Proeven datamining door justitie

quote:

Het ministerie van Veiligheid en Justitie wil proeven gaan doen met sleepnet-onderzoeken op internet, waarbij combinaties van surf- en aankoopgedrag automatisch leiden tot een verdenking. Dat bevestigt een woordvoerder aan Sp!ts.

Zo kan bijvoorbeeld een slachtoffer van kindermisbruik dat op latere leeftijd een digitale camera en het programma Photoshop aanschaft, automatisch worden aangeduid als potentiële producent van kinderporno.

De voorstellen staan in een vuistdik rapport (pdf) dat begin oktober al klaar was, maar gisteren -midden in het kerstreces van de Tweede Kamer- is gepresenteerd aan de ministeries van VenJ en Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Burgerrechtenorganisatie Bits Of Freedom is geschrokken van de plannen.

„Dit is de opmaat naar het digitaal oormerken van onschuldige Nederlanders”, waarschuwt voorzitter Ot van Daalen. Hij noemt de plannen „ronduit schandalig”.
Het rapport is geschreven door Faber Organisatievernieuwing, en gaat in op de werkwijze van cybercriminelen. Onder meer phishing, kinderporno en Nigeriaanse oplichtingstrucs zijn onderzocht. Politie en justitie kunnen volgens Faber door het koppelen van grote hoeveelheden bestanden ‘verdachte gevallen’ er automatisch uitvissen.

Het komt bovengemiddeld vaak voor dat slachtoffers van kindermisbruik op latere leeftijd zelf gaan misbruiken. Om die reden zouden bijvoorbeeld de slachtoffertjes van Robert M in de Amsterdamse zedenzaak later continu digitaal in de gaten gehouden moeten worden. Wanneer ze ineens veel internetverkeer genereren of een dure fotocamera aanschaffen, zou er een alarmbel (een ‘red flag’) moeten gaan rinkelen, stellen de onderzoekers.

Van mannen die vroeger een sekswinkel hadden, zou het reisgedrag continu gemonitord moeten worden, om te kijken of ze niet reizen naar landen waar nu vaak kinderporno wordt geproduceerd. Ook fotografen met weinig werk die opeens veel gaan verdienen, zijn verdacht.

De politie zou automatisch toegang moeten krijgen tot álle banktransacties, om geautomatiseerd opmerkelijke transacties te detecteren. Bovendien zou iedereen die gebruik maakt van encryptie om gegevens te beveiligen, als verdachte moeten worden beschouwd.
Een woordvoerder van het ministerie van VenJ weet nog niet welke zaken zullen worden getest. Het zal in eerste instantie gaan om het uittesten van de red-flagmethode op gegevens van afgeronde en lopende strafzaken. „Daarnaast moeten we gaan kijken naar privacy-aspecten. Dat speelt vooral wanneer bedrijven klantgegevens moeten afstaan.”

Volgens Faber zouden bedrijven geneigd zijn dit te doen, wanneer het delict maar ernstig genoeg is. Als de bedrijven instemmen met de aannames die uit het onderzoek blijken, dan kunnen ze ook niet achterblijven met het leveren van gegevens, stelt het rapport. „Eerdere instemming wordt daardoor niet vrijblijvend.”

Bits Of Freedom waarschuwt dat deze vorm van informatieverzameling in strijd is met grondrechten, zoals het beginsel dat je onschuldig bent tot het tegendeel bewezen is. „Dat besef is angstaanjagend genoeg volstrekt afwezig”, vindt Van Daalen. „Onder het mom van de bestrijding van cybercrime is sinds een half jaar een hele beweging bezig om de bevoegdheden van de politie heel ver op te rekken. Maar misdaad kan je niet met eenvoudige middelen bestrijden. Je moet investeren in goede rechercheurs.”

Het rapport bevestigt de stelling van Van Daalen. Volgens Faber wordt in 97 van de honderd zaken nauwelijks doorgerechercheerd op de werkwijze van criminelen. Alleen het KLPD en telecomwaakhond OPTA doen dat.

Bloemlezingen leeswijzer voor het rapport

Pagina 105: alle bankgegevens kunnen controleren op zoek naar verdachte transacties
Pagina 136: vanuit hulpverlening adressen van pedofielen doorgeven aan de politie en dan scannen of zij iets verbergen. Incestslachtoffers preventief screenen.
Pagina 200: alleenstaande mannen boven de 30 die bij hun ouders wonen en ip adres maskeren is een red flag
Pagina 201: Van vroegere distributeurs porno nagaan waar ze naartoe reizen
Pagina 217/218: Werkloze fotografen kunnen verdacht zijn, net als het aanschaffen van foto- of videoapparatuur en bijbehorende software
Pagina 263: faxen naar nigeria is uiterst verdacht, vanuit kleine winkels
Pagina 292: bijna niets gedaan met een fantastische database met info over nigeriaanse oplichters