Bulls, Bears & Bucks #50: Het uur van de waarheid

quote:

Willem Middelkoop: Winnaar met somber toekomstbeeld



Van onze verslaggevers Pieter Klok, Peter de Waard
gepubliceerd op 28 oktober 2008 06:12, bijgewerkt op 28 oktober 2008 15:33

Hij is een extreme levensgenieter, zo verklaart zijn collega en vriendin bij RTL, Margreet Spijker, zijn zwartgalligheid. ‘Hij houdt van mooie vrouwen, mooie huizen, mooie kleren en lekker eten. Maar die welvaart ziet hij continu bedreigd.’
VergrotingVergroting

Willem Middelkoop (46) is dit jaar uitgegroeid tot een landelijke beroemdheid. Sinds de Amerikaanse kredietcrisis escaleerde tot een wereldcrisis, zijn Middelkoops ongezouten en zwartgallige meningen bijna dagelijks te horen in De Wereld Draait Door, Pauw & Witteman en andere talkshows.

Gegoogled
Hij is inmiddels Nederlands meest gegooglede journalist – meer dan Paul Witteman of Matthijs van Nieuwkerk. En Middelkoop is die beroemdheid steeds meer aan het verzilveren. Wie hem als spreker wil inhuren, moet daarvoor minimaal 2.500 euro betalen. En zijn Middelkoop Newsflash, tot voor kort gratis, kost tegenwoordig 199 euro per jaar.

Middelkoops snelle opkomst als economisch commentator is wonderbaarlijk, omdat hij een autodidact is. Hij werd opgeleid aan de hts voor confectie-industrie in Amsterdam. Margreet Spijker: ‘Hij is een van de weinige mannen die tegen een vrouw kunnen zeggen: ‘Mooie jurk heb je aan, maar jammer van dat coupenaadje.’

Na zijn opleiding vestigde hij zich als freelance fotograaf in Amterdam, eerst voor het huis-aan-huisblad Aspekt, later voor Reuters, ANP, Het Parool, Aktueel en ieder die maar foto’s van hem wilde. Met Spijker vormde hij in die tijd een journalistiek duo. ‘Eind jaren tachtig waren we een freelance team. Op alles wat we aan gekkigheid hoorden, gingen we samen af: reportages over het lelijkste fotomodel van het land. Middelkoop zat voortdurend bij de politiescanner. Hij wilde steeds de eerste zijn.’

Handel
Daarnaast was hij altijd met handel bezig. Hij had een bedrijfje dat handel dreef met Rusland en ging in het vastgoed. Vanaf midden jaren negentig kocht hij appartementen op om te verhuren aan expats. ‘Ik zie overal geld liggen’, zegt hij zelf. ‘Ik hoef alleen maar te bukken om het op te rapen.’

De Amsterdamse vastgoedconsultant Joyce van Oosterbeek coachte hem in die tijd. ‘Willem is, om het maar gewoon te zeggen, een rare. Maar een rare door het talent anders tegen de dingen aan te kijken. Hij doet niet wat analisten zeggen. En daardoor kon hij een mooi vermogen in vastgoed opbouwen.’

Willem Middelkoop is getrouwd met Bregje Rood, fotoredacteur bij dagblad Trouw, en heeft twee kinderen.

Toen werd ook de kiem gelegd voor zijn sombere toekomstbeeld, vertelt hijzelf: ‘Ik verbaasde me erover hoe makkelijk het was om krediet te krijgen’, zegt hij. ‘Het was geen enkel probleem om 120 procent van een pand gefinancierd te krijgen. Op een gegeven moment had ik drie miljoen bij de bank geleend. Dat fascineerde me. Dus toen ben ik op zoek gegaan naar het geheim van geld.’

Toevalstreffer
Margreet Spijker noemt het een toevalstreffer. ‘Hij had net zo goed meteoroloog kunnen worden, want Willem was continu bezig met voorspellen. Niet alleen over de economie. En zijn voorspellingen kwamen meestal uit.

‘Toen in 2005 de orkaan Katrina werd aangekondigd, zei Willem dat we bij RTL iemand naar New Orleans moesten sturen, omdat de stad onder water zou komen te staan. Maar niemand geloofde hem.’

Middelkoop durft buiten de gebaande paden te denken. ‘Sommige mensen zeggen dat Osama bin Laden niet bestaat’, zei hij in 2006 tegen Trouw. ‘Zo ver ga ik niet. Maar ik ben er wel van overtuigd dat de Amerikaanse overheid wist dat de aanslagen eraan kwamen en dat zij toen explosieven in de gebouwen heeft geplaatst om deze, nadat de vliegtuigen erin waren gevlogen, op te blazen.’

Spijker denkt dat Willems doemscenario’s samenhangen met een Cassandracomplex. ‘Hij wil de toekomst voorspellen, maar niemand gelooft hem. Toen de vogelgriep hier arriveerde, had Willem de medicijnen al in huis en riep over de hele redactie dat iedereen ze zou moeten inslaan. Alles wat de mens bedreigt, fascineert hem: van de stijging van de olieprijs tot de val van de dollar.’

Merkwaardige vogel
Veel economen vinden Middelkoop een merkwaardige vogel die niet erg in hun opvattingen past. ‘Econoom, commentator, analist, journalist. Ik zou hem zo niet willen noemen. Ik zeg eerder: een goede boekjesverkoper en een handige commerciële knaap. Maar ik ken hem alleen indirect’, zegt Jaap van Duijn, gepensioneerd Robeco-topman en zelf ook veelgevraagd commentator. Van Duijn is in veel opzichten de tegenpool van Middelkoop. Enkele weken geleden nog voorspelde Van Duijn bijvoorbeeld dat hij op korte termijn geen recessie verwachtte.

‘Ik weet wel waarom ze hem vragen’, zegt Van Duijn, ‘In tijden van crisis is er geen behoefte aan genuanceerde meningen. Dan willen mensen duidelijkheid. Dat geeft hij. De simpele dingen verkopen het best.’

Middelkoop heeft voorlopig het gelijk aan zijn zijde. Al ver voordat de kredietcrisis in volle hevigheid losbarstte, waarschuwde hij dat het huidige financiële systeem op instorten stond – eerst in zijn web-log en later in zijn boek Als de dollar valt.

Een grote crisis kon eenvoudigweg niet uitblijven, legt hij uit. ‘Hier zie je de groei van de reële economie sinds begin jaren tachtig. Dat zijn gewoon mensen die steeds meer goederen produceren en daardoor steeds meer geld verdienen. Die lijn gaat een klein beetje omhoog. En hier zie je de groei van de geldhoeveelheid. Die lijn gaat steil omhoog. Het grootste deel van de groei van de afgelopen jaren is dus fictief.’

Onheil
De centrale banken en overheden kunnen het onheil niet meer voorkomen, denkt Middelkoop. ‘Wat ze nu doen, is nog wat doping toedienen, maar op een gegeven moment houdt het op.’ Wat er dan gebeurt? ‘Weimar revisited. (Middelkoop verwijst naar Duitsland in de jaren twintig, dat werd getekend door economische neergang en een torenhoge inflatie, red.) Of kijk naar Argentinië, toen dat financieel ineenstortte. Van de ene op de andere dag keerde de ruilhandel terug en verhuisden veel mensen naar het platteland.’

Van Duijn is niet onder de indruk van dergelijke voorspellingen: ‘Middelkoop is een van de velen. Stap maar een boekenzaak in New York in. Daar liggen titels als Hoe te profiteren van een ineenstorting? De mensheid is heel gevoelig voor slecht nieuws. Dat scoort altijd.’

De econoom Matthijs Bouman, die promoveerde op de invloed van het milieu op de economie, is minder negatief. Hij kent Middelkoop goed van RTL 7, waarvoor ze allebei commentator zijn. ‘Middelkoop benadert de markt met fingerspitzengefühl. Dat is vaak beter dan economen. Die zijn toch vaak gehandicapt door het idee dat een markt perfect moet zijn. We hebben heel wat avonden gediscussieerd. En ik heb ook zeker iets van hem geleerd, namelijk dat je de markt moet wantrouwen.’

Middelkoop begrijpt heel goed dat politici en economen zich over het algemeen wat minder pessimistisch tonen dan hij. ‘Natuurlijk, als jij op Wall Street werkt, ga je toch niet je carrière in de waagschaal stellen? Maar sommigen snappen het gewoon niet. Neem zo’n Arjo Klamer. Die heeft er werkelijk geen kaas van gegeten. Anderen snappen het wel, en geven privé ook wel toe dat ze mijn analyse delen, maar durven het niet openlijk te zeggen. Ze zijn allemaal op de een of andere manier verbonden aan de Aegons van deze wereld of aan de pensioenfondsen. Ze hebben allemaal uit de ruif meegegeten.’

Graaien
Soms wordt hij door een bankier gebeld, zoals laatst door Alexander Rinnooy Kan. ‘Hij vond dat ik hem ten onrechte van graaien had beschuldigd. Hij zei dat de 2 miljoen euro pensioengeld die hij bij zijn overstap van ING naar de SER kreeg, heel normaal was in de bancaire wereld. Maar ook als iedereen graait, blijft het graaien.’

Middelkoop verkocht zijn vastgoed vlak na de eeuwwisseling, omdat hij het ‘niet meer vertrouwde’. ‘Door de renteverlagingen werd er steeds meer lucht in het vastgoed geblazen. Toen ben ik gaan zoeken naar andere investeringsmogelijkheden.’ Hij kwam al snel uit bij goud – in zijn ogen de enige echte vluchthaven bij een grote crisis.

Middelkoop heeft sinds kort ook een eigen beleggingsfonds, waarin zijn favoriete bedrijven – vooral bedrijven die nieuwe goudontdekkingen doen – zijn gebundeld. Iedereen kan meeprofiteren. Of althans, iedereen die minimaal 50.000 euro wil inleggen. Middelkoop heeft er dus wel belang bij dat niemand meer in geld, en alleen nog maar in goud gelooft.

Van Duijn vindt dat veel te ver gaan. ‘Hij speelt een dubieuze dubbelrol. Hij moet onheil prediken om zijn eigen fonds te promoten. Dan is je onafhankelijkheid ver te zoeken.’

Beleggingsexperts
Van Duijn wil hem het liefst vergelijken met Marcel Rila of Rienk Kamer, twee andere beleggingsexperts, die vele jaren geleden met slecht nieuws geld probeerden binnen te halen.

Ook een woordvoerder van De Nederlandsche Bank laakt zijn dubbele pet. ‘Hij belt op met een vraag als journalist van RTL, maar hij zegt er niet bij dat hij zelf in goud zit.’

Middelkoop wijst de beschuldigingen van de hand. ‘Ik heb in mijn eentje echt geen enkele invloed op de goudprijs. En ik zit er ook niet op te wachten dat iedereen ineens in mijn fonds wil investeren. Het zijn tot nu toe vooral vrienden en bekenden. We hebben niet één persbericht verstuurd.’

Zijn onafhankelijkheid heeft hij naar eigen zeggen ruimschoots bewezen. Als presentator bij RTL 7 had hij zijn eigen weblog, waar hij op een gegeven moment mee moest stoppen, omdat hij adverteerders tegen de schenen schopte.

Televisiefenomeen
Bouman denkt dat Middelkoop een televisiefenomeen zal blijven. ‘In de media kom je ver als je een persoonlijke boodschap hebt. En het is helemaal mooi als je die geloofwaardig kunt overbrengen.’ Vastgoedconsultant Joyce van Overbeek: ‘Willem is een winning guy. Maar ook een die altijd wel verguisd zal blijven. En die af en toe de plank kan misslaan.’

quote:

Deze AEX-crash is anders



20-11-2008 | Gepubliceerd 13:38
20-11-2008 | Laatst bijgewerkt 18:17

De AEX marcheert naar een nieuw dieptepunt. Niemand weet precies hoe diep het wordt. Maar één ding is zeker: de mars gaat langer duren dan de dips van 1987 en 2003.
de AEX

Het is nog steeds niet helemaal duidelijk wat nu de crash van oktober 1987 veroorzaakte. De meeste vingers wijzen in de richting van computers, die geprogrammeerd waren om bij bepaalde dieptepunten massaal aandelen te gaan verkopen. Een zelfversterkend effect, dus.

In 2003 werd de dip veroorzaakt door de Amerikaanse invasie in Irak. De olieprijs ging omhoog en de economie zat al licht in de put, dus de invasie joeg beleggers even de stuipen op het lijf.

Niettemin ging de AEX na de dips in '87 en '03 snel weer omhoog, zoals de grafiek in beeld uitwijst.

Dat was omdat de crashes van '87 en '03 veroorzaakt werden door éénmalige gebeurtenissen. De fundamenten van de wereldeconomie waren goed, beleggers realiseerden zich dat en ze stapten snel weer in aandelen.

Dat is nu anders. Dat komt doordat de kredietcrisis, die sinds augustus de directe aanleiding was voor de daling van de beurzen, nu het stokje heeft overgegeven aan de economische malaise - die door de kredietcrisis aangezwengeld werd.

Wat begon met een heftige crisis, waarvan beurzen zich gezien de geschiedenis snel weer herstellen, is nu een fundamenteel probleem, waar álle sectoren last van hebben.

De economie lijkt op een huis. De eerste muur die omviel was de bankensector, de volgende muur was de vastgoedsector. De meeste vastgoedbedrijven zijn immers grotendeels met geleend geld gefinancierd.

Het waren echter geen gewone muren, maar draagmuren. Banken leveren het smeermiddel van de economie - krediet - en vastgoedbedrijven huren vele andere bedrijven uit diverse sectoren in als er een gebouw neergezet moet worden.

Niet alleen krijgen bedrijven minder opdrachten, het personeel wordt bangig en gaat op de centjes letten. Het eerste slachtoffer van die dynamiek: de duurzame goederen, zoals koelkasten, en auto's.

Dus wordt de productie teruggeschroefd. De slachtoffers zijn de toeleveranciers van ruwe materialen. Staal, bijvoorbeeld. Corus schroeft de productie ervan al terug. Maar ook de chemiesector voelt de pijn. Draagbalken vallen omlaag en sleuren andere draagbalken mee.

De makers van duurzame goederen èn de toeleveranciers maken gebruik van dienstverlenend personeel dat ze bij derden inhuren. Die zijn even niet meer nodig, en de slachtoffers zijn de uitzendbureau's.

Dat levert mensen op die minder te besteden hebben, waardoor er nog minder goederen worden gekocht, en zo begint het verhaal van voren af aan. De bekende neerwaartse spiraal.

Deze dynamiek maakt dat de neergang op de beurs fundamenteler is. En daarom stappen beleggers uit, en blijven weg.

Regeringen proberen de totale ineenstorting te voorkomen. Na de beurskrach van 1929, die in essentie ook alles te maken had met krediet, financiering en leeglopende bubbels, lieten regeringen de zaken op hun beloop en deden niets.

Het gevolg: het huis stortte in, met massawerkloosheid als gevolg. Dat is nu anders. Regeringen hebben hun lesje geleerd en zijn alweer bezig met het opnieuw bouwen van draagmuren, en het stutten van nog staande draagmuren.

Het subsidiëren van de autoindustrie is één van die stutten. Het gaat onze politici niet om het in stand houden van onrendabele bedrijven, maar om het tegengaan van de neerwaartse spiraal.

Naast de honderdduizenden mensen die in Europa in de autoindustrie werken, zorgen die autobedrijven voor veel werkgelegenheid bij toeleveranciers en dienstverleners. Dat gaat direct en indirect om miljoenen mensen.

Die mensen moeten ten eerste de salarissen binnen blijven krijgen die ze uitgeven om de economie te stimuleren.

Ten tweede mogen ze niet massaal werkloos raken en een grote kostenpost worden door de werkloosheidsuitkeringen.

De geldschietende overheden weten dat een huis niet kan staan op één draagmuur, de banken. Daarom moeten ook andere draagmuren gestut worden.

Pas als de fundamenten van het huis weer staan en de eerste zonnestralen door het wolkendek breken, zal ook de AEX de weg omhoog weer vinden.

Kaj Leers

quote:

Op donderdag 20 november 2008 20:41 schreef SeLang het volgende:
Deflation has arrived

Paniek bij retailers in de UK: enorme kortingen

quote:

Op zondag 23 november 2008 14:34 schreef simmu het volgende:

[..]

aaawww... toe, toe, mag ik het nu zeggen:

***simmu zei het toch!***

en boe! ze is er weer.
zullen we nu gaan afspreken hoe we depressie gaan definieren? *grijnszz*

quote:

Aegon feestend kredietcrisis door
23 11 08 - 15:01
Het gaat niet goed met Aegon dit jaar. Drie miljard staatssteun en 75 procent van de koers af. Toch gaf de verzekeraar zaterdagavond een peperduur jubileumfeest in Den Haag voor 550 gasten. Wessel Aslander bracht dit nieuws naar buiten.

Inmiddels heeft GeenStijl het verhaal ook opgepikt, de site publiceert details uit een e-mail van een werkstudent, actief die avond. Voor het besloten feest met 550 gasten uit binnen- en buitenland werd het stadhuis van Den Haag en de daar tegenover gelegen Dr. Anton Philipszaal afgehuurd. Het eten is verzorgd door Maison de Boer, pianist Lang Lang tekende voor de muziek.

Van Wall Street Web:
"En Aegon gaat vér in het zo stil mogelijk houden van dit feest, omdat zij natuurlijk wel beseft dat dit uiterst ongepast en uiterst ongelegen is. Met net 3 miljard staatshulp op zak, en een miljardenruzie over pensioengelden uit de Rotterdamse haven, heeft het er alle schijn van dat men gewoon een reden voor het vieren van feestjes zoekt."

Van GeenStijl:
"De bezetting qua personeel was 1 personeelslid op 8 gasten (normaliter bij een galadiner in bijvoorbeeld het Kurhaus is het 1 op 20). Alle drank (bier, wijn, fris, sterk, sterker) was afgekocht. Saillant detail was dat ons van tevoren werd verteld dat wij 'de pers' vooraf geen info mochten verschaffen over het feestje, maar ik heb niks gehoord over achteraf inlichten…"

Blikopdebeurs.com

quote:

Op zondag 23 november 2008 16:12 schreef Drugshond het volgende:

[..]

Je bent er weer.....

quote:

Op zondag 23 november 2008 16:18 schreef HansAEX het volgende:
http://www.blikopdebeurs.com/weblog1/pivot/entry.php?id=171

quote:

Brown verdedigt stimuleringspakket economie

23 november 2008, 13:58 | ANP
LONDEN (AFN) - De Britse premier Gordon Brown heeft zondag zijn pakket van economische stimuleringsmaatregelen verdedigd. Oppositiepartijen vinden de plannen te duur en riskant, maar volgens Brown loopt de economie zonder ingrijpen permanente schade op.

Diverse Britse kranten meldden zondag dat minister van Financiën, Alistair Darling, maandag plannen uit de doeken doet voor belastingverlagingen en extra overheidsuitgaven. Het Verenigd Koninkrijk balanceert op het randje van een recessie, met scherp dalende huizenprijzen, stijgende werkloosheid en een afnemende industriële productie.

De plannen draaien vooral om het voor een tot twee jaar verlagen van het hoogste btw-tarief van 17,5 procent naar 15 procent. De maatregelen waarvoor bijna 24 miljard euro wordt geleend, zorgen ervoor dat het Britse begrotingstekort volgend jaar oploopt tot 120 miljard pond (ruim 142 miljard euro).

quote:

IMF-topeconoom: Ergste moet nog komen
ZURICH - De hoofdeconoom van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), Olivier Blanchard, is heel somber over de nabije toekomst van de wereldeconomie.

Olivier Blanchard, hoofdeconoom van het Internationaal Monetair Fonds. FOTO EPA
,,Het ergste moet nog komen'', zei hij zaterdag in de Zwitserse zakenkrant Finanz und Wirtschaft.

Blanchard vindt dat overheden nog niet genoeg hebben gedaan om een verdere escalatie van de financiële crisis te voorkomen.

,,De vraag is helemaal ingestort, we moeten alle wapens inzetten die we hebben. Normaal gesproken vinden we dat overheden naar evenwichtige begrotingen moeten streven, maar dit zijn geen normale tijden.''

Volgens Blanchard moeten centrale banken de rente tot ,,zo dichtbij nul als mogelijk'' verlagen, om een diepe economische crisis te voorkomen. ,,De kans bestaat dat het nieuws steeds slechter wordt, waardoor iedereen steeds pessimistischer wordt en de vraag steeds sterker terugvalt. Het zal heel lang duren voor de situatie weer is genormaliseerd.''

quote:

Op zondag 23 november 2008 19:01 schreef agter het volgende:

[..]

(ANP) [/b]

quote:

Op zondag 23 november 2008 20:49 schreef Wheelgunner het volgende:
Ohja, moet ook maar even mijn excuses aanbieden aan je PBerends en Drugshond, tot een half jaar geleden verklaarde ik jullie voor alu-hoedje doemroepers. Nu doe ik met jullie mee

quote:

Op zondag 23 november 2008 18:57 schreef SeLang het volgende:

[..]

De BTW van 17,5 procent naar 15 procent, dat gaat de economie vast redden

quote:

Op zondag 23 november 2008 20:49 schreef Wheelgunner het volgende:
Ohja, moet ook maar even mijn excuses aanbieden aan je PBerends en Drugshond, tot een half jaar geleden verklaarde ik jullie voor alu-hoedje doemroepers. Nu doe ik met jullie mee

Doris Day - Que Sera Sera

quote:

Op zondag 23 november 2008 20:51 schreef pberends het volgende:

[..]

Dan krijg je toch nog meer deflatie .

quote:

Op zondag 23 november 2008 23:35 schreef SeLang het volgende:
Nu op de BBC: de regering gaat de belastingen verhogen voor inkomens > £150k/ jr
Dat levert bijna niks op aan belastinginkomsten maar je krijgt wel een braindrain naar het buitenland

quote:

De Autoriteit Financiële Markten (AFM) zal maandag om 15.45 uur de handel in het aandeel Fortis voor de rest van de beursdag opschorten, in verband met de uitspraak van de Ondernemingskamer over Fortis nv. Dat maakt de toezichthouder maandag bekend.

De Ondernemingskamer doet maandag om 16.00 uur uitspraak op het verzoek van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) om een onderzoek in te stellen naar het beleid en de gang van zaken bij Fortis eerder dit jaar.

De VEB wil verder dat de Ondernemingskamer een deskundig commissaris aanstelt bij Fortis die de aandeelhouders van informatie voorziet en toezicht houdt op het restant van de Belgische financial.

Volgens de VEB zijn gegronde redenen aanwezig om te twijfelen aan een juist beleid bij een concern dat binnen enkele maanden aan de rand van de afgrond is geraakt.

De VEB stelt dat Fortis de afgelopen maanden structureel heeft nagelaten aandeelhouders adequaat te informeren over de snel verslechterende omstandigheden, die leidden tot de snelle uitverkoop van het merendeel van de activiteiten aan de Nederlandse, Belgische en Luxemburgse staat en aan het Franse bank- en verzekeringsconcern BNP Paribas.

quote:

De omzet van de totale Nederlandse bouwsector was in de eerste negen maanden van dit jaar 11% groter dan in dezelfde periode van vorig jaar. Dat schrijft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maandag.

Vanaf het tweede kwartaal van 2005 is de omzet van de bouw onafgebroken gestegen. In het derde kwartaal van 2008 groeide de bouwomzet met 10,7%.

De ontwikkelingen per kwartaal verschilden nauwelijks. In het eerste kwartaal van 2008 was de groei het hoogst met 12%. 'De stijging van de bouwomzet in de eerste drie kwartalen van 2008 is deels toe te schrijven aan een toename van het aantal werkbare dagen door betere weersomstandigheden', aldus het CBS.

De omzet van de grootste bouwsector, de burgerlijke en utiliteitsbouw, groeide in de eerste negen maanden van 2008 met 12%. Dit ging samen met een stijging van de bouwkosten. Zo stegen de totale bouwkosten voor nieuwbouwwoningen in de eerste negen maanden van 2008 met bijna 5%.

De omzetontwikkeling in de burgerlijke en utiliteitsbouw hangt onder meer samen met in voorgaande jaren verleende bouwvergunningen.

Voor de toekomstige bouwproductie 'is het dan ook relevant' dat van januari tot en met augustus 2008 het aantal verleende bouwvergunningen voor woningen bijna 2% lager lag dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aantal verleende bouwvergunningen voor onder andere kantoorgebouwen en scholen steeg daarentegen in deze periode met 5%.

De omzet van de grond-, water- en wegenbouw (gww) groeide in de eerste drie kwartalen van 2008 met 8%. Deze bouwsector bleef qua omzetontwikkeling ruim achter bij de burgerlijke en utiliteitsbouw-sector. De kosten in de gww stegen ook met 8%. 'Dat betekent dat de volumegroei in deze sector nagenoeg stilviel', concludeert het statistiekbureau.

De omzetten van gespecialiseerde branches als installateurs en stukadoors groeiden in de eerste negen maanden van 2008 met 12%.

Het kleinbedrijf realiseerde in elk kwartaal van 2008 de hoogste omzetgroei binnen de bouw. In de eerste drie kwartalen steeg de omzet van de kleinere bedrijven met 16%. Het midden- en grootbedrijf groeiden met een toename van 10% minder hard.