Help hier users met hun taal

quote:

Op woensdag 20 januari 2010 18:46 schreef Paul het volgende:

[..]

Waar kan ik dat uit afleiden dan dat het zegt is maar geen zegd

Omdat tegenwoordige tijd altijd stam + t is? Bedenk eerst eens welke zin je wil gaan maken en welke vorm je werkwoord dan heeft.

Kort samengevat:
Tegenwoordige tijd:
1.In de tegenwoordige tijd kan er alleen maar een t achter de stam komen. En dan nog alleen maar bij jij en hij/zij. Dus áls er al iets achter komt, is dat hoogstens een t.
2. Als de stam inclusief een d is (bij "worden" bijvoorbeeld) dan wordt het dus "jij word+t" dus "jij wordt" (en hetzelfde voor hij/zij natuurlijk). Dat lijkt dan te eindigen op dt, maar de d hoort bij de stam van het werkwoord, en blijft uiteindelijk stam+t.
3. Zoek uit of er überhaupt een t achter het werkwoord moet komen door het vervangen van het werkwoord door "lopen". Als je dan loopt zegt, moet er een t achter.
Voorbeeld 1: vervoeg "worden" in de zin "jij (...) morgen 16" => jij loopt morgen, daar zet je een t achter, dus dan is het stam+t => Jij wordt morgen 16.
Voorbeeld 2: vervoeg "vragen" in de zin "(...) jij aan je vriend of hij boodschappen doet?" => Loop jij, dus geen t erachter => Vraag jij aan je vriend of hij boodschappen doet?

Voltooide tijd:
Gebruik bij twijfelgevallen regels als "'t ex-kofschip" om erachter te komen of het voltooid deelwoord met een t of met een d moet. Hoe werkt dat dan? Neem het hele werkwoord. Haal het "-en" erachter vandaan. Als de eindklank die je dan overhoudt een van de medeklinkers in "'t ex-kofschip" is, dan moet er een t achter komen, anders een d.
Voorbeeld 1: Lachen => zonder -en = lach... => ch zit in 't ex-kofschip, dus met een t => gezocht.
Voorbeeld 2: Keuzen => zonder -en = kneuz... => z zit niet in 't ex-kofschip, dus met een d => gekneusd.
Soms helpt het ook als je het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord gebruikt. Dan weet je het vaak namelijk meestal wel. Om voorbeeld 1 en 2 nog even te gebruiken: het gezochte boek, de geneusde enkel. Vaak weet je automatisch wel dat het "het gezochte boek" is, en dan hoor je ook de t erin. En hetzelfde voor de gekneusde enkel, hoewel ik toegeef dat die al minder duidelijk is.

quote:

Op woensdag 20 januari 2010 19:31 schreef Pandora73 het volgende:
Kort samengevat:
Tegenwoordige tijd:
1.In de tegenwoordige tijd kan er alleen maar een t achter de stam komen. En dan nog alleen maar bij jij en hij/zij. Dus áls er al iets achter komt, is dat hoogstens een t.

_{Of -(e)n natuurlijk, alhoewel dat zelden problemen vormt. Wij gaan/lopen doet iedereen wel goed.}

quote:

Op woensdag 20 januari 2010 19:41 schreef Iblis het volgende:

[..]

_{Of -(e)n natuurlijk, alhoewel dat zelden problemen vormt. Wij gaan/lopen doet iedereen wel goed.}

Daarom staat er ook bij "En dan nog alleen maar bij jij en hij/zij".

TVP voor domme fouten

quote:

Op woensdag 20 januari 2010 18:46 schreef Paul het volgende:

[..]

Waar kan ik dat uit afleiden dan dat het zegt is maar geen zegd

Het hele werkwoord is 'zeggen' (ga altijd van het hele werkwoord uit!).

1) Er komt geen d in het werkwoord voor.
2) Tegenwoordige tijd eindigt nooit op een d, tenzij er in het hele werkwoord een d voorkomt en je de ik-vorm ervan gebruikt (=stam).
3) Je gebruikt 't Kofschip alleen als hulpmiddel bij voltooid deelwoorden.

quote:

Betekenen

De website www.taaladvies.net is bedoeld voor Nederlandstaligen uit België én Nederland. Wij, een groep professionele taaladviseurs uit beide delen van het taalgebied, komen dus af en toe bijeen om de nieuwe taaladviezen te bespreken. Deze keer leest onze secretaris voor uit een verontwaardigde brief van een bezoeker van de website. De schrijver is boos dat we de regels voor de werkwoordvervoeging niet duidelijk genoeg uitleggen. En erg consequent zijn we ook niet, want op de site worden BETEKENT en BETEKEND gewoon door elkaar gebruikt. Nota bene in één en dezelfde tekst!

Rik Schutz

Bron: NRC Weblog

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 11:21 schreef Iblis het volgende:

[..]

Users -> gebruikers. Misschien is dat een goede tip, vermijd onnodige anglicismen!

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 13:59 schreef JAM het volgende:
Users -> gebruikers. Misschien is dat een goede tipwenk, vermijd onnodige anglicismen!

Of posten -> bericht plaatsen.

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:12 schreef Paul het volgende:
probeer

t kofschip

probeerd

Geprobeerd

Wat zei ik nou over eerst je zin bedenken?

Dat is toch geen deelwoord gekkie.

wie helpt mij

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:12 schreef Paul het volgende:
probeer

t kofschip

probeerd

Ach, je hebt het tenminste geprobeerd

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:13 schreef donthate het volgende:
wie helpt mij

Tussen de n en de t schrijft men doorgaans een apostrof. '

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:15 schreef Paul het volgende:
Ik snap het niet

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:13 schreef Piles het volgende:
Wat zei ik nou over eerst je zin bedenken?

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:15 schreef Paul het volgende:

[..]

Ik snap het niet

Je hebt bij 'probeert' toch geen hulpwerkwoord. Daarom: stam + t, daarom: probeert.

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:15 schreef Paul het volgende:

[..]

Ik snap het niet

In de tegenwoordige tijd kan er altijd alleen maar een t komen achter de stam... Nooit een d.

In de verleden of voltooide tijd is het inderdaad wel met een d: Hij probeerde, heeft geprobeerd.
Dus dat kofschip vaart nog steeds.

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:15 schreef Paul het volgende:

[..]

Ik snap het niet

Stel, iemand zou je vragen een zin te ontleden in zaken als onderwerp, lijdend voorwerp, persoonsvorm, gezegde. Zou dat lukken, of zou dat een ramp worden?

Ik vraag me dan wel af: afgezien van mensen die hier vanuit hun beroep mee bezig zijn, wie weet er als hij eenmaal van school af is nog wat die termen betekenen? Laat staan hoe het ook alweer precies moest? Ik denk heel weinig...
Ik probeer het daarom meestal om het zo goed mogelijk uit te leggen zonder die termen te gebruiken. Vaak gaat het er toch om het gevoel ervoor te krijgen, te snappen hoe het werkt... Bij een auto hoef je ook niet te weten hoe de overbrenging van de motor op de wielen precies werkt, zolang je maar weet hoe en wanneer je gas moet geven of richting moet aangeven.
Als mensen willen weten hoe het precies allemaal heet, verwijs ik wel naar Taalprof

quote:

Op donderdag 21 januari 2010 22:13 schreef Paul het volgende:

[..]

Probeer je nou stoer te doen met moeilijke taal?
Snap er niets van

Anglicisme betekent gewoon dat je woorden uit het Engels haalt. Zoals users en posten.

quote:

Op woensdag 20 januari 2010 16:02 schreef Iblis het volgende:

[..]

Dat is volgens mij ook minder interessant voor ‘mensen-grammatica’s’ en meer voor computers. Een computer-taalkundige ziet (soms) liever een regel als ge+stam+d (wat in feite altijd gebeurd),

is dat nou expres

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 00:00 schreef Teteteterek het volgende:

[..]

is dat nou expres

Regel 1
Iblis doet nooit iets per ongeluk.

Regel 2
Als Iblis iets per ongeluk doet: zie regel 1

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 00:00 schreef Teteteterek het volgende:

[..]

is dat nou expres

Nee, maar ik ben uiteraard ook niet feilloos. Mijn berichten op FOK! type ik eigenlijk iets te snel en daardoor te slordig, daar ben ik me wel bewust van. Soms bedenk ik dat een zin iets anders moet dan ik eerst van plan was, en dan let ik niet op, waardoor het niet meer loopt.

Dit was ook zo’n zin die eigenlijk te lang was en waar ik nog wat tussen gefrummeld heb of wat aan heb veranderd en dan krijg je dat. Maar ik pas het nu natuurlijk wel aan.

Het is wel ongelukkig in zo’n topic waarin Paul natuurlijk niet nog verder in verwarring gebracht moet worden.

quote:

Op vrijdag 15 januari 2010 12:37 schreef Lienekien het volgende:
Krijgen we nou weer al die geijkte vragen?

Wat betekent geijkt eigenlijk letterlijk in dit verband. Het heeft niets te maken met het ijken van bijvoorbeeld een meetinstrument.
Geijkte vragen zijn vagen je kunt verwachten, die voorspelbaar zijn maar die betekenis kan ik nergens terugvinden.
Is het dus eigenlijk foutief taalgebruik dat is ingeburgerd of mis ik een andere betekenis van het woord?

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 00:40 schreef Adfundum het volgende:

[..]

Wat betekent geijkt eigenlijk letterlijk in dit verband. Het heeft niets te maken met het ijken van bijvoorbeeld een meetinstrument.
Geijkte vragen zijn vagen je kunt verwachten, die voorspelbaar zijn maar die betekenis kan ik nergens terugvinden.
Is het dus eigenlijk foutief taalgebruik dat is ingeburgerd of mis ik een andere betekenis van het woord?

Het WNT wijdt er een aardig stukje aan:

quote:

GEIJKT bnw.

bnw.; om de absolute beteekenis zonder trapp. v. vergel.
Het verl. deelw. van het ww. IJken, als bnw. genomen en opgevat als uitdrukking eener kenmerkende hoedanigheid. Eigenlijk van maten en gewichten gezegd, die met den ijk worden voorzien, nadat ze bij vergelijking met den standaard erkend zijn de vereischte grootte of zwaarte te hebben; doch bij uitbreiding, in figuurlijke toepassing, van zegswijzen, termen, uitdrukkingen enz., in den zin van: Als 't ware met den ijk voorzien en daardoor als algemeen gangbaar en geldig erkend, het burgerrecht in de taal verkregen hebbende. Veelal in ongunstigen zin opgevat, voor: In zekere toepassingen altijd onveranderd gebruikt en daardoor den gloed der nieuwheid en oorspronkelijkheid missende.

  Een redenaar, die over ons vaderland spreekt, spaart u zelden de geijkte uitdrukking: ”ontwoekerd aan de baren.” Zijn stijl heeft volstrekt geen oorspronkelijkheid en wemelt van geijkte zegswijzen en uitdrukkingen. Als een vorst zich met iemand onderhoudt, heet hij dit altijd ”minzaam” te doen: dat is zoo de geijkte term. poëem WNT  
  — Mijn waarde lezer, ik heb even als gij … den diepsten afkeer van al wat zweemt naar geijkte frazen! DE GÉNESTET, E. Ged. (2de druk), Voorr.X.

BRON

Daaruit volgt dat deze figuurlijke betekenis ook mogelijk is lijkt me.

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 00:49 schreef Iblis het volgende:

[..]

Het WNT wijdt er een aardig stukje aan:
[..]

Daaruit volgt dat deze figuurlijke betekenis ook mogelijk is lijkt me.

Ok, dank je. Wel vreemd dat het altijd een negatieve bijklank heeft in de figuurlijke betekenis terwijl het bij de letterlijke betekenis juist iets positiefs is, in de betekenis van goedgekeurd.

Van wie is je onderschrift eigenlijk? Ik vind hem wel mooi.

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 01:18 schreef Adfundum het volgende:
Van wie is je onderschrift eigenlijk? Ik vind hem wel mooi.

Schopenhauer.

Ja inderdaad. In een zin: "Het verbaast mij dat dit jou verbaast".

Alleen in verleden/voltooide tijd met een d: "Het verbaasde hem"; "Het heeft hem verbaasd". En dus ook "een verbaasde blik"

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 10:17 schreef Paul het volgende:
Verbaas

TEGENWOORDIGE TIJD ALTIJD T

Verbaast

?

Je verbaast me

Nog even over het Fokschaap en de X: ik heb mijn zoontje geleerd dat hij naar de klank moet luisteren. X = iks, en die staat dan weer keurig in het Fokschaap (schapen zijn zijn favoriete dieren dus komt mooi uit )

't Kind leert zowel Duits als Nederlands en soms geeft dat verwarring. Hij gooit de uitdrukkingen weleens door elkaar Bovendien leert ie ook nog Engels op school om het makkelijk te maken. Toch gaat dat allemaal prima (hij is 9 en zit voor het derde jaar op een tweetalige school).

Ik vind dit trouwens een leuk topic, waarom heb ik dat niet eerder gezien? Ik heb jaren als corrector gewerkt (nu een uitgestorven beroep) en volgens mijn collega's heb ik spatie-ogen Ik herken namelijk op het oog dubbele spaties in teksten Tel daarbij nog een vader op die leraar Nederlands was en je hebt iemand die altijd hele goede cijfers voor Nederlands had

Neh, het bestaat al een week

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 10:34 schreef Rewimo het volgende:
Ik heb jaren als corrector gewerkt (nu een uitgestorven beroep)

Een uitgestorven beroep? Dat bestaat toch nog gewoon?

laatst moest ik mijn moeder ook verbeteren bij het schrijven van een mailtje. Ze moest 'betekent' in die werkwoordsvorm met een t schrijven ipv van een d.

Toen zei ze: Oh dan heb ik dat woord al jaaaaren verkeerd geschreven

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 12:26 schreef broer het volgende:
Een uitgestorven beroep? Dat bestaat toch nog gewoon?

Al eens van computers en spellingscorrectie gehoord?

Dat bestond toen nog niet. Je corrigeerde drukproeven op papier aan de hand van getypte kopij. Met pen en speciale tekentjes.

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 14:19 schreef Rewimo het volgende:
Al eens van computers en spellingscorrectie gehoord?

Dat bestond toen nog niet. Je corrigeerde drukproeven op papier aan de hand van getypte kopij. Met pen en speciale tekentjes.

Die speciale tekentjes (die overigens niet zo moeilijk zijn), zijn voor iedereen een uitkomst. Ook als je zelf je teksten schrijft en uitprint en dan op papier naleest. Doordat die systemen met een invoeging in de tekst werken en dan een kanttekening in de marge, heb je veel minder snel dat je alsnog een correctie over het hoofd ziet als je alles bijwerkt.

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 14:19 schreef Rewimo het volgende:

[..]

Al eens van computers en spellingscorrectie gehoord?

Dat bestond toen nog niet. Je corrigeerde drukproeven op papier aan de hand van getypte kopij. Met pen en speciale tekentjes.

Nee OK, natuurlijk hoeven drukproeven niet meer vergeleken te worden met de oorspronkelijke kopij.

Maar controle op taal- en opmaakfouten is echt nog niet uitgestorven hoor. Ik verdien er nog elke dag mijn brood mee.

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 14:19 schreef Rewimo het volgende:

[..]

Al eens van computers en spellingscorrectie gehoord?

Dat bestond toen nog niet. Je corrigeerde drukproeven op papier aan de hand van getypte kopij. Met pen en speciale tekentjes.

Tien jaar geleden deed ik het ook nog zo. Dan checkte ik de uitdraai van wat we naar de zetter hadden gestuurd met de drukproef die terug kwam van de zetter. En dan had je de rode en blauwe correcties.

quote:

Op vrijdag 22 januari 2010 14:24 schreef Frollo het volgende:

[..]

Nee OK, natuurlijk hoeven drukproeven niet meer vergeleken te worden met de oorspronkelijke kopij.

Maar controle op taal- en opmaakfouten is echt nog niet uitgestorven hoor. Ik verdien er nog elke dag mijn brood mee.

Het is natuurlijk ook een respectabel beroep!


^{Bron: Wikimedia Commons. Maker: User JoJan. Publiek Domein.}
Cornelius Kiliaan als corrector in de drukkerij van Christoffel Plantijn

quote:

In 1548 trok Kiliaan naar de Leuvense universiteit om er Latijn, Grieks, Hebreeuws en rechten te studeren. Na zijn studies kon hij aan de slag in de pas opgerichte drukkerij van Christoffel Plantijn, die zou uitgroeien tot de grootste drukkerij van Europa in die tijd. Hij begon onderaan de ladder, als letterzetter en drukker, maar werd in 1558 hij gepromoveerd tot meesterknecht. Plantin geloofde duidelijk in de kwaliteiten van Kiliaan, want in 1565 werd hij benoemd tot corrector of proeflezer, in die tijd een goedbetaalde functie voorbehouden voor wetenschappers.

En nu meent men dat een halfbakken geprogrammeerde spellingscontrole voldoet. Bah!

Is er ondertussen al wat meer bekend over uw dagelijkse bezigheden, Iblis?

Ik heb ook een vraag. Laatst las ik in een boek én in de ondertitels van een televisieprogramma het woord "gestrest". Maar dit kan toch niet juist zijn, aangezien de Engelse stam uiteraard "stress" is. Anderzijds zijn vertalers op dit vlak meestal veel slimmer dan ik.

Ik zou overigens altijd gestresseerd zeggen.