[Deel 1565] Intermezzo van de Engels-Spaanse handelsoorlog

quote:

Vooral PvdA is knock-out na deze Geert-verkiezingen

Later kan verwezen worden naar ‘de Geert-verkiezingen van 2009′. Politici die nu nog hopen dat de PVV een eendagsvlieg is, verkeren in een diepe ontkenningsfase. Politieke bewegingen die hun enquête-succes eclatant verzilveren bij echte verkiezingen, worden een deel van de werkelijkheid. Voor hoe lang, dat weet niemand. Tot nader order geldt: de PVV is de tweede partij van het land.

Wilders en de zijnen zitten vanaf 4 juni 2009 mee aan tafel, vooralsnog alleen voelbaar. Dat was goed te merken in het chaotische tv-debat van donderdagavond laat. Traditiegetrouw hield bijna niemand de schijn langer op dat het om Europese verkiezingen was gegaan. Aan de NOS-tafel zaten de fractievoorzitters te bekvechten met en over Wilders. De lijsttrekkers stonden er als hulpjes omheen.

De minst pijnlijke analyse van de verliezers was die over uitersten: de partijen die het duidelijkst vóór of tegen Europa hadden gepleit waren door de kiezers beloond. Bij het CDA keek men of dat een aanvaardbaar ongemak had opgeleverd, twee van de zeven zetels kwijt. De grootste gebleven. We still rule this country. PvdA-bewindslieden meenden dat hun partij een te ingewikkeld verhaal over Europa had verteld, socialer en toch eurokritisch.

Maar de bominslag is veel massaler dan dit soort schade in de categorie bedrijfsongeval. De Partij van de Arbeid is vier van de zeven Europese zetels kwijt en zou terugvallen op 19 Tweede Kamer-zetels als donderdag parlements-verkiezingen waren gehouden. Het CDA verloor ten opzichte van de echte Kamerverkiezingen nog steeds tien zetels. Samen zouden zij 19 + 31 is 50 zetels hebben. Dat zijn er 26 te weinig voor een meerderheidscoalitie.

Natuurlijk ging het donderdag ook over Europa. Uit het toch weer lagere opkomstpercentage dan bij de vorige Europese verkiezingen blijkt dat veel mensen een daad van verzet hebben gesteld door niet te gaan stemmen. Mensen die zichzelf niet bijzonder rechts of links voelen schreven na mijn oproep van vorige week om in ieder geval iets te gaan stemmen dat zij dat weigerden. Het zou door ‘die zakkenvullers in Den Haag’ toch weer worden uitgelegd als bewijs dat Europa deugt. Thuisblijven was ook stemmen.

Geert Wilders was geen vrolijke winnaar donderdag. Boosheid is zijn brandstof. Zijn afkeer van ‘de oude politiek’ uitte hij ook in wat vroeger onbeschoftheid werd genoemd: chronisch door mensen heen praten, je gelijk met bakken over iedereen uitstorten. Hij gehoorzaamde niet aan de tv-wet dat het voortdurend leuk moet zijn en bewegen, hij was de heraut van de aanstaande machtsovername door een vernederde klasse.

Het CDA speelde het spel zoals gebruikelijk wat soepeler dan de PvdA, maar de huidige coalitie is een minderheidskabinet geworden in politiek-morele zin. De drie of vier zetels die de Christenunie inbrengt kunnen het gat bij lange na niet dichten. Zelfs als de uitslag voor de helft Europees valt uit te leggen, dan is de binnenlandse helft nog steeds ingrijpend. Niet alleen voor het verstandskabinet-Balkenende IV.

Voor de PvdA is het woord desastreus meer gepast. Al toont Wouter Bos zich gemiddeld een bekwame minister van financiën, hij noch Mariëtte Hamer, noch enige kroonprins in zicht hebben de afgelopen twee jaar kans gezien de contouren te schetsen van een sociaal-democratische beweging voor de 21ste eeuw. De crisis biedt openingen genoeg. Ontslagen, armoederisico’s, pensioenrot, de afrekening met de egokapitalisten die de meeste schade hebben aangericht.

Werk genoeg voor een partij van de arbeiders. Maar die rol is al lang overgenomen door de SP. De overige emancipatie-ambities vonden meer stem bij Groen Links, D66 als het zo uitkomt en niet te vergeten de PVV. De PvdA is een franchise-organisatie geworden voor bestuurders in de publieke en semipublieke dienst. In ruil voor gebruik van het logo en de bijbehorende consultantsbril kan men gemeentes en provincies, ziekenhuizen, energiebedrijven en woningbouwcorporaties voor eigen doelen inzetten.

De huidige coalitiepartners weten het. De meeste zelfdenkende actieve PvdA-leden weten het. Er is geen dragende gedachte meer binnen de partij van Drees en Den Uyl. De partij typeren als diep verdeeld, is een geflatteerde weergave van de situatie. Er is nauwelijks strijd over ideeën. Er zijn verrassend veel bestuurders met PvdA-petten. De een is soepeler dan de ander. De een is voor het CDA nuttiger dan de ander.

Natuurlijk is het CDA al jaren bestuurlijk pragmatisch en heeft standpunten die lang niet altijd zwaar christendemocratisch zijn. Ook daar blijkt dat partijen die verantwoordelijkheid dragen in moeilijke tijden eerder stank dan dank van de kiezer krijgen. Donderdag was erger. Deze uitslag duidt op een brede argwaan tegen bestuurlijke eigengereidheid om niet te zeggen arrogantie.

Beterweten gekoppeld aan incompetentie is geen winnende formule aan de stembus. Het was pech voor de PvdA dat het rapport over de Noord-Zuid-lijn uitkwam tegelijk met de Europese verkiezingen. Niet dat Groen Links het bestuurlijk zo veel beter heeft gedaan in Amsterdam, maar de PvdA wordt daar - net als in veel andere gemeentes - kennelijk bij uitstek gezien als uitzendbureau betere baantjes. D66 werd de grootste in Amsterdam. De PVV in Rotterdam en Den Haag.

Het enige min of meer reële regeringsalternatief is een coalitie van CDA, PVV en VVD. Misschien net een meerderheid. Voor de Christenunie geen wenkend perspectief. Men zal er naar handelen. De kiezer houdt de dames en heren voorlopig scherp in het vizier. De benodigde extra zeteltjes zullen verdiend moeten worden.

Een onontkoombare conclusie van deze heftige verkiezingen is dat karakter loont. Partijen zijn er om idealen te verwoorden. Grijs gecombineerd met graaien loont niet. Een optimistische waarneming voor de democratie.