zelf niet, maar op de lange duur is ioniserende straling wel kankerverwekkend, en dus een gezondheidsrisico. Met de proeven TRITEL en DOSIS-3D wordt het stralingsniveaus in het ISS in kaart gebracht, en met met de proef Altea-Shield kan Kuipers er ook wat aan doen. 'Daarbij gaat hij onderzoeken hoe verschillende materialen tegen hoge en lage energetische straling beschermen, zodat we ze kunnen gebruiken als schild', vertelt Stenuit van de ESA. 'Het gaat om de stralingssoorten die we op aarde moeiljk kunnen nabootsen. Maar als we ooit naar Mars willen, moeten we onderzoeken hoe we ons daartegen kunnen beschermen.'
Of we dat allemaal willen is de vraag, maar zolang er mensen als André Kuipers zijn, moeten ze te vinden zijn. Al was het maar om op Mars proefjes te doen.
(Wetenschap24.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-12-2011
Speuren naar buitenaardse voorwerpen op de maan
In een artikel in het tijdschrift Acta Astronautica stellen Paul Davies en Robert Wagner van de Arizona State University voor om een speurtocht te starten naar mogelijke buitenaardse voorwerpen of bouwwerken op de maan.
Via een 'citizen science'-project zou het grote publiek ingschakeld kunnen worden bij het zorgvuldig bekijken van de talloze gedetailleerde foto's van het maanoppervlak die gemaakt worden door de Amerikaanse Lunar Reconnaissance Orbiter. Op die manier zouden kunstmatige structuren ontdekt kunnen worden die op de maan zijn achtergelaten door buitenaardse beschavingen die in het verleden eventueel een bezoek aan de aarde hebben gebracht.
De gedachte achter het voorstel is dat aliens die de aarde en haar bewoners willen bestuderen, dat vermoedelijk bij voorkeur doen vanaf de maan, waar voorwerpen en bouwwerken bovendien veel langer bewaard blijven omdat er geen sprake is van wind- en watererosie.
In de sciencefictionfilm 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick en Arthur C. Clarke wordt in de grote maankrater Tycho een 'alien artefact' gevonden, dat daar in de prehistorie is achtergelaten door buitenaardse bezoekers.
(allesoversterrenkunde)
Speuren naar buitenaardse voorwerpen op de maan
In een artikel in het tijdschrift Acta Astronautica stellen Paul Davies en Robert Wagner van de Arizona State University voor om een speurtocht te starten naar mogelijke buitenaardse voorwerpen of bouwwerken op de maan.
Via een 'citizen science'-project zou het grote publiek ingschakeld kunnen worden bij het zorgvuldig bekijken van de talloze gedetailleerde foto's van het maanoppervlak die gemaakt worden door de Amerikaanse Lunar Reconnaissance Orbiter. Op die manier zouden kunstmatige structuren ontdekt kunnen worden die op de maan zijn achtergelaten door buitenaardse beschavingen die in het verleden eventueel een bezoek aan de aarde hebben gebracht.
De gedachte achter het voorstel is dat aliens die de aarde en haar bewoners willen bestuderen, dat vermoedelijk bij voorkeur doen vanaf de maan, waar voorwerpen en bouwwerken bovendien veel langer bewaard blijven omdat er geen sprake is van wind- en watererosie.
In de sciencefictionfilm 2001: A Space Odyssey van Stanley Kubrick en Arthur C. Clarke wordt in de grote maankrater Tycho een 'alien artefact' gevonden, dat daar in de prehistorie is achtergelaten door buitenaardse bezoekers.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Serieus? 
Laat je pareidolie maar lekker de vrije loop.
Laat je pareidolie maar lekker de vrije loop.
There are no things, but as a consequence there are as many things as we like
Misschien een newbee vraag, maar ik vroeg mij af, zijn er al 'gedetailleerde' foto's gemaakt van een of andere ster, naast onze zon? Ik bedoel dus in feite: zijn er al sterren 'duidelijk'gefotografeerd' die net zoals ons 'zon' gefotografeerd/gefilmd kan worden, en dan wel te begrijpen in ons zonnestelsel. Laat staan de sterren in andere zonnestelsels? Wie heeft hier een (misschien niet te geven) antwoord (zo niet, dan wel suggestie) op?
Herman Finkers... He buurman, ik hier ?
Wat doe je hier?quote:Op donderdag 29 december 2011 02:23 schreef humorduck28 het volgende:
Misschien een newbee vraag, maar ik vroeg mij af, zijn er al 'gedetailleerde' foto's gemaakt van een of andere ster, naast onze zon? Ik bedoel dus in feite: zijn er al sterren 'duidelijk'gefotografeerd' die net zoals ons 'zon' gefotografeerd/gefilmd kan worden, en dan wel te begrijpen in ons zonnestelsel. Laat staan de sterren in andere zonnestelsels? Wie heeft hier een (misschien niet te geven) antwoord (zo niet, dan wel suggestie) op?
Je bent niet zo bekend met sterrenkunde?quote:
Misschien een newbee vraag, maar ik vroeg mij af, zijn er al 'gedetailleerde' foto's gemaakt van een of andere ster, naast onze zon? Ik bedoel dus in feite: zijn er al sterren 'duidelijk'gefotografeerd' die net zoals ons 'zon' gefotografeerd/gefilmd kan worden, en dan wel te begrijpen in ons zonnestelsel. Laat staan de sterren in andere zonnestelsels? Wie heeft hier een (misschien niet te geven) antwoord (zo niet, dan wel suggestie) op?
De volgende dichtsbijzijnde ster ligt 4.37 lichtjaar van de zon af
En er is geen telescoop die daarvan oppervlakte foto's kan maken
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
http://nl.wikipedia.org/wiki/Planetenstelselquote:
Misschien een newbee vraag, maar ik vroeg mij af, zijn er al 'gedetailleerde' foto's gemaakt van een of andere ster, naast onze zon? Ik bedoel dus in feite: zijn er al sterren 'duidelijk'gefotografeerd' die net zoals ons 'zon' gefotografeerd/gefilmd kan worden, en dan wel te begrijpen in ons zonnestelsel. Laat staan de sterren in andere zonnestelsels? Wie heeft hier een (misschien niet te geven) antwoord (zo niet, dan wel suggestie) op?
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelsel
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelsel
Je haalt de drie bovenstaande dingen door elkaar.
Oké, nee, niet echt bekend. Maar ik vroeg mij dat dus af. De sterren zijn zichtbaar voor ons, maar het is zo onvoorstelbaar hoever weg ze dan wel niet staan.quote:Op donderdag 29 december 2011 02:58 schreef -CRASH- het volgende:
[..]
Je bent niet zo bekend met sterrenkunde?
De volgende dichtsbijzijnde ster ligt 4.37 lichtjaar van de zon af
En er is geen telescoop die daarvan oppervlakte foto's kan maken
Herman Finkers... He buurman, ik hier ?
http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-16349793
Huppakee Soyuz is back. Meteen 6 satallieten in 1 lading naar boven.
Huppakee Soyuz is back. Meteen 6 satallieten in 1 lading naar boven.
Opgeblazen gevoel of winderigheid? Zo opgelost met Rennie!
Thanx.quote:
[..]
http://nl.wikipedia.org/wiki/Planetenstelsel
http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnestelsel
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sterrenstelsel
Je haalt de drie bovenstaande dingen door elkaar.
Herman Finkers... He buurman, ik hier ?
Men kan wel meten wat de samenstelling en leeftijd van een ster is doormiddel van Spectroscopiequote:Op donderdag 29 december 2011 10:53 schreef humorduck28 het volgende:
[..]
Oké, nee, niet echt bekend. Maar ik vroeg mij dat dus af. De sterren zijn zichtbaar voor ons, maar het is zo onvoorstelbaar hoever weg ze dan wel niet staan.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
05-01-2012
Europese Zuidelijke Sterrenwacht viert 50-jarig bestaan
Dit jaar bestaat de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) vijftig jaar. Dat wordt gevierd met allerlei evenementen en publieksactiviteiten.
Eigenlijk omvat ESO drie afzonderlijke sterrenwachten, die allemaal in het noorden van Chili te vinden zijn. De eerste werd gebouwd op de 2400 meter hoge berg La Silla. Deze sterrenwacht is uitgerust met verscheidene optische telescopen met spiegeldiameters tot 3,6 meter, waaronder de New Technology Telescope - de eerste telescoop ter wereld waarbij gebruik werd gemaakt van computergestuurde, actieve optiek.
In 1999 werd op de berg Paranal de tweede sterrenwacht in gebruik genomen. Hier bevindt zich onder meer de Very Large Telescope - een viertal 8,2-meter telescopen die tot de grootste optische telescopen ter wereld behoren.
Op de Chajnantor-hoogvlakte werkt ESO, samen met Noord-Amerikaanse en Oost-Aziatische partners, momenteel aan de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) - het grootste astronomische project van dit moment. ALMA bestaat uit 66 schotelantennes van hoge precisie die als één instrument de bouwstenen van sterren, planetenstelsels, sterrenstelsels en het leven zullen onderzoeken. De bouw van ALMA zal in 2013 voltooid zijn, maar voor een deel is de array al sinds 2011 in bedrijf.
Ter gelegenheid van het jubileum organiseert ESO dit jaar onder meer een wetenschappelijk symposium, een reizende tentoonstelling en een groot verjaardagsgala. Ook zullen een documentaire en een rijk geïllustreerd boek over de geschiedenis van ESO worden uitgegeven.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Europese Zuidelijke Sterrenwacht viert 50-jarig bestaan
Dit jaar bestaat de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) vijftig jaar. Dat wordt gevierd met allerlei evenementen en publieksactiviteiten.
Eigenlijk omvat ESO drie afzonderlijke sterrenwachten, die allemaal in het noorden van Chili te vinden zijn. De eerste werd gebouwd op de 2400 meter hoge berg La Silla. Deze sterrenwacht is uitgerust met verscheidene optische telescopen met spiegeldiameters tot 3,6 meter, waaronder de New Technology Telescope - de eerste telescoop ter wereld waarbij gebruik werd gemaakt van computergestuurde, actieve optiek.
In 1999 werd op de berg Paranal de tweede sterrenwacht in gebruik genomen. Hier bevindt zich onder meer de Very Large Telescope - een viertal 8,2-meter telescopen die tot de grootste optische telescopen ter wereld behoren.
Op de Chajnantor-hoogvlakte werkt ESO, samen met Noord-Amerikaanse en Oost-Aziatische partners, momenteel aan de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) - het grootste astronomische project van dit moment. ALMA bestaat uit 66 schotelantennes van hoge precisie die als één instrument de bouwstenen van sterren, planetenstelsels, sterrenstelsels en het leven zullen onderzoeken. De bouw van ALMA zal in 2013 voltooid zijn, maar voor een deel is de array al sinds 2011 in bedrijf.
Ter gelegenheid van het jubileum organiseert ESO dit jaar onder meer een wetenschappelijk symposium, een reizende tentoonstelling en een groot verjaardagsgala. Ook zullen een documentaire en een rijk geïllustreerd boek over de geschiedenis van ESO worden uitgegeven.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
09-01-2012
Mysterieuze donkere materie in het heelal in kaart gebracht
Een internationaal team van astronomen is erin geslaagd de meest uitgebreide kaart ooit te maken van de mysterieuze donkere materie die 25 procent van de massa van de kosmos zou uitmaken. Dat is vandaag bekendgemaakt, op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Astronomical Society in de Texaanse stad Austin. Er was reeds lang naar deze studie uitgekeken.
Optisch onzichtbaar
Volgens Catherine Heymans van de Universiteit van Edinburgh en Ludovic Van Waerbeke van de Universiteit van British Columbia in Canada is de kaart het resultaat van computersimulaties. De verificatie was echter moelijk omdat de donkere materie per definitie optisch onzichtbaar is. Ze is enkel waar te nemen door de gravitationele kracht die zij op andere materie uitoefent.
tien miljoen sterrenstelsels
De astronomen zijn vertrokken van de analyse van tien miljoen sterrenstelsels in vier verschillende gebieden van de kosmos. Het merendeel bevindt zich op zes miljard lichtjaar, dus ongeveer de helft van de leeftijd van het universum (die 13,7 miljard jaar zou zijn). Om de donkere materie te omschrijven, bestudeerden de wetenschappers de verstoring van het licht door de massa's donkere materie terwijl dit licht zijn lange reis maakt naar de Aarde. (afp/adha)
(HLN)
Mysterieuze donkere materie in het heelal in kaart gebracht
Een internationaal team van astronomen is erin geslaagd de meest uitgebreide kaart ooit te maken van de mysterieuze donkere materie die 25 procent van de massa van de kosmos zou uitmaken. Dat is vandaag bekendgemaakt, op de jaarlijkse bijeenkomst van de American Astronomical Society in de Texaanse stad Austin. Er was reeds lang naar deze studie uitgekeken.
Optisch onzichtbaar
Volgens Catherine Heymans van de Universiteit van Edinburgh en Ludovic Van Waerbeke van de Universiteit van British Columbia in Canada is de kaart het resultaat van computersimulaties. De verificatie was echter moelijk omdat de donkere materie per definitie optisch onzichtbaar is. Ze is enkel waar te nemen door de gravitationele kracht die zij op andere materie uitoefent.
tien miljoen sterrenstelsels
De astronomen zijn vertrokken van de analyse van tien miljoen sterrenstelsels in vier verschillende gebieden van de kosmos. Het merendeel bevindt zich op zes miljard lichtjaar, dus ongeveer de helft van de leeftijd van het universum (die 13,7 miljard jaar zou zijn). Om de donkere materie te omschrijven, bestudeerden de wetenschappers de verstoring van het licht door de massa's donkere materie terwijl dit licht zijn lange reis maakt naar de Aarde. (afp/adha)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-01-2012
Grootste en heetste cluster sterrenstelsels op verre afstand ontdekt
Een internationaal team heeft, met de VLT-telescoop in Chili en met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra, een extreem hete, zware, jonge cluster van sterrenstelsels onderzocht - de grootste die ooit in het verre heelal is waargenomen. Dat heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO gemeld.
De pas ontdekte cluster kreeg de bijnaam 'El Gordo', Spaans voor 'groot' of 'dik'. Hij bestaat uit twee afzonderlijke subclusters die aan snelheden van miljoenen kilometers per uur met elkaar in botsing zijn. De cluster is zo ver weg, dat zijn licht er zeven miljard jaar over heeft gedaan om ons te bereiken.
"Deze cluster is de zwaarste en heetste die tot nu toe op deze afstand of daar voorbij ontdekt is", zegt Felipe Menanteau van Rutgers University, die het onderzoek heeft geleid.
Donkere energie
Clusters zijn de grootste door zwaartekracht bijeengehouden objecten in het heelal. Hun ontstaansproces, waarbij kleinere groepen van sterrenstelsels zich verenigen, hangt sterk af van de hoeveelheid donkere materie en donkere energie die op dat moment in het heelal aanwezig was. Het onderzoek van clusters kan dus licht werpen op deze duistere componenten van de kosmos, zegt de ESO.
Het team, onder leiding van astronomen uit Chili en van Rutgers University, ontdekte El Gordo door een afwijking in de kosmische achtergrondstraling. Deze zwakke gloed is het restant van het eerste licht van de Oerknal, de extreem hete en compacte oorsprong van het heelal, die ongeveer 13,7 miljard jaar geleden plaatsvond. (belga/adb
(HLN)
Grootste en heetste cluster sterrenstelsels op verre afstand ontdekt
Een internationaal team heeft, met de VLT-telescoop in Chili en met de Amerikaanse röntgensatelliet Chandra, een extreem hete, zware, jonge cluster van sterrenstelsels onderzocht - de grootste die ooit in het verre heelal is waargenomen. Dat heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO gemeld.
De pas ontdekte cluster kreeg de bijnaam 'El Gordo', Spaans voor 'groot' of 'dik'. Hij bestaat uit twee afzonderlijke subclusters die aan snelheden van miljoenen kilometers per uur met elkaar in botsing zijn. De cluster is zo ver weg, dat zijn licht er zeven miljard jaar over heeft gedaan om ons te bereiken.
"Deze cluster is de zwaarste en heetste die tot nu toe op deze afstand of daar voorbij ontdekt is", zegt Felipe Menanteau van Rutgers University, die het onderzoek heeft geleid.
Donkere energie
Clusters zijn de grootste door zwaartekracht bijeengehouden objecten in het heelal. Hun ontstaansproces, waarbij kleinere groepen van sterrenstelsels zich verenigen, hangt sterk af van de hoeveelheid donkere materie en donkere energie die op dat moment in het heelal aanwezig was. Het onderzoek van clusters kan dus licht werpen op deze duistere componenten van de kosmos, zegt de ESO.
Het team, onder leiding van astronomen uit Chili en van Rutgers University, ontdekte El Gordo door een afwijking in de kosmische achtergrondstraling. Deze zwakke gloed is het restant van het eerste licht van de Oerknal, de extreem hete en compacte oorsprong van het heelal, die ongeveer 13,7 miljard jaar geleden plaatsvond. (belga/adb
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-01-2012
Astronomen bepalen kleur van de Melkweg
Astronomen van de universiteit van Pittsburgh hebben vastgesteld dat de naam 'Melkweg' voor ons melkwegstelsel meer dan gepast is. Een nieuwe kleurbepaling laat namelijk zien dat de Melkweg ongeveer zo wit is als pasgevallen sneeuw.
Het bepalen van de kleur van de Melkweg lijkt een nogal triviale onderneming, maar wordt bemoeilijkt door het feit dat wij ons stelsel niet van een afstand kunnen bekijken. Hierdoor wordt onze indruk van de Melkweg verstoord door naburige gas- en stofwolken. Het overzicht ontbreekt.
Om dat probleem te omzeilen, hebben de astronomen de kolossale database van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) doorgespit op andere sterrenstelsels die sterke overeenkomsten met de Melkweg vertonen. Daarbij is met name gelet op het aantal sterren in deze stelsels en het tempo waarin zij nieuwe sterren produceren - twee factoren die bepalend zijn voor de helderheid en kleur.
Uit het onderzoek blijkt dat ons melkwegstelsel ongeveer het midden houdt tussen de rode sterrenstelsels, die vrijwel geen nieuwe sterren produceren, en de blauwe sterrenstelsels, die rijk zijn aan jonge, hete sterren. Dat betekent dat hoewel ons stelsel nog wel nieuwe sterren produceert, de stervormingsactiviteit wel afneemt. Over enkele miljarden zal de Melkweg waarschijnlijk een veel saaier sterrenstelsel zijn geworden, dat grotendeels uit sterren van middelbare leeftijd bestaat.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Astronomen bepalen kleur van de Melkweg
Astronomen van de universiteit van Pittsburgh hebben vastgesteld dat de naam 'Melkweg' voor ons melkwegstelsel meer dan gepast is. Een nieuwe kleurbepaling laat namelijk zien dat de Melkweg ongeveer zo wit is als pasgevallen sneeuw.
Het bepalen van de kleur van de Melkweg lijkt een nogal triviale onderneming, maar wordt bemoeilijkt door het feit dat wij ons stelsel niet van een afstand kunnen bekijken. Hierdoor wordt onze indruk van de Melkweg verstoord door naburige gas- en stofwolken. Het overzicht ontbreekt.
Om dat probleem te omzeilen, hebben de astronomen de kolossale database van de Sloan Digital Sky Survey (SDSS) doorgespit op andere sterrenstelsels die sterke overeenkomsten met de Melkweg vertonen. Daarbij is met name gelet op het aantal sterren in deze stelsels en het tempo waarin zij nieuwe sterren produceren - twee factoren die bepalend zijn voor de helderheid en kleur.
Uit het onderzoek blijkt dat ons melkwegstelsel ongeveer het midden houdt tussen de rode sterrenstelsels, die vrijwel geen nieuwe sterren produceren, en de blauwe sterrenstelsels, die rijk zijn aan jonge, hete sterren. Dat betekent dat hoewel ons stelsel nog wel nieuwe sterren produceert, de stervormingsactiviteit wel afneemt. Over enkele miljarden zal de Melkweg waarschijnlijk een veel saaier sterrenstelsel zijn geworden, dat grotendeels uit sterren van middelbare leeftijd bestaat.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-01-2012
Ruimtetelescoop Hubble stoot op verst verwijderde supernova
© reuters
De Amerikaans-Europese Hubble Ruimtetelescoop (HST) heeft diep in de kosmos de zwakke gloed ontdekt van een supernova, een ontploffende ster, zo heeft het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA meegedeeld.
Bij een gerichte ambitieuze zoekactie met zijn WFC-3 camera vond de HST de supernova op 9 miljard lichtjaar van ons. Het spektakel kreeg de naam SN Primo.
De supernova behoort tot type Ia van supernovae, een klasse die een belangrijke rol speelt bij de bepaling van de afstanden van verre sterrenstelsels. SN Primo is de verste supernova in zijn soort waarvan de afstand via spectroscopische waarnemingen is bevestigd.
Verre supernova's als deze moeten duidelijk maken of deze objecten ook op de allergrootste afstanden nog betrouwbare kosmische meetlatten zijn. Door de snelheden te meten waarmee deze supernova's zich ten gevolge van de uitdijing van het heelal van ons verwijderen, is na te gaan hoe de uitdijing van het heelal in de loop der tijden is veranderd.
Daarbij moet de ontdekking ook meer leren over de aard van de mysterieuze donkere energie, de afstotende kracht die ervoor zorgt dat het heelal steeds sneller uitdijt. (belga/kve)
(HLN)
Ruimtetelescoop Hubble stoot op verst verwijderde supernova
© reuters
De Amerikaans-Europese Hubble Ruimtetelescoop (HST) heeft diep in de kosmos de zwakke gloed ontdekt van een supernova, een ontploffende ster, zo heeft het Amerikaanse ruimtevaartbureau NASA meegedeeld.
Bij een gerichte ambitieuze zoekactie met zijn WFC-3 camera vond de HST de supernova op 9 miljard lichtjaar van ons. Het spektakel kreeg de naam SN Primo.
De supernova behoort tot type Ia van supernovae, een klasse die een belangrijke rol speelt bij de bepaling van de afstanden van verre sterrenstelsels. SN Primo is de verste supernova in zijn soort waarvan de afstand via spectroscopische waarnemingen is bevestigd.
Verre supernova's als deze moeten duidelijk maken of deze objecten ook op de allergrootste afstanden nog betrouwbare kosmische meetlatten zijn. Door de snelheden te meten waarmee deze supernova's zich ten gevolge van de uitdijing van het heelal van ons verwijderen, is na te gaan hoe de uitdijing van het heelal in de loop der tijden is veranderd.
Daarbij moet de ontdekking ook meer leren over de aard van de mysterieuze donkere energie, de afstotende kracht die ervoor zorgt dat het heelal steeds sneller uitdijt. (belga/kve)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-01-2012
ALMA bevestigt theorie over evolutie sterrenstelsels
Met de in aanbouw zijnde Atacama Large Millimeter Array (ALMA) in Chili hebben Amerikaanse radioastronomen ontdekt dat er in quasars - de heldere kernen van actieve sterrenstelsels - vrijwel geen stervorming optreedt. De ontdekking bevestigt een populaire theorie over de evolutie van sterrenstelsels. Volgens die theorie leidt de botsing van twee sterrenstelsels aanvankelijk tot een geboortegolf van nieuwe sterren, maar ook tot een veel grotere activiteit van het centrale zwarte gat in het resulterende reuzenstelsel. Het zwarte gat zendt daarbij twee energierijke bundels de ruimte in, en die zogeheten 'jets' blazen uiteindelijk een groot deel van het gas weg, waardoor de stervormingsactiviteit tot stilstand komt.
Met het ALMA-observatorium zijn ruim twintig quasars bestudeerd. ALMA is gevoelig voor de millimeterstraling van stofwolken die opgewarmd worden door pasgeboren sterren. De onderzochte quasars bleken echter vrijwel geen millimeterstraling uit te zenden, wat erop wijst dat er inderdaad vrijwel geen nieuwe sterren worden geboren. De resultaten zijn vandaag gepresenteerd op de 219e bijeenkomst van de American Astronomical Society in Austin, Texas.
Als in een later stadium de quasaractiviteit ook langzaam maar zeker uitdooft, blijft een groot, zwaar elliptisch sterrenstelsel over waarin praktisch geen stervorming meer voorkomt, en dat daardoor voornamelijk uit oude, rode sterren bestaat - precies zoals in het heelal wordt waargenomen.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
ALMA bevestigt theorie over evolutie sterrenstelsels
Met de in aanbouw zijnde Atacama Large Millimeter Array (ALMA) in Chili hebben Amerikaanse radioastronomen ontdekt dat er in quasars - de heldere kernen van actieve sterrenstelsels - vrijwel geen stervorming optreedt. De ontdekking bevestigt een populaire theorie over de evolutie van sterrenstelsels. Volgens die theorie leidt de botsing van twee sterrenstelsels aanvankelijk tot een geboortegolf van nieuwe sterren, maar ook tot een veel grotere activiteit van het centrale zwarte gat in het resulterende reuzenstelsel. Het zwarte gat zendt daarbij twee energierijke bundels de ruimte in, en die zogeheten 'jets' blazen uiteindelijk een groot deel van het gas weg, waardoor de stervormingsactiviteit tot stilstand komt.
Met het ALMA-observatorium zijn ruim twintig quasars bestudeerd. ALMA is gevoelig voor de millimeterstraling van stofwolken die opgewarmd worden door pasgeboren sterren. De onderzochte quasars bleken echter vrijwel geen millimeterstraling uit te zenden, wat erop wijst dat er inderdaad vrijwel geen nieuwe sterren worden geboren. De resultaten zijn vandaag gepresenteerd op de 219e bijeenkomst van de American Astronomical Society in Austin, Texas.
Als in een later stadium de quasaractiviteit ook langzaam maar zeker uitdooft, blijft een groot, zwaar elliptisch sterrenstelsel over waarin praktisch geen stervorming meer voorkomt, en dat daardoor voornamelijk uit oude, rode sterren bestaat - precies zoals in het heelal wordt waargenomen.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-01-2012
Zeldzame gammadubbelster ontdekt
Astronomen hebben met de Fermi-satelliet een zeldzaam soort dubbelster ontdekt, die een bron van energierijke gammastraling is. Anders dan andere gammadubbelsterren, die bij toeval werden ontdekt, is deze ontdekking het gevolg van een gerichte zoekactie (Science, 13 januari). Naar verwachting zullen dergelijke zoekacties de klasse van gammadubbelsterren op termijn minder zeldzaam worden.
Gammadubbelsterren bestaan uit een normale ster en compact object dat een neutronenster of een zwart gat kan zijn. De exemplaren die tot nu toe werden opgespoord, stralen zowel gamma- als röntgenstraling uit en werden aan de hand van die laatste, minder energierijke vorm van straling opgemerkt. Pas later bleek dat ze ook (veel moeilijker detecteerbare) gammastraling uitzenden.
Met de ontdekking van het object 1FGL J1018.6-5856 is daar verandering in gekomen. Deze gammadubbelster is ontdekt aan de hand van de gammastraling die hij uitzendt. Achteraf bleek overigens dat het object ook een bron van röntgenstraling is.
1FGL J1018.6-5856 bestaat waarschijnlijk uit een snel roterende neutronenster en een extreem hete, heldere ster die met een periode van ongeveer zeventien dagen om hun gezamenlijke zwaartepunt wentelen. Normaal gesproken zendt zo'n rondtollende neutronenster pulsen van straling uit, maar dat is hier niet het geval. De astronomen vermoeden dat dit komt doordat deze pulsen worden gemaskeerd door de intense sterrenwind van de begeleidende ster.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Zeldzame gammadubbelster ontdekt
Astronomen hebben met de Fermi-satelliet een zeldzaam soort dubbelster ontdekt, die een bron van energierijke gammastraling is. Anders dan andere gammadubbelsterren, die bij toeval werden ontdekt, is deze ontdekking het gevolg van een gerichte zoekactie (Science, 13 januari). Naar verwachting zullen dergelijke zoekacties de klasse van gammadubbelsterren op termijn minder zeldzaam worden.
Gammadubbelsterren bestaan uit een normale ster en compact object dat een neutronenster of een zwart gat kan zijn. De exemplaren die tot nu toe werden opgespoord, stralen zowel gamma- als röntgenstraling uit en werden aan de hand van die laatste, minder energierijke vorm van straling opgemerkt. Pas later bleek dat ze ook (veel moeilijker detecteerbare) gammastraling uitzenden.
Met de ontdekking van het object 1FGL J1018.6-5856 is daar verandering in gekomen. Deze gammadubbelster is ontdekt aan de hand van de gammastraling die hij uitzendt. Achteraf bleek overigens dat het object ook een bron van röntgenstraling is.
1FGL J1018.6-5856 bestaat waarschijnlijk uit een snel roterende neutronenster en een extreem hete, heldere ster die met een periode van ongeveer zeventien dagen om hun gezamenlijke zwaartepunt wentelen. Normaal gesproken zendt zo'n rondtollende neutronenster pulsen van straling uit, maar dat is hier niet het geval. De astronomen vermoeden dat dit komt doordat deze pulsen worden gemaskeerd door de intense sterrenwind van de begeleidende ster.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-01-2012
Tweeling-maansondes heten 'Eb' en 'Vloed'
De twee identieke GRAIL-ruimtesondes die sinds Nieuwjaarsnacht in een baan om de maan cirkelen, zijn 'Ebb' en 'Flow' genoemd ('Eb' en 'Vloed'). De namen zijn voorgesteld door de leerlingen van een basisschoolklas in Bozeman, Montana, die deelnamen aan een door NASA uitgeschreven wedstrijd.
De twee GRAIL-ruimtesondes (Gravity Recovery And Interior Laboratory) zullen de komende maanden precisiemetingen verrichten aan het zwaartekrachtsveld van de maan. Vóór de lancering droegen de twee ruimtesondes de bijnamen Tom en Jerry, maar die zijn nooit officieel door NASA geaccepteerd.
De naamgevingswedstrijd leverde bijna 900 inzendingen op. De winnende namen zijn gekozen door een jury bestaande uit GRAIL-hoofdonderzoekster Maria Zuber van het Massachusetts Institute of Technology en NASA-astronaute Sally Ride.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Tweeling-maansondes heten 'Eb' en 'Vloed'
De twee identieke GRAIL-ruimtesondes die sinds Nieuwjaarsnacht in een baan om de maan cirkelen, zijn 'Ebb' en 'Flow' genoemd ('Eb' en 'Vloed'). De namen zijn voorgesteld door de leerlingen van een basisschoolklas in Bozeman, Montana, die deelnamen aan een door NASA uitgeschreven wedstrijd.
De twee GRAIL-ruimtesondes (Gravity Recovery And Interior Laboratory) zullen de komende maanden precisiemetingen verrichten aan het zwaartekrachtsveld van de maan. Vóór de lancering droegen de twee ruimtesondes de bijnamen Tom en Jerry, maar die zijn nooit officieel door NASA geaccepteerd.
De naamgevingswedstrijd leverde bijna 900 inzendingen op. De winnende namen zijn gekozen door een jury bestaande uit GRAIL-hoofdonderzoekster Maria Zuber van het Massachusetts Institute of Technology en NASA-astronaute Sally Ride.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
18-01-2012
Ver donker sterrenstelsel ontdekt
Een internationaal team van astronomen, onder wie Léon Koopmans van het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft een ver dwergsterrenstelsel ontdekt dat vrijwel geheel uit donkere materie lijkt te bestaan (Nature, 19 januari). Het dwergstelsel, dat zich op de kolossale afstand van tien miljard lichtjaar bevindt, heeft zijn bestaan verraden door zijn zwaartekracht.
Volgens de huidige inzichten zijn grote sterrenstelsels zoals de Melkweg ontstaan door het 'samenklonteren' van vele kleine stelsels. Als dat model klopt, zouden er rond ons Melkwegstelsel nog duizenden dwergstelsels moeten zwermen, maar tot nu toe zijn daar slechts enkele tientallen van ontdekt.
Dit heeft astronomen tot het vermoeden gebracht dat veel van de dwergstelsels weinig of geen sterren bevatten. Ze zouden als donkere satellieten om de grote sterrenstelsels in het heelal draaien. Alles bij elkaar zouden zij een aanzienlijk deel van de donkere materie in het heelal voor hun rekening kunnen nemen.
Het probleem is natuurlijk dat stelsels die vrijwel geheel uit donkere materie bestaan uiterst moeilijk waarneembaar zijn. Het nu ontdekte stelsel, dat de aanduiding JVASB1938+66 draagt, is opgespoord met de grote Keck-telescoop op Hawaï. Daarbij is gebruik gemaakt van het zogeheten gravitatielenseffect: dat treedt op als twee sterrenstelsel vanaf de aarde gezien precies op één lijn staan. De zwaartekracht van het voorste stelsel fungeert dan als een soort lens, die een vervormde afbeelding van het achterste stelsel maakt.
Door het vervormde beeld van het achtergrondstelsel te analyseren, kan worden vastgesteld of het 'lensstelsel' satellietstelsels heeft. Ook kan de massa van deze stelsels worden bepaald. Het donkere dwergstelsel dat nu is opgespoord heeft een massa van ongeveer 113 miljoen zonsmassa's en is minstens enkele duizenden lichtjaren groot. Ter vergelijking: ons Melkwegstelsel 'weegt' 180 miljard zonsmassa's en heeft een middellijn van 75.000 lichtjaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Ver donker sterrenstelsel ontdekt
Een internationaal team van astronomen, onder wie Léon Koopmans van het Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen, heeft een ver dwergsterrenstelsel ontdekt dat vrijwel geheel uit donkere materie lijkt te bestaan (Nature, 19 januari). Het dwergstelsel, dat zich op de kolossale afstand van tien miljard lichtjaar bevindt, heeft zijn bestaan verraden door zijn zwaartekracht.
Volgens de huidige inzichten zijn grote sterrenstelsels zoals de Melkweg ontstaan door het 'samenklonteren' van vele kleine stelsels. Als dat model klopt, zouden er rond ons Melkwegstelsel nog duizenden dwergstelsels moeten zwermen, maar tot nu toe zijn daar slechts enkele tientallen van ontdekt.
Dit heeft astronomen tot het vermoeden gebracht dat veel van de dwergstelsels weinig of geen sterren bevatten. Ze zouden als donkere satellieten om de grote sterrenstelsels in het heelal draaien. Alles bij elkaar zouden zij een aanzienlijk deel van de donkere materie in het heelal voor hun rekening kunnen nemen.
Het probleem is natuurlijk dat stelsels die vrijwel geheel uit donkere materie bestaan uiterst moeilijk waarneembaar zijn. Het nu ontdekte stelsel, dat de aanduiding JVASB1938+66 draagt, is opgespoord met de grote Keck-telescoop op Hawaï. Daarbij is gebruik gemaakt van het zogeheten gravitatielenseffect: dat treedt op als twee sterrenstelsel vanaf de aarde gezien precies op één lijn staan. De zwaartekracht van het voorste stelsel fungeert dan als een soort lens, die een vervormde afbeelding van het achterste stelsel maakt.
Door het vervormde beeld van het achtergrondstelsel te analyseren, kan worden vastgesteld of het 'lensstelsel' satellietstelsels heeft. Ook kan de massa van deze stelsels worden bepaald. Het donkere dwergstelsel dat nu is opgespoord heeft een massa van ongeveer 113 miljoen zonsmassa's en is minstens enkele duizenden lichtjaren groot. Ter vergelijking: ons Melkwegstelsel 'weegt' 180 miljard zonsmassa's en heeft een middellijn van 75.000 lichtjaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
18-01-2012
Gasring rond jonge ster roept vragen op
Astronomen hebben een geheimzinnige ring van koolmonoxide-gas ontdekt rond de jonge ster V1052 Centauri, die zich op een afstand van ongeveer 700 lichtjaar in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus bevindt. De ring maakt deel uit van de protoplanetaire schijf rond de ster en is ongeveer net zo ver van deze verwijderd als de aarde van de zon. De met de Europese Very Large Telescope ontdekte gasring is opmerkelijk scherp begrensd.
Koolmonoxide wordt wel vaker waargenomen bij jonge sterren, maar doorgaans is het gas over de hele protoplanetaire schijf verdeeld. Waarom het in dit geval een dunne ring is, is nog onduidelijk. Eén mogelijkheid is dat zich aan binnen- en buitenkant van de ring een planeet bevindt die het gas bijeendrijft, ongeveer zoals de 'herdersmaantjes' delen van het ringenstelsel van de planeet Saturnus in bedwang houden.
Een andere mogelijkheid is dat de ring in stand wordt gehouden door magnetische velden. V1052 Cen onderscheidt zich door een opvallend sterk magnetisch veld en een extreem trage rotatie. In hoeverre die factoren van invloed kunnen zijn op de protoplanetaire schijf rond de ster moet nog blijken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Gasring rond jonge ster roept vragen op
Astronomen hebben een geheimzinnige ring van koolmonoxide-gas ontdekt rond de jonge ster V1052 Centauri, die zich op een afstand van ongeveer 700 lichtjaar in het zuidelijke sterrenbeeld Centaurus bevindt. De ring maakt deel uit van de protoplanetaire schijf rond de ster en is ongeveer net zo ver van deze verwijderd als de aarde van de zon. De met de Europese Very Large Telescope ontdekte gasring is opmerkelijk scherp begrensd.
Koolmonoxide wordt wel vaker waargenomen bij jonge sterren, maar doorgaans is het gas over de hele protoplanetaire schijf verdeeld. Waarom het in dit geval een dunne ring is, is nog onduidelijk. Eén mogelijkheid is dat zich aan binnen- en buitenkant van de ring een planeet bevindt die het gas bijeendrijft, ongeveer zoals de 'herdersmaantjes' delen van het ringenstelsel van de planeet Saturnus in bedwang houden.
Een andere mogelijkheid is dat de ring in stand wordt gehouden door magnetische velden. V1052 Cen onderscheidt zich door een opvallend sterk magnetisch veld en een extreem trage rotatie. In hoeverre die factoren van invloed kunnen zijn op de protoplanetaire schijf rond de ster moet nog blijken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-01-2012
'Sterrenstof' in meteoriet chemisch onderzocht
Een internationaal team van wetenschappers heeft stofdeeltjes die opgesloten zitten in de 4,6 miljard jaar oude Murchison-meteoriet aan chemisch onderzoek onderworpen. De minuscule insluitsels zijn ouder dan ons zonnestelsel en hun samenstelling wijst erop dat ze afkomstig zijn van een supernova - een zware ster die aan het einde van zijn leven is ontploft.
Uit de chemische analyse van het 'sterrenstof' blijkt dat deze onder meer verschillende isotopen van de element silicium en zwavel bevatten. De metingen laten zien dat de deeltjes veel zware siliciumisotopen bevatten en relatief weinig zware zwavelisotopen, wat niet goed in overeenstemming te brengen is met de huidige modellen voor de chemische samenstelling van zware sterren. De beide elementen zijn dus waarschijnlijk na de eigenlijke supernova-explosie ontstaan.
Supernova-modellen laten zien dat zich enkele maanden na de explosie in de binnenste regionen van de uitgestoten materie bij temperaturen van enkele duizenden graden siliciumsulfidemoleculen vormen. Naderhand raken deze moleculen opgesloten in kristallen van siliciumcarbide. In die vorm kwam het materiaal van de supernova ongeveer 4,6 miljard jaar geleden in de gaswolk terecht waaruit later ons zonnestelsel ontstond.
De Murchison-meteoriet werd in 1969 gevonden bij de gelijknamige plaats in Australië. Behalve insluitsels van een supernova zijn in de ruimtesteen ook deeltjes aangetroffen die waarschijnlijk afkomstig zijn uit de sterrenwinden van rode reuzensterren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
'Sterrenstof' in meteoriet chemisch onderzocht
Een internationaal team van wetenschappers heeft stofdeeltjes die opgesloten zitten in de 4,6 miljard jaar oude Murchison-meteoriet aan chemisch onderzoek onderworpen. De minuscule insluitsels zijn ouder dan ons zonnestelsel en hun samenstelling wijst erop dat ze afkomstig zijn van een supernova - een zware ster die aan het einde van zijn leven is ontploft.
Uit de chemische analyse van het 'sterrenstof' blijkt dat deze onder meer verschillende isotopen van de element silicium en zwavel bevatten. De metingen laten zien dat de deeltjes veel zware siliciumisotopen bevatten en relatief weinig zware zwavelisotopen, wat niet goed in overeenstemming te brengen is met de huidige modellen voor de chemische samenstelling van zware sterren. De beide elementen zijn dus waarschijnlijk na de eigenlijke supernova-explosie ontstaan.
Supernova-modellen laten zien dat zich enkele maanden na de explosie in de binnenste regionen van de uitgestoten materie bij temperaturen van enkele duizenden graden siliciumsulfidemoleculen vormen. Naderhand raken deze moleculen opgesloten in kristallen van siliciumcarbide. In die vorm kwam het materiaal van de supernova ongeveer 4,6 miljard jaar geleden in de gaswolk terecht waaruit later ons zonnestelsel ontstond.
De Murchison-meteoriet werd in 1969 gevonden bij de gelijknamige plaats in Australië. Behalve insluitsels van een supernova zijn in de ruimtesteen ook deeltjes aangetroffen die waarschijnlijk afkomstig zijn uit de sterrenwinden van rode reuzensterren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Comet Corpses in the Solar Wind
Jan. 20, 2012:
A paper published in today's issue of Science raises an intriguing new possibility for astronomers: unearthing comet corpses in the solar wind. The new research is based on dramatic images of a comet disintegrating in the sun's atmosphere last July.
Comet Lovejoy grabbed headlines in Dec. 2011 when it plunged into the sun's atmosphere and emerged again relatively intact. But it was not the first comet to graze the sun. Last summer a smaller comet took the same trip with sharply different results. Comet C/2011 N3 (SOHO) was completely destroyed on July 6, 2011, when it swooped 100,000 km above the stellar surface. NASA's Solar Dynamics Observatory (SDO) recorded the disintegration.
Comet C/2011 N3 fragments as it passes through the sun's atmosphere on July 6, 2011. Credit: Solar Dynamics Observatory/K. Schrijver et al
"For the first time, we saw a comet move across the face of the sun and disappear," says Dean Pesnell, a co-author of the Science paper and Project Scientist for SDO at the Goddard Space Flight Center. "It was unprecedented."
In Jan. 20th issue of Science, the research team reported their analysis of the SDO images.
A key finding was the amount of material deposited into the sun's atmosphere. "The comet dissolved into more than a million tons of electrically charged gas," says Pesnell. "We believe these vapors eventually mixed with the solar wind and blew back into the solar system."
Pesnell says it might be possible to detect such "comet corpses" as they waft past Earth. Comets are rich in ice (frozen H2O), so when they dissolve in the hot solar atmosphere, the gaseous remains contain plenty of oxygen and hydrogen. A solar wind stream containing extra oxygen could be a telltale sign of a disintegrated comet. Other elements abundant in comets would provide similar markers.
Comet corpses are probably plentiful. There's a busy family of comets known as "Kreutz sungrazers," thought to be fragments of a giant comet that broke apart hundreds of years ago. Every day or so, SOHO sees one plunge into the sun and vanish. Each disintegration event creates a puff of comet vapor that might be detectable by spacecraft sampling the solar wind.
Why bother? Researchers are beginning to think of sungrazers as 'test particles' for studying the sun's atmosphere--kind of like tossing rocks into a pond. A lot can be learned about the pond by studying the ripples.
An extreme ultraviolet movie recorded by SDO shows comet Comet C/2011 N3 flying through the sun's atmosphere. [Quicktime video] Indeed, SDO observed some extraordinary interactions between the sun and the doomed comet. As C/2011 N3 (SOHO) moved through the hot corona, cold gas lifted off the comet's nucleus and rapidly (within minutes) warmed to more than 500,000K, hot enough to shine brightly in SDO's extreme ultraviolet telescopes.
"The evaporating comet gas was glowing as brightly as the sun behind it," marvels Pesnell.
The gas was also rapidly ionized by a process called "charge exchange," which made the gas responsive to the sun's magnetic field. Caught in the grip of magnetic loops which thread the solar corona, the comet's ionized tail wagged back and forth wildly in the moments before final disintegration.
Watching this kind of sun-comet interaction could reveal new things about the thermal and magnetic structure of the solar atmosphere. Likewise, measuring how long it takes for "comet corpses" to reach Earth, and then sampling the gases when they arrive, could be very informative.
"Before SDO, no one dreamed we could observe a comet disintegrate inside the sun's atmosphere," says Pesnell who confesses that even he was a skeptic. But now, "I'm a believer."
The original research described in this story may be found in the Jan. 20th edition of Science: Destruction of Sun-grazing comet C/2011 N3 (SOHO) by C. J. Schrijver, J. C. Brown, K. Battams, P. Saint-Hilaire, W. Liu, H. Hudson, and W. D. Pesnell
Author:Dr. Tony Phillips
Production editor: Dr. Tony Phillips
Credit: Science@NASA
Jan. 20, 2012:
A paper published in today's issue of Science raises an intriguing new possibility for astronomers: unearthing comet corpses in the solar wind. The new research is based on dramatic images of a comet disintegrating in the sun's atmosphere last July.
Comet Lovejoy grabbed headlines in Dec. 2011 when it plunged into the sun's atmosphere and emerged again relatively intact. But it was not the first comet to graze the sun. Last summer a smaller comet took the same trip with sharply different results. Comet C/2011 N3 (SOHO) was completely destroyed on July 6, 2011, when it swooped 100,000 km above the stellar surface. NASA's Solar Dynamics Observatory (SDO) recorded the disintegration.
Comet C/2011 N3 fragments as it passes through the sun's atmosphere on July 6, 2011. Credit: Solar Dynamics Observatory/K. Schrijver et al
"For the first time, we saw a comet move across the face of the sun and disappear," says Dean Pesnell, a co-author of the Science paper and Project Scientist for SDO at the Goddard Space Flight Center. "It was unprecedented."
In Jan. 20th issue of Science, the research team reported their analysis of the SDO images.
A key finding was the amount of material deposited into the sun's atmosphere. "The comet dissolved into more than a million tons of electrically charged gas," says Pesnell. "We believe these vapors eventually mixed with the solar wind and blew back into the solar system."
Pesnell says it might be possible to detect such "comet corpses" as they waft past Earth. Comets are rich in ice (frozen H2O), so when they dissolve in the hot solar atmosphere, the gaseous remains contain plenty of oxygen and hydrogen. A solar wind stream containing extra oxygen could be a telltale sign of a disintegrated comet. Other elements abundant in comets would provide similar markers.
Comet corpses are probably plentiful. There's a busy family of comets known as "Kreutz sungrazers," thought to be fragments of a giant comet that broke apart hundreds of years ago. Every day or so, SOHO sees one plunge into the sun and vanish. Each disintegration event creates a puff of comet vapor that might be detectable by spacecraft sampling the solar wind.
Why bother? Researchers are beginning to think of sungrazers as 'test particles' for studying the sun's atmosphere--kind of like tossing rocks into a pond. A lot can be learned about the pond by studying the ripples.
An extreme ultraviolet movie recorded by SDO shows comet Comet C/2011 N3 flying through the sun's atmosphere. [Quicktime video] Indeed, SDO observed some extraordinary interactions between the sun and the doomed comet. As C/2011 N3 (SOHO) moved through the hot corona, cold gas lifted off the comet's nucleus and rapidly (within minutes) warmed to more than 500,000K, hot enough to shine brightly in SDO's extreme ultraviolet telescopes.
"The evaporating comet gas was glowing as brightly as the sun behind it," marvels Pesnell.
The gas was also rapidly ionized by a process called "charge exchange," which made the gas responsive to the sun's magnetic field. Caught in the grip of magnetic loops which thread the solar corona, the comet's ionized tail wagged back and forth wildly in the moments before final disintegration.
Watching this kind of sun-comet interaction could reveal new things about the thermal and magnetic structure of the solar atmosphere. Likewise, measuring how long it takes for "comet corpses" to reach Earth, and then sampling the gases when they arrive, could be very informative.
"Before SDO, no one dreamed we could observe a comet disintegrate inside the sun's atmosphere," says Pesnell who confesses that even he was a skeptic. But now, "I'm a believer."
The original research described in this story may be found in the Jan. 20th edition of Science: Destruction of Sun-grazing comet C/2011 N3 (SOHO) by C. J. Schrijver, J. C. Brown, K. Battams, P. Saint-Hilaire, W. Liu, H. Hudson, and W. D. Pesnell
Author:Dr. Tony Phillips
Production editor: Dr. Tony Phillips
Credit: Science@NASA
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
23-01-2012
Russische sterrenkundige ziet leven op Venus
Is er leven op Mars? Een Russische wetenschapper stelde zich de vraag of er misschien leven op Venus is. Leonid Ksanfomaliti gelooft van wel op basis van foto's genomen door de Russische ruimtesonde Venus-13 in 1982.
Ksanfomaliti (onderzoeker op de afdeling ruimtevaart van de Russische academie voor wetenschappen) denkt levende, schorpioenachtige wezens gezien te hebben. Ze zouden zich op of net onder de oppervlakte van de planeet bevinden. "Op de ene foto zie je de gestaltes, terwijl ze op de volgende foto weer verdwijnen", zei de Russische wetenschapper.
Mocht zijn ontdekking erkend worden, dan zou het een doorbraak betekenen. Er is nog nooit bewijs geleverd van leven op Venus. Hoewel de planeet ongeveer even groot is als de Aarde, is Venus altijd als onbewoonbaar beschouwd. Door de ligging nabij de zon, kunnen de temperaturen er oplopen tot 460 graden Celsius. (AD/gb)
(HLN)
Russische sterrenkundige ziet leven op Venus
Is er leven op Mars? Een Russische wetenschapper stelde zich de vraag of er misschien leven op Venus is. Leonid Ksanfomaliti gelooft van wel op basis van foto's genomen door de Russische ruimtesonde Venus-13 in 1982.
Ksanfomaliti (onderzoeker op de afdeling ruimtevaart van de Russische academie voor wetenschappen) denkt levende, schorpioenachtige wezens gezien te hebben. Ze zouden zich op of net onder de oppervlakte van de planeet bevinden. "Op de ene foto zie je de gestaltes, terwijl ze op de volgende foto weer verdwijnen", zei de Russische wetenschapper.
Mocht zijn ontdekking erkend worden, dan zou het een doorbraak betekenen. Er is nog nooit bewijs geleverd van leven op Venus. Hoewel de planeet ongeveer even groot is als de Aarde, is Venus altijd als onbewoonbaar beschouwd. Door de ligging nabij de zon, kunnen de temperaturen er oplopen tot 460 graden Celsius. (AD/gb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
24-01-2012
Leven op Venus? "Vreemd wezen is stukje van camera"
Een Russische wetenschapper deed deze week het gerucht ontstaan dat er wel eens leven op Venus mogelijk kan zijn. Op een foto uit de jaren 80 zag hij immers een schorpioenachtig wezen. Andere experts weerleggen zijn theorie. De vermeende schorpioen is niet meer dan een afgebroken stuk van de kap boven de cameralens, meldt de Daily Mail.
Het was de Rus Leonid Ksanfomaliti die het nieuws over leven op Venus bekend maakte. Hij had 30 jaar oude foto's van een sonde bestudeerd en merkte dat er iets boven of onder het oppervlak bewoog. Experts van NASA stellen echter dat we enkel een stukje van de kap over de cameralens zien in combinatie met 'ruis'.
Er is nooit bewijs geleverd dat leven op Venus mogelijk zou zijn. Het is er immers ongeveer 464 graden Celsius. Qua grootte en structuur is Venus wel de planeet die in ons zonnestel het meest op de Aarde gelijkt. Maar daar houdt de vergelijking op, aangezien Venus ook de heetste planeet van ons zonnestelsel is. Wetenschappers geloven wel dat er ooit leven op Venus bestaan kan hebben. (gb)
(HLN)
Leven op Venus? "Vreemd wezen is stukje van camera"
Een Russische wetenschapper deed deze week het gerucht ontstaan dat er wel eens leven op Venus mogelijk kan zijn. Op een foto uit de jaren 80 zag hij immers een schorpioenachtig wezen. Andere experts weerleggen zijn theorie. De vermeende schorpioen is niet meer dan een afgebroken stuk van de kap boven de cameralens, meldt de Daily Mail.
Het was de Rus Leonid Ksanfomaliti die het nieuws over leven op Venus bekend maakte. Hij had 30 jaar oude foto's van een sonde bestudeerd en merkte dat er iets boven of onder het oppervlak bewoog. Experts van NASA stellen echter dat we enkel een stukje van de kap over de cameralens zien in combinatie met 'ruis'.
Er is nooit bewijs geleverd dat leven op Venus mogelijk zou zijn. Het is er immers ongeveer 464 graden Celsius. Qua grootte en structuur is Venus wel de planeet die in ons zonnestel het meest op de Aarde gelijkt. Maar daar houdt de vergelijking op, aangezien Venus ook de heetste planeet van ons zonnestelsel is. Wetenschappers geloven wel dat er ooit leven op Venus bestaan kan hebben. (gb)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
26-01-2012
Bijzondere sterren ontdekt op antieke fotografische platen
Analyse van een oude collectie van fotografische platen levert een stortvloed aan nieuwe veranderlijke sterren op. Het gaat daarbij met name om sterren die heel langzaam, maar niettemin aanzienlijk in helderheid variëren.
De unieke collectie omvat 500.000 foto's die in de periode 1885-1993 zijn gemaakt door het Harvard College Observatory en de complete hemel bestrijken. Tot twintig jaar geleden bestonden er nog vrijwel geen digitale camera's en maakten de Harvard-astronomen bij het maken van hemelopnamen doorgaans gebruik van glasplaten met lichtgevoelige zilveremulsies.
Deze glasplaten worden momenteel gedigitaliseerd - een klus die nog zeker drie, en misschien wel vijf jaar in beslag zal nemen. Hoewel pas vier procent van het werk voltooid is, is nu al duidelijk dat de platen waardevolle informatie bevatten over de veranderingen die sterren op termijnen van tientallen jaren vertonen.
Eén van de eerste ontdekkingen is een klasse van koele reuzensterren, die in de loop van de decennia een factor twee in helderheid variëren. Onderzoek aan deze en andere veranderlijke sterren moet meer inzicht geven in de wijze waarop sterren in de loop van de tijd evolueren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Bijzondere sterren ontdekt op antieke fotografische platen
Analyse van een oude collectie van fotografische platen levert een stortvloed aan nieuwe veranderlijke sterren op. Het gaat daarbij met name om sterren die heel langzaam, maar niettemin aanzienlijk in helderheid variëren.
De unieke collectie omvat 500.000 foto's die in de periode 1885-1993 zijn gemaakt door het Harvard College Observatory en de complete hemel bestrijken. Tot twintig jaar geleden bestonden er nog vrijwel geen digitale camera's en maakten de Harvard-astronomen bij het maken van hemelopnamen doorgaans gebruik van glasplaten met lichtgevoelige zilveremulsies.
Deze glasplaten worden momenteel gedigitaliseerd - een klus die nog zeker drie, en misschien wel vijf jaar in beslag zal nemen. Hoewel pas vier procent van het werk voltooid is, is nu al duidelijk dat de platen waardevolle informatie bevatten over de veranderingen die sterren op termijnen van tientallen jaren vertonen.
Eén van de eerste ontdekkingen is een klasse van koele reuzensterren, die in de loop van de decennia een factor twee in helderheid variëren. Onderzoek aan deze en andere veranderlijke sterren moet meer inzicht geven in de wijze waarop sterren in de loop van de tijd evolueren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-02-2012
Eerste video van de echte 'Dark Side of the Moon'
© afp
Een camera aan boord van één van de twee Amerikaanse GRAIL-sondes heeft een eerste video gemaakt van de voor ons verborgen kant van de Maan, via de Britse rockgroep Pink Floyd beter bekend als de 'Dark Side of the Moon'.
Het een halve minuut durende filmpje dateert van 19 januari. Het is gemaakt door de MoonKAM op de Ebb die net als de tweelingbroer Flow GRAIL vormt.
Bij de start van de educatieve video is de noordelijke pool van de achterkant van de Maan te zien, waarna de sonde zuidwaarts vliegt. Uiteindelijk duikt aan de zuidelijke pool zeer geaccidenteerd terrein op.
Ebb en Flow zijn met Nieuwjaar in een baan rond de natuurlijke satelliet van de Aarde gekomen.
Het project MoonKAM staat onder leiding van Sally Ride, de eerste Amerikaanse vrouw in de ruimte. (belga/sps)
klik hier voor de video
(HLN)
Eerste video van de echte 'Dark Side of the Moon'
© afp
Een camera aan boord van één van de twee Amerikaanse GRAIL-sondes heeft een eerste video gemaakt van de voor ons verborgen kant van de Maan, via de Britse rockgroep Pink Floyd beter bekend als de 'Dark Side of the Moon'.
Het een halve minuut durende filmpje dateert van 19 januari. Het is gemaakt door de MoonKAM op de Ebb die net als de tweelingbroer Flow GRAIL vormt.
Bij de start van de educatieve video is de noordelijke pool van de achterkant van de Maan te zien, waarna de sonde zuidwaarts vliegt. Uiteindelijk duikt aan de zuidelijke pool zeer geaccidenteerd terrein op.
Ebb en Flow zijn met Nieuwjaar in een baan rond de natuurlijke satelliet van de Aarde gekomen.
Het project MoonKAM staat onder leiding van Sally Ride, de eerste Amerikaanse vrouw in de ruimte. (belga/sps)
klik hier voor de video
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-01-2012
In het ruimtelab bij TNO
Nederland schiet op eigen houtje geen raketten de ruimte in, maar toch gebeurt er binnen de landsgrenzen genoeg op ruimtevaartgebied. Eén van de hotspots is Delft. Daar zit TNO, die onderdelen ontwikkelt voor satellieten en telescopen. Kennislink ging daar een dagje het lab in om te kijken wat er gebeurt.
Het is een winderige en natte dag in december als ik naar de campus in Delft reis. Niet alleen de Technische Universiteit huist daar, maar ook TNO, oftewel de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek. Er is mij vertelt dat daar momenteel nogal wat bijzondere ruimtevaartinstrumenten in het lab staan. Een kans die Kennislink niet kan laten liggen.
Zelf sterren maken
De Very Large Telescope in Chili. Afbeelding: © ESO
Meteen na binnenkomst gaan we rond de tafel met Fred Kamphues. Hij is projectmanager bij de afdeling Ruimtevaart van TNO. Er zijn daar in totaal zo’n 150 mensen actief, legt hij uit. En één daarvan is Rens Henselmans, die dan ook aanschuift.
Henselmans vertelt over zijn onderzoeksproject: de Laser Guide Star voor de Very Large Telescope (VLT) in Chili.
Wat is een Laser Guide Star?
De Laser Guide Star op de Very Large Telescope in Chili. Afbeelding: © ESO/Y. Beletsky
Het klinkt als een object uit Star Wars, maar in feite is het niets meer dan een sterke laser die vanuit de telescoop omhoog schijnt. Bovenin de atmosfeer, op ongeveer 90 kilometer hoogte, zit een dunne luchtlaag die rijk is aan natrium en oplicht onder invloed van de straal. Vanuit de telescoop gezien is er nu een puntje in de lucht gemaakt: een eigen zogenoemde ‘volgster’!
Maar waarom heb je zoiets nodig? De kunstmatige ster is bijzonder geschikt om te bepalen welke verstoringen er op dat moment optreden in de atmosfeer. En dat is belangrijk, want we bouwen wel telescopen met steeds grotere spiegels, maar groter is op een gegeven moment niet beter. De turbulente luchtschil om onze planeet zorgt ervoor dat sterren gaan fonkelen en dat de potentiële scherpte die we kunnen waarnemen verdwijnt.
Als je precies weet welke verstoringen er in de lucht plaatsvinden, aan de hand van je volgster, kun je die ongedaan maken met het plaatselijk vervormen van de telescoopspiegel. Je hebt dan een zogenoemd adaptief optisch systeem en dit werd in 2006 voor het eerst succesvol getest.
Henselmans is bezig met het onderdeel van Laser Guide Star dat de laserstraal onder elke omstandigheid gefocust houdt op de atmosfeer: de beam-expander. Dit apparaat vergroot de laserstraal uit de laser van 1,5 tot 30 centimeter. Daardoor is de gidsster groot genoeg en duidelijk zichtbaar in de atmosfeer.
Met deze beam-expander wordt er een volgster in de atmosfeer geprojecteerd. Afbeelding: © TNO/Fred Kamphues
De kunst is om de gidsster vervolgens zo scherp mogelijk te projecteren. En daarbij kunnen de kleinste detail voor problemen zorgen. ‘Er zijn erg veel ongewenste effecten die ervoor zorgen dat de laser uit focus raakt. Daardoor krijg je een onscherpe volgster, en dat wil je niet’, zegt Henselmans. Eén belangrijk punt is de temperatuursdaling van de omgeving gedurende de nacht, die zorgt ervoor dat de brekingseigenschappen van de lucht veranderen waardoor de gidsster onscherp kan worden.
‘Het mooie is dat we de buis van de beam-expander nu precies zo hebben ontworpen dat hij krimpt onder invloed van de temperatuurdaling’, zegt Henselmans. ‘Daardoor verandert de focus van de beam-expander en wordt het effect van afkoelende lucht op de laserstraal precies gecompenseerd.’
Een ander knap staaltje techniek in het ontwerp is dat de beam-expander de straal met een precisie van 0,1 boogseconde kan kantelen. Dat betekent op 90 kilometer hoogte een verschuiving van de volgster van slechts 4 centimeter. Uiteindelijk krijgt de VLT vier van deze gidssterren, met beam-expanders uit Nederland.
Buigen van de spiegel
Dan is het tijd om echt het lab in te gaan. Wat is het hier koud! Binnen staat een systeemtafel met daarop een hoop spiegeltjes gemonteerd. Een laserstraal schiet van spiegel tot spiegel door het apparaat heen. Het geheel wordt beschermd door grote plastic flappen die vanaf het plafond naar beneden hangen. Zodra ik dichterbij kom worden mijn begeleiders wat zenuwachtig. ‘Kijk je wel uit?’, wordt mij vriendelijk doch dringend gevraagd. ‘Je moet sowieso niet in de richting van de spiegels praten en die pen heb ik liever ook niet zo dicht bij de opstelling.’ Het is duidelijk dat ze hier zuinig zijn op hun spullen.
Dan laten ze me iets zien waar ze trots op zijn. Het is het prototype van het onderdeel dat de positionering gaat regelen van de hoofdspiegel van een nog te bouwen supertelescoop, de Europese Extremely Large Telescoop (E-ELT).
Wat is E-ELT?
Groot, maar dan ook echt groot wordt deze Europese Extremely Large Telescope. De hoofdspiegel krijgt een diameter van 42 meter. Let vooral op de auto die voorin deze artistieke weergave is geparkeerd. Afbeelding: © ESO
De Europese Extremely Large Telescoop (E-ELT) is een enorme optische telescoop die (net als de VLT) in het Chileense hooggebergte moet verrijzen. Hij krijgt een spiegel met een doorsnede van 42 meter, een record. Momenteel zit het project nog in de ontwerpfase, en het zou in ongeveer 10 jaar tijd voltooid kunnen worden.
De telescoop wordt volledig adaptief. Dat wil zeggen dat de enorme spiegel zo van vorm kan veranderen dat atmosferische verstoren gecorrigeerd kunnen worden. ‘Als je die spiegel niet adaptief maakt, bouwen we de ELT voor niks. Hij zou namelijk geen scherpere beelden opleveren dan de huidige telescopen zoals de VLT’, zegt Kamphues.
De enorme spiegel van de ELT bestaat eigenlijk uit 798 zeshoekige spiegels met een diameter van bijna 1,5 meter. Tussen die spiegels zal minder dan een millimeter speling zitten. Voor een scherp beeld moeten de segmenten met een precisie van enkele nanometers gepositioneerd kunnen worden. Een erg gecompliceerde klus, gezien de te verwachten mechanische trillingen in het systeem en de harde wind in het Chileense hooggebergte.
Een van de prototype actuatoren die elk van de bijna achthonderd spiegels van de E-ELT gaan dragen. In totaal heeft de telescoop bijna 2400 van deze ondersteuners. Afbeelding: © TNO/Fred
Kamphues
‘Of neem bijvoorbeeld de doorbuiging van die spiegels onder invloed van de zwaartekracht. Die verandert al als het gehele systeem onder een andere hoek op de hemel wordt gericht’, zegt Kamphues. ‘Daarom zitten er motors onder de spiegels, die de extra buiging compenseren.’
Elke spiegel staat op drie beweegbare poten, zogenoemde actuatoren, waarvan er hier een in het lab staat. De kanteling van elk van de spiegels kan daarmee nauwkeurig ingesteld worden. De uitdaging van het maken van zo’n actuator is dat een paar honderd kilo zware spiegel op twee nanometer nauwkeurig ingesteld moeten kunnen worden. ‘En dat kan met deze actuator’, zegt Kamphues, terwijl hij naar de stalen buis voor ons wijst.
‘Wij zijn dus al klaar met het ontwikkelen van deze essentiële onderdelen. Nu de ELT nog… De komende tien jaar moet alle onderdelen van zo veel verschillende bedrijven samen komen. Het wordt een spannende tijd!’
Een kaart van de Melkweg
Ik moest flink ingepakt worden voor de cleanroom.
We gaan door met de tour. Op naar het laatste onderdeel van deze middag. En nu komt het echt werk, zo lijkt het. Mijn schrijfblok en pen moeten achterblijven in een kluisje. We gaan een deur door en komen in een kleedruimte terecht. Ik moet plastic zakjes om mijn schoenen doen, een haarnetje op, onderoveral aan, overal aan, nog meer plastic zakjes om de schoenen, een mondkapje om en als laatste handschoenen aan.
Dan zijn we er klaar voor. We gaan door een serie deuren heen (die nooit tegelijk open kunnen) voordat we oog in oog staan met een onderdeel van het ambitieuze GAIA-project.
Wat is GAIA?
De GAIA-satelliet. Afbeelding: © ESA
GAIA is een project van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA. Het bestaat uit een satelliet die ongeveer één procent van alle sterren in onze Melkweg in kaart moet gaan brengen. Dat lijkt misschien weinig maar dat zijn zo’n één miljard sterren!
De telescoop gaat een hoop informatie verzamelen over al deze sterren, door ze in een periode van vijf jaar bijna honderd keer te observeren. Straks weten we van al deze sterren een aantal dingen: de afstand tot de aarde, de helderheid, temperatuur, zwaartekracht en hebben we bovendien zicht op hun samenstelling. Verder is de verwachting dat GAIA zo’n 15.000 nieuwe exoplaneten zal ontdekken. En een belangrijke taak van de satelliet wordt het opsporen van gevaarlijke planetoïden, die op aarde zouden kunnen inslaan. In 2013 wordt GAIA gelanceerd.
Wat ik voor me zie is het basishoek-meetsysteem dat cruciaal is voor de afstandsbepalingen die GAIA doet. Omdat je met één telescoop geen diepte ziet heeft de satelliet er twee. Vergelijk het met een verrekijker, waarmee het mogelijk is diepte te zien, in tegenstelling tot een (enkele) telescoop. Uit het verschil van deze twee beelden kan de satelliet, met een methode die astrometrie heet, de afstand bepalen tot het object dat hij in zijn twee vizieren heeft.
De binnenkant van GAIA. Klik voor meer uitleg. Afbeelding: © ESA/Astrium
Het meetsysteem dat hier staat houdt de hoek tussen de twee telescopen nauwlettend in de gaten. Die is vastgezet op 106,5 graden en moet daar ook op blijven, anders lopen de afstandsberekeningen in de soep. Om te controleren wat de exacte hoek tussen de twee telescopen is lopen er twee laserstralen tussen de twee telescopen. Die via spiegeltjes bij elkaar komen en zo een exacte bepaling van de hoek leveren.
‘Als het hele systeem straks werkt kan GAIA hoeken bepalen die vergelijkbaar zijn met een haardikte op 1000 kilometer afstand,’ laat Kamphues trots weten.
En waarom moet er eigenlijk zoveel moeite gedaan worden met de beschermende kleding? ‘We willen absoluut zeker weten dat er geen vervuiling op de spiegeltjes komt. Stel je voor dat dit apparaat straks niet goed werkt omdat jij een stofje hebt achtergelaten op één van de spiegeltjes. Daarom werken we in deze cleanroom en minimaliseren we bovendien het aantal bezoeken. We hebben hier nog geen handjevol journalisten naar binnen gelaten!’
In deze ruimte wordt het extreem precieze meetsysteem voor de GAIA-satelliet gemaakt. Afbeelding: © TNO/Fred Kamphues
(Kennislink)
In het ruimtelab bij TNO
Nederland schiet op eigen houtje geen raketten de ruimte in, maar toch gebeurt er binnen de landsgrenzen genoeg op ruimtevaartgebied. Eén van de hotspots is Delft. Daar zit TNO, die onderdelen ontwikkelt voor satellieten en telescopen. Kennislink ging daar een dagje het lab in om te kijken wat er gebeurt.
Het is een winderige en natte dag in december als ik naar de campus in Delft reis. Niet alleen de Technische Universiteit huist daar, maar ook TNO, oftewel de Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek. Er is mij vertelt dat daar momenteel nogal wat bijzondere ruimtevaartinstrumenten in het lab staan. Een kans die Kennislink niet kan laten liggen.
Zelf sterren maken
De Very Large Telescope in Chili. Afbeelding: © ESO
Meteen na binnenkomst gaan we rond de tafel met Fred Kamphues. Hij is projectmanager bij de afdeling Ruimtevaart van TNO. Er zijn daar in totaal zo’n 150 mensen actief, legt hij uit. En één daarvan is Rens Henselmans, die dan ook aanschuift.
Henselmans vertelt over zijn onderzoeksproject: de Laser Guide Star voor de Very Large Telescope (VLT) in Chili.
Wat is een Laser Guide Star?
De Laser Guide Star op de Very Large Telescope in Chili. Afbeelding: © ESO/Y. Beletsky
Het klinkt als een object uit Star Wars, maar in feite is het niets meer dan een sterke laser die vanuit de telescoop omhoog schijnt. Bovenin de atmosfeer, op ongeveer 90 kilometer hoogte, zit een dunne luchtlaag die rijk is aan natrium en oplicht onder invloed van de straal. Vanuit de telescoop gezien is er nu een puntje in de lucht gemaakt: een eigen zogenoemde ‘volgster’!
Maar waarom heb je zoiets nodig? De kunstmatige ster is bijzonder geschikt om te bepalen welke verstoringen er op dat moment optreden in de atmosfeer. En dat is belangrijk, want we bouwen wel telescopen met steeds grotere spiegels, maar groter is op een gegeven moment niet beter. De turbulente luchtschil om onze planeet zorgt ervoor dat sterren gaan fonkelen en dat de potentiële scherpte die we kunnen waarnemen verdwijnt.
Als je precies weet welke verstoringen er in de lucht plaatsvinden, aan de hand van je volgster, kun je die ongedaan maken met het plaatselijk vervormen van de telescoopspiegel. Je hebt dan een zogenoemd adaptief optisch systeem en dit werd in 2006 voor het eerst succesvol getest.
Henselmans is bezig met het onderdeel van Laser Guide Star dat de laserstraal onder elke omstandigheid gefocust houdt op de atmosfeer: de beam-expander. Dit apparaat vergroot de laserstraal uit de laser van 1,5 tot 30 centimeter. Daardoor is de gidsster groot genoeg en duidelijk zichtbaar in de atmosfeer.
Met deze beam-expander wordt er een volgster in de atmosfeer geprojecteerd. Afbeelding: © TNO/Fred Kamphues
De kunst is om de gidsster vervolgens zo scherp mogelijk te projecteren. En daarbij kunnen de kleinste detail voor problemen zorgen. ‘Er zijn erg veel ongewenste effecten die ervoor zorgen dat de laser uit focus raakt. Daardoor krijg je een onscherpe volgster, en dat wil je niet’, zegt Henselmans. Eén belangrijk punt is de temperatuursdaling van de omgeving gedurende de nacht, die zorgt ervoor dat de brekingseigenschappen van de lucht veranderen waardoor de gidsster onscherp kan worden.
‘Het mooie is dat we de buis van de beam-expander nu precies zo hebben ontworpen dat hij krimpt onder invloed van de temperatuurdaling’, zegt Henselmans. ‘Daardoor verandert de focus van de beam-expander en wordt het effect van afkoelende lucht op de laserstraal precies gecompenseerd.’
Een ander knap staaltje techniek in het ontwerp is dat de beam-expander de straal met een precisie van 0,1 boogseconde kan kantelen. Dat betekent op 90 kilometer hoogte een verschuiving van de volgster van slechts 4 centimeter. Uiteindelijk krijgt de VLT vier van deze gidssterren, met beam-expanders uit Nederland.
Buigen van de spiegel
Dan is het tijd om echt het lab in te gaan. Wat is het hier koud! Binnen staat een systeemtafel met daarop een hoop spiegeltjes gemonteerd. Een laserstraal schiet van spiegel tot spiegel door het apparaat heen. Het geheel wordt beschermd door grote plastic flappen die vanaf het plafond naar beneden hangen. Zodra ik dichterbij kom worden mijn begeleiders wat zenuwachtig. ‘Kijk je wel uit?’, wordt mij vriendelijk doch dringend gevraagd. ‘Je moet sowieso niet in de richting van de spiegels praten en die pen heb ik liever ook niet zo dicht bij de opstelling.’ Het is duidelijk dat ze hier zuinig zijn op hun spullen.
Dan laten ze me iets zien waar ze trots op zijn. Het is het prototype van het onderdeel dat de positionering gaat regelen van de hoofdspiegel van een nog te bouwen supertelescoop, de Europese Extremely Large Telescoop (E-ELT).
Wat is E-ELT?
Groot, maar dan ook echt groot wordt deze Europese Extremely Large Telescope. De hoofdspiegel krijgt een diameter van 42 meter. Let vooral op de auto die voorin deze artistieke weergave is geparkeerd. Afbeelding: © ESO
De Europese Extremely Large Telescoop (E-ELT) is een enorme optische telescoop die (net als de VLT) in het Chileense hooggebergte moet verrijzen. Hij krijgt een spiegel met een doorsnede van 42 meter, een record. Momenteel zit het project nog in de ontwerpfase, en het zou in ongeveer 10 jaar tijd voltooid kunnen worden.
De telescoop wordt volledig adaptief. Dat wil zeggen dat de enorme spiegel zo van vorm kan veranderen dat atmosferische verstoren gecorrigeerd kunnen worden. ‘Als je die spiegel niet adaptief maakt, bouwen we de ELT voor niks. Hij zou namelijk geen scherpere beelden opleveren dan de huidige telescopen zoals de VLT’, zegt Kamphues.
De enorme spiegel van de ELT bestaat eigenlijk uit 798 zeshoekige spiegels met een diameter van bijna 1,5 meter. Tussen die spiegels zal minder dan een millimeter speling zitten. Voor een scherp beeld moeten de segmenten met een precisie van enkele nanometers gepositioneerd kunnen worden. Een erg gecompliceerde klus, gezien de te verwachten mechanische trillingen in het systeem en de harde wind in het Chileense hooggebergte.
Een van de prototype actuatoren die elk van de bijna achthonderd spiegels van de E-ELT gaan dragen. In totaal heeft de telescoop bijna 2400 van deze ondersteuners. Afbeelding: © TNO/Fred
Kamphues
‘Of neem bijvoorbeeld de doorbuiging van die spiegels onder invloed van de zwaartekracht. Die verandert al als het gehele systeem onder een andere hoek op de hemel wordt gericht’, zegt Kamphues. ‘Daarom zitten er motors onder de spiegels, die de extra buiging compenseren.’
Elke spiegel staat op drie beweegbare poten, zogenoemde actuatoren, waarvan er hier een in het lab staat. De kanteling van elk van de spiegels kan daarmee nauwkeurig ingesteld worden. De uitdaging van het maken van zo’n actuator is dat een paar honderd kilo zware spiegel op twee nanometer nauwkeurig ingesteld moeten kunnen worden. ‘En dat kan met deze actuator’, zegt Kamphues, terwijl hij naar de stalen buis voor ons wijst.
‘Wij zijn dus al klaar met het ontwikkelen van deze essentiële onderdelen. Nu de ELT nog… De komende tien jaar moet alle onderdelen van zo veel verschillende bedrijven samen komen. Het wordt een spannende tijd!’
Een kaart van de Melkweg
Ik moest flink ingepakt worden voor de cleanroom.
We gaan door met de tour. Op naar het laatste onderdeel van deze middag. En nu komt het echt werk, zo lijkt het. Mijn schrijfblok en pen moeten achterblijven in een kluisje. We gaan een deur door en komen in een kleedruimte terecht. Ik moet plastic zakjes om mijn schoenen doen, een haarnetje op, onderoveral aan, overal aan, nog meer plastic zakjes om de schoenen, een mondkapje om en als laatste handschoenen aan.
Dan zijn we er klaar voor. We gaan door een serie deuren heen (die nooit tegelijk open kunnen) voordat we oog in oog staan met een onderdeel van het ambitieuze GAIA-project.
Wat is GAIA?
De GAIA-satelliet. Afbeelding: © ESA
GAIA is een project van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA. Het bestaat uit een satelliet die ongeveer één procent van alle sterren in onze Melkweg in kaart moet gaan brengen. Dat lijkt misschien weinig maar dat zijn zo’n één miljard sterren!
De telescoop gaat een hoop informatie verzamelen over al deze sterren, door ze in een periode van vijf jaar bijna honderd keer te observeren. Straks weten we van al deze sterren een aantal dingen: de afstand tot de aarde, de helderheid, temperatuur, zwaartekracht en hebben we bovendien zicht op hun samenstelling. Verder is de verwachting dat GAIA zo’n 15.000 nieuwe exoplaneten zal ontdekken. En een belangrijke taak van de satelliet wordt het opsporen van gevaarlijke planetoïden, die op aarde zouden kunnen inslaan. In 2013 wordt GAIA gelanceerd.
Wat ik voor me zie is het basishoek-meetsysteem dat cruciaal is voor de afstandsbepalingen die GAIA doet. Omdat je met één telescoop geen diepte ziet heeft de satelliet er twee. Vergelijk het met een verrekijker, waarmee het mogelijk is diepte te zien, in tegenstelling tot een (enkele) telescoop. Uit het verschil van deze twee beelden kan de satelliet, met een methode die astrometrie heet, de afstand bepalen tot het object dat hij in zijn twee vizieren heeft.
De binnenkant van GAIA. Klik voor meer uitleg. Afbeelding: © ESA/Astrium
Het meetsysteem dat hier staat houdt de hoek tussen de twee telescopen nauwlettend in de gaten. Die is vastgezet op 106,5 graden en moet daar ook op blijven, anders lopen de afstandsberekeningen in de soep. Om te controleren wat de exacte hoek tussen de twee telescopen is lopen er twee laserstralen tussen de twee telescopen. Die via spiegeltjes bij elkaar komen en zo een exacte bepaling van de hoek leveren.
‘Als het hele systeem straks werkt kan GAIA hoeken bepalen die vergelijkbaar zijn met een haardikte op 1000 kilometer afstand,’ laat Kamphues trots weten.
En waarom moet er eigenlijk zoveel moeite gedaan worden met de beschermende kleding? ‘We willen absoluut zeker weten dat er geen vervuiling op de spiegeltjes komt. Stel je voor dat dit apparaat straks niet goed werkt omdat jij een stofje hebt achtergelaten op één van de spiegeltjes. Daarom werken we in deze cleanroom en minimaliseren we bovendien het aantal bezoeken. We hebben hier nog geen handjevol journalisten naar binnen gelaten!’
In deze ruimte wordt het extreem precieze meetsysteem voor de GAIA-satelliet gemaakt. Afbeelding: © TNO/Fred Kamphues
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-02-2012
Twee nieuwe maantjes rond Jupiter ontdekt
Wetenschappers hebben met een telescoop in Chili twee nieuwe maantjes rond Jupiter ontdekt, weet National Geographic. Ze behoren tot de kleinste maantjes van ons zonnestelsel. De nieuwe maantjes dragen de voorlopige welluidende naam S/2011 J1 en S/2011 J2.
Ze zijn slechts ongeveer een kilometer groot en zijn niet zichtbaar met een huis-tuin-en keukentelescoop in de achtertuin, in tegenstelling tot de vier grote manen van de gasreus. Met een omloop die respectievelijk 580 en 726 dagen duurt, bevinden de maantjes zich zeer ver van Jupiter.
De planeet heeft nu al zeker 66 bekende manen. Wetenschappers denken dat het er in werkelijkheid nog - veel - meer zijn.
De nieuw ontdekte exemplaren maken deel uit van de zwerm van 52 manen die een tegengestelde baan rond de planeet draaien, aldus Scott Sheppard van het gezaghebbende Carnegie Instituut in Washington die de vondst deed.
Vanwege hun bizarre baan rondom Jupiter lijkt het erop dat het duo waarschijnlijk delen zijn geweest van een asteroïde of komeet die lang geleden door het zwaartekrachtveld van Jupiter zijn "gevangen". (belga/vsv)
(HLN)
Twee nieuwe maantjes rond Jupiter ontdekt
Wetenschappers hebben met een telescoop in Chili twee nieuwe maantjes rond Jupiter ontdekt, weet National Geographic. Ze behoren tot de kleinste maantjes van ons zonnestelsel. De nieuwe maantjes dragen de voorlopige welluidende naam S/2011 J1 en S/2011 J2.
Ze zijn slechts ongeveer een kilometer groot en zijn niet zichtbaar met een huis-tuin-en keukentelescoop in de achtertuin, in tegenstelling tot de vier grote manen van de gasreus. Met een omloop die respectievelijk 580 en 726 dagen duurt, bevinden de maantjes zich zeer ver van Jupiter.
De planeet heeft nu al zeker 66 bekende manen. Wetenschappers denken dat het er in werkelijkheid nog - veel - meer zijn.
De nieuw ontdekte exemplaren maken deel uit van de zwerm van 52 manen die een tegengestelde baan rond de planeet draaien, aldus Scott Sheppard van het gezaghebbende Carnegie Instituut in Washington die de vondst deed.
Vanwege hun bizarre baan rondom Jupiter lijkt het erop dat het duo waarschijnlijk delen zijn geweest van een asteroïde of komeet die lang geleden door het zwaartekrachtveld van Jupiter zijn "gevangen". (belga/vsv)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-02-2012
Astronomen verklaren spoorloze elektronen
Sinds het lanceren van de eerste satellieten is het bekend dat er rond onze planeet een zee zweeft van vrije elektronen die gevangen zitten in het aardmagnetische veld. Waar wetenschappers hun hoofden lang over braken was dat deze zee soms plots helemaal leeg loopt om zich daarna weer langzaam te vullen. Ze weten nu waarom.
Astronomen van de Universiteit van Californië in Los Angeles (UCLA) schrijven in een artikel dat vorige week in Nature Physics verscheen dat de zonnewind ervoor kan zorgen dat elektronen uit de zogenoemde Van Allen-gordels tijdelijk weg worden geblazen. De ‘wind’ bestaat zelf ook uit geladen deeltjes die grote invloed kunnen hebben op de al aanwezige elektronen rondom onze planeet.
Van Allen-gordels
De Van Allen-gordels.
Er bestaan twee Van Allen-gordels rondom de aarde, die zijn vernoemd naar de Amerikaanse astrofysicus James Van Allen. De binnenste gordel bevindt zich ongeveer 10.000 kilometer boven het oppervlakte van de aarde en is voornamelijk gevuld met protonen. Enkele duizenden kilometers daar boven begint de tweede gordel, die vooral bestaat uit hoog energetische elektronen. James Van Allen heeft de eer gekregen naamgever van deze twee gordels te zijn, omdat hij erop stond dat de eerste Amerikaanse satelliet Explorer 1 een Geigerteller aan boord zou krijgen. Toen hij uiteindelijk zijn zin kreeg, bleek deze teller na de lancering in 1958 onverwacht grote hoeveelheden geladen deeltjes te detecteren buiten de aardatmosfeer.
Alternatieve verklaringen van tafel
In de jaren ‘60 van de vorige eeuw werden er steeds meer satellieten gelanceerd die onderzoek deden naar de Van Allen-gordels. Het bleek dat deze eens in de zoveel tijd heel snel ’leegliepen’. De meters aan boord van de satellieten detecteerden dan geen deeltjes meer en niemand wist waar ze waren.
Wetenschappers zagen wel dat het verdwijnen van de deeltjes tegelijk gebeurde met een zogenoemde geomagnetische storm, veroorzaakt door een sterke zonnewind. Het magnetische veld van de aarde wordt dan verstoord door grote hoeveelheden geladen deeltjes die door de zon worden uitgestoten.
Een andere bekend effect van een zonnestorm zijn prachtige poollichten.
Er verschenen theorieën dat de geomagnetische storm ervoor zorgde dat de elektronen in de atmosfeer van de aarde werden opgenomen of dat de elektronen op dat moment hun energie verloren, waardoor ze niet meer te detecteren waren.
Deze verklaringen kunnen nu dus van tafel. Het merendeel van de deeltjes worden tijdens een storm juist van de aarde weggeblazen, schrijven de wetenschappers. Toch blijft de gordel dan niet lang leeg, want binnen enkele uren is hij weer gevuld met nieuwe deeltjes uit onder andere de zonnewind.
Ruimteweer voorspellen
Hoofdauteur Drew Turner schrijft dat het belangrijk is dat we weten hoe de zwerm geladen deeltjes zich gedraagt. “De maatschappij wordt steeds afhankelijker van technologie in de ruimte en deze deeltjes kunnen de levensduur van satellieten sterk verminderen. Het is daarom belangrijk dat we goede modellen hebben van wat de hoog energetische deeltjes doen onder invloed van geomagnetische stormen”, aldus Turner.
Het ruimtestation ‘vliegt’ op slechts 400 kilometer hoogte, ruim onder de Van Allen-gordels. Afbeelding: © NASA
Naast de schade die een zonnestorm satellieten kan toebrengen zegt Turner dat astronauten ook gevaar kunnen lopen. Turner: “Hoog energetische elektronen kunnen makkelijk in een ruimtepak doordringen en zo de gezondheid van een astronaut bedreigen.”
Kuipers en het ISS
Moet de Nederlandse astronaut André Kuipers, die op dit moment enkele maanden in het Internationale Ruimtestation ISS verblijft, zich nu zorgen gaan maken? Waarschijnlijk niet. Het ISS bevindt zich op een hoogte van slechts 400 kilometer, veel lager dan de eerste Van Allen-gordel. Bovendien geniet het ruimtestation – net als wij op het aardoppervlak – bescherming van het sterke aardmagnetisch veld die ervoor zorgt dat de deeltjes op afstand blijven.
(kennislink)
Astronomen verklaren spoorloze elektronen
Sinds het lanceren van de eerste satellieten is het bekend dat er rond onze planeet een zee zweeft van vrije elektronen die gevangen zitten in het aardmagnetische veld. Waar wetenschappers hun hoofden lang over braken was dat deze zee soms plots helemaal leeg loopt om zich daarna weer langzaam te vullen. Ze weten nu waarom.
Astronomen van de Universiteit van Californië in Los Angeles (UCLA) schrijven in een artikel dat vorige week in Nature Physics verscheen dat de zonnewind ervoor kan zorgen dat elektronen uit de zogenoemde Van Allen-gordels tijdelijk weg worden geblazen. De ‘wind’ bestaat zelf ook uit geladen deeltjes die grote invloed kunnen hebben op de al aanwezige elektronen rondom onze planeet.
Van Allen-gordels
De Van Allen-gordels.
Er bestaan twee Van Allen-gordels rondom de aarde, die zijn vernoemd naar de Amerikaanse astrofysicus James Van Allen. De binnenste gordel bevindt zich ongeveer 10.000 kilometer boven het oppervlakte van de aarde en is voornamelijk gevuld met protonen. Enkele duizenden kilometers daar boven begint de tweede gordel, die vooral bestaat uit hoog energetische elektronen. James Van Allen heeft de eer gekregen naamgever van deze twee gordels te zijn, omdat hij erop stond dat de eerste Amerikaanse satelliet Explorer 1 een Geigerteller aan boord zou krijgen. Toen hij uiteindelijk zijn zin kreeg, bleek deze teller na de lancering in 1958 onverwacht grote hoeveelheden geladen deeltjes te detecteren buiten de aardatmosfeer.
Alternatieve verklaringen van tafel
In de jaren ‘60 van de vorige eeuw werden er steeds meer satellieten gelanceerd die onderzoek deden naar de Van Allen-gordels. Het bleek dat deze eens in de zoveel tijd heel snel ’leegliepen’. De meters aan boord van de satellieten detecteerden dan geen deeltjes meer en niemand wist waar ze waren.
Wetenschappers zagen wel dat het verdwijnen van de deeltjes tegelijk gebeurde met een zogenoemde geomagnetische storm, veroorzaakt door een sterke zonnewind. Het magnetische veld van de aarde wordt dan verstoord door grote hoeveelheden geladen deeltjes die door de zon worden uitgestoten.
Een andere bekend effect van een zonnestorm zijn prachtige poollichten.
Er verschenen theorieën dat de geomagnetische storm ervoor zorgde dat de elektronen in de atmosfeer van de aarde werden opgenomen of dat de elektronen op dat moment hun energie verloren, waardoor ze niet meer te detecteren waren.
Deze verklaringen kunnen nu dus van tafel. Het merendeel van de deeltjes worden tijdens een storm juist van de aarde weggeblazen, schrijven de wetenschappers. Toch blijft de gordel dan niet lang leeg, want binnen enkele uren is hij weer gevuld met nieuwe deeltjes uit onder andere de zonnewind.
Ruimteweer voorspellen
Hoofdauteur Drew Turner schrijft dat het belangrijk is dat we weten hoe de zwerm geladen deeltjes zich gedraagt. “De maatschappij wordt steeds afhankelijker van technologie in de ruimte en deze deeltjes kunnen de levensduur van satellieten sterk verminderen. Het is daarom belangrijk dat we goede modellen hebben van wat de hoog energetische deeltjes doen onder invloed van geomagnetische stormen”, aldus Turner.
Het ruimtestation ‘vliegt’ op slechts 400 kilometer hoogte, ruim onder de Van Allen-gordels. Afbeelding: © NASA
Naast de schade die een zonnestorm satellieten kan toebrengen zegt Turner dat astronauten ook gevaar kunnen lopen. Turner: “Hoog energetische elektronen kunnen makkelijk in een ruimtepak doordringen en zo de gezondheid van een astronaut bedreigen.”
Kuipers en het ISS
Moet de Nederlandse astronaut André Kuipers, die op dit moment enkele maanden in het Internationale Ruimtestation ISS verblijft, zich nu zorgen gaan maken? Waarschijnlijk niet. Het ISS bevindt zich op een hoogte van slechts 400 kilometer, veel lager dan de eerste Van Allen-gordel. Bovendien geniet het ruimtestation – net als wij op het aardoppervlak – bescherming van het sterke aardmagnetisch veld die ervoor zorgt dat de deeltjes op afstand blijven.
(kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-02-2012
Infraroodsatelliet AKARI ontdekt koolmonoxide in supernovarest
Wetenschappers hebben met behulp van de Japanse infraroodsatelliet AKARI koolmonoxidemoleculen opgespoord in het tien miljoen graden hete gas van de jonge supernovarest Cassiopeia A. De ontdekking komt als een verrassing: de energierijke elektronen en zware atomen die bij een supernova-explosie vrijkomen, zouden de moleculen afgebroken moeten hebben.
Cas A is het overblijfsel van een zware ster die 330 jaar geleden is ontploft. Niet alleen aan de rand van het bij de explosie uitgestoten materiaal is koolmonoxide waargenomen, maar ook in het centrum van de supernovarest, waar sinds de explosie weinig is gebeurd.
De ontdekking roept de vraag op wanneer het koolmonoxide is ontstaan - kort na de explosie of later, in het door de ster uitgestoten gas. Hoe dan ook lijkt het erop dat koolstof en misschien ook andere zware elementen die bij een supernova-explosie worden gevormd niet in ongebonden vorm in de interstellaire materie terechtkomen. Dat zou de inzichten omtrent bijvoorbeeld de vorming van stof in het vroege heelal nogal op hun kop zetten.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Infraroodsatelliet AKARI ontdekt koolmonoxide in supernovarest
Wetenschappers hebben met behulp van de Japanse infraroodsatelliet AKARI koolmonoxidemoleculen opgespoord in het tien miljoen graden hete gas van de jonge supernovarest Cassiopeia A. De ontdekking komt als een verrassing: de energierijke elektronen en zware atomen die bij een supernova-explosie vrijkomen, zouden de moleculen afgebroken moeten hebben.
Cas A is het overblijfsel van een zware ster die 330 jaar geleden is ontploft. Niet alleen aan de rand van het bij de explosie uitgestoten materiaal is koolmonoxide waargenomen, maar ook in het centrum van de supernovarest, waar sinds de explosie weinig is gebeurd.
De ontdekking roept de vraag op wanneer het koolmonoxide is ontstaan - kort na de explosie of later, in het door de ster uitgestoten gas. Hoe dan ook lijkt het erop dat koolstof en misschien ook andere zware elementen die bij een supernova-explosie worden gevormd niet in ongebonden vorm in de interstellaire materie terechtkomen. Dat zou de inzichten omtrent bijvoorbeeld de vorming van stof in het vroege heelal nogal op hun kop zetten.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-02-2012
'Lege' ruimte is gevuld met donkere materie
De 'lege' ruimte tussen de sterrenstelsels is niet echt leeg, maar is 'gevuld' met donkere materie. Die conclusie trekken Japanse onderzoekers op basis van waarnemingen van miljoenen sterrenstelsels, aangevuld met gedetailleerde computersimulaties.
Al lange tijd is duidelijk dat er ongeveer zes keer zoveel mysterieuze donkere materie in het heelal is als normale zichtbare materie. Hoe die donkere materie exact in de ruimte is verdeeld, is echter niet nauwkeurig bekend. In een artikel in The Astrophysical Journal tonen de Japanse onderzoekers nu aan dat de donkere materie niet in sterrenstelsels is geconcentreerd, maar ook de intergalactische ruimte vult. Terwijl de zichtbare materieverdeling in een sterrenstelsel (gas en sterren) een vrij duidelijke grens vertoont, blijken alle sterrenstelsels omringd te worden door uitgestrekte wolken en slierten van donkere materie, die tot aan naburige stelsels reiken.
De verdeling van de donkere materie kon in kaart gebracht worden via de techniek van de zwakke lenswerking: de beeldjes van ver verwijderde sterrenstelsels worden in zeer geringe mate vervormd door de zwaartekracht van (donkere) materie tussen de verre stelsels en de aarde, en door dat effect statistisch te onderzoeken aan miljoenen sterrenstelsels, is de ruimtelijke verdeling van de donkere materie af te leiden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
'Lege' ruimte is gevuld met donkere materie
De 'lege' ruimte tussen de sterrenstelsels is niet echt leeg, maar is 'gevuld' met donkere materie. Die conclusie trekken Japanse onderzoekers op basis van waarnemingen van miljoenen sterrenstelsels, aangevuld met gedetailleerde computersimulaties.
Al lange tijd is duidelijk dat er ongeveer zes keer zoveel mysterieuze donkere materie in het heelal is als normale zichtbare materie. Hoe die donkere materie exact in de ruimte is verdeeld, is echter niet nauwkeurig bekend. In een artikel in The Astrophysical Journal tonen de Japanse onderzoekers nu aan dat de donkere materie niet in sterrenstelsels is geconcentreerd, maar ook de intergalactische ruimte vult. Terwijl de zichtbare materieverdeling in een sterrenstelsel (gas en sterren) een vrij duidelijke grens vertoont, blijken alle sterrenstelsels omringd te worden door uitgestrekte wolken en slierten van donkere materie, die tot aan naburige stelsels reiken.
De verdeling van de donkere materie kon in kaart gebracht worden via de techniek van de zwakke lenswerking: de beeldjes van ver verwijderde sterrenstelsels worden in zeer geringe mate vervormd door de zwaartekracht van (donkere) materie tussen de verre stelsels en de aarde, en door dat effect statistisch te onderzoeken aan miljoenen sterrenstelsels, is de ruimtelijke verdeling van de donkere materie af te leiden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
14-02-2012
Bolvormige sterrenhopen overleefden bloedbad van 13 miljard jaar geleden
In de nasleep van botsingen tussen sterrenstelsels worden meer bestaande sterrenhopen vernietigd dan er nieuwe ontstaan. Dat is de conclusie die Duitse en Nederlandse astronomen trekken op basis van gedetailleerde computersimulaties die binnenkort gepubliceerd zullen worden in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society .
Bij de botsing van twee sterrenstelsels komen hevige geboortegolven van nieuwe sterren op gang. Zo ontstaan onder andere grote nieuwe sterrenhopen, die voor een belangrijk deel uit zware, hete sterren bestaan. Diezelfde starbursts veroorzaken echter ook snel veranderende zwaartekrachtsomstandigheden, waardoor juist kleinere sterrenhopen weer uiteengerukt worden.
Volgens teamleider Diederik Kruijssen van het Max-Planck-Institut für Astrophysik zou dit een verklaring kunnen vormen voor het feit dat veel sterrenstelsels (waaronder ons eigen Melkwegstelsel) vooral grote, zware (bolvormige) sterrenhopen bevatten: de kleinere, lichtere exemplaren hebben het 'bloedbad' dat ca. 13 miljard jaar geleden plaatsvond niet overleefd - toen ontstond het Melkwegstelsel uit onderlinge botsingen van kleinere sterrenstelsels.
(HLN)
Bolvormige sterrenhopen overleefden bloedbad van 13 miljard jaar geleden
In de nasleep van botsingen tussen sterrenstelsels worden meer bestaande sterrenhopen vernietigd dan er nieuwe ontstaan. Dat is de conclusie die Duitse en Nederlandse astronomen trekken op basis van gedetailleerde computersimulaties die binnenkort gepubliceerd zullen worden in Monthly Notices of the Royal Astronomical Society .
Bij de botsing van twee sterrenstelsels komen hevige geboortegolven van nieuwe sterren op gang. Zo ontstaan onder andere grote nieuwe sterrenhopen, die voor een belangrijk deel uit zware, hete sterren bestaan. Diezelfde starbursts veroorzaken echter ook snel veranderende zwaartekrachtsomstandigheden, waardoor juist kleinere sterrenhopen weer uiteengerukt worden.
Volgens teamleider Diederik Kruijssen van het Max-Planck-Institut für Astrophysik zou dit een verklaring kunnen vormen voor het feit dat veel sterrenstelsels (waaronder ons eigen Melkwegstelsel) vooral grote, zware (bolvormige) sterrenhopen bevatten: de kleinere, lichtere exemplaren hebben het 'bloedbad' dat ca. 13 miljard jaar geleden plaatsvond niet overleefd - toen ontstond het Melkwegstelsel uit onderlinge botsingen van kleinere sterrenstelsels.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
deel 1 en 5 van de imax hubble film in uitstekende kwaliteit met soms 3-D achtige effecten
helaas zijn er al delen van de serie verwijderd vanwege auteursbescherming
helaas zijn er al delen van de serie verwijderd vanwege auteursbescherming
quote:
deel 1 en 5 van de imax hubble film in uitstekende kwaliteit met soms 3-D achtige effecten
helaas zijn er al delen van de serie verwijderd vanwege auteursbescherming
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-02-2012
Bedenker oerknal geëerd met ruimteschip
De Belgische priester en wetenschapper Georges Lemaître, die het idee van de oerknal bedacht, krijgt een ruimteschip naar zich vernoemd.
Foto: ANP
Het onbemande vaartuig moet het internationale ruimtestation ISS gaan bevoorraden. Dat heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA donderdag bekendgemaakt.
Lemaître (1894-1966) schreef in 1927 dat het heelal constant uitdijt. Enkele jaren later voegde hij eraan toe dat het universum ooit in één enkel punt moet zijn begonnen.
Dat begin was voor hem de Bijbelse schepping. Lemaîtres theorieën zijn nu algemeen aanvaard, maar werden toen door iedereen afgewezen, zelfs door Albert Einstein.
Jules Verne
Europa heeft in totaal vijf onbemande ruimtevrachtschepen. Die zijn vernoemd naar Europese denkers. Twee daarvan zijn al naar het ISS gegaan, de Jules Verne en de Johannes Kepler. In maart gaat de derde, de Edoardo Amaldi.
Die wordt binnengeloodst door de Nederlander André Kuipers. De Albert Einstein gaat in 2013, de Georges Lemaître in 2014.
© ANP
(nu.nl)
Bedenker oerknal geëerd met ruimteschip
De Belgische priester en wetenschapper Georges Lemaître, die het idee van de oerknal bedacht, krijgt een ruimteschip naar zich vernoemd.
Foto: ANP
Het onbemande vaartuig moet het internationale ruimtestation ISS gaan bevoorraden. Dat heeft de Europese ruimtevaartorganisatie ESA donderdag bekendgemaakt.
Lemaître (1894-1966) schreef in 1927 dat het heelal constant uitdijt. Enkele jaren later voegde hij eraan toe dat het universum ooit in één enkel punt moet zijn begonnen.
Dat begin was voor hem de Bijbelse schepping. Lemaîtres theorieën zijn nu algemeen aanvaard, maar werden toen door iedereen afgewezen, zelfs door Albert Einstein.
Jules Verne
Europa heeft in totaal vijf onbemande ruimtevrachtschepen. Die zijn vernoemd naar Europese denkers. Twee daarvan zijn al naar het ISS gegaan, de Jules Verne en de Johannes Kepler. In maart gaat de derde, de Edoardo Amaldi.
Die wordt binnengeloodst door de Nederlander André Kuipers. De Albert Einstein gaat in 2013, de Georges Lemaître in 2014.
© ANP
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-02-2012
Voor het eerst tellurium in sterren gedetecteerd
Wetenschappers van elf Amerikaanse instituten hebben voor het eerst tellurium opgespoord in de ruimte. Sporen van dit zeldzame semi-metaal, dat onder meer wordt gebruikt voor de productie van halfgeleiders, zijn aangetoond in de spectra van drie 12 miljard jaar oude sterren in de halo van ons Melkwegstelsel. De ontdekking bevestigt de theorie dat tellurium, samen met nog zwaardere elementen, bij een zeldzaam soort sterexplosies is ontstaan.
Ongeveer 13,7 miljard jaar geleden bestond de materie in het heelal uitsluitend uit de drie lichte elementen waterstof, helium en lithium, die bij de oerknal waren gevormd. Daar kwam pas verandering in toen 300 miljoen jaar later de eerste sterren op het toneel verschenen. Deze produceerden de overige 94 elementen die van nature in het heelal voorkomen.
De zwaardere elementen kwamen onder meer via grote sterexplosies, supernovae, in de ruimte en uiteindelijk ook in latere generaties van sterren en hun planeten terecht. Zo moet het ook met tellurium zijn gegaan.
De ontdekking van dit element in enkele stokoude sterren wijst erop dat het al vroeg in de geschiedenis van het heelal bestond. De aangetroffen hoeveelheid is in overeenstemming met de theorie dat de elementen zwaarder dan ijzer zijn geproduceerd bij het zogeheten r-proces dat alleen bij de explosies van zware sterren optreedt. Bij dat proces worden atoomkernen als die van het element nikkel in rap tempo met zoveel neutronen bestookt, dat ze in (nog) zwaardere elementen veranderen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Voor het eerst tellurium in sterren gedetecteerd
Wetenschappers van elf Amerikaanse instituten hebben voor het eerst tellurium opgespoord in de ruimte. Sporen van dit zeldzame semi-metaal, dat onder meer wordt gebruikt voor de productie van halfgeleiders, zijn aangetoond in de spectra van drie 12 miljard jaar oude sterren in de halo van ons Melkwegstelsel. De ontdekking bevestigt de theorie dat tellurium, samen met nog zwaardere elementen, bij een zeldzaam soort sterexplosies is ontstaan.
Ongeveer 13,7 miljard jaar geleden bestond de materie in het heelal uitsluitend uit de drie lichte elementen waterstof, helium en lithium, die bij de oerknal waren gevormd. Daar kwam pas verandering in toen 300 miljoen jaar later de eerste sterren op het toneel verschenen. Deze produceerden de overige 94 elementen die van nature in het heelal voorkomen.
De zwaardere elementen kwamen onder meer via grote sterexplosies, supernovae, in de ruimte en uiteindelijk ook in latere generaties van sterren en hun planeten terecht. Zo moet het ook met tellurium zijn gegaan.
De ontdekking van dit element in enkele stokoude sterren wijst erop dat het al vroeg in de geschiedenis van het heelal bestond. De aangetroffen hoeveelheid is in overeenstemming met de theorie dat de elementen zwaarder dan ijzer zijn geproduceerd bij het zogeheten r-proces dat alleen bij de explosies van zware sterren optreedt. Bij dat proces worden atoomkernen als die van het element nikkel in rap tempo met zoveel neutronen bestookt, dat ze in (nog) zwaardere elementen veranderen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Supernova in de herhaling:
Meer op Scienceblogs.com:quote:Monster Star's Eruption Snapped By Scientists
1:13pm UK, Friday February 17, 2012
Space scientists have caught a delayed glimpse of a cosmic blast that dazzled observers when it was seen from Earth more than 150 years ago.
Astronomers are trying to unravel the mystery of an event known as the Great Eruption, in which a super-massive star 7,500 light years away began spewing out unusually large amounts of light.
It caused the star, called Eta Carinae, to appear as the second-brightest star in the sky for several years in the mid-1800s.
Now, experts have been able to create new images of that violent blast, using a new technique that involves taking readings of delayed light that bounced off stellar dust and is only now reaching our solar system.
Armin Rest, of America's Space Telescope Science Institute, which carried out the study published in the Nature journal, said the images could help them get to the bottom of what caused the Great Eruption.
He said: "It's as if nature has left behind a surveillance tape of the event, which we are now just beginning to watch."
The pictures may also point to when Eta Carinae - more than 100 times the size of our Sun - will meet its certain death as a supernova, an enormous explosion that will light up the skies.
quote:
quote:What we think happened, of course, is that just as we get tremors before a massive earthquake, Carinae had some sort of explosive "hiccup" that will lead up to an eventual supernova. It's estimated to have blown off about twenty Suns worth of material from its outer layers during this eruption, but the collapse of this star's core is inevitable. The supernova could come tomorrow or it could not come for another million years; we simply don't know as much about these ultra-massive stars as we'd like to.
If only we'd had the instruments we have today back in 1837, or even better, in 1843, when Carinae became a supernova impostor! But we didn't even have the ability to take photographs back then; all we have are eyewitness accounts from 170 years ago.
But sometimes, the Universe helps us out in ways we could never have predicted.
Free Assange! Hack the Planet
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
![The Shrinking [Expanding] Moon](http://i.ytimg.com/vi/68LOZvQTjB0/default.jpg)
21-02-2012
Orbiter ontdekt geologische activiteit op de Maan
© photo news
Op de Maan zijn aanwijzingen gevonden van recente geologische activiteit, meldt de NASA.
De Amerikaanse 'Lunar Reconnaissance Orbiter' (LRO) heeft met name kleine, langgerekte, "geulen" ontdekt die wijzen op recente tektonische activiteit, vermoedelijk in de afgelopen vijftig miljoen jaar. Dit geldt als recent gezien de Wachter van de Aarde meer dan 4,5 miljard jaar oud is.
Door afkoeling van het inwendige krimpt de Maan in de loop van de miljarden jaren een beetje, waardoor de korst juist wordt samengedrukt en er langgerekte "bergkammen" ontstaan. Het feit dat er desondanks ook "geulen" blijken voor te komen, wijst op geologische activiteit. (belga/vsv)
(HLN)
Orbiter ontdekt geologische activiteit op de Maan
© photo news
Op de Maan zijn aanwijzingen gevonden van recente geologische activiteit, meldt de NASA.
De Amerikaanse 'Lunar Reconnaissance Orbiter' (LRO) heeft met name kleine, langgerekte, "geulen" ontdekt die wijzen op recente tektonische activiteit, vermoedelijk in de afgelopen vijftig miljoen jaar. Dit geldt als recent gezien de Wachter van de Aarde meer dan 4,5 miljard jaar oud is.
Door afkoeling van het inwendige krimpt de Maan in de loop van de miljarden jaren een beetje, waardoor de korst juist wordt samengedrukt en er langgerekte "bergkammen" ontstaan. Het feit dat er desondanks ook "geulen" blijken voor te komen, wijst op geologische activiteit. (belga/vsv)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
1 grote snelkookpan!quote:Nieuw type planeet ontdekt
Astrofysici hebben gisteren de ontdekking bevestigd van een nieuw type planeet die voornamelijk is samengesteld uit water en omgeven wordt door een dikke en vochtige atmosfeer. De astrofysici baseerden zich voor hun conclusie op het onderzoek naar de exoplaneet GJ 1214b, die zich buiten ons zonnestelsel bevindt en in 2009 ontdekt werd met de Hubble-telescoop.
Tot nu werd uitgegaan van drie type planeten: de terrestrische planeten met een rotsachtig oppervlak (zoals de Aarde, Mercurius, Venus en Mars), de gasreuzen (Jupiter en Saturnus) en de ijsreuzen (Uranus en Neptunus). 'GJ 1214b lijkt niet op een van de planeten die we kennen', zegt astronoom Zachory Berta, van het Harvard Smithsonian Centrum voor Astrofysica. 'Een groot deel van de massa bestaat uit water.'
GJ 1214b is ongeveer 2,7 keer zo groot en zeven keer zo zwaar als de Aarde. Daarmee behoort hij tot een klasse van exoplaneten die 'super-Aarde' worden genoemd. Zijn moederster staat op ongeveer 40 lichtjaar van ons in het sterrenbeeld Slangendrager. De afstand van GJ 1214b tot zijn ster bedraagt slechts twee miljoen kilometer, waardoor de temperatuur er wellicht 232 graden Celsius zal bedragen.
Free Assange! Hack the Planet
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
The Known Universe
The Known Universe takes viewers from the Himalayas through our atmosphere and the inky black of space to the afterglow of the Big Bang. Every star, planet, and quasar seen in the film is possible because of the world's most complete four-dimensional map of the universe, the Digital Universe Atlas that is maintained and updated by astrophysicists at the American Museum of Natural History
The Known Universe takes viewers from the Himalayas through our atmosphere and the inky black of space to the afterglow of the Big Bang. Every star, planet, and quasar seen in the film is possible because of the world's most complete four-dimensional map of the universe, the Digital Universe Atlas that is maintained and updated by astrophysicists at the American Museum of Natural History
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Centraal Exo-Planeten Topicquote:Op woensdag 22 februari 2012 20:50 schreef Papierversnipperaar het volgende:
[..]
1 grote snelkookpan!
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-02-2012
Vaste 'buckyballen' in ruimte ontdekt
Astronomen hebben, met behulp van de infraroodsatelliet Spitzer, 'buckyballen' ontdekt bij de dubbelster XX Ophiuchi. Het is niet voor het eerst dat dit bolvormige koolstofmolecuul in de ruimte is aangetroffen, maar tot nu toe betrof het steeds buckyballen in gasvormige toestand. Ditmaal zijn ze in vaste vorm waargenomen.
Buckyballen - officieel buckminsterfullerenen - zijn de grootste moleculen die in de ruimte zijn gevonden. Het zijn zeer stabiele moleculen, bestaande uit zestig koolstofatomen die samen een hol balletje vormen.
De buckyballen die nu met Spitzer zijn gedetecteerd, zijn samengeklonterd tot grotere deeltjes. Maar hoewel deze deeltjes uit miljoenen buckyballen bestaan, zijn ze nog ruimschoots kleiner dan de breedte van een haar.
De astronomen konden de samengeklonterde buckyballen herkennen aan het soort infraroodlicht dat ze uitzenden. Hun gasvormige soortgenoten hebben een andere infraroodsignatuur.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Vaste 'buckyballen' in ruimte ontdekt
Astronomen hebben, met behulp van de infraroodsatelliet Spitzer, 'buckyballen' ontdekt bij de dubbelster XX Ophiuchi. Het is niet voor het eerst dat dit bolvormige koolstofmolecuul in de ruimte is aangetroffen, maar tot nu toe betrof het steeds buckyballen in gasvormige toestand. Ditmaal zijn ze in vaste vorm waargenomen.
Buckyballen - officieel buckminsterfullerenen - zijn de grootste moleculen die in de ruimte zijn gevonden. Het zijn zeer stabiele moleculen, bestaande uit zestig koolstofatomen die samen een hol balletje vormen.
De buckyballen die nu met Spitzer zijn gedetecteerd, zijn samengeklonterd tot grotere deeltjes. Maar hoewel deze deeltjes uit miljoenen buckyballen bestaan, zijn ze nog ruimschoots kleiner dan de breedte van een haar.
De astronomen konden de samengeklonterde buckyballen herkennen aan het soort infraroodlicht dat ze uitzenden. Hun gasvormige soortgenoten hebben een andere infraroodsignatuur.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-02-2012
Melkweg kan wemelen van de 'dakloze' planeten
Ons melkwegstelsel wemelt misschien van de verweesde planeten, die eenzaam door de ruimte zwerven en niet om een ster cirkelen. Sterker nog: volgens onderzoekers van het Kavli Institute for Particle Astrophysics and Cosmology (KIPAC) van de Stanford-universiteit zouden er zelfs 100.000 keer zoveel 'dakloze' planeten als sterren kunnen zijn.
In mei 2011 maakten wetenschappers bekend dat ze een tiental vrij rondzwervende planeten hadden opgespoord. Daarbij maakten zij gebruik van een effect dat 'microlensing' heet - de lenswerking die de zwaartekracht van een (zware) planeet uitoefent op het licht van een ster die (tijdelijk) toevallig recht achter de planeet staat.
Op basis van een statistische analyse werd toen geschat dat er in de Melkweg twee keer zoveel vrij rondzwervende planeten als sterren zijn. Maar het nieuwe onderzoek komt dus uit op een schatting die nog een factor 50.000 hoger ligt.
Dat astronomisch grote aantal is gebaseerd op een aantal bekende gegevens, zoals de bekende zwaartekrachtsaantrekking van de Melkweg en de hoeveelheid materie die potentieel beschikbaar is om zulke planeten te maken. Een onzekere factor is echter dat niemand precies weet door welke processen al die dakloze planeten zouden zijn ontstaan. Een aantal ervan zou uit planetenstelsels verbannen kunnen zijn, maar dat betreft dan waarschijnlijk maar het topje van de ijsberg.
Meer inzicht in het aantal kleine objecten dat in ons melkwegstelsel rondzwerft zal pas worden verkregen als de volgende generatie van grote surveytelescopen in bedrijf komt. En dat kan nog wel een jaartje of tien gaan duren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Melkweg kan wemelen van de 'dakloze' planeten
Ons melkwegstelsel wemelt misschien van de verweesde planeten, die eenzaam door de ruimte zwerven en niet om een ster cirkelen. Sterker nog: volgens onderzoekers van het Kavli Institute for Particle Astrophysics and Cosmology (KIPAC) van de Stanford-universiteit zouden er zelfs 100.000 keer zoveel 'dakloze' planeten als sterren kunnen zijn.
In mei 2011 maakten wetenschappers bekend dat ze een tiental vrij rondzwervende planeten hadden opgespoord. Daarbij maakten zij gebruik van een effect dat 'microlensing' heet - de lenswerking die de zwaartekracht van een (zware) planeet uitoefent op het licht van een ster die (tijdelijk) toevallig recht achter de planeet staat.
Op basis van een statistische analyse werd toen geschat dat er in de Melkweg twee keer zoveel vrij rondzwervende planeten als sterren zijn. Maar het nieuwe onderzoek komt dus uit op een schatting die nog een factor 50.000 hoger ligt.
Dat astronomisch grote aantal is gebaseerd op een aantal bekende gegevens, zoals de bekende zwaartekrachtsaantrekking van de Melkweg en de hoeveelheid materie die potentieel beschikbaar is om zulke planeten te maken. Een onzekere factor is echter dat niemand precies weet door welke processen al die dakloze planeten zouden zijn ontstaan. Een aantal ervan zou uit planetenstelsels verbannen kunnen zijn, maar dat betreft dan waarschijnlijk maar het topje van de ijsberg.
Meer inzicht in het aantal kleine objecten dat in ons melkwegstelsel rondzwerft zal pas worden verkregen als de volgende generatie van grote surveytelescopen in bedrijf komt. En dat kan nog wel een jaartje of tien gaan duren.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-02-2012
Armageddon in praktijk: Russen werken aan raketten met kernkop tegen asteroïden
© afp
Het scenario zat al min of meer in de film Armageddon. Maar Russische deskundigen werken effectief aan plannen voor raketten met kernkoppen voor het afweren of uitschakelen van asteroïden die met de Aarde dreigen te botsen en zo een catastrofe zouden veroorzaken. Dat heeft directeur Vladimir Degtjar van het Makejev Staats Raketcentrum (MSRC) gezegd.
© reuters
Zo zou een klassieke Sojoez-2 raket of zijn nog grotere opvolger Rus-M kunnen dienen om een aankomende planetoïde tot een diameter van 700 meter af te leiden of te vernietigen.
Nucleaire explosies
Kleinere asteroïden kunnen met ontploffingen op het oppervlak worden verbrokkeld. Nabije nucleaire explosies kunnen het traject ombuigen van grotere exemplaren. Russische wetenschappers hebben de benodigde technologie reeds onderzocht en denken dat het project haalbaar is. Maar de regering moet met meer geld over de brug komen om een functioneel wapen tegen asteroïden te ontwikkelen, volgens Degtjar, geciteerd door het persbureau Interfax.
Verkenning
Technici van het MRSC hebben ook al plannen ontwikkeld voor een verkenningsraket die naar een potentieel bedreigende asteroïde kan vliegen om zijn massa en eigenschappen vast te stellen, alvorens raketten met een kernkop op het ding los te laten. (belga/kh)
© afp
© afp
(HLN)
Armageddon in praktijk: Russen werken aan raketten met kernkop tegen asteroïden
© afp
Het scenario zat al min of meer in de film Armageddon. Maar Russische deskundigen werken effectief aan plannen voor raketten met kernkoppen voor het afweren of uitschakelen van asteroïden die met de Aarde dreigen te botsen en zo een catastrofe zouden veroorzaken. Dat heeft directeur Vladimir Degtjar van het Makejev Staats Raketcentrum (MSRC) gezegd.
© reuters
Zo zou een klassieke Sojoez-2 raket of zijn nog grotere opvolger Rus-M kunnen dienen om een aankomende planetoïde tot een diameter van 700 meter af te leiden of te vernietigen.
Nucleaire explosies
Kleinere asteroïden kunnen met ontploffingen op het oppervlak worden verbrokkeld. Nabije nucleaire explosies kunnen het traject ombuigen van grotere exemplaren. Russische wetenschappers hebben de benodigde technologie reeds onderzocht en denken dat het project haalbaar is. Maar de regering moet met meer geld over de brug komen om een functioneel wapen tegen asteroïden te ontwikkelen, volgens Degtjar, geciteerd door het persbureau Interfax.
Verkenning
Technici van het MRSC hebben ook al plannen ontwikkeld voor een verkenningsraket die naar een potentieel bedreigende asteroïde kan vliegen om zijn massa en eigenschappen vast te stellen, alvorens raketten met een kernkop op het ding los te laten. (belga/kh)
© afp
© afp
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-02-2012
Alternatieven voor kosmische inflatie vereisen vreemde natuurkunde
Kosmologen gaan er vanuit dat er in de allereerste levensfase van het heelal een korte periode van exponentiële versnelling plaatsvond. Die zogeheten inflatiehypothese verklaart een aantal eigenschappen van het heelal die zónder inflatie niet begrepen kunnen worden. De inflatiehypothese valt echter moeilijk te bevestigen of te weerleggen, en theoretici zijn dan ook op zoek naar mogelijke alternatieven.
Sterrenkundigen van de State University of New York in Buffalo hebben nu echter laten zien dat die alternatieven alleen levensvatbaar zijn wanneer ze de een of andere vorm van 'vreemde natuurkunde' aan de dag leggen. Wie uitgaat van de waargenomen materieverdeling in het heelal, en van een aantal algemeen geaccepteerde ideeën over o.a. de zwaartekracht, kan daar niet omheen, aldus de onderzoekers.
De conclusie van de astronomen: een theorie die het pasgeboren heelal bevredigend beschrijft, moet óf kosmische inflatie bevatten, óf er is sprake van een onwaarschijnlijke situatie waarin de geluidssnelheid hoger is dan de lichtsnelheid, óf de kosmos moet meerdere onzichtbare dimensies hebben, zoals onder andere omschreven in de snaartheorie.
Hoewel de inflatiehypothese hiermee natuurlijk nog niet onomstotelijk is bevestigd, blijkt in ieder geval wel dat alternatieve theorieën op z'n minst nog veel uitzonderlijker zijn. De resultaten zijn inmiddels gepubliceerd in Journal of Cosmology and Astroparticle Physics .
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Alternatieven voor kosmische inflatie vereisen vreemde natuurkunde
Kosmologen gaan er vanuit dat er in de allereerste levensfase van het heelal een korte periode van exponentiële versnelling plaatsvond. Die zogeheten inflatiehypothese verklaart een aantal eigenschappen van het heelal die zónder inflatie niet begrepen kunnen worden. De inflatiehypothese valt echter moeilijk te bevestigen of te weerleggen, en theoretici zijn dan ook op zoek naar mogelijke alternatieven.
Sterrenkundigen van de State University of New York in Buffalo hebben nu echter laten zien dat die alternatieven alleen levensvatbaar zijn wanneer ze de een of andere vorm van 'vreemde natuurkunde' aan de dag leggen. Wie uitgaat van de waargenomen materieverdeling in het heelal, en van een aantal algemeen geaccepteerde ideeën over o.a. de zwaartekracht, kan daar niet omheen, aldus de onderzoekers.
De conclusie van de astronomen: een theorie die het pasgeboren heelal bevredigend beschrijft, moet óf kosmische inflatie bevatten, óf er is sprake van een onwaarschijnlijke situatie waarin de geluidssnelheid hoger is dan de lichtsnelheid, óf de kosmos moet meerdere onzichtbare dimensies hebben, zoals onder andere omschreven in de snaartheorie.
Hoewel de inflatiehypothese hiermee natuurlijk nog niet onomstotelijk is bevestigd, blijkt in ieder geval wel dat alternatieve theorieën op z'n minst nog veel uitzonderlijker zijn. De resultaten zijn inmiddels gepubliceerd in Journal of Cosmology and Astroparticle Physics .
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Police inundated by terrified callers as meteor lights up the sky across Britain
Iemand fotografeerde een lasershow en ...
Meer foto's op de Daily Mail
Read more: http://www.dailymail.co.u(...)d.html#ixzz1oBHfHOwlquote:Dr Whitehouse said the object was about the size of a fist and was probably the debris of a planet that never properly formed.
Iemand fotografeerde een lasershow en ...
Meer foto's op de Daily Mail
Free Assange! Hack the Planet
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
Dan hebben ze misschien binnen niet al te lange tijdquote:
27-02-2012
Armageddon in praktijk: Russen werken aan raketten met kernkop tegen asteroïden
[ afbeelding ]
© afp
Het scenario zat al min of meer in de film Armageddon. Maar Russische deskundigen werken effectief aan plannen voor raketten met kernkoppen voor het afweren of uitschakelen van asteroïden die met de Aarde dreigen te botsen en zo een catastrofe zouden veroorzaken. Dat heeft directeur Vladimir Degtjar van het Makejev Staats Raketcentrum (MSRC) gezegd.
[ afbeelding ]
© reuters
Zo zou een klassieke Sojoez-2 raket of zijn nog grotere opvolger Rus-M kunnen dienen om een aankomende planetoïde tot een diameter van 700 meter af te leiden of te vernietigen.
Nucleaire explosies
Kleinere asteroïden kunnen met ontploffingen op het oppervlak worden verbrokkeld. Nabije nucleaire explosies kunnen het traject ombuigen van grotere exemplaren. Russische wetenschappers hebben de benodigde technologie reeds onderzocht en denken dat het project haalbaar is. Maar de regering moet met meer geld over de brug komen om een functioneel wapen tegen asteroïden te ontwikkelen, volgens Degtjar, geciteerd door het persbureau Interfax.
Verkenning
Technici van het MRSC hebben ook al plannen ontwikkeld voor een verkenningsraket die naar een potentieel bedreigende asteroïde kan vliegen om zijn massa en eigenschappen vast te stellen, alvorens raketten met een kernkop op het ding los te laten. (belga/kh)
[ afbeelding ]
© afp
[ afbeelding ]
© afp
(HLN)
een kans om het in praktijk te brengen
Close encounters #2: Asteroiden scheren langs de aardequote:
Watch the skies Februari 2013
Scientists are predicting that the asteroid 2012 DA14 has a good chance of colliding with Earth in eleven months. Watch the skies in February 2013!
According to RT, NASA has confirmed that the 60 meter (or 197 feet) asteroid, which was spotted by Spanish stargazers in February this year, has a good chance of colliding with earth.
The scientists suggest confronting this asteroid with either big guns or, more strangely, with paint. The problem with either option is that there is no time to build a spaceship for the operation.
A spaceship could either shoot the asteroid down or simply crash into it - this would either break it into pieces or throw it off course.
NASA expert David Dunham suggested: “We could paint it.”
The paint would change the asteroid's ability to reflect sunlight, alter its spin and change its temperature. However, even taking the asteroid off course could be dangerous when it returns in 2056, according to Aleksandr Devaytkin the head of the observatory in Russia’s Pulkovo, as told to Izvestia in Russia recently.
The asteroid's closest approach to earth is scheduled for 15 February 2013, when they predict that the distance between it and earth will be under 27,000 km (16,700 miles).
With the asteroid zooming that low, it will be too late to do anything with it besides trying to predict its final destination and the consequences of impact.
However, NASA's David Dunham did say: “The asteroid may split into pieces entering the atmosphere. In this case, most parts of it will never reach the planet’s surface.”
But theories are that if the entire asteroid did crash into the planet, the impact will be as hard as in the Tunguska blast, which in 1908 knocked down trees over a total area of 2,150 sq km (830 sq miles) in Siberia.
So keep your head down and watch the skies
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
http://neo.jpl.nasa.gov/risk/2012da14.htmlquote:
[..]
Dan hebben ze misschien binnen niet al te lange tijd
een kans om het in praktijk te brengen
[..]
Close encounters #2: Asteroiden scheren langs de aarde
Hmm ... ziet er niet gevaarlijk uit
Calm down, please!
05-03-2012
Wetenschap ontdekt brave ster
Onderzoekers hebben voor de eerste keer een neutronenster ontdekt die zich helemaal volgens het boekje gedraagt.
Neutronensterren zijn het resultaat van de ineenstorting van massieve sterren. En zo’n neutronenster heeft het echt niet gemakkelijk: heet plasma dat van een naburige ster wordt gehaald, regent met enorme kracht op het oppervlak van de ster. Dit plasma vormt als het ware een laagje brandstof om de neutronenster. Wanneer zich voldoende brandstof om de ster bevindt, resulteert dat in een explosie die wij waarnemen als meer röntgenstralen in de ruimte.
Voorspelling
De afgelopen jaren hebben wetenschappers neutronensterren uitgebreid bestudeerd. Dat leverde modellen op die voorspellen hoe deze ster zich gedraagt. Uit die modellen blijkt bijvoorbeeld dat meer plasma resulteert in meer röntgenstraling. Volgens dit model zou er ook een situatie mogelijk moeten zijn waarin er geen sprake is van gigantische explosies, maar de thermonucleaire fusie stabiel is en voortdurend plaatsvindt. Dat zou gebeuren wanneer grote hoeveelheden plasma op de ster ‘regenen’. “Dat zou moeten gebeuren, maar gedurende drie decennia zagen we het niet,” vertelt onderzoeker Manuel Linares.
Volgens het boekje
Maar wetenschappers hebben nu dus een ster ontdekt die zich wel netjes volgens de regels gedraagt, zo is binnenkort in het blad The Astrophysical Journal te lezen. Op de ster in kwestie valt meer en regelmatiger plasma. Hierdoor blijven enorme uitbarstingen uit. Toch bleven er na die waarneming nog wel vragen. Want waarom heeft het drie decennia geduurd voor de onderzoekers zo’n ‘brave’ ster ontdekten?
Draaien
De onderzoekers denken het wel te weten. Ze vergeleken de ster met neutronensterren die eerder waren bestudeerd. Zo ontdekten ze dat de neutronenster in kwestie veel langzamer draaide dan zijn soortgenoten. Waarschijnlijk heeft het draaien van sterren ook invloed op uitbarstingen. En dat is in de modellen niet meegenomen. Dat de ene traag draaiende ster aan de modellen voldoet, komt doordat de snelheid waarmee deze draait te verwaarlozen is.
Onduidelijk is hoe de snelheid waarmee een ster draait precies invloed heeft op nucleaire verbranding. Maar de onderzoekers hopen dat uit te gaan zoeken. En zo moet de ster die alles volgens de modellen doet, leiden tot hele nieuwe modellen waarin ook de rotatie van sterren is meegenomen
(scientias.nl)
Wetenschap ontdekt brave ster
Onderzoekers hebben voor de eerste keer een neutronenster ontdekt die zich helemaal volgens het boekje gedraagt.
Neutronensterren zijn het resultaat van de ineenstorting van massieve sterren. En zo’n neutronenster heeft het echt niet gemakkelijk: heet plasma dat van een naburige ster wordt gehaald, regent met enorme kracht op het oppervlak van de ster. Dit plasma vormt als het ware een laagje brandstof om de neutronenster. Wanneer zich voldoende brandstof om de ster bevindt, resulteert dat in een explosie die wij waarnemen als meer röntgenstralen in de ruimte.
Voorspelling
De afgelopen jaren hebben wetenschappers neutronensterren uitgebreid bestudeerd. Dat leverde modellen op die voorspellen hoe deze ster zich gedraagt. Uit die modellen blijkt bijvoorbeeld dat meer plasma resulteert in meer röntgenstraling. Volgens dit model zou er ook een situatie mogelijk moeten zijn waarin er geen sprake is van gigantische explosies, maar de thermonucleaire fusie stabiel is en voortdurend plaatsvindt. Dat zou gebeuren wanneer grote hoeveelheden plasma op de ster ‘regenen’. “Dat zou moeten gebeuren, maar gedurende drie decennia zagen we het niet,” vertelt onderzoeker Manuel Linares.
Volgens het boekje
Maar wetenschappers hebben nu dus een ster ontdekt die zich wel netjes volgens de regels gedraagt, zo is binnenkort in het blad The Astrophysical Journal te lezen. Op de ster in kwestie valt meer en regelmatiger plasma. Hierdoor blijven enorme uitbarstingen uit. Toch bleven er na die waarneming nog wel vragen. Want waarom heeft het drie decennia geduurd voor de onderzoekers zo’n ‘brave’ ster ontdekten?
Draaien
De onderzoekers denken het wel te weten. Ze vergeleken de ster met neutronensterren die eerder waren bestudeerd. Zo ontdekten ze dat de neutronenster in kwestie veel langzamer draaide dan zijn soortgenoten. Waarschijnlijk heeft het draaien van sterren ook invloed op uitbarstingen. En dat is in de modellen niet meegenomen. Dat de ene traag draaiende ster aan de modellen voldoet, komt doordat de snelheid waarmee deze draait te verwaarlozen is.
Onduidelijk is hoe de snelheid waarmee een ster draait precies invloed heeft op nucleaire verbranding. Maar de onderzoekers hopen dat uit te gaan zoeken. En zo moet de ster die alles volgens de modellen doet, leiden tot hele nieuwe modellen waarin ook de rotatie van sterren is meegenomen
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-03-2012
Zeldzame archeologische vondst: een oude stad in het verre heelal
Een internationaal team van astronomen onder leiding van Ivo Labbé van de Leidse Sterrewacht heeft een zware cluster met rode, volwassen sterrenstelsels gevonden in het vroege heelal. Hij bevindt zich op een afstand van 10,5 miljard lichtjaar van de aarde en is daarmee de verst verwijderde rode cluster die ooit is waargenomen. Deze opeenhoping van sterrenstelsels biedt een blik op een van de dichtstbevolkte gebieden in het vroege heelal. Het resultaat wordt binnenkort gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters. De ontdekking is gedaan met de nieuwe infraroodcamera FourStar op de Magellan 6,5-m telescoop in Chili, waarmee '3D-kaarten' van het verre heelal gemaakt kunnen worden.
Op die manier vonden de astronomen een zeer ver verwijderde groep van 33 stelsels, die zo ver weg staat dat het licht ervan werd uitgezonden toen het heelal pas 3 miljard jaar oud was (zo'n 20% van de huidige leeftijd). Deze bijzondere concentratie is nog opmerkelijker omdat de helft van de stelsels al een rode kleur vertoont, een indicatie voor een volwassen sterpopulatie.
(HLN)
Zeldzame archeologische vondst: een oude stad in het verre heelal
Een internationaal team van astronomen onder leiding van Ivo Labbé van de Leidse Sterrewacht heeft een zware cluster met rode, volwassen sterrenstelsels gevonden in het vroege heelal. Hij bevindt zich op een afstand van 10,5 miljard lichtjaar van de aarde en is daarmee de verst verwijderde rode cluster die ooit is waargenomen. Deze opeenhoping van sterrenstelsels biedt een blik op een van de dichtstbevolkte gebieden in het vroege heelal. Het resultaat wordt binnenkort gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters. De ontdekking is gedaan met de nieuwe infraroodcamera FourStar op de Magellan 6,5-m telescoop in Chili, waarmee '3D-kaarten' van het verre heelal gemaakt kunnen worden.
Op die manier vonden de astronomen een zeer ver verwijderde groep van 33 stelsels, die zo ver weg staat dat het licht ervan werd uitgezonden toen het heelal pas 3 miljard jaar oud was (zo'n 20% van de huidige leeftijd). Deze bijzondere concentratie is nog opmerkelijker omdat de helft van de stelsels al een rode kleur vertoont, een indicatie voor een volwassen sterpopulatie.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-03-2012
Maanorbiter kiekt karretje op de maan
De Lunar Reconnaissance Orbiter heeft het meest gedetailleerde kiekje van onze spullen op de maan gemaakt.
Op de foto is van alles te zien. Bijvoorbeeld een deel van een maanlander. Maar ook het karretje (Lunar Roving Vehicle) waarmee astronauten jaren geleden over de maan reden (zie de foto hierboven).
Het is een hele bijzondere foto waarmee u zich bijna terug in de tijd waant. De sporen die de astronauten achterlieten, liggen er namelijk nog goed bij. Zelfs de sporen die de LRV achterliet, zijn nog overduidelijk zichtbaar.
In het midden een deel van de maanlander. Rechts de maanwagen. Ook de sporen van de maanwagen zijn goed te zien. Foto: NASA / GSFC / Arizona State University.
Om de foto te maken, daalde de Lunar Reconnaissance Orbiter een flink eindje af. Normaal cirkelt deze op een hoogte van zo’n vijftig kilometer rond de maan. Maar deze foto werd vanaf een hoogte van 35 kilometer gemaakt.
(scientias.nl)
Maanorbiter kiekt karretje op de maan
De Lunar Reconnaissance Orbiter heeft het meest gedetailleerde kiekje van onze spullen op de maan gemaakt.
Op de foto is van alles te zien. Bijvoorbeeld een deel van een maanlander. Maar ook het karretje (Lunar Roving Vehicle) waarmee astronauten jaren geleden over de maan reden (zie de foto hierboven).
Het is een hele bijzondere foto waarmee u zich bijna terug in de tijd waant. De sporen die de astronauten achterlieten, liggen er namelijk nog goed bij. Zelfs de sporen die de LRV achterliet, zijn nog overduidelijk zichtbaar.
In het midden een deel van de maanlander. Rechts de maanwagen. Ook de sporen van de maanwagen zijn goed te zien. Foto: NASA / GSFC / Arizona State University.
Om de foto te maken, daalde de Lunar Reconnaissance Orbiter een flink eindje af. Normaal cirkelt deze op een hoogte van zo’n vijftig kilometer rond de maan. Maar deze foto werd vanaf een hoogte van 35 kilometer gemaakt.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Staat de LRV niet vreselijk ver van de maanlander geparkeerd? Wat is Alsep?
Ok, Google heeft Alsep verklaart... copy/paste topics...
Ok, Google heeft Alsep verklaart... copy/paste topics...
Als dit de restanten van Apollo 17 zijn...quote:
Staat de LRV niet vreselijk ver van de maanlander geparkeerd? Wat is Alsep?
Ok, Google heeft Alsep verklaart... copy/paste topics...
Dan staat de LRV zoverweg omdat ie opnames
gemaakt heeft van de lancering van de LM
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
07-03-2012
Duizenden 'bellen' ontdekt in de Melkweg
Een team van meer dan 35.000 vrijwilligers heeft waarnemingen van de Amerikaanse infraroodsatelliet Spitzer uitgevlooid op ronde structuren in de schijf van ons Melkwegstelsel. Die 'bellen' ontstaan op plaatsen waar jonge, hete sterren het omringende gas en stof wegblazen. Ze geven dus de locaties van recente stervormingsactiviteit aan.
Het opsporen van de gasbellen is iets waar computers niet zo goed in zijn. Om de vaak gefragmenteerde en elkaar overlappende ringen te kunnen herkennen, heb je blijkbaar de ogen en hersenen van een mens nodig. En hoe meer mensen op dezelfde plek een ring menen te zien, des te waarschijnlijker is het dat zich hier een door een ster leeggeblazen bel bevindt.
De onbezoldigde NASA-medewerkers hebben meer dan vijfduizend van die bellen opgespoord - tien keer zo veel als het tot nu toe bekende aantal. Volgens de professionele astronomen die bij het project betrokken zijn, kan dit grote aantal erop wijzen dat het Melkwegstelsel veel meer sterren produceert dan gedacht.
Opvallend is dat aan de randen van grote bellen vaak tal van kleinere bellen te vinden zijn. Dat suggereert dat in de uitdijende bellen van 'opgewaaid' gas en stof weer nieuwe sterren kunnen ontstaan. Maar misschien nog wel de meest opmerkelijke ontdekking van de bellenspeurtocht, is dat er bij het centrum van de Melkweg, waar de gasdichtheid het hoogst is, juist weinig bellen te vinden zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Duizenden 'bellen' ontdekt in de Melkweg
Een team van meer dan 35.000 vrijwilligers heeft waarnemingen van de Amerikaanse infraroodsatelliet Spitzer uitgevlooid op ronde structuren in de schijf van ons Melkwegstelsel. Die 'bellen' ontstaan op plaatsen waar jonge, hete sterren het omringende gas en stof wegblazen. Ze geven dus de locaties van recente stervormingsactiviteit aan.
Het opsporen van de gasbellen is iets waar computers niet zo goed in zijn. Om de vaak gefragmenteerde en elkaar overlappende ringen te kunnen herkennen, heb je blijkbaar de ogen en hersenen van een mens nodig. En hoe meer mensen op dezelfde plek een ring menen te zien, des te waarschijnlijker is het dat zich hier een door een ster leeggeblazen bel bevindt.
De onbezoldigde NASA-medewerkers hebben meer dan vijfduizend van die bellen opgespoord - tien keer zo veel als het tot nu toe bekende aantal. Volgens de professionele astronomen die bij het project betrokken zijn, kan dit grote aantal erop wijzen dat het Melkwegstelsel veel meer sterren produceert dan gedacht.
Opvallend is dat aan de randen van grote bellen vaak tal van kleinere bellen te vinden zijn. Dat suggereert dat in de uitdijende bellen van 'opgewaaid' gas en stof weer nieuwe sterren kunnen ontstaan. Maar misschien nog wel de meest opmerkelijke ontdekking van de bellenspeurtocht, is dat er bij het centrum van de Melkweg, waar de gasdichtheid het hoogst is, juist weinig bellen te vinden zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
07-03-2012
Nieuwe camera legt botsende sterrenstelsels vast
Met de VLT Survey Telescope (VST) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili is een uitzonderlijk scherpe opname gemaakt van een fascinerende verzameling van onderling wisselwerkende sterrenstelsels in de zogeheten Herculescluster. Aan de hand van opnamen als deze gaan Groningse astronomen de komende jaren de evolutie van sterrenstelsels in dunbevolkte delen van de cluster onderzoeken.
Clusters ontstaan waar kleinere groepen sterrenstelsels zich onder invloed van hun zwaartekracht samenvoegen. Naarmate de groepen dichter bijeenkomen, wordt de cluster compacter en bolvormiger. Tegelijkertijd naderen ook de stelsels elkaar, wat in veel gevallen tot (bijna-)botsingen leidt. Zelfs als de oorspronkelijke groepen grotendeels uit spiraalstelsels bestaan, zullen de galactische interacties de spiraalstructuur uiteindelijk verstoren en het gas en stof uit de stelsels verdrijven, waardoor de stervorming grotendeels stilvalt. Daarom zijn de meeste stelsels in een volwassen cluster doorgaans elliptisch of onregelmatig van vorm.
De Herculescluster staat op een afstand van ongeveer 500 miljoen lichtjaar in het sterrenbeeld Hercules. Hij onderscheidt van andere relatief nabije verzamelingen van sterrenstelsels door zijn onregelmatige vorm en zijn grote variëteit aan sterrenstelsels - vooral jonge, stervormende spiraalstelsels. Elliptische reuzenstelsels ontbreken volkomen, wat erop wijst dat deze cluster zich in een vroeg evolutiestadium bevindt.
Het lijkt erop dat de Herculescluster een verzameling van tenminste drie groepen sterrenstelsels is, die zich momenteel tot een groter geheel samenvoegen. Bovendien is de cluster zelf bezig om zich met andere grote clusters tot een 'supercluster' te verenigen.
Een groot deel van deze Hercules-supercluster zal door Edwin Valentijn en Jeffrey Bout van het Kapteyn Instituut (Groningen) met de VST in kaart worden gebracht. De camera van deze telescoop - de onder Nederlandse leiding ontwikkelde OmegaCAM - is ideaal voor het onderzoek van de randgebieden van clusters, waar zich de nog niet goed begrepen interacties met naburige clusters afspelen.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
• VST’s OmegaCAM legt botsingen in jonge cluster vast
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe camera legt botsende sterrenstelsels vast
Met de VLT Survey Telescope (VST) van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Chili is een uitzonderlijk scherpe opname gemaakt van een fascinerende verzameling van onderling wisselwerkende sterrenstelsels in de zogeheten Herculescluster. Aan de hand van opnamen als deze gaan Groningse astronomen de komende jaren de evolutie van sterrenstelsels in dunbevolkte delen van de cluster onderzoeken.
Clusters ontstaan waar kleinere groepen sterrenstelsels zich onder invloed van hun zwaartekracht samenvoegen. Naarmate de groepen dichter bijeenkomen, wordt de cluster compacter en bolvormiger. Tegelijkertijd naderen ook de stelsels elkaar, wat in veel gevallen tot (bijna-)botsingen leidt. Zelfs als de oorspronkelijke groepen grotendeels uit spiraalstelsels bestaan, zullen de galactische interacties de spiraalstructuur uiteindelijk verstoren en het gas en stof uit de stelsels verdrijven, waardoor de stervorming grotendeels stilvalt. Daarom zijn de meeste stelsels in een volwassen cluster doorgaans elliptisch of onregelmatig van vorm.
De Herculescluster staat op een afstand van ongeveer 500 miljoen lichtjaar in het sterrenbeeld Hercules. Hij onderscheidt van andere relatief nabije verzamelingen van sterrenstelsels door zijn onregelmatige vorm en zijn grote variëteit aan sterrenstelsels - vooral jonge, stervormende spiraalstelsels. Elliptische reuzenstelsels ontbreken volkomen, wat erop wijst dat deze cluster zich in een vroeg evolutiestadium bevindt.
Het lijkt erop dat de Herculescluster een verzameling van tenminste drie groepen sterrenstelsels is, die zich momenteel tot een groter geheel samenvoegen. Bovendien is de cluster zelf bezig om zich met andere grote clusters tot een 'supercluster' te verenigen.
Een groot deel van deze Hercules-supercluster zal door Edwin Valentijn en Jeffrey Bout van het Kapteyn Instituut (Groningen) met de VST in kaart worden gebracht. De camera van deze telescoop - de onder Nederlandse leiding ontwikkelde OmegaCAM - is ideaal voor het onderzoek van de randgebieden van clusters, waar zich de nog niet goed begrepen interacties met naburige clusters afspelen.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
• VST’s OmegaCAM legt botsingen in jonge cluster vast
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-03-2012
Nieuwe amateurbeelden ontploffing Challenger
Huffington Post heeft nieuw beeldmateriaal getoond van de ontploffing van de Challenger op 28 januari 1986, waarbij zeven bemanningsleden om het leven kwamen. Het filmpje is van de hand van ene Jeffrey Ault, een liefhebber van spaceshuttles. Volgens de Amerikaanse krant zijn de beelden uniek te noemen. "Dit is de beste amateurvideo van de ramp", klinkt het.
De bewondering sloeg 73 seconden na de lancering om in ongeloof. "Het ruimteveer is ontploft", hoorde je een man zeggen. Een vrouw begreep het niet goed en wijst de man terecht. "Zeg dat niet." Tot ze het uiteindelijk zelf in de smiezen kreeg.
(HLN)
Nieuwe amateurbeelden ontploffing Challenger
Huffington Post heeft nieuw beeldmateriaal getoond van de ontploffing van de Challenger op 28 januari 1986, waarbij zeven bemanningsleden om het leven kwamen. Het filmpje is van de hand van ene Jeffrey Ault, een liefhebber van spaceshuttles. Volgens de Amerikaanse krant zijn de beelden uniek te noemen. "Dit is de beste amateurvideo van de ramp", klinkt het.
De bewondering sloeg 73 seconden na de lancering om in ongeloof. "Het ruimteveer is ontploft", hoorde je een man zeggen. Een vrouw begreep het niet goed en wijst de man terecht. "Zeg dat niet." Tot ze het uiteindelijk zelf in de smiezen kreeg.
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Een wormgat laat je doorsteken naar een ander deel van het heelal.
Door een wormgat naar het Andromedastelsel
Visionair 12 maart 2012
Wormgaten blijken toch mogelijk. Althans, dat is wat een groep fysici uit Duitsland en Griekenland heeft laten zien. Dit zelfs zonder de exotische negatieve energie. Wanneer kunnen we een reisje naar bijvoorbeeld het spectaculaire Hoags Object boeken?
Wat zijn wormgaten?
Ze vormen één van de wiskundige oplossingen van de differentaalvergelijking die de algemene relativiteitstheorie vormt: wormgaten. Zo ontdekte de Oostenrijkse fysicus Ludwig Flamm in 1916 al. Dus kunnen ze in theorie bestaan. Wormgaten, ook bekend als wormtunnels, zijn een soort dwarsverbindingen die ver van elkaar gelegen punten in ruimtetijd met elkaar verbinden. Zo zou er een wormgat kunnen bestaan dat bijvoorbeeld ons zonnestelsel met het stelsel van de ster Wega verbindt. We zouden dan in zeer korte tijd de tientallen lichtjaren die ons van Wega scheiden kunnen doorkruisen. Tot nu toe wil het echter niet echt opschieten met het bouwen van – of zelfs ontdekken van – een wormgat. Logisch ook. Volgens de huidige theoretische stand van zaken heb je namelijk materie met negatieve energie nodig om een wormgat open te houden. Dat is volgens de huidige stand van de natuurkunde onmogelijk. Er bestaan voorzover we weten geen deeltjes met een negatieve energie (al zijn er onderdelen van kwantumvelden met een negatieve energie; ook het Casimireffect wordt door negatieve energie veroorzaakt).
Een wormgat laat je doorsteken naar een ander deel van het heelal. Bron: Hong Kong Space Museum
Wormgat creëren niet moeilijk
Nu is dit alles veranderd. Een groep natuurkundigen uit Duitsland en Griekenland heeft laten zien dat wormgaten kunnen worden geschapen zonder negatieve energie. Wat heet: zelfs zonder materie met positieve energie, aldus Burkhard Kleihaus van de universiteit van Oldenburg in Duitsland. “Wormgaten kunnen open worden gehouden met niets.”
Als dat zo is, is de kans groot dat er al wormgaten actief zijn, gebouwd door buitenaardse wezens. Ons heelal zou wel eens op gatenkaas kunnen lijken, doorsneden met een dicht metronetwerk van wormtunnels die verre sterrenstelsels met elkaar verbinden. Misschien dat we ze zelfs kunnen gebruiken om naar een ander, jong, universum te ontsnappen als dit universum op het punt staat ten gronde te gaan.
Wormtunnel naar een ander universum en ons eigen heelal
In 1935 werkte Einstein met collega Nathan Rosen een wormgat uit, bestaande uit twee zwarte gaten waartussen een tunnel door ruimtetijd bestond. Reizen door hun wormgat kon echter alleen als de zwarte gaten geen waarnemingshorizon hadden. De vergelijkingen van Einstein en Rosen voorspelden nog iets vreemds: de wormtunnel kwam uit in een ander heelal. iets wat in die tijd voor onmogelijk werd gehouden. Nu zijn we daar niet meer zo zeker van. In 1955 toonde fysicus John Wheeler aan dat het volgens de algemene relativiteitstheorie ook mogelijk is om twee delen van ons heelal door middel van een wormgat met elkaar te verbinden.
Stabiel wormgat vraagt compleet melkwegstelsel
Helaas blijken al deze wormgaten instabiel. Stuur ook maar een enkel foton door een wormgat en er vormt zich ogenblikkelijk een waarnemingshorizon, die het wormgat afsluit. Dankzij astronoom Carl Sagan, die voor zijn SF-roman Contact een snelle, wetenschappelijk verantwoorde transportmogelijkheid nodig had om de hoofdpersonen naar de aliens te kunnen sturen, is er nu toch een oplossing. Sagan vroeg theoretisch fysicus Kip Thorne om hulp. Deze visionaire vraag sprak Thorne sterk aan en met twee studenten, Michael Morris en Uri Yertsever vond hij een oplossing: negatieve energie. Negatieve energie heeft namelijk volgens de algemene relativiteitstheorie een afstotende vorm van zwaartekracht, die de mond van het wormgat open drukt.
Er was alleen een probleempje. Om een enkel Thorne-Morris-Yertsever wormgat, groot genoeg om een person doorheen te sturen, open te drukken, heb je de energie (in negatieve vorm) nodig die een stevig dwergsterrenstelsel in een jaar uitzendt.
Wat als Einstein geen gelijk heeft?
De laatste jaren zijn er de nodige twijfels gerezen over het gelijk van Einstein in extreme omstandigheden. Zo slaat de algemene relativiteitstheorie op tilt in het centrum van een zwart gat. Er ontstaat dan een singulariteit. Ook blijkt kwantummechanica incompatibel met de algemene relativiteitstheorie. Zou Einsteins theorie (net als die van Newton) een benadering zijn van een dieper gelegen theorie? Veel fysici denken dit.
Meer dan drie dimensies plus tijd
Als er meer dan drie ruimtedimensies plus één tijddimensie zijn, verdwijnen deze beperkingen in enkele gevallen. In 2002 ontdekten de Rus Kirill Bronnikov en zijn Koreaanse collega-fysica Sung-Won Kim de mogelijkheid van een wormgat zonder exotische materie (Physical Review D, vol 67, p 064027). In een ‘braanwereld’ variant zwaartekrachtstheorie, die ons heelal beschrijft als een vierdimensionaal eiland dat zweeft in hogere dimensies, blijkt er een enorme variatie aan mogelijke wormgaten – van allerlei groottes – voor te komen. Dit zonder spookmaterie. Er is alleen één maar. Er is nog steeds geen experimenteel bewijs voor de snaartheorie, waar deze theorie deel van uitmaakt. Ook deze theorie is uiterst ingewikkeld en onhandelbaar.
Eenvoudig alternatief voor de snaartheorie
Kleihaus, collega Jutta Kunz van dezelfde universiteit van Oldenburg en Panagiota Kanti van de universiteit van Ioannina in Griekenland werken aan eenvoudiger, gemakkelijker te hanteren uitbreidingen van de algemene relativiteitstheorie. De allereenvoudigste: dilatonic Einstein-Gauss-Bonnet theory (DEGB theorie). In deze theorie zijn de hogere dimensies “opgerold” in nanoformaat. Dit verklaart waarom we in het dagelijks leven slechts vier dimensies waarnemen. Hierdoor ontstaan verschillende nieuwe krachtvelden, waaronder het zogeheten dilatonveld. In DEGB hangt zwaartekracht niet alleen af van de kromming van ruimtetijd zelf, maar ook de kromming tot een hogere macht. Als deze extra krommingsterm wordt toegevoegd aan de zwaartekrachtsvergelijking, ontstaat er een oplossing voor een wormgat, dat niet met negatieve energie (of wat voor energie dan ook) opengehouden hoeft te worden. Er is een maar: ook deze theorie is nog niet onderbouwd door experimentele toetsing.
Uitzetting heelal kan wormgaten hebben opgeblazen
Volgens Wheeler (we zagen hem al voorbij komen) vormen zich voortdurend kleine wormgaten in ruimtetijd als we afdalen tot de Plancklengte (1,6*10-35 m, vergeleken met een proton is dit even klein als een proton is, vergeleken met de aarde). Toen het heelal vlak na de Big Bang, in de inflatiefase, bliksemsnel uitzette, kunnen zich dergelijke wormgaten gevormd hebben, die met de snelle uitzetting van het heelal ook afstanden van lichtjaren gingen overbruggen. Kleihaus en zijn collega’s hebben de eigenschappen van dergelijke wormgaten uitgebreid onderzocht (arxiv.org/abs/1111.4049). Subatomaire deeltjes kunnen zonder problemen ook door kleine wormgaten reizen, maar voor een groot object als een mens is een doorsnede van tientallen tot honderden lichtjaren vereist om de reis te overleven.
Op wormgatenjacht met de telescoop
Het goede nieuws is dat wormgaten van deze grootte gemakkelijk waar te nemen zijn. Een wormgat betekent dat er een abrupte verstoring van het patroon van achtergrondsterren optreedt. Immers: de muil van een wormgat biedt een blik op een ander heelal, aldus Kleihaus. Althans: in theorie. Wormgaten hebben namelijk in de praktijk veel weg van zwarte gaten, zeker als ze door stofsluiers worden verborgen. Echter: juist dit stof biedt een bruikbare methode om wormgaten te onderscheiden van zwarte gaten. Een wormgat kent immers geen waarnemingshorizon. Dat betekent dat waar de röntgenstraling van invallend stof plotseling wordt afgekapt (als het de waarnemingshorizon passeert), dat in een wormgat niet gebeurt. Op dit moment is een samengestelde radiotelescoop in aanbouw, de Event Horizon Telescope, die groot genoeg is om het dichtsbijzijnde reuzenzwartegat, Sagittarius A* in het centrum van de Melkweg op 26 000 lichtjaar afstand, in detail waar te nemen. Misschien zijn alle zwarte gaten in de centra van melkwegstelsels wel de uiteinden van wormgaten.
Met de dichtstbijzijnde sterren op ‘slechts’ vier lichtjaar afstand, is onze kosmische buurt geen geschikte plaats om een gerieflijk wormgatstation te vestigen. Dat is uiteraard anders voor de onafzienbare leegte tussen de melkwegstelsels. Zouden aliens al een druk intergalactisch metronetwerk in gebruik hebben?
Never argue with idiots. First they will lower you to their level then beat you with experience.
Ik had deze al eens gepost op het FOK!Weblog ... maar vind het zo'n mooi filmpje en zo'n rustige insteek dat ik 'm hier gewoon nog eens post. Ik ga ervan uit dat bezoekers alhier dit wel kunnen waarderen.
Enjoy!
Let op : kijk 'm meerdere keren en val niet zomaar over gegeven info ... denk erover na.
Enjoy!
Let op : kijk 'm meerdere keren en val niet zomaar over gegeven info ... denk erover na.
Calm down, please!
Grappige opmerking... maar heeft wat onderbouwing nodig (goh).quote:
Ga weg met die pseudowetenschap rommel
Welk deel is volgens jou pseudo-wetenschap?
Calm down, please!
Foto van Andre Kuipers van 10 maart. Geweldig!
Over het zuiderlicht tussen Antarctica en Australie. by André Kuipers, on Flickr
Over het zuiderlicht tussen Antarctica en Australie. by André Kuipers, on Flickr
Opgeblazen gevoel of winderigheid? Zo opgelost met Rennie!
Ik weet niet of deze al voorbij is gekomen maar het is ook heel interessant om Andre Kuipers te volgen via Twitter (@astro_andre). Hij tweet (bijna) dagelijks foto's vanuit de ruimte.
10, 1 / 25, 0 / 50, 0 / 75, 0 / 100, 0 / 125, 0 / 150, 0 / 200, 0 / 250, 0 / 300, 0 / 350, 0 / 400, 0
Kun je specifieker zijn?quote:
Het deel waarbij er dingen compleet uit de lucht gegrepen worden.
quote:Op woensdag 14 maart 2012 01:59 schreef Eyjafjallajoekull het volgende:
Foto van Andre Kuipers van 10 maart. Geweldig!
[ link | afbeelding ]
Over het zuiderlicht tussen Antarctica en Australie. by André Kuipers, on Flickr
wow!
Calm down, please!
Mooi hoor...
Venus en Jupiter in het westen aan de hemel als 2 lichten die de liefde bedrijven. Kijk je naar het oosten dan zie je de jaloerse Mars, zijn gezicht staat op oorlog.
Hemels aanzicht.
Venus en Jupiter in het westen aan de hemel als 2 lichten die de liefde bedrijven. Kijk je naar het oosten dan zie je de jaloerse Mars, zijn gezicht staat op oorlog.
Hemels aanzicht.
I feel kinda Locrian today
Zit ie al in de ruimte?!quote:
Ik weet niet of deze al voorbij is gekomen maar het is ook heel interessant om Andre Kuipers te volgen via Twitter (@astro_andre). Hij tweet (bijna) dagelijks foto's vanuit de ruimte.
Ik leef onder een steen...
14-03-2012
NASA brengt nieuwe hemelatlas uit
Het Amerikaanse ruimteagentschap NASA heeft een nieuwe hemelatlas en -catalogus gepresenteerd die gebaseerd is op gegevens die in 2010 met de infraroodsatelliet WISE zijn verzameld. De catalogus omvat meer dan een half miljard sterren, sterrenstelsels en andere objecten.
In het jaar dat WISE de complete hemel in kaart bracht, zijn ruim 2,7 miljoen opnamen gemaakt op vier verschillende infraroodgolflengten. Dat leverde in totaal meer dan 15.000 gigabyte aan gegevens op. De eerste helft van deze gegevens werd in april 2011 gepresenteerd.
Veel van de sterren en sterrenstelsels die door WISE zijn vastgelegd, waren nog nooit eerder waargenomen. En dat heeft onder meer geleid tot de ontdekking van een extreem koele klasse van bruine dwergsterren, die zo ongeveer de temperatuur van het menselijk lichaam hebben. Dergelijke objecten zenden geen zichtbaar licht uit en zijn alleen op infraroodgolflengten waarneembaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
http://wise.ssl.berkeley.edu/gallery_images.html
(allesoversterrenkunde)
NASA brengt nieuwe hemelatlas uit
Het Amerikaanse ruimteagentschap NASA heeft een nieuwe hemelatlas en -catalogus gepresenteerd die gebaseerd is op gegevens die in 2010 met de infraroodsatelliet WISE zijn verzameld. De catalogus omvat meer dan een half miljard sterren, sterrenstelsels en andere objecten.
In het jaar dat WISE de complete hemel in kaart bracht, zijn ruim 2,7 miljoen opnamen gemaakt op vier verschillende infraroodgolflengten. Dat leverde in totaal meer dan 15.000 gigabyte aan gegevens op. De eerste helft van deze gegevens werd in april 2011 gepresenteerd.
Veel van de sterren en sterrenstelsels die door WISE zijn vastgelegd, waren nog nooit eerder waargenomen. En dat heeft onder meer geleid tot de ontdekking van een extreem koele klasse van bruine dwergsterren, die zo ongeveer de temperatuur van het menselijk lichaam hebben. Dergelijke objecten zenden geen zichtbaar licht uit en zijn alleen op infraroodgolflengten waarneembaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
http://wise.ssl.berkeley.edu/gallery_images.html
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-03-2012
Laatste zonneminimum was echt ongewoon
Het recente minimum in de activiteit van de zon was ongebruikelijk diep en langdurig. Maar dat was niet de enige bijzonderheid van deze rustige periode. Analyse van variaties in het aardmagnetische veld laat zien dat er meer aan de hand was.
Wetenschappers meten sinds anderhalve eeuw de veranderingen die in het magnetische veld van onze planeet optreden. Die geomagnetische activiteit vertoont allerlei cyclische veranderingen, bijvoorbeeld eentje met een periode van 27 dagen die verband houdt met de rotatie van de zon.
Tijdens het recente zonneminimum, dat ruwweg duurde van 2006 tot 2010, werden ook variaties gemeten met perioden van bijna 7 en 9 dagen - niet alleen in het aardmagnetische veld, maar ook in het interplanetaire magneetveld en de zonnewind.
Een analyse van historische geomagnetische gegevens uit de periode 1868-2011 laat zien dat die snellere veranderingen in de 140 jaar vóór het recente zonneminimum niet voorkwamen. Volgens de wetenschappers die de analyse hebben gedaan, zou dat erop kunnen wijzen dat er een tijdelijke verstoring is opgetreden in de 'zonnedynamo' - het turbulente plasma in het inwendige van de zon dat het magnetische veld genereert.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Laatste zonneminimum was echt ongewoon
Het recente minimum in de activiteit van de zon was ongebruikelijk diep en langdurig. Maar dat was niet de enige bijzonderheid van deze rustige periode. Analyse van variaties in het aardmagnetische veld laat zien dat er meer aan de hand was.
Wetenschappers meten sinds anderhalve eeuw de veranderingen die in het magnetische veld van onze planeet optreden. Die geomagnetische activiteit vertoont allerlei cyclische veranderingen, bijvoorbeeld eentje met een periode van 27 dagen die verband houdt met de rotatie van de zon.
Tijdens het recente zonneminimum, dat ruwweg duurde van 2006 tot 2010, werden ook variaties gemeten met perioden van bijna 7 en 9 dagen - niet alleen in het aardmagnetische veld, maar ook in het interplanetaire magneetveld en de zonnewind.
Een analyse van historische geomagnetische gegevens uit de periode 1868-2011 laat zien dat die snellere veranderingen in de 140 jaar vóór het recente zonneminimum niet voorkwamen. Volgens de wetenschappers die de analyse hebben gedaan, zou dat erop kunnen wijzen dat er een tijdelijke verstoring is opgetreden in de 'zonnedynamo' - het turbulente plasma in het inwendige van de zon dat het magnetische veld genereert.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-03-2012
Jupitermaan Io geologisch in kaart gebracht
De United States Geological Survey heeft in samenwerking met planeetdeskundigen van het Planetary Science Institute in Tucson, Arizona, de eerste geologische kaart geproduceerd van de vulkanisch actieve Jupitermaan Io. In 1979 ontdekte de ruimtesonde Voyager 1 dat er op Io actieve zwavelvulkanen voorkomen, die aangedreven worden door de inwendige hitte van de Jupitermaan, opgewekt door de getijdenkrachten van de moederplaneet. In de jaren negentig werd Io opnieuw uitgebreid bestudeerd door de ruimtesonde Galileo.
Alle waarnemingen aan vulkanen, zwavelafzettingen, lavastromen enzovoort zijn nu na een uitvoerige geologische analyse op een kleurrijke manier in kaart gebracht, waarbij de geologen wel met een probleem werden geconfronteerd: door de enorme vulkanische activiteit van Io is het oppervlak aan voortdurende veranderingen onderhevig. Een ander belangrijk verschil met de meeste andere hemellichamen in het zonnestelsel is dat er op Io geen inslagkraters voorkomen - nieuwe kraters worden binnen de kortste keren 'uitgesit' door de grote activiteit van het oppervlak. De nieuwe kaart is in hoge resolutie te downloaden op de website van de USGS.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Jupitermaan Io geologisch in kaart gebracht
De United States Geological Survey heeft in samenwerking met planeetdeskundigen van het Planetary Science Institute in Tucson, Arizona, de eerste geologische kaart geproduceerd van de vulkanisch actieve Jupitermaan Io. In 1979 ontdekte de ruimtesonde Voyager 1 dat er op Io actieve zwavelvulkanen voorkomen, die aangedreven worden door de inwendige hitte van de Jupitermaan, opgewekt door de getijdenkrachten van de moederplaneet. In de jaren negentig werd Io opnieuw uitgebreid bestudeerd door de ruimtesonde Galileo.
Alle waarnemingen aan vulkanen, zwavelafzettingen, lavastromen enzovoort zijn nu na een uitvoerige geologische analyse op een kleurrijke manier in kaart gebracht, waarbij de geologen wel met een probleem werden geconfronteerd: door de enorme vulkanische activiteit van Io is het oppervlak aan voortdurende veranderingen onderhevig. Een ander belangrijk verschil met de meeste andere hemellichamen in het zonnestelsel is dat er op Io geen inslagkraters voorkomen - nieuwe kraters worden binnen de kortste keren 'uitgesit' door de grote activiteit van het oppervlak. De nieuwe kaart is in hoge resolutie te downloaden op de website van de USGS.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-03-2012
Messier 9 schittert in nieuwe foto
Hubble levert het meest gedetailleerde kiekje dat ooit van Messier 9 is gemaakt, af. En het schittert.
Messier 9 staat op een afstand van zo’n 25.000 lichtjaar van aarde en is met het blote oog niet te zien. Maar Hubble kan Messier 9 natuurlijk wel prima waarnemen en maakte er één van de beste foto’s ooit van.
Groter
Op de foto zijn zeker 250.000 sterren te zien. Als u het kiekje ziet, is het moeilijk te geloven dat Charles Messier – de ontdekker van Messier 9 – de bolvormige sterrenhoop ooit als een soort zwak schijnsel aan de hemel zag en deze onterecht aanzag voor een nevel.
Dankzij Hubble hebben we nu een beter beeld dan ooit van de sterrenhoop. Niet alleen zijn de sterren prima zichtbaar, ook de verschillen tussen de sterren zijn goed te zien. En wel aan de kleuren: de blauwere sterren zijn aanzienlijk warmer dan de rode.
Messier 9. Foto: ESA/NASA.
(Scientias)
Messier 9 schittert in nieuwe foto
Hubble levert het meest gedetailleerde kiekje dat ooit van Messier 9 is gemaakt, af. En het schittert.
Messier 9 staat op een afstand van zo’n 25.000 lichtjaar van aarde en is met het blote oog niet te zien. Maar Hubble kan Messier 9 natuurlijk wel prima waarnemen en maakte er één van de beste foto’s ooit van.
Groter
Op de foto zijn zeker 250.000 sterren te zien. Als u het kiekje ziet, is het moeilijk te geloven dat Charles Messier – de ontdekker van Messier 9 – de bolvormige sterrenhoop ooit als een soort zwak schijnsel aan de hemel zag en deze onterecht aanzag voor een nevel.
Dankzij Hubble hebben we nu een beter beeld dan ooit van de sterrenhoop. Niet alleen zijn de sterren prima zichtbaar, ook de verschillen tussen de sterren zijn goed te zien. En wel aan de kleuren: de blauwere sterren zijn aanzienlijk warmer dan de rode.
Messier 9. Foto: ESA/NASA.
(Scientias)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-10-2012
Rechthoekig sterrenstelsel ontdekt
Met de Japanse 8,2-meter Subaru-telescoop op Mauna Kea is bij toeval een merkwaardig rechthoekig sterrenstelsel ontdekt, dat wel wat weg heeft van een geslepen smaragd. Het gaat om het kleine dwergstelsel LEDA 074886, dat zich in de directe omgeving bevindt van het grotere stelsel NGC 1407, op 70 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eridanus.
Op de bewerkte foto van het dwergsterrenstelsel is te zien dat zich in de kern een schijfvormige verdeling van voornamelijk jonge sterren bevindt. De onderzoekers denken dat de ongebruikelijke rechthoekige vorm in feite een zijaanzicht is van een min of meer cilindrische verdeling van oudere sterren - alsof je van opzij tegen een blikje tomatenpuree aankijkt.
Die verdeling van oudere sterren is mogelijk het gevolg van de botsing van twee kleinere spiraalstelsels. Bij die botsing zouden de sterren alle kanten op geslingerd zijn, terwijl het gas van de twee stelsels zich ophoopte in het centrum, waar vervolgens nieuwe sterren ontstonden in een mooie, afgeplatte schijf.
De ontdekking van het stelsel wordt op 1 mei gepubliceerd in The Astrophysical Journal .
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Rechthoekig sterrenstelsel ontdekt
Met de Japanse 8,2-meter Subaru-telescoop op Mauna Kea is bij toeval een merkwaardig rechthoekig sterrenstelsel ontdekt, dat wel wat weg heeft van een geslepen smaragd. Het gaat om het kleine dwergstelsel LEDA 074886, dat zich in de directe omgeving bevindt van het grotere stelsel NGC 1407, op 70 miljoen lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eridanus.
Op de bewerkte foto van het dwergsterrenstelsel is te zien dat zich in de kern een schijfvormige verdeling van voornamelijk jonge sterren bevindt. De onderzoekers denken dat de ongebruikelijke rechthoekige vorm in feite een zijaanzicht is van een min of meer cilindrische verdeling van oudere sterren - alsof je van opzij tegen een blikje tomatenpuree aankijkt.
Die verdeling van oudere sterren is mogelijk het gevolg van de botsing van twee kleinere spiraalstelsels. Bij die botsing zouden de sterren alle kanten op geslingerd zijn, terwijl het gas van de twee stelsels zich ophoopte in het centrum, waar vervolgens nieuwe sterren ontstonden in een mooie, afgeplatte schijf.
De ontdekking van het stelsel wordt op 1 mei gepubliceerd in The Astrophysical Journal .
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
22-03-2012
Ontsnapte planeten bereiken recordsnelheden
Zeven jaar geleden ontdekten astronomen voor het eerst een ster die met een snelheid van enkele miljoenen kilometers per uur ons Melkwegstelsel verlaat. Deze ontdekking riep de vraag op of iets dergelijks ook met planeten zou kunnen gebeuren. Nieuw onderzoek laat zien dat deze vraag bevestigend kan worden beantwoord. Zulke planeten kunnen zelfs nóg grotere snelheden bereiken - tot wel 50 miljoen kilometer per uur oftewel bijna drie procent van de lichtsnelheid.
Deze hypersnelle planeten zouden op dezelfde manier ontstaan als de hypersnelle sterren. Als een dubbelster zich dicht in de buurt van een superzwaar zwart gat in het centrum van de Melkweg waagt, worden de beide sterren door de zwaartekracht uit elkaar getrokken. Het resultaat is dat de ene ster door het zwarte gat wordt ingevangen, terwijl de andere wordt weggeslingerd.
Bij het nieuwe onderzoek hebben de wetenschappers gekeken naar wat er gebeurt als er dicht om beide sterren één of twee planeten cirkelen. Computersimulaties laten zien dat de ontsnappende ster zijn planeten dan gewoon bij zich kan houden. Maar de planeten van de ingevangen ster worden met enorme kracht de interstellaire ruimte in geslingerd.
In de meeste gevallen bereikt zo'n ontsnapte planeet een snelheid van 10 tot 15 miljoen kilometer per uur. Onder ideale omstandigheden zou de planeet echter een aanzienlijk hogere snelheid kunnen meekrijgen. Met de huidige instrumenten kunnen zulke hypersnelle planeten overigens niet worden waargenomen. Daarvoor zijn ze te zeldzaam, te donker en te ver weg.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Ontsnapte planeten bereiken recordsnelheden
Zeven jaar geleden ontdekten astronomen voor het eerst een ster die met een snelheid van enkele miljoenen kilometers per uur ons Melkwegstelsel verlaat. Deze ontdekking riep de vraag op of iets dergelijks ook met planeten zou kunnen gebeuren. Nieuw onderzoek laat zien dat deze vraag bevestigend kan worden beantwoord. Zulke planeten kunnen zelfs nóg grotere snelheden bereiken - tot wel 50 miljoen kilometer per uur oftewel bijna drie procent van de lichtsnelheid.
Deze hypersnelle planeten zouden op dezelfde manier ontstaan als de hypersnelle sterren. Als een dubbelster zich dicht in de buurt van een superzwaar zwart gat in het centrum van de Melkweg waagt, worden de beide sterren door de zwaartekracht uit elkaar getrokken. Het resultaat is dat de ene ster door het zwarte gat wordt ingevangen, terwijl de andere wordt weggeslingerd.
Bij het nieuwe onderzoek hebben de wetenschappers gekeken naar wat er gebeurt als er dicht om beide sterren één of twee planeten cirkelen. Computersimulaties laten zien dat de ontsnappende ster zijn planeten dan gewoon bij zich kan houden. Maar de planeten van de ingevangen ster worden met enorme kracht de interstellaire ruimte in geslingerd.
In de meeste gevallen bereikt zo'n ontsnapte planeet een snelheid van 10 tot 15 miljoen kilometer per uur. Onder ideale omstandigheden zou de planeet echter een aanzienlijk hogere snelheid kunnen meekrijgen. Met de huidige instrumenten kunnen zulke hypersnelle planeten overigens niet worden waargenomen. Daarvoor zijn ze te zeldzaam, te donker en te ver weg.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Niks bijzonders zou je denken, gewoon wat sterren.
Nee dit zijn STERRENSTELSELS.
20.000 maar liefs! Edit: correctie: 200.000!
"And this picture is still just a tiny piece of it: it’s 1.2 x 1.5 degrees in size, which means it’s only 0.004% of the sky!"
http://blogs.discovermaga(...)thats-full-galaxies/
Ik kan er zelf met m'n hoofd gewoon niet bij. Ik vraag me af of je uberhaupt ooit een ander sterrenstelsel kan bereiken of dat dat vrijwel onmogelijk is. En je waarschijnlijk altijd vast zit in je eigen sterrenstelsel. De afstand tussen sterren in onze eigen melkweg is al onvoorstelbaar, maar de afstanden tussen sterrenstelsels zelf?
Laten we eerst maar eens onze dichtstbijzijnde ster bezoeken
[ Bericht 2% gewijzigd door Eyjafjallajoekull op 24-03-2012 17:10:16 ]
Opgeblazen gevoel of winderigheid? Zo opgelost met Rennie!
Misschien niet de juiste plek voor deze vraag maar kan iemand mij wat docu's voor de eenvoudige mens aanbevelen? Ik krijg er namelijk maar geen genoeg van...
Al gezien:
-Cosmos
-Elegant Universe
-Fabric of the Cosmos
-Into the Universe
-Space
-Through the Wormhole
-History Channel's The Universe (s1t/m4)
-Stephen Hawking's Universe
-Wonders of the Solar System
-Wonders of the Universe
Al gezien:
-Cosmos
-Elegant Universe
-Fabric of the Cosmos
-Into the Universe
-Space
-Through the Wormhole
-History Channel's The Universe (s1t/m4)
-Stephen Hawking's Universe
-Wonders of the Solar System
-Wonders of the Universe
quote:ESO: Miljarden 'leefbare' superaardes in Melkweg
Een nieuw resultaat van ESO's 'planetenzoeker' HARPS laat zien dat er in de leefbare zones rond zwakke rode sterren in de Melkweg tientallen miljarden rotsachtige planeten te vinden zijn die niet veel groter zijn dan de aarde. Op deze superaardes is wellicht vloeibaar water. Honderd ervan bevinden zich op minder dan dertig lichtjaar van de zon.
'Onze nieuwe waarnemingen met HARPS geven aan dat bij ongeveer 40 procent van alle rode dwergsterren een superaarde in de leefbare zone cirkelt', zegt Xavier Bonfils. De leefbare zone is de gordel waarbinnen vloeibaar water op een planeetoppervlak kan voorkomen.
Bonfils leidt een internationaal onderzoeksteam dat zes jaar waarnemingen deed met de HARPS-spectrograaf, een 3,6-meter telescoop van de ESO-sterrenwacht 'La Silla' in Chili.
'Nu we weten dat er bij nabije rode dwergen veel superaardes te vinden zijn, moeten we er meer van kunnen opsporen. Naar verwachting zullen sommige van deze planeten tijdens elke omloop eventjes voor hun moederster langs bewegen - dat biedt de spannende mogelijkheid om de atmosfeer van de planeet te onderzoeken en naar tekenen van leven te zoeken', zegt mede-teamlid Xavier Delfosse enthousiast.
Gliese 667 Cc
Tot nu toe werden negen superaardes, planeten die één tot tien keer zo zwaar zijn als de aarde, opgespoord, waarvan zich twee binnen de leefbare zones van de sterren Gliese 581 en Gliese 667 C bevinden.
Een van de planeten die bij de HARPS-survey van rode dwergen is opgespoord, is Gliese 667 Cc. Hoewel de planeet meer dan vier keer zo zwaar is als de aarde, vertoont hij van alle tot nu toe ontdekte exoplaneten de sterkste overeenkomst. De omstandigheden op zijn oppervlak maken de aanwezigheid van vloeibaar water zeker mogelijk. Na Gliese 581d - aangekondigd in 2007 en bevestigd in 2009 - is dit de tweede superaarde die bij deze HARPS-survey in de leefbare zone van een rode dwerg is ontdekt.
Free Assange! Hack the Planet
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
[b]Op dinsdag 6 januari 2009 19:59 schreef Papierversnipperaar het volgende:[/b]
De gevolgen van de argumenten van de anti-rook maffia
29-03-2012
Nieuwe Melkwegfoto toont meer dan een miljard sterren
Een internationaal team van astronomen heeft een reusachtige fotocollage van de Melkweg samengesteld, waarop meer dan een miljard sterren te zien zijn. Het kleurenpanorama wordt donderdag 29 maart gepresenteerd tijdens een gezamenlijke bijeenkomst van Britse en Duitse astronomen in Manchester.
Aan de totstandkoming van de foto is tien jaar gewerkt door wetenschappers uit Europa en Chili. Daarbij zijn gegevens gebruikt van de UK Infrared Telescope op Hawaï en ESO's VISTA-surveytelescoop in Chili. Er is voor deze telescopen gekozen omdat zij opnamen in het nabij-infrarood kunnen maken - een golflengtegebied waarin de stofwolken tussen de sterren tamelijk transparant zijn.
Helemaal compleet is de foto nog niet: hier en daar zitten er nog wat 'gaten' in. Maar desondanks geeft hij een goede indruk van het centrale vlak van ons Melkwegstelsel, waarvan de vorm wel wordt vergeleken met twee ruggelings op elkaar gelegde gebakken eieren met een (donkere) vulling daartussen.
Wie dat wil kan het volledige panorama van 39.300 bij 3750 pixels downloaden (let op: het bestand is 304 MB groot), maar ook online inzoomen op verschillende delen van de foto.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe Melkwegfoto toont meer dan een miljard sterren
Een internationaal team van astronomen heeft een reusachtige fotocollage van de Melkweg samengesteld, waarop meer dan een miljard sterren te zien zijn. Het kleurenpanorama wordt donderdag 29 maart gepresenteerd tijdens een gezamenlijke bijeenkomst van Britse en Duitse astronomen in Manchester.
Aan de totstandkoming van de foto is tien jaar gewerkt door wetenschappers uit Europa en Chili. Daarbij zijn gegevens gebruikt van de UK Infrared Telescope op Hawaï en ESO's VISTA-surveytelescoop in Chili. Er is voor deze telescopen gekozen omdat zij opnamen in het nabij-infrarood kunnen maken - een golflengtegebied waarin de stofwolken tussen de sterren tamelijk transparant zijn.
Helemaal compleet is de foto nog niet: hier en daar zitten er nog wat 'gaten' in. Maar desondanks geeft hij een goede indruk van het centrale vlak van ons Melkwegstelsel, waarvan de vorm wel wordt vergeleken met twee ruggelings op elkaar gelegde gebakken eieren met een (donkere) vulling daartussen.
Wie dat wil kan het volledige panorama van 39.300 bij 3750 pixels downloaden (let op: het bestand is 304 MB groot), maar ook online inzoomen op verschillende delen van de foto.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Alleen al in de Melkweg. Laat staan in alle andere ontelbare sterrenstelsels. onvoorstelbaar.quote:
Herman Finkers... He buurman, ik hier ?
quote:New 'life in space' hope after billions of 'habitable planets' found in Milky Way
Researchers discovered that at least 100 of the ''super-Earths'' may be on our galactic doorstep, at distances of less than 30 light years, or about 180 trillion miles, from the sun.
Astronomers say the findings were made after conducting a survey of red dwarf stars, which account for about four in five stars in the Milky Way.
They calculate that around 40 per cent of red dwarfs have a rocky planet not much bigger than Earth orbiting the ''habitable zone'', in which liquid surface water can exist.
Scientists say that where there is water, there also could be life although they add that being in the habitable zone is no guarantee that life has evolved on a planet.
Vóór het internet dacht men dat de oorzaak van domheid een gebrek aan toegang tot informatie was. Inmiddels weten we beter.
30-03-2012
Mooie foto van sproeiers op ijzig maantje
Cassini heeft een prachtige foto gemaakt van het sproeiende maantje van Saturnus: het ijzige Enceladus.
Sproeiers op Enceladus. Foto: NASA / JPL-Caltech / Space Science Institute.
Op de foto zien we de zuidpool van Enceladus. Waterijs en waterdamp verlaat hier de poolregio. Een deel ervan komt rondom Saturnus terecht en beregent de planeet. Dat is heel bijzonder: voor zover bekend is Enceladus het enige hemellichaam dat een ander hemellichaam beregent.
Nadat Cassini de foto gemaakt had, naderde deze Enceladus nog verder. Het doel? De samenstelling van hetgeen Enceladus sproeit vaststellen. Hiervoor naderde Cassini het maantje tot de afstand tussen de twee slechts 74 kilometer bedroeg.
Nadat ook die metingen achter de rug waren, maakte Cassini ook nog een foto van het kleine maantje Janus en de maan Dione. De foto’s werden gemaakt terwijl tussen Cassini en Janus een afstand van zo’n 44.000 kilometer zat. En ook Dione werd vanaf ongeveer zo’n afstand vereeuwigd.
Links een close-up van Dione. Rechts Janus. Foto: NASA / JPL / Space Science Institute.
(scientias.nl)
Mooie foto van sproeiers op ijzig maantje
Cassini heeft een prachtige foto gemaakt van het sproeiende maantje van Saturnus: het ijzige Enceladus.
Sproeiers op Enceladus. Foto: NASA / JPL-Caltech / Space Science Institute.
Op de foto zien we de zuidpool van Enceladus. Waterijs en waterdamp verlaat hier de poolregio. Een deel ervan komt rondom Saturnus terecht en beregent de planeet. Dat is heel bijzonder: voor zover bekend is Enceladus het enige hemellichaam dat een ander hemellichaam beregent.
Nadat Cassini de foto gemaakt had, naderde deze Enceladus nog verder. Het doel? De samenstelling van hetgeen Enceladus sproeit vaststellen. Hiervoor naderde Cassini het maantje tot de afstand tussen de twee slechts 74 kilometer bedroeg.
Nadat ook die metingen achter de rug waren, maakte Cassini ook nog een foto van het kleine maantje Janus en de maan Dione. De foto’s werden gemaakt terwijl tussen Cassini en Janus een afstand van zo’n 44.000 kilometer zat. En ook Dione werd vanaf ongeveer zo’n afstand vereeuwigd.
Links een close-up van Dione. Rechts Janus. Foto: NASA / JPL / Space Science Institute.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Inderdaad mooie foto's.
* Heatseeker blijft dit topic op de voet volgen
Keep it going ExperimentalFrentalMental.
* Heatseeker blijft dit topic op de voet volgen
Keep it going ExperimentalFrentalMental.
Beter 1 vogel in de hand, dan geen hand.
In oktober 2015 zal Cassini nog lager gaan dan nu...quote:
30-03-2012
Mooie foto van sproeiers op ijzig maantje
[ afbeelding ]
Cassini heeft een prachtige foto gemaakt van het sproeiende maantje van Saturnus: het ijzige Enceladus.
[ afbeelding ]
Sproeiers op Enceladus. Foto: NASA / JPL-Caltech / Space Science Institute.
Op de foto zien we de zuidpool van Enceladus. Waterijs en waterdamp verlaat hier de poolregio. Een deel ervan komt rondom Saturnus terecht en beregent de planeet. Dat is heel bijzonder: voor zover bekend is Enceladus het enige hemellichaam dat een ander hemellichaam beregent.
Nadat Cassini de foto gemaakt had, naderde deze Enceladus nog verder. Het doel? De samenstelling van hetgeen Enceladus sproeit vaststellen. Hiervoor naderde Cassini het maantje tot de afstand tussen de twee slechts 74 kilometer bedroeg.
Nadat ook die metingen achter de rug waren, maakte Cassini ook nog een foto van het kleine maantje Janus en de maan Dione. De foto’s werden gemaakt terwijl tussen Cassini en Janus een afstand van zo’n 44.000 kilometer zat. En ook Dione werd vanaf ongeveer zo’n afstand vereeuwigd.
[ afbeelding ]
Links een close-up van Dione. Rechts Janus. Foto: NASA / JPL / Space Science Institute.
(scientias.nl)
Hij zal dan tot op een hoogte van 25 KM dalen
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
30-03-2012
Sterrenstelsels vertonen grootschalige gaskringloop
Met de Keck-telescoop op Hawaii is ontdekt dat sterrenstelsels niet alleen grote hoeveelheden gas de ruimte in blazen, maar dat een aanzienlijk deel van dat gas later ook weer terugvalt, het stelsel in. Die grootschalige gaskringloop vormt een verklaring voor een nijpend probleem in de sterrenkunde.
In sterrenstelsels zoals ons eigen Melkwegstelsel wordt naar schatting per jaar één zonsmassa aan interstellair gas omgezet in sterren. Maar de hoeveelheid interstellair gas in het Melkwegstelsel is onvoldoende om dat tempo miljarden jaren lang vol te houden. Voor andere sterrenstelsels geldt iets soortgelijks.
Dat raadsel wordt door de nieuwe waarnemingen (aan tientallen stelsels op 5 tot 8 miljard lichtjaar afstand van de aarde) opgelost. Het komt erop neer dat niet al het 'bouwmateriaal' voor nieuwe sterren zich in het betreffende sterrenstelsel bevindt; op elk moment bevindt misschien wel de helft van het gas zich tijdelijk op redelijk grote afstanden buiten het stelsel.
Gas wordt een stelsel uitgeblazen door onder andere supernova-explosies en krachtige sterrenwinden. De nieuwe waarnemingen laten zien dat het weggeblazen gas in veel gevallen niet de zogeheten ontsnappingssnelheid bereikt, en dat het na verloop van tijd dus weer terugvalt.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Sterrenstelsels vertonen grootschalige gaskringloop
Met de Keck-telescoop op Hawaii is ontdekt dat sterrenstelsels niet alleen grote hoeveelheden gas de ruimte in blazen, maar dat een aanzienlijk deel van dat gas later ook weer terugvalt, het stelsel in. Die grootschalige gaskringloop vormt een verklaring voor een nijpend probleem in de sterrenkunde.
In sterrenstelsels zoals ons eigen Melkwegstelsel wordt naar schatting per jaar één zonsmassa aan interstellair gas omgezet in sterren. Maar de hoeveelheid interstellair gas in het Melkwegstelsel is onvoldoende om dat tempo miljarden jaren lang vol te houden. Voor andere sterrenstelsels geldt iets soortgelijks.
Dat raadsel wordt door de nieuwe waarnemingen (aan tientallen stelsels op 5 tot 8 miljard lichtjaar afstand van de aarde) opgelost. Het komt erop neer dat niet al het 'bouwmateriaal' voor nieuwe sterren zich in het betreffende sterrenstelsel bevindt; op elk moment bevindt misschien wel de helft van het gas zich tijdelijk op redelijk grote afstanden buiten het stelsel.
Gas wordt een stelsel uitgeblazen door onder andere supernova-explosies en krachtige sterrenwinden. De nieuwe waarnemingen laten zien dat het weggeblazen gas in veel gevallen niet de zogeheten ontsnappingssnelheid bereikt, en dat het na verloop van tijd dus weer terugvalt.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-04-2012
ASTRON en IBM gaan samen op zoek naar de oorsprong van het heelal
ASTRON, het Nederlands instituut voor radioastronomie, en IBM hebben vandaag aangekondigd zeker vijf jaar te gaan samenwerken aan onderzoek naar extreem snelle, energiezuinige computersystemen op exaschaal. Deze computersystemen maken het mogelijk om de gigantische hoeveelheid aan informatie van radiotelescopen te lezen, opslaan en analyseren. De samenwerking, waarmee een bedrag van 32,9 miljoen euro is gemoeid, staat in het teken van de internationale Square Kilometre Array (SKA), de volgende generatie radiotelescoop, die in 2024 klaar moet zijn. De telescoop kan straling uit het heelal waarnemen die meer vertelt over zijn oorsprong. Volgens schattingen van onderzoekers is er voor het aansturen van de telescoop een verwerkingskracht nodig die gelijk staat aan die van een miljard computers.
In een nieuw op te richting 'Center for Exascale Technology' in Drenthe gaan wetenschappers en ingenieurs hoogstaand onderzoek uitvoeren naar energiezuiniger computergebruik met behulp van geavanceerde versnellers en 3D-gestapelde chips. Daarnaast doen ze onderzoek naar nieuwe optische verbindingstechnieken, high-performance opslagsystemen en 'nanophotonics' (het bestuderen van het gedrag van licht, op nanoschaal) om de overdracht van grote hoeveelheden gegevens te optimaliseren. De samenwerking vindt plaats met financiële steun van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) en de Provincie Drenthe.
(allesoversterrenkunde)
ASTRON en IBM gaan samen op zoek naar de oorsprong van het heelal
ASTRON, het Nederlands instituut voor radioastronomie, en IBM hebben vandaag aangekondigd zeker vijf jaar te gaan samenwerken aan onderzoek naar extreem snelle, energiezuinige computersystemen op exaschaal. Deze computersystemen maken het mogelijk om de gigantische hoeveelheid aan informatie van radiotelescopen te lezen, opslaan en analyseren. De samenwerking, waarmee een bedrag van 32,9 miljoen euro is gemoeid, staat in het teken van de internationale Square Kilometre Array (SKA), de volgende generatie radiotelescoop, die in 2024 klaar moet zijn. De telescoop kan straling uit het heelal waarnemen die meer vertelt over zijn oorsprong. Volgens schattingen van onderzoekers is er voor het aansturen van de telescoop een verwerkingskracht nodig die gelijk staat aan die van een miljard computers.
In een nieuw op te richting 'Center for Exascale Technology' in Drenthe gaan wetenschappers en ingenieurs hoogstaand onderzoek uitvoeren naar energiezuiniger computergebruik met behulp van geavanceerde versnellers en 3D-gestapelde chips. Daarnaast doen ze onderzoek naar nieuwe optische verbindingstechnieken, high-performance opslagsystemen en 'nanophotonics' (het bestuderen van het gedrag van licht, op nanoschaal) om de overdracht van grote hoeveelheden gegevens te optimaliseren. De samenwerking vindt plaats met financiële steun van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) en de Provincie Drenthe.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-04-2012
NASA's 'planetenspeurder' krijgt minstens twee jaar respijt
De teams achter NASA's belangrijkste ruimteonderzoeksmissies kunnen opgelucht ademhalen: alle negen missies hebben de tweejaarlijkse 'Senior Review' doorstaan. Bij eerdere reviews werd de geldkraan voor de zwakste missies dichtgedraaid, maar ditmaal had de reviewcommissie lovende woorden voor het huidige arsenaal aan satellieten.
Vooral voor de leiding van de Kepler-missie, die naar planeten buiten ons zonnestelsel zoekt, zag het er een tijdje somber uit. Maar ook voor deze satelliet is er toekomst: zijn missie is verlengd tot en met 2016. Voorlopig althans, want in 2014 is de volgende Senior Review.
Slechts enkele van de doorgelichte ruimteonderzoeksmissies hebben bij deze review wat kleerscheuren opgelopen. Zo krijgt de missie van de gammasatelliet Fermi vanaf 2014 te maken met een bezuiniging van tien procent per jaar, en zal voor infaroodsatelliet Spitzer naar alle waarschijnlijkheid in 2015 het doek vallen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
NASA's 'planetenspeurder' krijgt minstens twee jaar respijt
De teams achter NASA's belangrijkste ruimteonderzoeksmissies kunnen opgelucht ademhalen: alle negen missies hebben de tweejaarlijkse 'Senior Review' doorstaan. Bij eerdere reviews werd de geldkraan voor de zwakste missies dichtgedraaid, maar ditmaal had de reviewcommissie lovende woorden voor het huidige arsenaal aan satellieten.
Vooral voor de leiding van de Kepler-missie, die naar planeten buiten ons zonnestelsel zoekt, zag het er een tijdje somber uit. Maar ook voor deze satelliet is er toekomst: zijn missie is verlengd tot en met 2016. Voorlopig althans, want in 2014 is de volgende Senior Review.
Slechts enkele van de doorgelichte ruimteonderzoeksmissies hebben bij deze review wat kleerscheuren opgelopen. Zo krijgt de missie van de gammasatelliet Fermi vanaf 2014 te maken met een bezuiniging van tien procent per jaar, en zal voor infaroodsatelliet Spitzer naar alle waarschijnlijkheid in 2015 het doek vallen.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-04-2012
Wetenschappers zien ‘iets nieuws’ op de zon
NASA-wetenschappers hebben iets nieuws gevonden op de zon: coronale cellen. Deze coronale cellen bevinden zich in de atmosfeer van de zon en kunnen het beste vergeleken worden met kaarsjes op een verjaardagstaart.
Wetenschapper Neil Sheeley van het Naval Research Laboratory in Washington keek naar foto’s van de zon, gemaakt door het Solar Dynamics Observatorium. Hij trof een bijzondere reeks cellen aan in de atmosfeer van de zon, oftewel de corona. De cellen leken sterk op de cellen op het oppervlak van de zon. Ze hadden een heldere kern en donkere randen.
Sheeley besprak zijn vondst met collega’s en al snel werden verschillende belangrijke zonneobservatoria ingeschakeld om de vreemde cellen nader te bestuderen. Uit het onderzoek blijkt nu dat de cellen inderdaad ‘iets nieuws’ zijn. De cellen worden voortaan ‘coronale cellen’ genoemd.
Verjaardagskaarsjes?
De coronale cellen bevinden zich in coronale gaten. Dit zijn relatief koude gebieden in vergelijking met de corona. “We denken dat coronale cellen vlammen zijn die omhoog schieten, zoals kaarsen op een verjaardagstaart”, legt Sheeley uit in het persbericht op de website van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie. “Van de zijkant zien ze eruit als vlammen, maar van bovenaf lijken het net cellen.” Dit is goed te zien op de foto rechts. De bovenste foto’s zijn gemaakt van boven. Hierdoor hebben de coronale cellen een celachtige structuur. Op de onderste foto’s lijken de coronale cellen juist op vlammen.
De coronale cellen gedragen zich raar. Soms verdwijnen ze voor altijd, alsof iemand het kaarsje uitblaast. Maar het komt ook voor dat de cellen plotseling weer verschijnen. De grote vraag is: wat steekt de kaars aan?
Meer onderzoek
Wetenschappers denken dat de coronale cellen zichtbaar zijn als magnetische velden gesloten zijn en niet zichtbaar zijn als de magnetische velden open zijn. Er is echter meer onderzoek nodig om meer te weten te komen over deze bijzondere structuren.
(scientias.nl)
Wetenschappers zien ‘iets nieuws’ op de zon
NASA-wetenschappers hebben iets nieuws gevonden op de zon: coronale cellen. Deze coronale cellen bevinden zich in de atmosfeer van de zon en kunnen het beste vergeleken worden met kaarsjes op een verjaardagstaart.
Wetenschapper Neil Sheeley van het Naval Research Laboratory in Washington keek naar foto’s van de zon, gemaakt door het Solar Dynamics Observatorium. Hij trof een bijzondere reeks cellen aan in de atmosfeer van de zon, oftewel de corona. De cellen leken sterk op de cellen op het oppervlak van de zon. Ze hadden een heldere kern en donkere randen.
Sheeley besprak zijn vondst met collega’s en al snel werden verschillende belangrijke zonneobservatoria ingeschakeld om de vreemde cellen nader te bestuderen. Uit het onderzoek blijkt nu dat de cellen inderdaad ‘iets nieuws’ zijn. De cellen worden voortaan ‘coronale cellen’ genoemd.
Verjaardagskaarsjes?
De coronale cellen bevinden zich in coronale gaten. Dit zijn relatief koude gebieden in vergelijking met de corona. “We denken dat coronale cellen vlammen zijn die omhoog schieten, zoals kaarsen op een verjaardagstaart”, legt Sheeley uit in het persbericht op de website van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie. “Van de zijkant zien ze eruit als vlammen, maar van bovenaf lijken het net cellen.” Dit is goed te zien op de foto rechts. De bovenste foto’s zijn gemaakt van boven. Hierdoor hebben de coronale cellen een celachtige structuur. Op de onderste foto’s lijken de coronale cellen juist op vlammen.
De coronale cellen gedragen zich raar. Soms verdwijnen ze voor altijd, alsof iemand het kaarsje uitblaast. Maar het komt ook voor dat de cellen plotseling weer verschijnen. De grote vraag is: wat steekt de kaars aan?
Meer onderzoek
Wetenschappers denken dat de coronale cellen zichtbaar zijn als magnetische velden gesloten zijn en niet zichtbaar zijn als de magnetische velden open zijn. Er is echter meer onderzoek nodig om meer te weten te komen over deze bijzondere structuren.
(scientias.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
