Waarom filosoferen?

Ik vind nadenken ook leuk, maar gebruik daar nooit de filosofische theorie bij. Toch ben ik van plan me daar nog wel eens in te gaan verdiepen, mocht het de moeite waard blijken. Derhalve wil ik dit topic wel even volgen.

,

Gilead

Een beginneling (zonder mijzelf als ervaren te willen betitelen)?
Filosofie = wijsbegeerte. Een 'filosoof' streeft dus naar wijsheid. Centrale vraag is dus: wat is wijsheid?
De eerste filosofen filosofeerden (dachten na) over de natuur. Hoe komen al die bomen, dieren en rivieren hier? Inmiddels is men daar wel achter. Sterker nog: de biologie, de fysica, scheikunde en tal van andere studies zijn tegenwoordig het terrein van de wetenschap welke volgens vaste methodiek werkt (nl het toetsen van hypotheses aan de werkelijkheid).

Maar er resteren nog steeds vragen, nl de 'levensvragen'. Vragen als: waarom ben ik hier? Hoe moet ik leven? Wat is goed en kwaad, is er wel zo'n onderscheid? Zulke vragen stellen ook de filosofen van nu zich. Ze gaan dus meestal niet meer zozeer over het 'zijn', dus over de fysiek waarneembare werkelijkheid. Ze gaan over het 'zullen'. Vragen over politiek, ethiek, mens en maatschappij.
Filosofen hebben wat dat betreft iets gemeen met de religie: ook de religie houdt zich met nu juist deze vraagstukken bezig. Het verschil is echter dat het de filosoof vrij staat te twijfelen, door te vragen en denken, kortom nooit klaar te zijn met zijn werk. De religie gebiedt ons daarentegen vast te houden aan één leer en deze verder uit te diepen.

Welkom

Ikzelf doe gymnasium, en toevallig het ik vandaag nog een verslag moeten inleveren over het nut van filosofie en wat het voor mij betekent.

Een van de hoofdpunten van mijn verslag was dat je bij de filosofie door middel van kritisch denken jezelf wilt verrijken, en meer kennis wilt vergaren. Je moet eerst dingen begrijpen voordat je ze kan leren. Filosofie is voor mij het streven naar zelfverrijking en meer te leren, want Socrates zij ook eens: 'Ik heb de wijsheid niet in pacht, en niemand heeft dit'. Maar toch het streven naar wijsheid vind ik uitzonderlijk. Als je tijdens het filosofisch nadenken ook beweringen vormt, moet je deze onderbouwen met argumenten. Je kunt niet onbeargumenteerd een bewering doen. Daarom leer je bij filosofie goede beweringen te filteren uit die zooi van foutieve beweringen zonder enkele onderbouwing. Als filosoof denk je na over algemene als zowel fundamentele problemen in het leven.

Zo, eigenlijk een beetje een samenvatting van mijn verslag ;p

fi·lo·so·fe·ren -feerde, h gefilosofeerd bespiegelingen houden

be·spie·ge·ling de; v -en beschouwing, overpeinzing

Oftewel, als je niet filosofeert, ben je geen mens. Iedereen denkt wel eens na over wie of wat we zijn, en wat ons doel is in het leven. Daarom is filosoferen voor mij het positief omgaan met dit verhaal. Uiteindelijk leef je om te leren mijns inziens.

Daarom hoef je geen dik boek te lezen van een bepaalde filosoof, of een les filosofie gevolgd hebben om hiermee bezig te zijn. Filosofie en ideeënkunde liggen dan ook niet ver van elkaar.

quote:

Op maandag 5 oktober 2009 23:02 schreef sneakypete het volgende:
Een beginneling (zonder mijzelf als ervaren te willen betitelen)?
Filosofie = wijsbegeerte. Een 'filosoof' streeft dus naar wijsheid. Centrale vraag is dus: wat is wijsheid?
De eerste filosofen filosofeerden (dachten na) over de natuur. Hoe komen al die bomen, dieren en rivieren hier? Inmiddels is men daar wel achter. Sterker nog: de biologie, de fysica, scheikunde en tal van andere studies zijn tegenwoordig het terrein van de wetenschap welke volgens vaste methodiek werkt (nl het toetsen van hypotheses aan de werkelijkheid).

Maar er resteren nog steeds vragen, nl de 'levensvragen'. Vragen als: waarom ben ik hier? Hoe moet ik leven? Wat is goed en kwaad, is er wel zo'n onderscheid? Zulke vragen stellen ook de filosofen van nu zich. Ze gaan dus meestal niet meer zozeer over het 'zijn', dus over de fysiek waarneembare werkelijkheid. Ze gaan over het 'zullen'. Vragen over politiek, ethiek, mens en maatschappij.
Filosofen hebben wat dat betreft iets gemeen met de religie: ook de religie houdt zich met nu juist deze vraagstukken bezig. Het verschil is echter dat het de filosoof vrij staat te twijfelen, door te vragen en denken, kortom nooit klaar te zijn met zijn werk. De religie gebiedt ons daarentegen vast te houden aan één leer en deze verder uit te diepen.

Welkom

Religie is een filosofie. Misschien zou je kunnen zeggen dat filosoferen geloven is.

Het draagt weliswaar de naam filosofie & levensbeschouwing maar wat hier gepost word is alles behalve wijsbegeerte eerder elkaar lastig vallen met pseudo intelligente vraagstukken.

Maar het filosoferen houdt ook op waar de religiositeit begint. Dat is nl het moment waarop men niet, als een Socrates, er van uit gaat dat men eigenlijk weinig weet en dus eindeloos moet doorgaan met bezinnen en doorvragen. Dat is ook de reden dat ik religie op zich een nuttig instrument acht voor velen, maar niet kan zien als brenger van eeuwige waarheden (iets wat de filosoof overigens ook niet helemaal kan natuurlijk).

Maar we zouden een grote stap voorwaards maken, denk ik, als we ons religieuze erfgoed filosofisch aanschouwen. Dwz, dat we dus niet het christendom (bijv.) verwerpen omdat we de schepping niet kunnen bewijzen, maar dat we de bijbel lezen als een soort 'dichtbundel' vol levenswijsheid, en daar vervolgens over door gaan denken. Welke lessen gelden nog steeds, welke niet? Ik denk dat velen nog steeds gelden, ondanks dat ik de bijbel niet zie als het letterlijke woord van een 'God'.

quote:

Op maandag 5 oktober 2009 23:10 schreef zwartemarktplaats het volgende:
Het draagt weliswaar de naam filosofie & levensbeschouwing maar wat hier gepost word is alles behalve wijsbegeerte eerder elkaar lastig vallen met pseudo intelligente vraagstukken.

Dergelijke conclusies hebben hier dan ook weinig mee te maken.

quote:

Op maandag 5 oktober 2009 23:10 schreef zwartemarktplaats het volgende:
Het draagt weliswaar de naam filosofie & levensbeschouwing maar wat hier gepost word is alles behalve wijsbegeerte eerder elkaar lastig vallen met pseudo intelligente vraagstukken.

Open een van wijsheid getuigend topic zou ik zeggen...

quote:

Op maandag 5 oktober 2009 23:12 schreef sneakypete het volgende:
Maar het filosoferen houdt ook op waar de religiositeit begint. Dat is nl het moment waarop men niet, als een Socrates, er van uit gaat dat men eigenlijk weinig weet en dus eindeloos moet doorgaan met bezinnen en doorvragen. Dat is ook de reden dat ik religie op zich een nuttig instrument acht voor velen, maar niet kan zien als brenger van eeuwige waarheden (iets wat de filosoof overigens ook niet helemaal kan natuurlijk).

Maar we zouden een grote stap voorwaards maken, denk ik, als we ons religieuze erfgoed filosofisch aanschouwen. Dwz, dat we dus niet het christendom (bijv.) verwerpen omdat we de schepping niet kunnen bewijzen, maar dat we de bijbel lezen als een soort 'dichtbundel' vol levenswijsheid, en daar vervolgens over door gaan denken. Welke lessen gelden nog steeds, welke niet? Ik denk dat velen nog steeds gelden, ondanks dat ik de bijbel niet zie als het letterlijke woord van een 'God'.

Inderdaad. De bijbel is 1 van de vele interpretaties, gelijk aan het gemiddelde wiskundeboek, roman, film, toneelstuk, muziekstuk, zelfs een voetbalwedstrijd heeft zo zijn geloof. Ieder heeft dan ook zijn/haar smaak, en van elk verhaal kun je wat leren. Uiteindelijk is het zaak je ogen open te houden en je niet af te laten leiden van je doel. Dan begeer je de wijsheid en wordt je bewust.

[ Bericht 0% gewijzigd door mediaconsument op 05-10-2009 23:28:00 ]

Een heel belangrijk verschil dat nog niet genoemd is, is het volgende.
Men kan spreken over de 'filosofie van de PVV'. Daarmee worden idealen bedoeld en de daarbij behorende gronden.
Wanneer iemand zichzelf Filosoof noemt of de Filosofie bedrijft, is sprake van een geheel andere betekenis. De etymologische betekenis is reeds genoemd, nl. 'liefde voor wijsheid'. Goed, Filosofen zijn in vele dingen geïnteresseerd en je mag dat wijsheid noemen -- hoewel een dergelijke positie van de dag moeilijk serieus te nemen is. Natuurlijk is de benaming niet geheel misplaatst, maar het voert te ver dit hier uit te werken.
De bezigheid van de Filosofie is in principio de vraag naar de identiteit der dingen. "Wat maakt dingen hetzelfde?" Voorbeeld: hoe kan het dat als ik een X zie, nog een X, nog een X, ik dan ineens een boom zie? M.a.w. wat maakt de X'en tot een boom? Ome Plato's antwoord: de idea -- de aanblikken.
Deze vraag naar de identiteit der dingen is cruciaal in de bezigheid van de Filosofie. Tenzij je natuurlijk een gewone filosofie hebt net als o.a. de PVV, dat moet je zelf weten.

Off topic: wie lang genoeg Filosofie studeert ziet dat het identiteitsbeginsel A = A allerlei problemen met zich meebrengt. Want de twee A's zijn helemaal niet identiek.

quote:

Op maandag 5 oktober 2009 23:02 schreef sneakypete het volgende:
[...] Centrale vraag is dus: wat is wijsheid? [...]

Neen. Centrale vraag is de vraag naar de identiteit der dingen.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 00:26 schreef jan_billeman het volgende:

[..]

Neen. Centrale vraag is de vraag naar de identiteit der dingen.

Waarom?
Bovendien is de 'identiteit' van een mens meer dan zijn fysieke eigenschappen natuurlijk. We kunnen niets anders dan er ook een beeld over vormen, een mening over hebben, hoe subjectief die ook moge zijn.
Dat jij dat ontkent is leuk voor je, maar het leidt tot een erg armzalige kijk op de wereld om je heen. Eén die zakelijk, kil en lelijk is.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 00:22 schreef jan_billeman het volgende:
weten.

Off topic: wie lang genoeg Filosofie studeert ziet dat het identiteitsbeginsel A = A allerlei problemen met zich meebrengt. Want de twee A's zijn helemaal niet identiek.

Maak 'm nou, dat 'probleem'is allang opgelost.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 00:22 schreef jan_billeman het volgende:
Een heel belangrijk verschil dat nog niet genoemd is, is het volgende.
Men kan spreken over de 'filosofie van de PVV'. Daarmee worden idealen bedoeld en de daarbij behorende gronden.
Wanneer iemand zichzelf Filosoof noemt of de Filosofie bedrijft, is sprake van een geheel andere betekenis. De etymologische betekenis is reeds genoemd, nl. 'liefde voor wijsheid'. Goed, Filosofen zijn in vele dingen geïnteresseerd en je mag dat wijsheid noemen -- hoewel een dergelijke positie van de dag moeilijk serieus te nemen is. Natuurlijk is de benaming niet geheel misplaatst, maar het voert te ver dit hier uit te werken.
De bezigheid van de Filosofie is in principio de vraag naar de identiteit der dingen. "Wat maakt dingen hetzelfde?" Voorbeeld: hoe kan het dat als ik een X zie, nog een X, nog een X, ik dan ineens een boom zie? M.a.w. wat maakt de X'en tot een boom? Ome Plato's antwoord: de idea -- de aanblikken.
Deze vraag naar de identiteit der dingen is cruciaal in de bezigheid van de Filosofie. Tenzij je natuurlijk een gewone filosofie hebt net als o.a. de PVV, dat moet je zelf weten.

Off topic: wie lang genoeg Filosofie studeert ziet dat het identiteitsbeginsel A = A allerlei problemen met zich meebrengt. Want de twee A's zijn helemaal niet identiek.

Is het dan niet zo dat wijsheid ook afhankelijk is van de context?

Studies zoals bijvoorbeeld economie, natuurkunde, psychologie,... bestuderen vooral een specifiek deel van de werkelijkheid, terwijl de filosoof nu juist in de samenhang van al die vormen van "weten" is geïnteresseerd. Het werkterrein is dus heel breed. Je bent als filosoof geen typische alfa (talen), beta (exacte wetenschappen) of gamma (sociale wetenschappen en economie), maar onderkent het belang van elk van de drie domeinen. Als filosoof stel je veeleer dit onderscheid zelf ter discussie en analyseer je problemen die voor alle drie relevant zijn.

Als filosoof treed je in discussie met bijvoorbeeld de natuurkundige, de theoloog, de psycholoog, de letterkundige, politicoloog, de socioloog,.... Als filosoof stel je bijvoorbeeld vragen en analyseer je problemen die in al die vakken nog niet of niet meer aan de orde zijn óf die nog steeds actueel zijn, maar waarvan niet duidelijk is of zij wel een universele, voor alle tijden en culturen geldige oplossing toelaten.

De brede oriëntatie van de filosoof is geen arrogantie of overmoed. Liever dan de psycholoog, de natuurkundige, letterkundige,.... voor de voeten te lopen, richt je je op de samenhang tussen al die vormen van weten, analyseer je kritisch de vooronderstellingen van standpunten en posities, ontleed je de gevolgde redeneringen en onderzoekt de grenzen van de kennis. Je tracht de problemen kritisch en onbevangen vanuit een steeds wisselend perspectief te benaderen om zo eerst tot een beter begrip en daarna indien mogelijk tot een oplossing te komen.

Ik ben blij dat er nog gymnasiasten bestaan.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 00:42 schreef mediaconsument het volgende:

[..]

Is het dan niet zo dat wijsheid ook afhankelijk is van de context?

Jep, dat is zo

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 12:35 schreef vaarsuvius het volgende:
Ik ben blij dat er nog gymnasiasten bestaan.

Gymnasiasten, zijn moeilijke mensen, want die hebben leren nadenken.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 17:13 schreef jan_billeman het volgende:

[..]

Jep, dat is zo

Schaken is dan een erg goed voorbeeld. Als je dit spel beheerst, en er goed over na gaat denken. Kom je op ideeën uit dit te maken hebben met je eigen leven. Dit vooral omdat schaken geen geluk met zich meebrengt, anders dan de kleur waarmee je begint. Om deze reden zal een getrainede schaker naar alle waarschijnlijkheid ook goed kunnen filosoferen.

Om deze reden denk ik dan ook dat boeken lezen over filosofie, of studeren hierover, ondergeschikt is aan het nadenken en praten hierover. Dan leer je namelijk het beste. Uiteindelijk is de bewustwording in dit verhaal dan ook erg belangrijk, en is dit niet de taak van een studie of iets dergelijks. De techniek zul je helemaal zelf moeten leren, het mooie is dan ook dat hier genoeg mogelijkheden voor zijn.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 00:35 schreef sneakypete het volgende:

[..]

Waarom?
Bovendien is de 'identiteit' van een mens meer dan zijn fysieke eigenschappen natuurlijk. We kunnen niets anders dan er ook een beeld over vormen, een mening over hebben, hoe subjectief die ook moge zijn.
Dat jij dat ontkent is leuk voor je, maar het leidt tot een erg armzalige kijk op de wereld om je heen. Eén die zakelijk, kil en lelijk is.

De waarom-vraag is onbeantwoordbaar.
Ik heb het niet over 'identiteit van een mens' maar over 'identiteit'. Ik vind dat de mens een 'replicatieve identiteit' heeft, geen 'identiteit'. De 'identiteit van een mens' is dus 'replicatieve identiteit'. Dit betekent simpelweg dat de 'identiteit van een mens' een product is van een herhaling (replicatie).
Wat maakt de dingen 'identiek'? Het feit dat hetzelfde woord gebruikt wordt voor hetzelfde ding. Dit ding is geen ontologisch ding -- het bestaat dus niet op zichzelf --, maar het bestaat als woord van het ding: het bestaat als herhaling. Hoe kan dit? Door herhaling krijgt een woord betekenis. Iets blijft achter door het gebruik van het woord.
Zoals Wittgenstein zegt in zijn Philosophische Untersuchungen par. 2: "[Bauenden] A ruft sie aus; -- [Gehilfen] B bringt den Stein, den er gelernt hat, auf diesen Ruf zu bringen." De aanlevering van de steen op de roep van bouwer A, geeft het woord 'steen' zijn betekenis. De betekenis blijft bestaan door herhaling -- dat iedere keer de 'steen' wordt aangeleverd bij het roepen daarvan.
Om die reden is Latijn een dode taal te noemen: het wordt niet meer herhaald -- behalve in de krochten van het Vaticaan, daar het een verzonnen taal is.

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 00:37 schreef sneakypete het volgende:

[..]

Maak 'm nou, dat 'probleem'is allang opgelost.

vertel...

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 17:38 schreef mediaconsument het volgende:

[..]

Schaken is dan een erg goed voorbeeld. Als je dit spel beheerst, en er goed over na gaat denken. Kom je op ideeën uit dit te maken hebben met je eigen leven. Dit vooral omdat schaken geen geluk met zich meebrengt, anders dan de kleur waarmee je begint. Om deze reden zal een getrainede schaker naar alle waarschijnlijkheid ook goed kunnen filosoferen.

Om deze reden denk ik dan ook dat boeken lezen over filosofie, of studeren hierover, ondergeschikt is aan het nadenken en praten hierover. Dan leer je namelijk het beste. Uiteindelijk is de bewustwording in dit verhaal dan ook erg belangrijk, en is dit niet de taak van een studie of iets dergelijks. De techniek zul je helemaal zelf moeten leren, het mooie is dan ook dat hier genoeg mogelijkheden voor zijn.

Het grote verschil zit natuurlijk in de taal, waarmee je als Filosoof onlosmakelijk te maken hebt. Om iets te zeggen heb ik woorden nodig. Bij schaken kan ik me rustig onttrekken van het spel als ik iets anders ga zitten doen. Ook heb ik weet van de spelregels van het schaken. Dit is bij taal niet het geval, omdat de woorden zich begeven rondom mij: de woorden in de taal zijn bepalend voor mijn woordgebruik. Ik kan mij dus niet onttrekken hiervan, zoals bij schaken.
Natuurlijk zijn er nog veel meer (minder belangrijke) verschillen aan te duiden.

PS. Ik ben wel fervent schaker maar niet goed in filosoferen. Aïe!

quote:

Op dinsdag 6 oktober 2009 17:47 schreef oompaloompa het volgende:

[..]

vertel...

Je bent me voor!