W&T Wetenschap & Technologie
Een plek om te discussiëren over wetenschappelijke onderwerpen, wetenschappelijke problemen, technologische projecten en grootse uitvindingen.
Beste Fokkers! Welkom bij het "Centraal Exo-Planeten topic"
geïspireerd op het "Astronomen ontdekken Bewoonbare Planeet" topic
We gaan verder met het laatste artikel uit het vorige topic:
[ Bericht 1% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 14-11-2008 14:08:27 ]
geïspireerd op het "Astronomen ontdekken Bewoonbare Planeet" topic
We gaan verder met het laatste artikel uit het vorige topic:
quote:15-09-2008
Exoplaneet bij zonachtige ster gefotografeerd
Het cirkeltje linksboven markeert de planeet bij de ster 1RXS J160929.1-210524.
Bij de ster 1RXS J160929.1-210524 is een planeet gezien. Het is voor het eerst dat er een foto is gemaakt van een exoplaneet in een (vermoedelijke) baan rond een ster die veel op de zon lijkt.
De ster maakt deel uit van het stervormingsbegied Upper Scorpius 1, op ca. 500 lichtjaar afstand van de aarde. Zijn massa bedraagt 85 procent van die van de zon. Wel is de ster veel jonger: ongeveer vijf miljoen jaar. De eveneens zeer jonge planeet heeft nog een hoge temperatuur, en kon daardoor vastgelegd worden met de gevoelige NIRI-infraroodcamera op de 8-meter Gemini North-telescoop op Mauna Kea, Hawaii.
De opnamen werden afgelopen voorjaar gemaakt door een team van drie astronomen van de Universiteit van Toronto in Canada, onder wie de Nederlander Marten van Kerkwijk. Door spectroscopische waarnemingen van de planeet te vergelijken met modelberekeingen, concluderen de astronomen dat de planeet acht keer zo zwaar is als Jupiter. Wel bevindt hij zich op een onwaarschijnlijk grote afstand van zijn moederster: minstens 330 astronomische eenheden (een astronomische eenheid is de gemiddelde afstand tussen aarde en zon). Het is onduidelijk hoe er op zo'n grote afstand van een ster een planeet kan ontstaan uit een protoplanetaire schijf.
Mogelijk ontstond de planeet op een kleinere afstand, en is hij later naar buiten gemigreerd. Ook is het denkbaar dat ster en planeet op dezelfde manier ontstonden als de twee componenten van een dubbelster: door fragmentatie van een samentrekkende gas- en stofwolk. De reuzenplaneet die enkele jaren geleden werd gefotografeerd in een baan rond een lichte bruine dwergster is vermoedelijk op die manier ontstaan.
De ontdekking wordt beschreven in een artikel dat voor publicatie is aangeboden aan Astrophysical Journal Letters .
(allesoversterrenkunde)
[ Bericht 1% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 14-11-2008 14:08:27 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-11-2008
Astronomen zijn in staat geweest een planetenstelsel bij een verre ster te fotograferen. Dit is op zich al heel bijzonder (de meeste exoplaneten zijn immers slechts via indirecte methodes ontdekt), maar het feit dat men niet één maar drie planeten heeft gefotografeerd maakt de ontdekking een absoluut unicum. De drie planeten zijn ontdekt via een geavanceerd computersysteem om het relatief zwakke licht van planeten te onderscheiden van dat van de moederster. Het planetentrio draait rond de ster HR 8799, die op een afstand van 130 lichtjaar staat.
De drie planeten zijn jong genoeg om zachtjes te gloeien, als gevolg van de restwarmte dat is overgebleven bij de vorming van de planeten. De leeftijd van de planeten wordt geschat op “maar” 60 miljoen jaar (waarmee het op kosmische tijdschaal slechts planetaire baby’s zijn). De massa van de planeten kan niet exact vastgesteld worden, aangezien de planeten honderden jaren nodig hebben voor één omloopbaan. Onderbouwde schattingen stellen de massa op respectievelijk 10, 10 en 7 keer die van Jupiter, waarmee het absoluut planetaire zwaargewichten zijn.
De drie planeten staan op relatief grote afstand tot de moederster, respectievelijk op 24, 37 en 67 keer de afstand tussen de aarde en de zon. Net buiten de omloopbaan van de buitenste planeet bevindt zich een puinschijf, vergelijkbaar met het materiaal dat in ons zonnestelsel afkomstig is uit de Kuipergordel (een gordel van ijzige hemellichamen voorbij de baan van Neptunus).
De moederster weegt ongeveer 1,5 zonnen en is hiermee een heldere, blauwe ster uit de A-klasse. Dit soort sterren worden gewoonlijk genegeerd bij de zoektocht naar planeten, aangezien het contrast tussen de heldere ster en eventueel aanwezige planeten zeer ongunstig is. Desondanks heeft een revolutionaire methode om het licht van moederster en planeten te scheiden het mogelijk gemaakt om de planeten op spectaculaire wijze te fotograferen. De eigenlijke waarnemingen zijn verricht met de adaptieve optieksystemen van de Keck- en Gemini-telescopen op Hawaii.
Toch liggen de meest indrukwekkende waarnemingen nog voor ons. Nu de drie planeten afzonderlijk gefotografeerd zijn, kan men het licht dat door de planeten weerkaatst wordt gaan bestuderen en analyseren. Zo kan men informatie verkrijgen over de chemische samenstelling van de planeten, evenals de wolkenstructuur en thermische eigenschappen.
[img]https://publicaffairs.llnl.gov/news/news_releases/2008/images/planets_viz_big.jpg[/img]
Bronnen: Lowell Observatory en Lawrence Livermore National Laboratory
(Astrostart)
Astronomen zijn in staat geweest een planetenstelsel bij een verre ster te fotograferen. Dit is op zich al heel bijzonder (de meeste exoplaneten zijn immers slechts via indirecte methodes ontdekt), maar het feit dat men niet één maar drie planeten heeft gefotografeerd maakt de ontdekking een absoluut unicum. De drie planeten zijn ontdekt via een geavanceerd computersysteem om het relatief zwakke licht van planeten te onderscheiden van dat van de moederster. Het planetentrio draait rond de ster HR 8799, die op een afstand van 130 lichtjaar staat.
De drie planeten zijn jong genoeg om zachtjes te gloeien, als gevolg van de restwarmte dat is overgebleven bij de vorming van de planeten. De leeftijd van de planeten wordt geschat op “maar” 60 miljoen jaar (waarmee het op kosmische tijdschaal slechts planetaire baby’s zijn). De massa van de planeten kan niet exact vastgesteld worden, aangezien de planeten honderden jaren nodig hebben voor één omloopbaan. Onderbouwde schattingen stellen de massa op respectievelijk 10, 10 en 7 keer die van Jupiter, waarmee het absoluut planetaire zwaargewichten zijn.
De drie planeten staan op relatief grote afstand tot de moederster, respectievelijk op 24, 37 en 67 keer de afstand tussen de aarde en de zon. Net buiten de omloopbaan van de buitenste planeet bevindt zich een puinschijf, vergelijkbaar met het materiaal dat in ons zonnestelsel afkomstig is uit de Kuipergordel (een gordel van ijzige hemellichamen voorbij de baan van Neptunus).
De moederster weegt ongeveer 1,5 zonnen en is hiermee een heldere, blauwe ster uit de A-klasse. Dit soort sterren worden gewoonlijk genegeerd bij de zoektocht naar planeten, aangezien het contrast tussen de heldere ster en eventueel aanwezige planeten zeer ongunstig is. Desondanks heeft een revolutionaire methode om het licht van moederster en planeten te scheiden het mogelijk gemaakt om de planeten op spectaculaire wijze te fotograferen. De eigenlijke waarnemingen zijn verricht met de adaptieve optieksystemen van de Keck- en Gemini-telescopen op Hawaii.
Toch liggen de meest indrukwekkende waarnemingen nog voor ons. Nu de drie planeten afzonderlijk gefotografeerd zijn, kan men het licht dat door de planeten weerkaatst wordt gaan bestuderen en analyseren. Zo kan men informatie verkrijgen over de chemische samenstelling van de planeten, evenals de wolkenstructuur en thermische eigenschappen.
[img]https://publicaffairs.llnl.gov/news/news_releases/2008/images/planets_viz_big.jpg[/img]
Bronnen: Lowell Observatory en Lawrence Livermore National Laboratory
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Het is een planeet VEEL zwaarder dan de aarde, VEEL heter, en een kolere-eind weg... Wat is daar "bewoonbaar" aan?
censuur :O
Het topic heeft een wending genomen richting "Centraal Exoplaneten-topic."quote:Op vrijdag 14 november 2008 09:57 schreef RemcoDelft het volgende:
Het is een planeet VEEL zwaarder dan de aarde, VEEL heter, en een kolere-eind weg... Wat is daar "bewoonbaar" aan?
23-11-2008
Kooldioxide gedetecteerd in atmosfeer exoplaneet
Een team van astronomen heeft de atmosfeer van een verre exoplaneet geanalyseerd, waarbij men voor het eerst de duidelijke signalen van kooldioxide heeft waargenomen. Het is de allereerste keer dat het bestaan van kooldioxide is aangetoond in de atmosfeer van een exoplaneet. De planeet in kwestie, HD 189733 b, is een zogenaamde Hete Jupiter: een planeet met een vergelijkbare massa als Jupiter, maar met een extreem nauwe omloopbaan. De afstand tot de planeet (en diens moederster) bedraagt ongeveer 63 lichtjaar.
De kooldioxide is gedetecteerd door middel van een techniek die “secondaire bedekking” wordt genoemd. Hierbij maakt men gebruik van het vergelijken van een tweetal lichtspectra: één van de planeet en diens moederster, plus één van de moederster alleen (waarbij de planeet achter de moederster en buiten het zicht staat). Door deze twee spectra van elkaar “af te trekken”, blijft een zwak residu over: het spectrum van de planeet zelf. Vervolgens heeft men dit spectrum uitgespreid en de absorptie- en emissielijnen van elkaar gescheiden en deze vergeleken met theoretische modellen. Zo wist men het bestaan te onthullen van kooldioxide in de atmosfeer van de planeet.
Kooldioxide is één van de vier “biomarkers” van een leefbare (hoewel niet persé bewoonde) planeet. De andere drie zijn water, methaan en zuurstof – en nu is zuurstof hiervan de enige waarvan het bestaan in de atmosfeer van een exoplaneet nog aangetoond moet worden. Overigens betekent het voorkomen van één of meerdere van deze biomarkers niet persé dat het om een leefbare planeet gaat. Het zijn vooral de verhoudingen tussen deze vier biomarkers die van belang zijn bij het vaststellen van de levensvatbaarheid van een planeet.
De verhouding van kooldioxide in de atmosfeer van HD 189733 b is overigens vastgesteld op ongeveer 0,00001 deeltjes op 1 waterstofdeeltje (waterstof is het meest voorkomende element in vrijwel alle gasplaneten). Deze verhouding is zeker geen aanwijzing voor een levensondersteunende atmosfeer - overigens is de temperatuur van deze atmosfeer sowieso veel te hoog voor het bestaan van leven zoals wij dat kennen.
Bron: Nature
(Astrostart)
Kooldioxide gedetecteerd in atmosfeer exoplaneet
Een team van astronomen heeft de atmosfeer van een verre exoplaneet geanalyseerd, waarbij men voor het eerst de duidelijke signalen van kooldioxide heeft waargenomen. Het is de allereerste keer dat het bestaan van kooldioxide is aangetoond in de atmosfeer van een exoplaneet. De planeet in kwestie, HD 189733 b, is een zogenaamde Hete Jupiter: een planeet met een vergelijkbare massa als Jupiter, maar met een extreem nauwe omloopbaan. De afstand tot de planeet (en diens moederster) bedraagt ongeveer 63 lichtjaar.
De kooldioxide is gedetecteerd door middel van een techniek die “secondaire bedekking” wordt genoemd. Hierbij maakt men gebruik van het vergelijken van een tweetal lichtspectra: één van de planeet en diens moederster, plus één van de moederster alleen (waarbij de planeet achter de moederster en buiten het zicht staat). Door deze twee spectra van elkaar “af te trekken”, blijft een zwak residu over: het spectrum van de planeet zelf. Vervolgens heeft men dit spectrum uitgespreid en de absorptie- en emissielijnen van elkaar gescheiden en deze vergeleken met theoretische modellen. Zo wist men het bestaan te onthullen van kooldioxide in de atmosfeer van de planeet.
Kooldioxide is één van de vier “biomarkers” van een leefbare (hoewel niet persé bewoonde) planeet. De andere drie zijn water, methaan en zuurstof – en nu is zuurstof hiervan de enige waarvan het bestaan in de atmosfeer van een exoplaneet nog aangetoond moet worden. Overigens betekent het voorkomen van één of meerdere van deze biomarkers niet persé dat het om een leefbare planeet gaat. Het zijn vooral de verhoudingen tussen deze vier biomarkers die van belang zijn bij het vaststellen van de levensvatbaarheid van een planeet.
De verhouding van kooldioxide in de atmosfeer van HD 189733 b is overigens vastgesteld op ongeveer 0,00001 deeltjes op 1 waterstofdeeltje (waterstof is het meest voorkomende element in vrijwel alle gasplaneten). Deze verhouding is zeker geen aanwijzing voor een levensondersteunende atmosfeer - overigens is de temperatuur van deze atmosfeer sowieso veel te hoog voor het bestaan van leven zoals wij dat kennen.
Bron: Nature
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-11-2008
Planeet bij Bèta Pictoris eindelijk gefotografeerd?
Een team van Franse astronomen heeft gebruik gemaakt van de Very Large Telescope om een kandidaat-planeet te fotograferen bij de zonachtige ster Bèta Pictoris, één van de best bekende voorbeelden van een ster die omringd wordt door een stoffige “puinschijf”. Als het inderdaad om een planeet gaat, zal deze op vergelijkbare afstand tot de moederster staan als Saturnus tot de zon staat. (oftewel, 8 keer de afstand aarde-zon). De massa wordt geschat op 8 keer die van Jupiter.
Bèta Pictoris was in 1984 de allereerste ster waarbij het bestaan van een stofschijf werd aangetoond. Latere waarnemingen hebben uitgewezen dat de stofschijf licht vervormd is, dat er naast de primaire schijf nog een zwakkere, secondaire schijf rondom Bèta Pictoris draait en dat er voortdurend kometen op het oppervlak van de ster terecht komen. Deze kenmerken vormen op zich sterke aanwijzingen voor het bestaan van een massieve planeet op een afstand van 5 tot 10 AU vanaf de moederster. Het verkrijgen van bewijs is echter geheel andere koek.
Het Franse team heet in 2003 gedetailleerde waarnemingen verricht van de omgeving van Bèta Pictoris. Men heeft vervolgens een selectie gemaakt van de vele foto’s die toen gemaakt zijn, waaruit uiteindelijk hetgeen tevoorschijn is gekomen waarnaar men op zoek was: een uiterst zwakke, puntvormige gloed op korte afstand van de ster. Analyses hebben uitgewezen dat Bèta Pictoris b een Super-Jupiter van 8 Jupitermassa’s is, op een afstand van 8 AU van de moederster vandaan.
Het team houdt echter een slag om de arm: er bestaat een kleine kans dat het feitelijk om een achtergrondobject gaat, die slechts toevallig verband lijkt te houden met Bèta Pictoris. Om deze mogelijkheid geheel te elimineren zal het team een reeks aanvullende waarnemingen moeten verrichten.
Een schema van alle planetenstelsels waarvan één of meerdere planeten direct zijn gefotografeerd (inclusief de vier gasplaneten van het zonnestelsel).
Van al deze directe detecties van exoplaneten is Bèta Pictoris b degene op de kortste afstand tot de moederster.
Bron: European Southern Observatory
(Astrostart)
Planeet bij Bèta Pictoris eindelijk gefotografeerd?
Een team van Franse astronomen heeft gebruik gemaakt van de Very Large Telescope om een kandidaat-planeet te fotograferen bij de zonachtige ster Bèta Pictoris, één van de best bekende voorbeelden van een ster die omringd wordt door een stoffige “puinschijf”. Als het inderdaad om een planeet gaat, zal deze op vergelijkbare afstand tot de moederster staan als Saturnus tot de zon staat. (oftewel, 8 keer de afstand aarde-zon). De massa wordt geschat op 8 keer die van Jupiter.
Bèta Pictoris was in 1984 de allereerste ster waarbij het bestaan van een stofschijf werd aangetoond. Latere waarnemingen hebben uitgewezen dat de stofschijf licht vervormd is, dat er naast de primaire schijf nog een zwakkere, secondaire schijf rondom Bèta Pictoris draait en dat er voortdurend kometen op het oppervlak van de ster terecht komen. Deze kenmerken vormen op zich sterke aanwijzingen voor het bestaan van een massieve planeet op een afstand van 5 tot 10 AU vanaf de moederster. Het verkrijgen van bewijs is echter geheel andere koek.
Het Franse team heet in 2003 gedetailleerde waarnemingen verricht van de omgeving van Bèta Pictoris. Men heeft vervolgens een selectie gemaakt van de vele foto’s die toen gemaakt zijn, waaruit uiteindelijk hetgeen tevoorschijn is gekomen waarnaar men op zoek was: een uiterst zwakke, puntvormige gloed op korte afstand van de ster. Analyses hebben uitgewezen dat Bèta Pictoris b een Super-Jupiter van 8 Jupitermassa’s is, op een afstand van 8 AU van de moederster vandaan.
Het team houdt echter een slag om de arm: er bestaat een kleine kans dat het feitelijk om een achtergrondobject gaat, die slechts toevallig verband lijkt te houden met Bèta Pictoris. Om deze mogelijkheid geheel te elimineren zal het team een reeks aanvullende waarnemingen moeten verrichten.
Een schema van alle planetenstelsels waarvan één of meerdere planeten direct zijn gefotografeerd (inclusief de vier gasplaneten van het zonnestelsel).
Van al deze directe detecties van exoplaneten is Bèta Pictoris b degene op de kortste afstand tot de moederster.
Bron: European Southern Observatory
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-11-2008
Bouwsteen van RNA ontdekt in kosmische nevel
Astronomen hebben een belangrijke bouwsteen van RNA gedetecteerd in een verre kosmische wolk. Het gaat om een organisch suikermolecuul dat direct verband houdt met het ontstaan van het leven, dat is aangetroffen in een gebied van massieve stervorming op een afstand van 26.000 lichtjaar van de aarde. Het molecuul in kwestie, glycolaldehyde, is eerder al gedetecteerd in de ruimte, maar het is nu voor het eerst dat het molecuul is aangetroffen in een gebied dat relatief gunstig is voor het ontstaan van leven.
“Het is de eerste keer dat het suikerachtige glycolaldehyde is aangetroffen in een stervormende regio waar de kans op levensvatbare planeten vrij groot is”, aldus het hoofd van het detectieteam. Eerdere detecties van dit molecuul vonden plaats in het centrum van de Melkweg, waar de omstandigheden extreem zijn in vergelijking met de buitendelen van de Melkweg. De nieuwe detectie, in een gebied ver van het centrum, toont aan dat de bouwstenen voor het leven overal in de Melkweg kunnen ontstaan. Dit vergroot de kans op het bestaan van buitenaards leven aanzienlijk.
Toelichting:
Glycolaldehyde is de simpelste vorm van de monosaccharide suikers. Als deze stof wordt blootgesteld aan propenal komt er een reactie op gang, dat leidt tot de productie van ribose. Ribose vormt een belangrijke bouwsteen van Ribo-nucleide-zuur (RNA) en is, als gevolg, van onmisbaar belang voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
Bron: Science and Technology Facilities Council
(Astrostart)
Bouwsteen van RNA ontdekt in kosmische nevel
Astronomen hebben een belangrijke bouwsteen van RNA gedetecteerd in een verre kosmische wolk. Het gaat om een organisch suikermolecuul dat direct verband houdt met het ontstaan van het leven, dat is aangetroffen in een gebied van massieve stervorming op een afstand van 26.000 lichtjaar van de aarde. Het molecuul in kwestie, glycolaldehyde, is eerder al gedetecteerd in de ruimte, maar het is nu voor het eerst dat het molecuul is aangetroffen in een gebied dat relatief gunstig is voor het ontstaan van leven.
“Het is de eerste keer dat het suikerachtige glycolaldehyde is aangetroffen in een stervormende regio waar de kans op levensvatbare planeten vrij groot is”, aldus het hoofd van het detectieteam. Eerdere detecties van dit molecuul vonden plaats in het centrum van de Melkweg, waar de omstandigheden extreem zijn in vergelijking met de buitendelen van de Melkweg. De nieuwe detectie, in een gebied ver van het centrum, toont aan dat de bouwstenen voor het leven overal in de Melkweg kunnen ontstaan. Dit vergroot de kans op het bestaan van buitenaards leven aanzienlijk.
Toelichting:
Glycolaldehyde is de simpelste vorm van de monosaccharide suikers. Als deze stof wordt blootgesteld aan propenal komt er een reactie op gang, dat leidt tot de productie van ribose. Ribose vormt een belangrijke bouwsteen van Ribo-nucleide-zuur (RNA) en is, als gevolg, van onmisbaar belang voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
Bron: Science and Technology Facilities Council
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-12-2008
Studenten ontdekken per toeval nieuwe planeet
De waarnemingen gebeurden met de Very Large Telescope in Chili.
Studenten van de Universiteit van Leiden hebben (per toeval) een planeet buiten ons zonnestelsel ontdekt die de eerste is die rond een zeer snel roterende hete ster draait. Dat heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO vandaag bekendgemaakt.
Oefening
De studenten keken tijdens een oefening naar zoekalgoritmen in een database naar de schommelingen in helderheid van zowat 17.500 sterren en vonden er een waarvan de helderheid om de 2,5 dagen gedurende twee uur zowat een procent lager was. Waarnemingen met de VLT-telescoop van de ESO in Chili bevestigden het vermoeden dat die schommeling werd veroorzaakt door een planeet, en niet door een bruine dwergster of een kleine ster.
Het is meteen de eerste planeet die rond een snel roterende ster draait. Het is ook de tot nu toe heetste waarbij een exoplaneet is gevonden.
ReMeFra-1
De planeet kreeg de prozaïsche naam OGLE-TR-L9b, maar gaat in Leiden door het leven als ReMeFra-1, naar de namen van de studenten (Meta de Hoon, Remco van der Burg en Francis Vuisje). Het object is vijf keer zo groot als 'onze' Jupiter en draait in 2,5 dagen rond zijn ster. De planeet bevindt zich op slechts drie procent van de afstand aarde-Zon tot zijn ster, waardoor zij zeer heet en veel groter is dan normale planeten. Het zou er bijna 7.000 graden heet zijn, of 1.200 warmer dan op de Zon. (belga/svm)
(HLN)
Studenten ontdekken per toeval nieuwe planeet
De waarnemingen gebeurden met de Very Large Telescope in Chili.
Studenten van de Universiteit van Leiden hebben (per toeval) een planeet buiten ons zonnestelsel ontdekt die de eerste is die rond een zeer snel roterende hete ster draait. Dat heeft de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO vandaag bekendgemaakt.
Oefening
De studenten keken tijdens een oefening naar zoekalgoritmen in een database naar de schommelingen in helderheid van zowat 17.500 sterren en vonden er een waarvan de helderheid om de 2,5 dagen gedurende twee uur zowat een procent lager was. Waarnemingen met de VLT-telescoop van de ESO in Chili bevestigden het vermoeden dat die schommeling werd veroorzaakt door een planeet, en niet door een bruine dwergster of een kleine ster.
Het is meteen de eerste planeet die rond een snel roterende ster draait. Het is ook de tot nu toe heetste waarbij een exoplaneet is gevonden.
ReMeFra-1
De planeet kreeg de prozaïsche naam OGLE-TR-L9b, maar gaat in Leiden door het leven als ReMeFra-1, naar de namen van de studenten (Meta de Hoon, Remco van der Burg en Francis Vuisje). Het object is vijf keer zo groot als 'onze' Jupiter en draait in 2,5 dagen rond zijn ster. De planeet bevindt zich op slechts drie procent van de afstand aarde-Zon tot zijn ster, waardoor zij zeer heet en veel groter is dan normale planeten. Het zou er bijna 7.000 graden heet zijn, of 1.200 warmer dan op de Zon. (belga/svm)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-12-2008
Nederlandse studenten ontdekken unieke planeet
Vandaag is de exoplaneet aan de astronomische wereld gepresenteerd, die eind vorig jaar door drie Leidse studenten (Meta de Hoon, Francis Vuijsje en Remco van der Burg) onder leiding van Ignas Snellen is ontdekt. Het blijkt een uniek object te zijn, een stuk groter dan Jupiter, en met bijna vijf keer zijn massa. Het is de eerste planeet die is ontdekt rondom een hete, snel draaiende ster. Het resultaat wordt deze maand gepubliceerd in het tijdschrijft Astronomy & Astrophysics.
De drie studenten zijn erg enthousiast. “Het is prachtig nieuws dat onze ontdekking nu is bevestigd, en dat het dan ook nog zo'n vreemd object blijkt te zijn”, zegt Meta. “De ster waar deze planeet omheen draait, tolt eens per twee dagen om zijn as” vervolgt Francis. “Dat heeft de bevestiging van de aard van het object extra moeilijk gemaakt.”
Alleen met behulp van een van de grootste telescopen op aarde, de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili, was het mogelijk om minieme schommelingen van de moederster waar te nemen die door de planeet worden veroorzaakt. Zo kon de massa worden bepaald op ongeveer vijf keer die van Jupiter. Remco van der Burg legt het belang uit van de ontdekking: “In de studies naar planeetovergangen zijn tot op heden snel roterende sterren genegeerd. Hierdoor kunnen veel exoplaneten zijn gemist.” In totaal zijn nu zo’n 300 exoplaneten bekend.
De drie bachelorstudenten vonden de planeet tijdens het testen van een computerprogramma voor lichtfluctuaties op duizenden sterren in de OGLE-database. Zij ontdekten bij een van de sterren een afname in helderheid met ongeveer een procent gedurende twee uur, elke 2,5 dag. Zij vermoedden dat een passerende planeet dit helderheidsdipje veroorzaakte. Dat het hier niet gaat om een bruine dwerg of een kleine ster, is nu bevestigd door vervolgobservaties met de VLT. De planeet kreeg de naam OGLE2-TR-L9b.
OGLE2-TR-L9b draait in 2,5 dag om zijn ster en bevindt zich op een afstand van 3% van de afstand van de aarde tot de zon. De planeet is heet en opgezwollen. De ster zelf is met 7000 graden Celsius zo’n 1000 graden warmer dan onze zon. Het is de heetste ster met een planeet die ooit is ontdekt.
Dit artikel is overgenomen van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie.
Preprint van het artikel
Bron: Astronomie.nl
(Astrostart)
Nederlandse studenten ontdekken unieke planeet
Vandaag is de exoplaneet aan de astronomische wereld gepresenteerd, die eind vorig jaar door drie Leidse studenten (Meta de Hoon, Francis Vuijsje en Remco van der Burg) onder leiding van Ignas Snellen is ontdekt. Het blijkt een uniek object te zijn, een stuk groter dan Jupiter, en met bijna vijf keer zijn massa. Het is de eerste planeet die is ontdekt rondom een hete, snel draaiende ster. Het resultaat wordt deze maand gepubliceerd in het tijdschrijft Astronomy & Astrophysics.
De drie studenten zijn erg enthousiast. “Het is prachtig nieuws dat onze ontdekking nu is bevestigd, en dat het dan ook nog zo'n vreemd object blijkt te zijn”, zegt Meta. “De ster waar deze planeet omheen draait, tolt eens per twee dagen om zijn as” vervolgt Francis. “Dat heeft de bevestiging van de aard van het object extra moeilijk gemaakt.”
Alleen met behulp van een van de grootste telescopen op aarde, de Very Large Telescope van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili, was het mogelijk om minieme schommelingen van de moederster waar te nemen die door de planeet worden veroorzaakt. Zo kon de massa worden bepaald op ongeveer vijf keer die van Jupiter. Remco van der Burg legt het belang uit van de ontdekking: “In de studies naar planeetovergangen zijn tot op heden snel roterende sterren genegeerd. Hierdoor kunnen veel exoplaneten zijn gemist.” In totaal zijn nu zo’n 300 exoplaneten bekend.
De drie bachelorstudenten vonden de planeet tijdens het testen van een computerprogramma voor lichtfluctuaties op duizenden sterren in de OGLE-database. Zij ontdekten bij een van de sterren een afname in helderheid met ongeveer een procent gedurende twee uur, elke 2,5 dag. Zij vermoedden dat een passerende planeet dit helderheidsdipje veroorzaakte. Dat het hier niet gaat om een bruine dwerg of een kleine ster, is nu bevestigd door vervolgobservaties met de VLT. De planeet kreeg de naam OGLE2-TR-L9b.
OGLE2-TR-L9b draait in 2,5 dag om zijn ster en bevindt zich op een afstand van 3% van de afstand van de aarde tot de zon. De planeet is heet en opgezwollen. De ster zelf is met 7000 graden Celsius zo’n 1000 graden warmer dan onze zon. Het is de heetste ster met een planeet die ooit is ontdekt.
Dit artikel is overgenomen van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie.
Preprint van het artikel
Bron: Astronomie.nl
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-12-2008
Kooldioxide gedetecteerd in atmosfeer exoplaneet
Een team van astronomen heeft de atmosfeer van een verre exoplaneet geanalyseerd, waarbij men voor het eerst de duidelijke signalen van kooldioxide heeft waargenomen. Het is de allereerste keer dat het bestaan van kooldioxide is aangetoond in de atmosfeer van een exoplaneet. De planeet in kwestie, HD 189733 b, is een zogenaamde Hete Jupiter: een planeet met een vergelijkbare massa als Jupiter, maar met een extreem nauwe omloopbaan. Vanaf aarde bedraagt de afstand tot de planeet (en diens moederster) ongeveer 63 lichtjaar.
De kooldioxide is gedetecteerd door middel van een techniek die “secondaire bedekking” wordt genoemd. Hierbij maakt men gebruik van het vergelijken van een tweetal lichtspectra: één van de planeet en diens moederster, plus één van de moederster alleen (waarbij de planeet achter de moederster en buiten het zicht staat). Door deze twee spectra van elkaar “af te trekken”, blijft een zwak residu over: het spectrum van de planeet zelf. Vervolgens heeft men dit spectrum uitgespreid en de absorptie- en emissielijnen van elkaar gescheiden en deze vergeleken met theoretische modellen. Zo wist men het bestaan te onthullen van kooldioxide in de atmosfeer van de planeet.
Kooldioxide is één van de vier “biomarkers” van een leefbare (hoewel niet persé bewoonde) planeet. De andere drie zijn water, methaan en zuurstof – en nu is zuurstof hiervan de enige waarvan het bestaan in de atmosfeer van een exoplaneet nog aangetoond moet worden. Overigens betekent het voorkomen van één of meerdere van deze biomarkers niet persé dat het om een leefbare planeet gaat. Het zijn vooral de verhoudingen tussen deze vier biomarkers die van belang zijn bij het vaststellen van de levensvatbaarheid van een planeet.
De verhouding van kooldioxide in de atmosfeer van HD 189733 b is overigens vastgesteld op ongeveer 0,00001 deeltjes op 1 waterstofdeeltje (waterstof is het meest voorkomende element in vrijwel alle gasplaneten). Deze verhouding is zeker geen aanwijzing voor een levensondersteunende atmosfeer - overigens is de temperatuur van deze atmosfeer sowieso veel te hoog voor het bestaan van leven zoals wij dat kennen.
Bron: Nature
(Astrostart)
Kooldioxide gedetecteerd in atmosfeer exoplaneet
Een team van astronomen heeft de atmosfeer van een verre exoplaneet geanalyseerd, waarbij men voor het eerst de duidelijke signalen van kooldioxide heeft waargenomen. Het is de allereerste keer dat het bestaan van kooldioxide is aangetoond in de atmosfeer van een exoplaneet. De planeet in kwestie, HD 189733 b, is een zogenaamde Hete Jupiter: een planeet met een vergelijkbare massa als Jupiter, maar met een extreem nauwe omloopbaan. Vanaf aarde bedraagt de afstand tot de planeet (en diens moederster) ongeveer 63 lichtjaar.
De kooldioxide is gedetecteerd door middel van een techniek die “secondaire bedekking” wordt genoemd. Hierbij maakt men gebruik van het vergelijken van een tweetal lichtspectra: één van de planeet en diens moederster, plus één van de moederster alleen (waarbij de planeet achter de moederster en buiten het zicht staat). Door deze twee spectra van elkaar “af te trekken”, blijft een zwak residu over: het spectrum van de planeet zelf. Vervolgens heeft men dit spectrum uitgespreid en de absorptie- en emissielijnen van elkaar gescheiden en deze vergeleken met theoretische modellen. Zo wist men het bestaan te onthullen van kooldioxide in de atmosfeer van de planeet.
Kooldioxide is één van de vier “biomarkers” van een leefbare (hoewel niet persé bewoonde) planeet. De andere drie zijn water, methaan en zuurstof – en nu is zuurstof hiervan de enige waarvan het bestaan in de atmosfeer van een exoplaneet nog aangetoond moet worden. Overigens betekent het voorkomen van één of meerdere van deze biomarkers niet persé dat het om een leefbare planeet gaat. Het zijn vooral de verhoudingen tussen deze vier biomarkers die van belang zijn bij het vaststellen van de levensvatbaarheid van een planeet.
De verhouding van kooldioxide in de atmosfeer van HD 189733 b is overigens vastgesteld op ongeveer 0,00001 deeltjes op 1 waterstofdeeltje (waterstof is het meest voorkomende element in vrijwel alle gasplaneten). Deze verhouding is zeker geen aanwijzing voor een levensondersteunende atmosfeer - overigens is de temperatuur van deze atmosfeer sowieso veel te hoog voor het bestaan van leven zoals wij dat kennen.
Bron: Nature
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-12-2008
Bestaan exo-manen kan aangetoond worden
Een nieuw Brits onderzoek heeft uitgewezen dat het mogelijk is om manen te detecteren bij exoplaneten. Volgens het onderzoek kunnen manen hun bestaan kenbaar maken door de invloed die ze hebben op de omloopbanen van de planeten, die hierdoor zachtjes gaan "wiebelen". Dit wordt dan weer zichtbaar in de omloopsnelheid van de planeten, een effect dat met de huidige technologie gemeten kan worden. Op die manier kan men niet alleen het bestaan van de maan aantonen, maar ook diens massa en afstand tot de moederplaneet bepalen!
Van de 300 exoplaneten die aan de wetenschap bekend zijn, bevinden zich ongeveer 30 in de leefbare zone rond de ster (de zone waarin vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen). Helaas zijn deze 30 planeten allemaal gasreuzen zoals Jupiter en dit zijn minder waarschijnlijke objecten voor het bestaan van leven ten opzichte van rotsachtige werelden met een vast oppervlak.
Nu zijn gasreuzen in het zonnestelsel echter in het bezit van verscheidene grote manen die overeenkomsten vertonen met rotsplaneten. De kans is groot dat dit ook voor exoplaneten geldt, zodat exo-Jupiters in de leefbare zone wellicht omringd worden door massieve, "aardse" manen. Dat betekent dat exoplaneten in de leefbare zone weliswaar weinig kans maken op het ondersteunen van leven, maar dat massieve en aarde-achtige manen van deze planeten toch kunnen zorgen voor levensvatbare werelden!
Bron: Royal Astronomical Society
(Astrostart)
Bestaan exo-manen kan aangetoond worden
Een nieuw Brits onderzoek heeft uitgewezen dat het mogelijk is om manen te detecteren bij exoplaneten. Volgens het onderzoek kunnen manen hun bestaan kenbaar maken door de invloed die ze hebben op de omloopbanen van de planeten, die hierdoor zachtjes gaan "wiebelen". Dit wordt dan weer zichtbaar in de omloopsnelheid van de planeten, een effect dat met de huidige technologie gemeten kan worden. Op die manier kan men niet alleen het bestaan van de maan aantonen, maar ook diens massa en afstand tot de moederplaneet bepalen!
Van de 300 exoplaneten die aan de wetenschap bekend zijn, bevinden zich ongeveer 30 in de leefbare zone rond de ster (de zone waarin vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen). Helaas zijn deze 30 planeten allemaal gasreuzen zoals Jupiter en dit zijn minder waarschijnlijke objecten voor het bestaan van leven ten opzichte van rotsachtige werelden met een vast oppervlak.
Nu zijn gasreuzen in het zonnestelsel echter in het bezit van verscheidene grote manen die overeenkomsten vertonen met rotsplaneten. De kans is groot dat dit ook voor exoplaneten geldt, zodat exo-Jupiters in de leefbare zone wellicht omringd worden door massieve, "aardse" manen. Dat betekent dat exoplaneten in de leefbare zone weliswaar weinig kans maken op het ondersteunen van leven, maar dat massieve en aarde-achtige manen van deze planeten toch kunnen zorgen voor levensvatbare werelden!
Bron: Royal Astronomical Society
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-12-2008
Koude super-aardes kunnen leven herbergen
Wetenschappers hebben de zoektocht naar buitenaards leven uitgebreid met planeten die weinig leefbaar lijken. Koude super-aardes (grote “sneeuwbal”-planeten die wetenschappers ontdekt hebben in de buitenwijken van verschillende zonnestelsels) blijken in staat te zijn om leven te ondersteunen, zo blijkt uit recent onderzoek. Experts vermoeden dat dergelijke planeten behoorlijk algemeen zijn – volgens sommige schattingen komen super-aardes voor bij één-derde van de planetenstelsels.
Ondanks de naam hebben super-aardes weinig overeenkomsten met de aarde zoals wij die kennen – behalve dan het feit dat ze een vast oppervlak hebben. Een superaarde die op relatief grote afstand van de moederster staat zal bedekt zijn met ijs en een vrij dikke atmosfeer kunnen hebben – misschien wel veel dikker dan die van de aarde. Recent onderzoek heeft nu uitgewezen dat een dergelijke planeet een oceaan van water zou kunnen herbergen, mits deze voldoet aan één van een drietal criteria. De planeet moet namelijk een maximale leeftijd hebben, een minimale massa hebben of een minimale luchtdruk hebben.
Huidige zoektochten naar buitenaards leven richten zich vooral op planeten die zich bevinden in de zogenaamde “leefbare zone” van een ster, de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen (en water is essentieel voor het leven zoals wij dat kennen). Het is echter een feit dat water voorbij de leefbare zone veel algemener kan zijn, meestal in de vorm van ijs. Ons zonnestelsel is hierop geen uitzondering: de kernen van de vier reuzenplaneet bestaan deels uit ijs, vele manen van deze planeten bestaan deels uit ijs en daarnaast bestaan er voorbij Neptunus ontelbare ijsdwergen.
Wetenschappers vermoeden zelfs dat het merendeel van het water op aarde afkomstig is uit de buitendelen van het zonnestelsel en vervolgens door kometen en andere kleine objecten op aarde terecht is gekomen. Dus in plaats van te zoeken naar warme planeten die toevallig aan water zijn gekomen, hebben enkele astronomen de aandacht gericht op koude super-aardes die ter plekke aan hun water gekomen zijn.
De astronomen hebben ontdekt dat grote super-aardes (ongeveer 10 aardemassa’s) voldoende interne warmte bevatten om onder het ijs een vloeibare oceaan te herbergen, ondanks het feit dat deze planeten vijf keer verder van hun moederster staan dan de aarde. Super-aardes van lagere massa zijn tot hetzelfde in staat, mits ze relatief jong zijn (naarmate een planeet ouder wordt koelt deze immers af). Ten slotte kan een super-aarde met een zeer dikke atmosfeer voldoende warmte vasthouden (middels het broeikaseffect) om een vloeibare oceaan te herbergen, wellicht zelfs aan het oppervlak!
Hoewel inmiddels meer dan 300 exoplaneten aan de wetenschap bekend zijn, zijn dit vooral gasreuzen zoals Jupiter. Kleine, rotsachtige planeten (vergelijkbaar met de aarde of Mars) zijn (nog) niet bekend bij andere sterren – het is bijzonder lastig om deze te detecteren. Het detecteren van super-aardes gaat dan wat makkelijker, inmiddels zijn er een redelijk aantal ontdekt.
De grote vraag is nu: als deze planeten leven bevatten, hoe kunnen we dit te weten komen? Wetenschappers hebben al moeite genoeg om te achterhalen of de Jupitermaan Europa leven bevat, laat staan bij planeten op honderden lichtjaren afstand! Het enige antwoord is dan ook: we zullen geduld moeten hebben – totdat onze technologie geavanceerd genoeg is.
Bron: EurekAlert!
(Astrostart)
Koude super-aardes kunnen leven herbergen
Wetenschappers hebben de zoektocht naar buitenaards leven uitgebreid met planeten die weinig leefbaar lijken. Koude super-aardes (grote “sneeuwbal”-planeten die wetenschappers ontdekt hebben in de buitenwijken van verschillende zonnestelsels) blijken in staat te zijn om leven te ondersteunen, zo blijkt uit recent onderzoek. Experts vermoeden dat dergelijke planeten behoorlijk algemeen zijn – volgens sommige schattingen komen super-aardes voor bij één-derde van de planetenstelsels.
Ondanks de naam hebben super-aardes weinig overeenkomsten met de aarde zoals wij die kennen – behalve dan het feit dat ze een vast oppervlak hebben. Een superaarde die op relatief grote afstand van de moederster staat zal bedekt zijn met ijs en een vrij dikke atmosfeer kunnen hebben – misschien wel veel dikker dan die van de aarde. Recent onderzoek heeft nu uitgewezen dat een dergelijke planeet een oceaan van water zou kunnen herbergen, mits deze voldoet aan één van een drietal criteria. De planeet moet namelijk een maximale leeftijd hebben, een minimale massa hebben of een minimale luchtdruk hebben.
Huidige zoektochten naar buitenaards leven richten zich vooral op planeten die zich bevinden in de zogenaamde “leefbare zone” van een ster, de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen (en water is essentieel voor het leven zoals wij dat kennen). Het is echter een feit dat water voorbij de leefbare zone veel algemener kan zijn, meestal in de vorm van ijs. Ons zonnestelsel is hierop geen uitzondering: de kernen van de vier reuzenplaneet bestaan deels uit ijs, vele manen van deze planeten bestaan deels uit ijs en daarnaast bestaan er voorbij Neptunus ontelbare ijsdwergen.
Wetenschappers vermoeden zelfs dat het merendeel van het water op aarde afkomstig is uit de buitendelen van het zonnestelsel en vervolgens door kometen en andere kleine objecten op aarde terecht is gekomen. Dus in plaats van te zoeken naar warme planeten die toevallig aan water zijn gekomen, hebben enkele astronomen de aandacht gericht op koude super-aardes die ter plekke aan hun water gekomen zijn.
De astronomen hebben ontdekt dat grote super-aardes (ongeveer 10 aardemassa’s) voldoende interne warmte bevatten om onder het ijs een vloeibare oceaan te herbergen, ondanks het feit dat deze planeten vijf keer verder van hun moederster staan dan de aarde. Super-aardes van lagere massa zijn tot hetzelfde in staat, mits ze relatief jong zijn (naarmate een planeet ouder wordt koelt deze immers af). Ten slotte kan een super-aarde met een zeer dikke atmosfeer voldoende warmte vasthouden (middels het broeikaseffect) om een vloeibare oceaan te herbergen, wellicht zelfs aan het oppervlak!
Hoewel inmiddels meer dan 300 exoplaneten aan de wetenschap bekend zijn, zijn dit vooral gasreuzen zoals Jupiter. Kleine, rotsachtige planeten (vergelijkbaar met de aarde of Mars) zijn (nog) niet bekend bij andere sterren – het is bijzonder lastig om deze te detecteren. Het detecteren van super-aardes gaat dan wat makkelijker, inmiddels zijn er een redelijk aantal ontdekt.
De grote vraag is nu: als deze planeten leven bevatten, hoe kunnen we dit te weten komen? Wetenschappers hebben al moeite genoeg om te achterhalen of de Jupitermaan Europa leven bevat, laat staan bij planeten op honderden lichtjaren afstand! Het enige antwoord is dan ook: we zullen geduld moeten hebben – totdat onze technologie geavanceerd genoeg is.
Bron: EurekAlert!
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-12-2008
Bestaan er vier soorten leefbare planeten?
Het ontstaan van leven en de leefbaarheid van werelden buiten de aarde behoren tot de grootste mysteries van de moderne wetenschap. Veel onderzoek is er aan deze onderwerpen gewijd, helaas zonder definitieve antwoorden op te leveren. De gerenommeerde planeetdeskundige en exobioloog Jan-Hendrik Bredehoft heeft nu een hypothetisch model opgesteld, waarbij leefbare planeten (met “leefbaar” bedoel ik “leven zoals wij dat kennen”, dus gebaseerd op koolstof als bouwsteen en water als oplosmiddel) in vier categorieën verdeeld worden.
Deze vier groepen zijn: aarde-achtig, Mars-achtig, Europa-achtig en waterwerelden. Ieder van deze planeten is op zijn eigen manier in staat om een vorm van leven te ondersteunen. Werelden zoals de aarde vormen de “topklasse”, waarbij het bestaan van leven in alle facetten tot de mogelijkheden behoord (zoals wordt aangetoond door het simpele feit dat ik dit artikel schrijf en jullie het lezen). Aardse werelden hebben een geschikte atmosfeer, vloeibaar water in overvloed, matige verschillen in temperatuur en een stabiel klimaat: perfect voor het bestaan van complex, meercellig leven.
De tweede klasse wordt gevormd door planeten die vroeger meer aarde-achtig waren, maar vervolgens steeds minder gastvrij zijn geworden. Goede voorbeelden zijn Venus en Mars, die ieder op hun eigen manier verandert zijn van een aardse wereld in een hete hel (Venus) of een koude woestenij (Mars). Echter zou op beide planeten het leven stand kunnen houden in specifieke omgevingen, zoals ondergrondse waterreservoirs of een dunne atmosferische laag met geschikte eigenschappen (zoals relatief waterrijke en hoge wolken op Venus).
Astronomen zijn namelijk van mening dat het leven uiterst standvastig is en dat het, zodra het ontstaan is, zeer moeilijk weer kan verdwijnen. Gedurende de geschiedenis van de aarde heeft onze moederplaneet immers meerdere natuurrampen gekend die ongekend verwoestend waren, maar deze hebben meestal geleidt tot een toename in biodiversiteit en zeker niet tot het vernietigen ervan.
Planeten die vloeibaar water bevatten dat onder een oppervlak van ijs voorkomt, in plaats van aan het oppervlak zelf, vormen de derde klasse van levensvatbare werelden. De Jupitermaan Europa vormt een schoolvoorbeeld in onze lokale kosmische omgeving. Zou hier leven kunnen bestaan? Dit denkbeeld is objectief gezien nogal bijzonder, aangezien dergelijke werelden meestal niet passen in het gemakkelijke concept van de leefbare zone. Europa bevindt zich bijvoorbeeld buiten de zone waarin vloeibaar water aan het oppervlak van een wereld kan voorkomen.
Dit neemt echter niet weg dat het leven nog steeds potentie heeft op dergelijke werelden. Het traditionele concept van de leefbare zone gaat uit van sterren als de primaire bron van energie in planetenstelsels. Bij ijzige werelden zoals Europa spelen aanvullende factoren echter een rol, zoals de zwaartekracht van een andere wereld.
Dergelijke effecten kunnen significant zijn als twee of meer werelden een bijzondere gravitationele relatie hebben met elkaar (bijvoorbeeld een massieve planeet met grote ijzige manen of twee planeten waarbij de omloopbanen elkaar zeer dicht naderen). Als deze zwaartekrachtband groot genoeg is, zal dit resulteren in getijdenkrachten die het inwendige van een ijswereld kunnen kneden en opwarmen. Hierbij zal de primaire bron van energie van binnenuit komen (in plaats van buitenaf) en kan een oceaan van vloeibaar water voorkomen onder een dikke ijskorst.
De vierde categorie van levensvatbare planeten bestaat uit werelden die vrijwel geheel uit water bestaan. Dit soort hypothetische werelden zijn even groot als de rotsplaneten in ons zonnestelsel (van Mercurius tot de aarde) en herbergen uitgestrekte oceanen. In tegenstelling tot de oceanen op aarde, staat het water op deze planeet nooit in direct contact met silicaten of andere rotsen. In plaats daarvan kunnen deze planeten geheel uit water bestaan (met een kern van ijs onder hoge druk), of in het bezit zijn van een watermassa dat door dikke lagen van exotisch hogedruk-ijs gescheiden wordt van de rotsachtige kern.
Dergelijke werelden lijken veelbelovend te zijn voor het bestaan van leven, maar Bredehoft is pessimistisch. Het ontstaan van leven is namelijk afhankelijk van bepaalde concentraties van koolstof (de bouwsteen van het leven zoals wij dat kennen), dat onder geschikte omstandigheden (zoals warme getijdenpoelen of hydrothermische schoorstenen in de diepzee) kan leiden tot het ontstaan van levende cellen. Bij waterplaneten is de totale hoeveelheid water echter zo enorm, dat alle koolstofcomponenten enorm verdunt zijn. Om toch het ontstaan van leven mogelijk te maken, moet de concentratie aan koolstofverbindingen op deze planeten ongelooflijk hoog zijn.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Bestaan er vier soorten leefbare planeten?
Het ontstaan van leven en de leefbaarheid van werelden buiten de aarde behoren tot de grootste mysteries van de moderne wetenschap. Veel onderzoek is er aan deze onderwerpen gewijd, helaas zonder definitieve antwoorden op te leveren. De gerenommeerde planeetdeskundige en exobioloog Jan-Hendrik Bredehoft heeft nu een hypothetisch model opgesteld, waarbij leefbare planeten (met “leefbaar” bedoel ik “leven zoals wij dat kennen”, dus gebaseerd op koolstof als bouwsteen en water als oplosmiddel) in vier categorieën verdeeld worden.
Deze vier groepen zijn: aarde-achtig, Mars-achtig, Europa-achtig en waterwerelden. Ieder van deze planeten is op zijn eigen manier in staat om een vorm van leven te ondersteunen. Werelden zoals de aarde vormen de “topklasse”, waarbij het bestaan van leven in alle facetten tot de mogelijkheden behoord (zoals wordt aangetoond door het simpele feit dat ik dit artikel schrijf en jullie het lezen). Aardse werelden hebben een geschikte atmosfeer, vloeibaar water in overvloed, matige verschillen in temperatuur en een stabiel klimaat: perfect voor het bestaan van complex, meercellig leven.
De tweede klasse wordt gevormd door planeten die vroeger meer aarde-achtig waren, maar vervolgens steeds minder gastvrij zijn geworden. Goede voorbeelden zijn Venus en Mars, die ieder op hun eigen manier verandert zijn van een aardse wereld in een hete hel (Venus) of een koude woestenij (Mars). Echter zou op beide planeten het leven stand kunnen houden in specifieke omgevingen, zoals ondergrondse waterreservoirs of een dunne atmosferische laag met geschikte eigenschappen (zoals relatief waterrijke en hoge wolken op Venus).
Astronomen zijn namelijk van mening dat het leven uiterst standvastig is en dat het, zodra het ontstaan is, zeer moeilijk weer kan verdwijnen. Gedurende de geschiedenis van de aarde heeft onze moederplaneet immers meerdere natuurrampen gekend die ongekend verwoestend waren, maar deze hebben meestal geleidt tot een toename in biodiversiteit en zeker niet tot het vernietigen ervan.
Planeten die vloeibaar water bevatten dat onder een oppervlak van ijs voorkomt, in plaats van aan het oppervlak zelf, vormen de derde klasse van levensvatbare werelden. De Jupitermaan Europa vormt een schoolvoorbeeld in onze lokale kosmische omgeving. Zou hier leven kunnen bestaan? Dit denkbeeld is objectief gezien nogal bijzonder, aangezien dergelijke werelden meestal niet passen in het gemakkelijke concept van de leefbare zone. Europa bevindt zich bijvoorbeeld buiten de zone waarin vloeibaar water aan het oppervlak van een wereld kan voorkomen.
Dit neemt echter niet weg dat het leven nog steeds potentie heeft op dergelijke werelden. Het traditionele concept van de leefbare zone gaat uit van sterren als de primaire bron van energie in planetenstelsels. Bij ijzige werelden zoals Europa spelen aanvullende factoren echter een rol, zoals de zwaartekracht van een andere wereld.
Dergelijke effecten kunnen significant zijn als twee of meer werelden een bijzondere gravitationele relatie hebben met elkaar (bijvoorbeeld een massieve planeet met grote ijzige manen of twee planeten waarbij de omloopbanen elkaar zeer dicht naderen). Als deze zwaartekrachtband groot genoeg is, zal dit resulteren in getijdenkrachten die het inwendige van een ijswereld kunnen kneden en opwarmen. Hierbij zal de primaire bron van energie van binnenuit komen (in plaats van buitenaf) en kan een oceaan van vloeibaar water voorkomen onder een dikke ijskorst.
De vierde categorie van levensvatbare planeten bestaat uit werelden die vrijwel geheel uit water bestaan. Dit soort hypothetische werelden zijn even groot als de rotsplaneten in ons zonnestelsel (van Mercurius tot de aarde) en herbergen uitgestrekte oceanen. In tegenstelling tot de oceanen op aarde, staat het water op deze planeet nooit in direct contact met silicaten of andere rotsen. In plaats daarvan kunnen deze planeten geheel uit water bestaan (met een kern van ijs onder hoge druk), of in het bezit zijn van een watermassa dat door dikke lagen van exotisch hogedruk-ijs gescheiden wordt van de rotsachtige kern.
Dergelijke werelden lijken veelbelovend te zijn voor het bestaan van leven, maar Bredehoft is pessimistisch. Het ontstaan van leven is namelijk afhankelijk van bepaalde concentraties van koolstof (de bouwsteen van het leven zoals wij dat kennen), dat onder geschikte omstandigheden (zoals warme getijdenpoelen of hydrothermische schoorstenen in de diepzee) kan leiden tot het ontstaan van levende cellen. Bij waterplaneten is de totale hoeveelheid water echter zo enorm, dat alle koolstofcomponenten enorm verdunt zijn. Om toch het ontstaan van leven mogelijk te maken, moet de concentratie aan koolstofverbindingen op deze planeten ongelooflijk hoog zijn.
Bron: SPACE.com
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-01-2009
Planeetvorming goed mogelijk bij dubbelsterren
Een recent onderzoek heeft uitgewezen dat dubbelsterren even gemakkelijk planeten kunnen vormen dan enkelvoudige sterren, in tegenstelling tot wat lange tijd beweerd werd. De onderzoekers hebben namelijk de vingerafdrukken gevonden van koolmonoxide en waterstofcyanide bij de variabele dubbelster V4046-Sagittarius. Dit geldt als direct bewijs voor planeetvorming: als de vorming van planeten het vuur is, vormen koolmonoxide en waterstofcyanide de rook.
De twee sterren, die samen V4046-Sgr vormen, zijn slechts 10 miljoen jaar oud en draaien in slechts 2,5 dag rondom elkaar heen. De onderlinge afstand bedraagt slechts 10 keer de diameter van de zon, wat in kosmische termen minder dan een haartje is. De twee componenten staan zelfs zo dicht bij elkaar, dat ze één enkele planeetvormende schijf delen. Dat betekent dat de interacties en processen binnen deze schijf weinig verschillen van degene die voorkomen bij planeetvormende schijven rondom enkelvoudige sterren.
Het team van wetenschappers gaat nu proberen om daadwerkelijk planeten te detecteren bij V4046-Sgr en hopen ze zelfs direct te fotograferen. De recente directe foto’s van de planeet bij Fomalhaut en de drie planeten bij HR 8799 heeft laten zien dat de huidige technologie voldoende gevorderd is om het direct waarnemen van exoplaneten mogelijk te maken. Het team hoopt dan ook het eerste te zijn dat een foto maakt van een exoplaneet bij een dubbelster.
Wemelt het van de Tatooine 's in het heelal?
Bron: Rochester Institute of Technology
(Astrostart)
Planeetvorming goed mogelijk bij dubbelsterren
Een recent onderzoek heeft uitgewezen dat dubbelsterren even gemakkelijk planeten kunnen vormen dan enkelvoudige sterren, in tegenstelling tot wat lange tijd beweerd werd. De onderzoekers hebben namelijk de vingerafdrukken gevonden van koolmonoxide en waterstofcyanide bij de variabele dubbelster V4046-Sagittarius. Dit geldt als direct bewijs voor planeetvorming: als de vorming van planeten het vuur is, vormen koolmonoxide en waterstofcyanide de rook.
De twee sterren, die samen V4046-Sgr vormen, zijn slechts 10 miljoen jaar oud en draaien in slechts 2,5 dag rondom elkaar heen. De onderlinge afstand bedraagt slechts 10 keer de diameter van de zon, wat in kosmische termen minder dan een haartje is. De twee componenten staan zelfs zo dicht bij elkaar, dat ze één enkele planeetvormende schijf delen. Dat betekent dat de interacties en processen binnen deze schijf weinig verschillen van degene die voorkomen bij planeetvormende schijven rondom enkelvoudige sterren.
Het team van wetenschappers gaat nu proberen om daadwerkelijk planeten te detecteren bij V4046-Sgr en hopen ze zelfs direct te fotograferen. De recente directe foto’s van de planeet bij Fomalhaut en de drie planeten bij HR 8799 heeft laten zien dat de huidige technologie voldoende gevorderd is om het direct waarnemen van exoplaneten mogelijk te maken. Het team hoopt dan ook het eerste te zijn dat een foto maakt van een exoplaneet bij een dubbelster.
Wemelt het van de Tatooine 's in het heelal?
Bron: Rochester Institute of Technology
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
14-01-2009
Warme gloed exoplaneet vanaf de grond gemeten
Het is astronomen gelukt om met een telescoop vanaf de aarde warmtestraling van twee verschillende exoplaneten waar te nemen. De resultaten worden deze week gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics door twee onafhankelijke onderzoeksgroepen, waarvan één van de Universiteit Leiden. De gemeten straling duidt er op dat op de ‘Leidse planeet’ een temperatuur heerst van meer dan 1700 graden Celsius.
Het team van de Sterrewacht Leiden, bestaande uit Ernst de Mooij en Ignas Snellen, heeft met behulp van de William Herschel Telescope op het Canarische Eiland La Palma voor het eerst vanaf de aarde een zogenoemde secundaire eclips waargenomen van de planeet die draait rond de ster TrES-3, op een afstand van 800 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Hercules.
De planeet schuift eens in de 31 uur precies voor zijn moederster langs en verduistert daarbij een klein beetje van het sterlicht. De Leidse astronomen hebben de secundaire eclips gemeten, het moment dat de planeet achter de ster langsschuift, waarbij het planeetlicht wordt verduisterd. Dit licht komt van de warme gloed van de planeet. De planeet is zo warm omdat hij heel dicht bij de ster staat, 40 keer dichter bij zijn ster dan dat de aarde bij de zon staat.
Ernst de Mooij, die het onderzoek geleid heeft, is erg blij met het behaalde resultaat: "Voorheen zijn er met de Spitzer-satelliet van NASA al waarnemingen verricht aan enkele exoplaneten, maar allemaal op lange golflengtes, waar de straling van de planeet minder interessant is". Ignas Snellen vervolgt: "Onze nieuwe waarnemingen openen een heel nieuw stuk spectrum, niet waarneembaar met de Spitzer-telescoop. Deze geven inzicht in de opbouw van de planeetatmosfeer”. De waarnemingen duiden op de aanwezigheid van een thermische inversielaag, waarbij de bovenste lagen van de atmosfeer warmer zijn dan die daaronder, een proces dat ook vaak in de dampkring van de aarde voorkomt.
Secundaire eclips TrES-3b
De tweede studie is uitgevoerd door David Sing van het Observatoire de Paris, en Mercedes Lopez-Moralez van het Carnegie Institution of Washington. Zij bestudeerden exoplaneet OGLE-TR-56b. Deze waarnemingen zijn op nog kortere golflengten gedaan en duiden op een nog hetere planeet dan TrES-3b.
Bron: Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
(Astrostart)
Warme gloed exoplaneet vanaf de grond gemeten
Het is astronomen gelukt om met een telescoop vanaf de aarde warmtestraling van twee verschillende exoplaneten waar te nemen. De resultaten worden deze week gepubliceerd in Astronomy & Astrophysics door twee onafhankelijke onderzoeksgroepen, waarvan één van de Universiteit Leiden. De gemeten straling duidt er op dat op de ‘Leidse planeet’ een temperatuur heerst van meer dan 1700 graden Celsius.
Het team van de Sterrewacht Leiden, bestaande uit Ernst de Mooij en Ignas Snellen, heeft met behulp van de William Herschel Telescope op het Canarische Eiland La Palma voor het eerst vanaf de aarde een zogenoemde secundaire eclips waargenomen van de planeet die draait rond de ster TrES-3, op een afstand van 800 lichtjaar in de richting van het sterrenbeeld Hercules.
De planeet schuift eens in de 31 uur precies voor zijn moederster langs en verduistert daarbij een klein beetje van het sterlicht. De Leidse astronomen hebben de secundaire eclips gemeten, het moment dat de planeet achter de ster langsschuift, waarbij het planeetlicht wordt verduisterd. Dit licht komt van de warme gloed van de planeet. De planeet is zo warm omdat hij heel dicht bij de ster staat, 40 keer dichter bij zijn ster dan dat de aarde bij de zon staat.
Ernst de Mooij, die het onderzoek geleid heeft, is erg blij met het behaalde resultaat: "Voorheen zijn er met de Spitzer-satelliet van NASA al waarnemingen verricht aan enkele exoplaneten, maar allemaal op lange golflengtes, waar de straling van de planeet minder interessant is". Ignas Snellen vervolgt: "Onze nieuwe waarnemingen openen een heel nieuw stuk spectrum, niet waarneembaar met de Spitzer-telescoop. Deze geven inzicht in de opbouw van de planeetatmosfeer”. De waarnemingen duiden op de aanwezigheid van een thermische inversielaag, waarbij de bovenste lagen van de atmosfeer warmer zijn dan die daaronder, een proces dat ook vaak in de dampkring van de aarde voorkomt.
Secundaire eclips TrES-3b
De tweede studie is uitgevoerd door David Sing van het Observatoire de Paris, en Mercedes Lopez-Moralez van het Carnegie Institution of Washington. Zij bestudeerden exoplaneet OGLE-TR-56b. Deze waarnemingen zijn op nog kortere golflengten gedaan en duiden op een nog hetere planeet dan TrES-3b.
Bron: Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-01-2009
Kleinste exoplaneet lijkt niet veel zwaarder dan de aarde
AMSTERDAM - In juni 2008 maakten sterrenkundigen de ontdekking bekend van een kleine planeet bij een kleine ster of bruine dwerg op 3000 lichtjaar afstand. De massa van de exoplaneet, met de aanduiding MOA-2007-BLG-192Lb, werd toen nog geschat op drie aardmassa's.
Het heeft er nu echter alle schijn van dat de planeet nog aanzienlijk lichter is dan dat. De weegschaal staat nu op 1,4 aardmassa. De planeet werd ontdekt met behulp van microlensing.
Daarbij passeert een ster vanaf de aarde gezien precies vóór een andere ster langs. Het licht van de achtergrondster wordt dan afgebogen door de zwaartekracht van de voorgrondster, wat in een enkele dagen durende helderheidstoename van de verre ster leidt.
Extra helderheidspiekje
Als er bij de voorgrondster een planeet staat, geeft de zwaartekracht daarvan gedurende een paar uur nog een extra helderheidspiekje. Het is niet eenvoudig om uit die helderheidspieken af te leiden hoe zwaar de beide hemellichamen zijn.
Aanvankelijk gingen de onderzoekers er nog van uit dat de ster een bruine dwerg was - een mislukte ster eigenlijk. Maar recentere waarneming wijzen erop dat de ster waarschijnlijk zwaarder is: het zou gaan om een rode dwerg.
Voorjaar
En in dat geval is de massa van de planeet ruim twee keer zo klein als tot nog toe werd aangenomen. Dit voorjaar zal met de Very Large Telescope opnieuw naar de ster worden gekeken, om zijn massa nauwkeurig vast te stellen.
(nu.nl)
Kleinste exoplaneet lijkt niet veel zwaarder dan de aarde
AMSTERDAM - In juni 2008 maakten sterrenkundigen de ontdekking bekend van een kleine planeet bij een kleine ster of bruine dwerg op 3000 lichtjaar afstand. De massa van de exoplaneet, met de aanduiding MOA-2007-BLG-192Lb, werd toen nog geschat op drie aardmassa's.
Het heeft er nu echter alle schijn van dat de planeet nog aanzienlijk lichter is dan dat. De weegschaal staat nu op 1,4 aardmassa. De planeet werd ontdekt met behulp van microlensing.
Daarbij passeert een ster vanaf de aarde gezien precies vóór een andere ster langs. Het licht van de achtergrondster wordt dan afgebogen door de zwaartekracht van de voorgrondster, wat in een enkele dagen durende helderheidstoename van de verre ster leidt.
Extra helderheidspiekje
Als er bij de voorgrondster een planeet staat, geeft de zwaartekracht daarvan gedurende een paar uur nog een extra helderheidspiekje. Het is niet eenvoudig om uit die helderheidspieken af te leiden hoe zwaar de beide hemellichamen zijn.
Aanvankelijk gingen de onderzoekers er nog van uit dat de ster een bruine dwerg was - een mislukte ster eigenlijk. Maar recentere waarneming wijzen erop dat de ster waarschijnlijk zwaarder is: het zou gaan om een rode dwerg.
Voorjaar
En in dat geval is de massa van de planeet ruim twee keer zo klein als tot nog toe werd aangenomen. Dit voorjaar zal met de Very Large Telescope opnieuw naar de ster worden gekeken, om zijn massa nauwkeurig vast te stellen.
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
20-01-2009
Waar kunnen we ons zusje vinden?
Illustratie van een exo-aarde.
Sommige sterrenkundigen twijfelen er niet aan: buitenaards leven moet binnen afzienbare tijd kunnen worden aangetoond. 'Er bestaan absoluut exo-aardes.' Naar de sociologische gevolgen kunnen we slechts gissen.
Carsten Dominik windt er geen doekjes om. De ontdekking van buitenaards leven is het mooiste wat hij zich kan voorstellen. Dominik is bijzonder hoogleraar exoplaneten aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is ervan overtuigd dat er binnen vijf à tien jaar een planeet bij een andere ster wordt gevonden die als twee druppels water op de aarde lijkt. Dan is het nog maar een relatief kleine stap om aan te tonen dat daar iets op leeft. ‘Het is een van de grote vragen die ik graag beantwoord zou zien,’ zegt Dominik. ‘Als ik die ontdekking nog mee mag maken, kan ik gelukkig sterven.’
Grote woorden, maar het gaat dan ook om een grote gebeurtenis. En Dominik is bepaald niet de enige die er zo tegenaan kijkt. ‘We hebben het doel duidelijk voor ogen; we zien het einde van de tunnel,’ zegt Stéphane Udry van de Universiteit van Genève. ‘Ik verwacht dat er binnen vijfentwintig à vijftig jaar buitenaards leven ontdekt kan worden. Hoe snel het zal gaan hangt voornamelijk af van de politiek, want er zijn nieuwe, dure instrumenten en ruimtetelescopen voor nodig.’ Naar de sociologische implicaties van zo’n ontdekking kan Udry slechts gissen, maar dat de maatschappij er op den duur door zal veranderen, lijdt volgens hem geen twijfel.
Eind negentiende eeuw, toen er driftig gespeculeerd werd over intelligente bewoners op Mars, waren veel wetenschappers er ook van overtuigd dat de ontdekking van buitenaards leven om de hoek lag. Maar Udry is niet bang voor een nieuwe deceptie. ‘Er is zo veel vooruitgang geboekt,’ zegt hij. ‘We weten nu dat alle elementen die nodig zijn voor het leven geproduceerd worden in het inwendige van sterren. En we hebben inmiddels bij honderden sterren planeten ontdekt. Stapsgewijs zijn we de ideeën over buitenaards leven nu aan het ondersteunen en bewijzen met behulp van harde feiten.’
Dat de aarde niet uniek is, staat vast. Udry’s collega’s Michel Mayor en Didier Queloz ontdekten in 1995 voor het eerst een planeet bij een andere ster die veel op de zon lijkt. Sindsien zijn er meer dan driehonderd van zulke exoplaneten gevonden. ‘Het onderzoeksgebied heeft echter heel veel verrassingen opgeleverd,’ zegt Dominik. Veel planetenstelsels hebben heel andere eigenschappen dan ons eigen zonnestelsel, dus er is nog steeds niet duidelijk hoe zeldzaam kleine, waterrijke planeten als de onze zijn. ‘Er bestaan absoluut exo-aardes. De vraag is alleen hoe talrijk die zijn en dus hoe dichtbij we ze kunnen aantreffen.’
Een tot de verbeelding sprekende gedachte: elders in het Melkwegstelsel wemelt het van de planeten met zeeën en oceanen, met gletsjers en vulkanen, met rivierdelta’s en zandduinen, met bergbeekjes en regenbogen. Tweelingzusjes van de aarde, waar ook ooit organische moleculen uit de kosmos op neerdwarrelden, en waar – net als op onze eigen planeet – in een ver verleden leven kan zijn ontstaan. Wat lange tijd tot het domein van de sciencefiction behoorde, komt nu binnen bereik van de wetenschap. Dominik: ‘De vraag naar het bestaan van buitenaards leven is de drijvende kracht voor iedereen die onderzoek doet aan exoplaneten.’
Kleine planeten zoals de aarde zijn tot nu toe nog steeds niet ontdekt. Grote, zware reuzenplaneten vallen veel meer op. Minstens zo groot als Jupiter, en in veel gevallen een stuk zwaarder. Ze verraden hun aanwezigheid doordat ze met hun zwaartekracht schommelingen veroorzaken in de positie van de ster waar ze omheen draaien. Of, wanneer we toevallig van opzij tegen hun baan aankijken, doordat ze elke omloop voor hun moederster langs bewegen. Tijdens zo’n planeetovergang lijkt de ster daardoor een paar uur lang iets zwakker dan normaal. Beide zoektechnieken zijn vooral gevoelig voor grote, zware planeten in heel kleine omloopbanen. Zulke ‘hete Jupiters’ (ze kunnen temperaturen hebben van meer dan duizend graden) zijn gevonden bij ruwweg één op de vijf zonachtige sterren.
In zo’n stelsel komen waarschijnlijk geen aarde-achtige planeten voor, legt Dominik uit. Zeker niet in de zogeheten ‘bewoonbare zone’ rond de ster, op een afstand waar het niet te heet en niet te koud is, zodat er vloeibaar water kan voorkomen – volgens de meeste astrobiologen een voorwaarde voor de vorming van leven. De reden is dat de hete Jupiters vermoedelijk op veel grotere afstand van de ster ontstonden, en later naar binnen spiraalden. Als er in de binnengebieden van zo’n planetenstelsel al tweelingzusjes van de aarde voorkwamen, zijn die door de zwaartekracht van de migrerende reuzenplaneet uit hun baan geslingerd.
In andere planetenstelsels staan de gevonden reuzenplaneten op grotere afstand, maar vaak bewegen ze dan in langgerekte banen. Ook dan is er weinig ruimte voor een exo-aarde in een stabiele omloopbaan in de bewoonbare zone. Geen wonder dus dat astronomen opgewonden raakten toen een paar weken geleden de eerste echte foto werd gepubliceerd van een ander planetenstelsel, bij de ster HR 8799, op 128 lichtjaar afstand van de zon. Dat bleek namelijk een stelsel te zijn met drie zware planeten in heel wijde banen – een groot uitgevallen kopie van ons eigen zonnestelsel. Alle ruimte dus voor een aarde-achtige planeet op kleinere afstand van de ster.
Maar wie op zoek is naar leven, hoeft zich bij die speurtocht natuurlijk niet te beperken tot aarde-achtige planeten bij zon-achtige sterren. Ook bij zwakke, rode dwergsterretjes (die enorm veel talrijker zijn dan sterren zoals de zon) kunnen planeten voorkomen. Bij zo’n koele dwergster ligt de bewoonbare zone op veel geringere afstand, en een kleine planeet in die zone is makkelijker te vinden: de lichtgewicht moederster wordt sneller aan het schommelen gebracht, en ook de kans op het waarnemen van planeetovergangen is groter. Udry en zijn collega’s ontdekten anderhalf jaar geleden inderdaad een soort ‘superaarde’ (ongeveer vijf keer zo zwaar als onze thuisplaneet) in de bewoonbare zone van de dwergster Gliese 581. Een wereld met een vast oppervlak, waar in principe vloeibaar water zou kunnen voorkomen.
Maar voor de Zwiterse planetenjagers is dat nog lang niet genoeg. Udry: ‘Zelfs als we een planeet vinden die even groot en zwaar is als de aarde, en in precies de goede baan beweegt, dan is nog steeds niet gezegd dat er iets leeft. En dat is de vraag waar het uiteindelijk echt om draait.’ Zelf is hij er ‘sinds zeer jonge leeftijd’ al van overtuigd dat er op tal van plaatsen in het heelal leven voorkomt. ‘Het is een soort geloof,’ geeft hij toe. ‘Ik kan me eenvoudigweg niet voorstellen dat wij zo uniek en speciaal zijn.’ Hij hoopt vurig de ontdekking zelf nog mee te maken. ‘Ik ben inmiddels 47, dus ik durf er niet meer echt op te rekenen, maar ik heb nog wel goede hoop.’
Overigens zien theoretici steeds meer mogelijkheden voor ‘levende planeten’, ook buiten de klassieke bewoonbare zone. Planeten die eigenlijk te ver van hun ster staan, kunnen toch warm gehouden worden door grootschalige vulkanische activiteit. Bevroren superaardes in de buitendelen van een planetenstelsel – grote ijswerelden waarvan er enorm veel in het heelal moeten voorkomen – hebben misschien een ondergrondse oceaan van vloeibaar water, op temperatuur gehouden door de inwendige warmte die nog resteert uit de ontstaansperiode. In zo’n oceaan zouden micro-organismen kunnen leven.Ook op de manen van sommige grote exoplaneten kan leven voorkomen.
Blijft de vraag hoe je de aanwezigheid van leven op een verre exoplaneet kunt aantonen. Het zou natuurlijk mooi zijn als we radioboodschappen opvangen van buitenaardse beschavingen, aldus Udry, maar die kans lijkt wel heel klein. Het ligt veel meer voor de hand dat leven – in welke vorm dan ook – zich verraadt door de samenstelling van de dampkring van de betreffende planeet. Als daar zuurstof, ozon en methaan in voorkomt, kan het eigenlijk niet anders of de planeet moet biologische activiteit vertonen – andere mogelijkheden zijn niet bekend. ‘Als we zoiets vinden, is er vast wel weer iemand die met een alternatieve verklaring komt,’ zegt Dominik, ‘maar voor mij zou er sprake zijn van een extreem sterke aanwijzing.’
De vondst van een tweede aarde zal waarschijnlijk nog een paar jaar op zich laten wachten, maar verrassingen zijn niet uitgesloten. ‘Tot nu toe wordt dit vakgebied gekenmerkt door de ene meevaller na de andere,’ aldus Dominik. Misschien wordt de eerste exo-aarde volgend jaar al ontdekt door de Amerikaanse kunstmaan Kepler, die voorjaar 2009 gelanceerd wordt. En anders door de extreem gevoelige spectrograaf Super-HARPS die Stéphane Udry en zijn collega’s ontwikkelen voor gebruik op de Europese Very Large Telescope in Chili. Maar om daadwerkelijk metingen te verrichten aan de dampkring van zo’n planeet, heb je een compleet nieuwe generatie van instrumenten nodig. Udry: ‘Dat lukt alleen met heel grote telescopen in de ruimte.’
Voor Carsten Dominik zou de ontdekking van buitenaards leven een fantastische belevenis zijn. ‘Toen ik jong was, las ik de boeken van de Duitse popularisator Hoimar von Ditfurth, zoals "Kinder des Weltalls",’ vertelt hij. ‘Daarin legde hij uit dat wij ons bestaan niet los kunnen zien van het heelal, maar dat wij een wezenlijk onderdeel vormen van de evolutie van de kosmos. Dat vind ik een mooie gedachte, die enorm versterkt zou worden als we elders in het heelal ook leven vinden. Dan weet je namelijk zeker dat het leven op aarde geen onwaarschijnlijk toevalsproduct is.’
(allesoversterrenkunde)
Waar kunnen we ons zusje vinden?
Illustratie van een exo-aarde.
Sommige sterrenkundigen twijfelen er niet aan: buitenaards leven moet binnen afzienbare tijd kunnen worden aangetoond. 'Er bestaan absoluut exo-aardes.' Naar de sociologische gevolgen kunnen we slechts gissen.
Carsten Dominik windt er geen doekjes om. De ontdekking van buitenaards leven is het mooiste wat hij zich kan voorstellen. Dominik is bijzonder hoogleraar exoplaneten aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij is ervan overtuigd dat er binnen vijf à tien jaar een planeet bij een andere ster wordt gevonden die als twee druppels water op de aarde lijkt. Dan is het nog maar een relatief kleine stap om aan te tonen dat daar iets op leeft. ‘Het is een van de grote vragen die ik graag beantwoord zou zien,’ zegt Dominik. ‘Als ik die ontdekking nog mee mag maken, kan ik gelukkig sterven.’
Grote woorden, maar het gaat dan ook om een grote gebeurtenis. En Dominik is bepaald niet de enige die er zo tegenaan kijkt. ‘We hebben het doel duidelijk voor ogen; we zien het einde van de tunnel,’ zegt Stéphane Udry van de Universiteit van Genève. ‘Ik verwacht dat er binnen vijfentwintig à vijftig jaar buitenaards leven ontdekt kan worden. Hoe snel het zal gaan hangt voornamelijk af van de politiek, want er zijn nieuwe, dure instrumenten en ruimtetelescopen voor nodig.’ Naar de sociologische implicaties van zo’n ontdekking kan Udry slechts gissen, maar dat de maatschappij er op den duur door zal veranderen, lijdt volgens hem geen twijfel.
Eind negentiende eeuw, toen er driftig gespeculeerd werd over intelligente bewoners op Mars, waren veel wetenschappers er ook van overtuigd dat de ontdekking van buitenaards leven om de hoek lag. Maar Udry is niet bang voor een nieuwe deceptie. ‘Er is zo veel vooruitgang geboekt,’ zegt hij. ‘We weten nu dat alle elementen die nodig zijn voor het leven geproduceerd worden in het inwendige van sterren. En we hebben inmiddels bij honderden sterren planeten ontdekt. Stapsgewijs zijn we de ideeën over buitenaards leven nu aan het ondersteunen en bewijzen met behulp van harde feiten.’
Dat de aarde niet uniek is, staat vast. Udry’s collega’s Michel Mayor en Didier Queloz ontdekten in 1995 voor het eerst een planeet bij een andere ster die veel op de zon lijkt. Sindsien zijn er meer dan driehonderd van zulke exoplaneten gevonden. ‘Het onderzoeksgebied heeft echter heel veel verrassingen opgeleverd,’ zegt Dominik. Veel planetenstelsels hebben heel andere eigenschappen dan ons eigen zonnestelsel, dus er is nog steeds niet duidelijk hoe zeldzaam kleine, waterrijke planeten als de onze zijn. ‘Er bestaan absoluut exo-aardes. De vraag is alleen hoe talrijk die zijn en dus hoe dichtbij we ze kunnen aantreffen.’
Een tot de verbeelding sprekende gedachte: elders in het Melkwegstelsel wemelt het van de planeten met zeeën en oceanen, met gletsjers en vulkanen, met rivierdelta’s en zandduinen, met bergbeekjes en regenbogen. Tweelingzusjes van de aarde, waar ook ooit organische moleculen uit de kosmos op neerdwarrelden, en waar – net als op onze eigen planeet – in een ver verleden leven kan zijn ontstaan. Wat lange tijd tot het domein van de sciencefiction behoorde, komt nu binnen bereik van de wetenschap. Dominik: ‘De vraag naar het bestaan van buitenaards leven is de drijvende kracht voor iedereen die onderzoek doet aan exoplaneten.’
Kleine planeten zoals de aarde zijn tot nu toe nog steeds niet ontdekt. Grote, zware reuzenplaneten vallen veel meer op. Minstens zo groot als Jupiter, en in veel gevallen een stuk zwaarder. Ze verraden hun aanwezigheid doordat ze met hun zwaartekracht schommelingen veroorzaken in de positie van de ster waar ze omheen draaien. Of, wanneer we toevallig van opzij tegen hun baan aankijken, doordat ze elke omloop voor hun moederster langs bewegen. Tijdens zo’n planeetovergang lijkt de ster daardoor een paar uur lang iets zwakker dan normaal. Beide zoektechnieken zijn vooral gevoelig voor grote, zware planeten in heel kleine omloopbanen. Zulke ‘hete Jupiters’ (ze kunnen temperaturen hebben van meer dan duizend graden) zijn gevonden bij ruwweg één op de vijf zonachtige sterren.
In zo’n stelsel komen waarschijnlijk geen aarde-achtige planeten voor, legt Dominik uit. Zeker niet in de zogeheten ‘bewoonbare zone’ rond de ster, op een afstand waar het niet te heet en niet te koud is, zodat er vloeibaar water kan voorkomen – volgens de meeste astrobiologen een voorwaarde voor de vorming van leven. De reden is dat de hete Jupiters vermoedelijk op veel grotere afstand van de ster ontstonden, en later naar binnen spiraalden. Als er in de binnengebieden van zo’n planetenstelsel al tweelingzusjes van de aarde voorkwamen, zijn die door de zwaartekracht van de migrerende reuzenplaneet uit hun baan geslingerd.
In andere planetenstelsels staan de gevonden reuzenplaneten op grotere afstand, maar vaak bewegen ze dan in langgerekte banen. Ook dan is er weinig ruimte voor een exo-aarde in een stabiele omloopbaan in de bewoonbare zone. Geen wonder dus dat astronomen opgewonden raakten toen een paar weken geleden de eerste echte foto werd gepubliceerd van een ander planetenstelsel, bij de ster HR 8799, op 128 lichtjaar afstand van de zon. Dat bleek namelijk een stelsel te zijn met drie zware planeten in heel wijde banen – een groot uitgevallen kopie van ons eigen zonnestelsel. Alle ruimte dus voor een aarde-achtige planeet op kleinere afstand van de ster.
Maar wie op zoek is naar leven, hoeft zich bij die speurtocht natuurlijk niet te beperken tot aarde-achtige planeten bij zon-achtige sterren. Ook bij zwakke, rode dwergsterretjes (die enorm veel talrijker zijn dan sterren zoals de zon) kunnen planeten voorkomen. Bij zo’n koele dwergster ligt de bewoonbare zone op veel geringere afstand, en een kleine planeet in die zone is makkelijker te vinden: de lichtgewicht moederster wordt sneller aan het schommelen gebracht, en ook de kans op het waarnemen van planeetovergangen is groter. Udry en zijn collega’s ontdekten anderhalf jaar geleden inderdaad een soort ‘superaarde’ (ongeveer vijf keer zo zwaar als onze thuisplaneet) in de bewoonbare zone van de dwergster Gliese 581. Een wereld met een vast oppervlak, waar in principe vloeibaar water zou kunnen voorkomen.
Maar voor de Zwiterse planetenjagers is dat nog lang niet genoeg. Udry: ‘Zelfs als we een planeet vinden die even groot en zwaar is als de aarde, en in precies de goede baan beweegt, dan is nog steeds niet gezegd dat er iets leeft. En dat is de vraag waar het uiteindelijk echt om draait.’ Zelf is hij er ‘sinds zeer jonge leeftijd’ al van overtuigd dat er op tal van plaatsen in het heelal leven voorkomt. ‘Het is een soort geloof,’ geeft hij toe. ‘Ik kan me eenvoudigweg niet voorstellen dat wij zo uniek en speciaal zijn.’ Hij hoopt vurig de ontdekking zelf nog mee te maken. ‘Ik ben inmiddels 47, dus ik durf er niet meer echt op te rekenen, maar ik heb nog wel goede hoop.’
Overigens zien theoretici steeds meer mogelijkheden voor ‘levende planeten’, ook buiten de klassieke bewoonbare zone. Planeten die eigenlijk te ver van hun ster staan, kunnen toch warm gehouden worden door grootschalige vulkanische activiteit. Bevroren superaardes in de buitendelen van een planetenstelsel – grote ijswerelden waarvan er enorm veel in het heelal moeten voorkomen – hebben misschien een ondergrondse oceaan van vloeibaar water, op temperatuur gehouden door de inwendige warmte die nog resteert uit de ontstaansperiode. In zo’n oceaan zouden micro-organismen kunnen leven.Ook op de manen van sommige grote exoplaneten kan leven voorkomen.
Blijft de vraag hoe je de aanwezigheid van leven op een verre exoplaneet kunt aantonen. Het zou natuurlijk mooi zijn als we radioboodschappen opvangen van buitenaardse beschavingen, aldus Udry, maar die kans lijkt wel heel klein. Het ligt veel meer voor de hand dat leven – in welke vorm dan ook – zich verraadt door de samenstelling van de dampkring van de betreffende planeet. Als daar zuurstof, ozon en methaan in voorkomt, kan het eigenlijk niet anders of de planeet moet biologische activiteit vertonen – andere mogelijkheden zijn niet bekend. ‘Als we zoiets vinden, is er vast wel weer iemand die met een alternatieve verklaring komt,’ zegt Dominik, ‘maar voor mij zou er sprake zijn van een extreem sterke aanwijzing.’
De vondst van een tweede aarde zal waarschijnlijk nog een paar jaar op zich laten wachten, maar verrassingen zijn niet uitgesloten. ‘Tot nu toe wordt dit vakgebied gekenmerkt door de ene meevaller na de andere,’ aldus Dominik. Misschien wordt de eerste exo-aarde volgend jaar al ontdekt door de Amerikaanse kunstmaan Kepler, die voorjaar 2009 gelanceerd wordt. En anders door de extreem gevoelige spectrograaf Super-HARPS die Stéphane Udry en zijn collega’s ontwikkelen voor gebruik op de Europese Very Large Telescope in Chili. Maar om daadwerkelijk metingen te verrichten aan de dampkring van zo’n planeet, heb je een compleet nieuwe generatie van instrumenten nodig. Udry: ‘Dat lukt alleen met heel grote telescopen in de ruimte.’
Voor Carsten Dominik zou de ontdekking van buitenaards leven een fantastische belevenis zijn. ‘Toen ik jong was, las ik de boeken van de Duitse popularisator Hoimar von Ditfurth, zoals "Kinder des Weltalls",’ vertelt hij. ‘Daarin legde hij uit dat wij ons bestaan niet los kunnen zien van het heelal, maar dat wij een wezenlijk onderdeel vormen van de evolutie van de kosmos. Dat vind ik een mooie gedachte, die enorm versterkt zou worden als we elders in het heelal ook leven vinden. Dan weet je namelijk zeker dat het leven op aarde geen onwaarschijnlijk toevalsproduct is.’
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
29-01-2009
Exoplaneet wordt elke 111 dagen 'gekookt'
AMSTERDAM - Sterrenkundigen hebben temperatuurmetingen verricht aan een exoplaneet op 190 lichtjaar afstand van de aarde, die elke omloop gedurende enkele uren extreem sterk wordt verhit door zijn moederster.
De planeet, HD 80606b geheten, beweegt in een zeer langgerekte baan met een omlooptijd van 111,4 dagen.
In het verste punt van zijn baan bevindt hij zich op ca. 130 miljoen kilometer afstand van de ster (bijna even ver als de afstand tussen de zon en de aarde); in het binnenste punt van zijn baan bedraagt de afstand slechts 4,5 miljoen kilometer.
Temperatuur
Daar is de baansnelheid ook het hoogst. In minder dan een dag slingert hij zich rond de ster, maar tijdens die periastronpassage neemt de temperatuur enorm snel toe.
Uit de metingen, verricht met de Spitzer Space Telescope door astronomen van de Universiteit van Californië in Santa Cruz, blijkt dat de temperatuur van de planeet in zes uur tijd stijgt van ruim 500 graden tot ruim 1200 graden.
(nu.nl)
Exoplaneet wordt elke 111 dagen 'gekookt'
AMSTERDAM - Sterrenkundigen hebben temperatuurmetingen verricht aan een exoplaneet op 190 lichtjaar afstand van de aarde, die elke omloop gedurende enkele uren extreem sterk wordt verhit door zijn moederster.
De planeet, HD 80606b geheten, beweegt in een zeer langgerekte baan met een omlooptijd van 111,4 dagen.
In het verste punt van zijn baan bevindt hij zich op ca. 130 miljoen kilometer afstand van de ster (bijna even ver als de afstand tussen de zon en de aarde); in het binnenste punt van zijn baan bedraagt de afstand slechts 4,5 miljoen kilometer.
Temperatuur
Daar is de baansnelheid ook het hoogst. In minder dan een dag slingert hij zich rond de ster, maar tijdens die periastronpassage neemt de temperatuur enorm snel toe.
Uit de metingen, verricht met de Spitzer Space Telescope door astronomen van de Universiteit van Californië in Santa Cruz, blijkt dat de temperatuur van de planeet in zes uur tijd stijgt van ruim 500 graden tot ruim 1200 graden.
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
02-02-2009
Spitzer ziet exoplaneet met extreme temperatuurverschillen
Astronomen hebben waarnemingen verricht van een verre exoplaneet die dicht langs de moederster is gescheerd en hierbij enorm in temperatuur is gestegen. De verkregen gegevens zijn in een computersimulatie gestopt, die vervolgens een realistisch model van de atmosfeer heeft gegenereerd. Dit model levert belangrijke aanwijzingen over de atmosferische eigenschappen van de planeet en kan astronomen veel leren over de atmosferische processen bij exoplaneten in het algemeen.
De onderzoekers hebben gebruik gemaakt van de Spitzer Space Telescope om infrarood waarnemingen te verrichten. Deze infraroodemissie is afkomstig van de hitte van de planeet en is enorm toegenomen naarmate de planeet de moederster dicht naderde. In slechts zes uur tijd steeg de temperatuur van 800 naar 1500 graden Kelvin.
De planeet is kwestie staat bekend als HD 80606b en staat op een afstand van 200 lichtjaar. De planeet weegt vier keer zoveel als Jupiter en heeft de meest excentrische (onregelmatige) omloopbaan van alle bekende planeten. Gedurende de omloopperiode van 111,4 dagen bevindt de planeet zich meestal op een relatief comfortabele afstand van 0,8 AU tot de moederster (dit is binnen het zonnestelsel vergelijkbaar met een positie tussen Venus en de aarde). Echter brengt de onregelmatige omloopbaan de planeet soms binnen 0,03 AU van de moederster, waarbij de planeet vlak langs de moederster beweegt en vervolgens weer naar buiten geslingerd wordt. Dit proces duurt minder dan één dag.
Gedurende de kortste afstand tussen de planeet en de moederster is het zonlicht maar liefst 825 keer sterker dan gedurende de verste afstand. Als je boven de wolken van de planeet zou kunnen zweven, zou je de zon steeds sneller en sneller in omvang zien toenemen, totdat deze in helderheid is gestegen met een factor van bijna 1000. De waarnemingen van Spitzer hebben uitgewezen dat de atmosfeer van de planeet zeer snel reageert op warmtewisselingen en zeer snel warmte kan opnemen en uitstoten. Dat betekent dat bij een plotselinge toename in temperatuur de atmosfeer direct reageert, waarbij enorme wereldwijde stormen gegenereerd worden.
Bekijk hier een animatie van de thermische stormen!
Op de onderstaande animatie is de planeet HD8060b zichtbaar. Deze gloeit oranje als gevolg van de enorme hitte. Een extreme storm is zich aan het vormen als reactie op de temperatuur, terwijl het licht van de ster gereflecteerd wordt in de vorm van een blauwe sikkel.
Bron: University of California - Santa Cruz
(Astrostart)
Spitzer ziet exoplaneet met extreme temperatuurverschillen
Astronomen hebben waarnemingen verricht van een verre exoplaneet die dicht langs de moederster is gescheerd en hierbij enorm in temperatuur is gestegen. De verkregen gegevens zijn in een computersimulatie gestopt, die vervolgens een realistisch model van de atmosfeer heeft gegenereerd. Dit model levert belangrijke aanwijzingen over de atmosferische eigenschappen van de planeet en kan astronomen veel leren over de atmosferische processen bij exoplaneten in het algemeen.
De onderzoekers hebben gebruik gemaakt van de Spitzer Space Telescope om infrarood waarnemingen te verrichten. Deze infraroodemissie is afkomstig van de hitte van de planeet en is enorm toegenomen naarmate de planeet de moederster dicht naderde. In slechts zes uur tijd steeg de temperatuur van 800 naar 1500 graden Kelvin.
De planeet is kwestie staat bekend als HD 80606b en staat op een afstand van 200 lichtjaar. De planeet weegt vier keer zoveel als Jupiter en heeft de meest excentrische (onregelmatige) omloopbaan van alle bekende planeten. Gedurende de omloopperiode van 111,4 dagen bevindt de planeet zich meestal op een relatief comfortabele afstand van 0,8 AU tot de moederster (dit is binnen het zonnestelsel vergelijkbaar met een positie tussen Venus en de aarde). Echter brengt de onregelmatige omloopbaan de planeet soms binnen 0,03 AU van de moederster, waarbij de planeet vlak langs de moederster beweegt en vervolgens weer naar buiten geslingerd wordt. Dit proces duurt minder dan één dag.
Gedurende de kortste afstand tussen de planeet en de moederster is het zonlicht maar liefst 825 keer sterker dan gedurende de verste afstand. Als je boven de wolken van de planeet zou kunnen zweven, zou je de zon steeds sneller en sneller in omvang zien toenemen, totdat deze in helderheid is gestegen met een factor van bijna 1000. De waarnemingen van Spitzer hebben uitgewezen dat de atmosfeer van de planeet zeer snel reageert op warmtewisselingen en zeer snel warmte kan opnemen en uitstoten. Dat betekent dat bij een plotselinge toename in temperatuur de atmosfeer direct reageert, waarbij enorme wereldwijde stormen gegenereerd worden.
Bekijk hier een animatie van de thermische stormen!
Op de onderstaande animatie is de planeet HD8060b zichtbaar. Deze gloeit oranje als gevolg van de enorme hitte. Een extreme storm is zich aan het vormen als reactie op de temperatuur, terwijl het licht van de ster gereflecteerd wordt in de vorm van een blauwe sikkel.
Bron: University of California - Santa Cruz
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-02-2009
Kleinste exoplaneet ooit ontdekt
De Franse ruimtetelescoop COROT heeft een rotsachtige exoplaneet ontdekt, de kleinste die ooit buiten ons zonnestelsel is aangetroffen. De opmerkelijke planeet is slechts twee keer zo groot als de aarde en draait rondom een zonachtige ster. De planeet draait in slechts 20 uur rondom de moederster en heeft daarmee één van de kortste omloopbanen van alle exoplaneten. Als gevolg hiervan bedraagt de temperatuur op de planeet ongeveer 1000 tot 1500 graden Celsius!
Op dit moment zijn ongeveer 330 exoplaneten bekend, waarvan het merendeel bestaat uit grote gasplaneten, vergelijkbaar met Jupiter of Neptunus in ons zonnestelsel. De nieuwe exoplaneet, COROT-Exo-7b, is echter radicaal anders dan de meeste exoplaneten. De diameter van de planeet bedraagt minder dan het dubbele van de diameter van de aarde. Daarnaast is de planeet waarschijnlijk van rotsachtige aard, waarbij het oppervlak (als gevolg van de verschroeiende hitte) één enorme oceaan van lava zal vormen.
Er bestaat echter een kans dat de planeet tot een andere klasse behoort, namelijk die van de extreem waterrijke rotsplaneten. In dat geval zal de lava-oceaan omhuld zijn met een dikke deken van waterdamp. Aangezien water een krachtig broeikasgas is, zou dat betekenen dat de temperatuur op COROT-Exo-7b nog veel hoger zal uitvallen – wellicht 2000 graden of meer. Er bestaat dus een kans dat de planeet werkelijk een super-Venus zal zijn, een ware kosmische hellezee.
Slechts zeer weinig exoplaneten hebben een massa die vergelijkbaar is met die van de rotsplaneten in het zonnestelsel: Mercurius, Venus, de aarde en Mars. Dat komt doordat rotsachtige planeten zeer moeilijk te detecteren zijn, gezien hun geringe grootte. De meeste methodes die gebruikt worden zijn indirecte methodes, waarbij slechts de massa en omloopbaan van de planeet vastgesteld kan worden.
COROT is echter ontworpen om planeten te ontdekken die voor hun moederster langs trekken. Deze zogenaamde overgangsplaneten doen het licht van de moederster periodiek afzwakken, hoewel in zeer geringe mate. De gevoelige “ogen” van COROT bespeuren dit echter direct en resulteren zelfs in het vaststellen van de omvang van een ontdekte exoplaneet.
De inwendige structuur van COROT-Exo-7b is voorlopig raadselachtig. In het meest waarschijnlijke geval gaat het om een soort gesmolten super-Mercurius, een rotsachtige wereld die is opgebouwd uit silicaten. Er bestaat echter een kans dat de planeet tot dezelfde categorie behoort als de ijsplaneten en oceaanplaneten. Dit soort planeten hebben een rotsachtige kern, maar een enorme mantel van water in de algemene zin van het woord. De meeste waterplaneten zullen ijsplaneten zijn, aangezien de temperatuur op kortere afstand van de moederster de vorming van waterplaneten zal verhinderen.
IJsplaneten zouden echter kunnen migreren richting de moederster, waarbij oceaanwerelden gevormd worden. Dit soort werelden bestaan voor het grootste deel uit een enorme, vrijwel bodemloze oceaan van duizenden kilometers diep, welke de gehele planeet bedekken. Als een dergelijke wereld nog verder zal migreren, zal deze uiteindelijk verworden tot een stoomplaneet, waarbij een gesmolten kern omringd wordt door een gigantische wolk van stoom en superkritisch water.
Bron: European Space Agency
(Astrostart)
Kleinste exoplaneet ooit ontdekt
De Franse ruimtetelescoop COROT heeft een rotsachtige exoplaneet ontdekt, de kleinste die ooit buiten ons zonnestelsel is aangetroffen. De opmerkelijke planeet is slechts twee keer zo groot als de aarde en draait rondom een zonachtige ster. De planeet draait in slechts 20 uur rondom de moederster en heeft daarmee één van de kortste omloopbanen van alle exoplaneten. Als gevolg hiervan bedraagt de temperatuur op de planeet ongeveer 1000 tot 1500 graden Celsius!
Op dit moment zijn ongeveer 330 exoplaneten bekend, waarvan het merendeel bestaat uit grote gasplaneten, vergelijkbaar met Jupiter of Neptunus in ons zonnestelsel. De nieuwe exoplaneet, COROT-Exo-7b, is echter radicaal anders dan de meeste exoplaneten. De diameter van de planeet bedraagt minder dan het dubbele van de diameter van de aarde. Daarnaast is de planeet waarschijnlijk van rotsachtige aard, waarbij het oppervlak (als gevolg van de verschroeiende hitte) één enorme oceaan van lava zal vormen.
Er bestaat echter een kans dat de planeet tot een andere klasse behoort, namelijk die van de extreem waterrijke rotsplaneten. In dat geval zal de lava-oceaan omhuld zijn met een dikke deken van waterdamp. Aangezien water een krachtig broeikasgas is, zou dat betekenen dat de temperatuur op COROT-Exo-7b nog veel hoger zal uitvallen – wellicht 2000 graden of meer. Er bestaat dus een kans dat de planeet werkelijk een super-Venus zal zijn, een ware kosmische hellezee.
Slechts zeer weinig exoplaneten hebben een massa die vergelijkbaar is met die van de rotsplaneten in het zonnestelsel: Mercurius, Venus, de aarde en Mars. Dat komt doordat rotsachtige planeten zeer moeilijk te detecteren zijn, gezien hun geringe grootte. De meeste methodes die gebruikt worden zijn indirecte methodes, waarbij slechts de massa en omloopbaan van de planeet vastgesteld kan worden.
COROT is echter ontworpen om planeten te ontdekken die voor hun moederster langs trekken. Deze zogenaamde overgangsplaneten doen het licht van de moederster periodiek afzwakken, hoewel in zeer geringe mate. De gevoelige “ogen” van COROT bespeuren dit echter direct en resulteren zelfs in het vaststellen van de omvang van een ontdekte exoplaneet.
De inwendige structuur van COROT-Exo-7b is voorlopig raadselachtig. In het meest waarschijnlijke geval gaat het om een soort gesmolten super-Mercurius, een rotsachtige wereld die is opgebouwd uit silicaten. Er bestaat echter een kans dat de planeet tot dezelfde categorie behoort als de ijsplaneten en oceaanplaneten. Dit soort planeten hebben een rotsachtige kern, maar een enorme mantel van water in de algemene zin van het woord. De meeste waterplaneten zullen ijsplaneten zijn, aangezien de temperatuur op kortere afstand van de moederster de vorming van waterplaneten zal verhinderen.
IJsplaneten zouden echter kunnen migreren richting de moederster, waarbij oceaanwerelden gevormd worden. Dit soort werelden bestaan voor het grootste deel uit een enorme, vrijwel bodemloze oceaan van duizenden kilometers diep, welke de gehele planeet bedekken. Als een dergelijke wereld nog verder zal migreren, zal deze uiteindelijk verworden tot een stoomplaneet, waarbij een gesmolten kern omringd wordt door een gigantische wolk van stoom en superkritisch water.
Bron: European Space Agency
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-02-2009
'Op duizenden planeten bestaat buitenaards leven'
Ierse wetenschappers hebben berekend dat op 37.964 planeten in de Melkweg buitenaardse, intelligente wezens zouden kunnen leven.
Op de planeten zouden talloze 'aliens'
Dat melden diverse Britse media. Volgens de BBC is het werk gepubliceerd in het tijdschrift International Journal of Astrobiology.
De Ierse Astrobioloog Duncan Forgan, werkzaam aan de The Royal Observatory in Edinburgh, maakte een computerprogramma dat alle gegevens van 330 planeten onderzocht op geschiktheid voor 'intelligent leven'.
Leefbaarheid
Het programma heeft rekening gehouden met factoren als temperatuur, de beschikbaarheid van water en mineralen.
Volgens Forgan gaat het niet om klein leven, zoals amoebes, maar om soorten minstens zo ontwikkeld als de mens.
Contact
De Ier gelooft dat het nog zeker 300 jaar duurt voordat de mens contact zal maken met het de ruimtewezens.
Veel van de planeten die de wetenschappers hebben bestudeerd zijn veel ouder dan de aarde en op basis daarvan beweert Forgan dat de beschavingen daar 'nog geavanceerder zijn'.
Vorig jaar constateerden Amerikaanse wetenschappers nog dat er leven mogelijk is op honderden planeten.
Door Maartje Willems
(Elsevier)
'Op duizenden planeten bestaat buitenaards leven'
Ierse wetenschappers hebben berekend dat op 37.964 planeten in de Melkweg buitenaardse, intelligente wezens zouden kunnen leven.
Op de planeten zouden talloze 'aliens'
Dat melden diverse Britse media. Volgens de BBC is het werk gepubliceerd in het tijdschrift International Journal of Astrobiology.
De Ierse Astrobioloog Duncan Forgan, werkzaam aan de The Royal Observatory in Edinburgh, maakte een computerprogramma dat alle gegevens van 330 planeten onderzocht op geschiktheid voor 'intelligent leven'.
Leefbaarheid
Het programma heeft rekening gehouden met factoren als temperatuur, de beschikbaarheid van water en mineralen.
Volgens Forgan gaat het niet om klein leven, zoals amoebes, maar om soorten minstens zo ontwikkeld als de mens.
Contact
De Ier gelooft dat het nog zeker 300 jaar duurt voordat de mens contact zal maken met het de ruimtewezens.
Veel van de planeten die de wetenschappers hebben bestudeerd zijn veel ouder dan de aarde en op basis daarvan beweert Forgan dat de beschavingen daar 'nog geavanceerder zijn'.
Vorig jaar constateerden Amerikaanse wetenschappers nog dat er leven mogelijk is op honderden planeten.
Door Maartje Willems
(Elsevier)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ik zit me af te vragen:
Ons zonne stelsel heeft manen. Onze planeet heeft levenscondities gekregen door middel van onze maan. Ik ga er van uit dat dit ook op andere planeten een voorwaarde moet zijn.
Zelfs op de manen an sich zou ook leven mogelijk zijn, wie weet zit het meeste leven wel op manen in plaats van op de exoplaneten zelf.
Ons zonne stelsel heeft manen. Onze planeet heeft levenscondities gekregen door middel van onze maan. Ik ga er van uit dat dit ook op andere planeten een voorwaarde moet zijn.
Zelfs op de manen an sich zou ook leven mogelijk zijn, wie weet zit het meeste leven wel op manen in plaats van op de exoplaneten zelf.
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Kepler Missie Wikipediaquote:Kepler-satelliet jaagt op exo-aardes
De Amerikaanse Kepler-satelliet die in de nacht van 5 op 6 maart gelanceerd wordt, moet binnen een paar jaar tientallen tweelingzusjes van de aarde vinden.
Exoplaneten – planeten bij andere sterren dan de zon – zijn niet direct waarneembaar, maar wanneer je hun baan van opzij ziet, houden ze elke omloop een paar uur lang een heel klein beetje licht van hun moederster tegen. Kepler gaat jacht maken op zulke planeetovergangen.
De satelliet, gebouwd door Ball Aerospace & Technologies Corp. in Boulder, heeft een groothoektelescoop aan boord met een middellijn van 95 cm en een beeldveld van 105 vierkante graden. In het brandvlak bevindt zich een matrix van 42 ccd-detectoren. Elke ccd meet 50 x 25 mm en bevat 2200 x 1024 pixels van 27 micrometer groot. De ccd’s worden elke drie seconden uitgelezen. Gedurende steeds dertig minuten worden de signalen bij elkaar opgeteld. Op die manier houdt Kepler continu de helderheid van zo’n honderdduizend sterren in het oog.
Dankzij zijn hoge richtnauwkeurigheid, zeer gevoelige detectoren en ruisarme elektronica is Kepler in staat om helderheidsvariaties van een vijftigste promille op het spoor te komen. Dat betekent dat een planeet zo groot als de aarde in een baan rond een ster zoals de zon gemakkelijk gevonden moet kunnen worden. Als zo’n planeet in een aarde-achtige baan beweegt, is er 0,5 procent kans op een baanoriëntatie die tot waarneembare overgangen leidt. Volgens optimistische schattingen ontdekt Kepler misschien wel een paar honderd exo-aardes.
Wetenschappelijk projectleider William Borucki van Nasa’s Ames Research Center kwam in 1984 al met het idee voor Kepler. Eind 2001 kreeg het project groen licht van Nasa. De 1040 kg zware ruimtetelescoop wordt met behulp van een Delta II-raket in een baan om de zon gebracht met een omlooptijd van 372,5 dagen. De geplande operationele levensduur is 3,5 jaar en de kosten van het project bedragen vijfhonderd miljoen dollar.
Kepler site van NASA
Kepler op planetenjacht
Kepler to seek other earths
Aftellen
06-03-2009
Bestaat er leven op Ceres?
Astrobiologen hopen ooit buitenaards leven te vinden, misschien zelfs in onze eigen kosmische achtertuin, het zonnestelsel. De inspanningen van de astrobiologen richten zich meestal op werelden zoals Mars of ijsmanen zoals Europa. Er bestaan echter andere, minder conventionele, locaties in het zonnestelsels waar wellicht leven zou kunnen bestaan. De astrobioloog Joop Houtkooper is met een theorie gekomen waarin de dwergplaneet en asteroïde Ceres beschouwd wordt als een potentiële thuishaven voor buitenaards leven.
Ceres is ontdekt in 1801 en werd aanvankelijk beschouwd als een planeet. Later is ontdekt dat Ceres simpelweg het grootste lid is van een hele familie van objecten, die asteroïden genoemd werden. In 2006 werd Ceres echter gepromoveerd tot dwergplaneet, samen met enkele soortgelijke objecten die op veel grotere afstand staan en behoren tot een andere familie van objecten, de zogenaamde TNO’s (Trans-Neptunische Objecten).
De theorie komt voort uit een hypothese die stelt dat Ceres (in tegenstelling tot de meeste asteroïden) deels uit ijs bestaat. Er zijn aanwijzingen dat Ceres nog steeds warm is van binnen, zodat een groot deel van het ijs in vloeibare vorm zal voorkomen. Het totale volume van dit water zou mogelijk 40 keer groter kunnen zijn dan dat van alle aardse oceanen bij elkaar.
Door dit gegeven werd Houtkooper herinnerd aan een theorie over het ontstaan van het leven, waarin gesteld wordt dat organismen tot ontwikkeling zijn gekomen nabij hydrothermische schoorstenen, die aangetroffen worden op de bodem van de oceanen. Deze schoorstenen spuwen heet water en allerlei chemicaliën de oceaan in, waarbij een voedingsbodem gevormd wordt voor allerlei exotische levensvormen. Hydrothermische schoorstenen worden ook vermoed bij ijzige manen van reuzenplaneten, die onder invloed van getijdenkrachten gekneed worden en hierbij gaan opwarmen. Zo ontstaan ondergrondse oceanen en geologische activiteiten die mogelijk kunnen leiden tot een levensvatbare biosfeer. Europa en Ganymedes vormen de beste voorbeelden van dit soort werelden.
In de vroege geschiedenis van het zonnestelsel bestond er een periode dat het Late Zware Bombardement wordt genoemd, waarbij de binnenplaneten geteisterd werden door cataclysmische inslagen van asteroïden en (in mindere mate) kometen. Als bij het aanvangen van deze periode al leven op aarde is geweest, zou het leven vrijwel zeker vernietigd zijn en gedwongen zijn opnieuw te beginnen.
Merkwaardig genoeg lijkt Ceres vrijwel uitgeschonden uit de strijd te zijn gekomen. Als Ceres gebombardeerd zou zijn, zou de watermantel hierbij compleet en definitief verdampt zijn. Als gevolg hiervan zou de zwaartekracht van de rotsachtige kern te laag zijn geworden om deze watermassa weer terug te vangen. Dit is vermoedelijk gebeurd bij de asteroide Vesta, die een extreem grote inslagkrater heeft en gortdroog is.
Er is dus bewijs dat Ceres (als één van de weinige objecten in het binnen-zonnestelsel) vrijwel onaangetast is door het Late Grote Bombardement en een voorbeeld vormt van de omstandigheden in het zonnestelsel vóór deze gewelddadige periode. Dat zou dan weer resulteren in een “natte” Ceres, waarbij de dwergplaneet nog steeds een levensvatbare oceaan zou kunnen herbergen, welke gevormd is gedurende de vroegste dagen van het zonnestelsel.
Dit lijdt tot een interessante hypothese: als de aarde is gesteriliseerd door een serie van kolossale inslagen, terwijl op Ceres leven is ontstaan dat het geweld heeft overleeft, zou Ceres onze aarde dan kunnen hebben “ingezaaid” met leven, via rotsfragmenten die zijn weggeslagen van Ceres en op aarde zijn neergedaald? Zijn alle organismen op aarde, inclusief mensen, afstammelingen van Ceres? Hoewel dit idee hoogst speculatief is, kreeg Houtkooper de motivatie om dit idee verder uit te werken.
Houtkooper heeft gekeken naar verschillende objecten in het zonnestelsel die oceanen hebben, of ooit gehad hebben. De planeet Venus had vermoedelijk een oceaan gedurende diens vroege geschiedenis, maar deze is relatief snel verdwenen. Bovendien zorgt de relatief grote massa van deze planeet ervoor dat een rotsfragment niet zomaar weggeschoten kan worden: de hoeveelheid energie die hiervoor noodzakelijk is, zou zeer ongunstig zijn voor levende wezens binnen deze rotsen. Objecten zoals Ceres hebben echter veel lagere ontsnappingssnelheden, zodat rotsfragmenten veel gemakkelijker weggeslingerd kunnen worden.
Houtkooper heeft vervolgens de omloopbanen berekend van de kandidaat-planeten, -manen en –asteroïden, om te zien welke de beste posities bereiken om de aarde succesvol in te zaaien met weggeslagen materiaal, zonder hierbij onderschept te worden door andere objecten. Ceres is als “winnaar” uit deze berekeningen gekomen en is feitelijk “als beste getest”.
Tot slot heeft Houtkooper bepaald hoe waarschijnlijk het is dat levende wezens vandaag de dag de oceanen van Ceres bevolken. Het zou hierbij kunnen gaan om levende wezens die gebruik maken van waterstofperoxide als energievoorziening, hoewel de aanwezigheid van waterstofperoxide momenteel niet is vastgesteld op Ceres (maar ook niet uitgesloten kan worden).
Het idee dat de aarde ooit “besmet” is door leven van Ceres, en dat de afstammelingen onze moederplaneet nog steeds bevolken, is hoogst fascinerend. Houtkooper heeft echter toegegeven dat zijn “theorie” meer science fiction is dan science fact, totdat solide bewijs kan worden geleverd. Dit is lastig te verkrijgen, aangezien Ceres en kleine en verre wereld is. Zelfs de beste opnames laten weinig detail zien, en onthullen slechts enkele oppervlaktedetails. Spectrale analyses laten de aanwezigheid zien van klei-achtige mineralen, terwijl de afgeplatte vorm van Ceres overeen komt met hetgeen je mag verwachten van een rotsachtige kern met een mantel van waterijs. Ceres lijkt in één opzicht op de overige dwergplaneten: het zit vol met geheimen en mysteries.
Gelukkig zal dit snel veranderen, dankzij NASA’s Dawn-missie. Deze sonde is gelanceerd in 2007 en zal in 2015 arriveren bij Ceres. Vanaf dat moment zullen de geheimen van deze mysterieuze wereld langzaam ontsluierd worden. Wie weet zal Dawn foto’s maken van geisers van water die vanaf het oppervlak uitbarsten, ongeveer zoals bij Enceladus het geval is. In dat geval zal het science fiction verhaal van Houtkooper plots waarschijnlijker zijn geworden.
Bron: Astrobiology Magazine
(Astrostart)
[ Bericht 43% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 08-03-2009 00:37:26 ]
Bestaat er leven op Ceres?
Astrobiologen hopen ooit buitenaards leven te vinden, misschien zelfs in onze eigen kosmische achtertuin, het zonnestelsel. De inspanningen van de astrobiologen richten zich meestal op werelden zoals Mars of ijsmanen zoals Europa. Er bestaan echter andere, minder conventionele, locaties in het zonnestelsels waar wellicht leven zou kunnen bestaan. De astrobioloog Joop Houtkooper is met een theorie gekomen waarin de dwergplaneet en asteroïde Ceres beschouwd wordt als een potentiële thuishaven voor buitenaards leven.
Ceres is ontdekt in 1801 en werd aanvankelijk beschouwd als een planeet. Later is ontdekt dat Ceres simpelweg het grootste lid is van een hele familie van objecten, die asteroïden genoemd werden. In 2006 werd Ceres echter gepromoveerd tot dwergplaneet, samen met enkele soortgelijke objecten die op veel grotere afstand staan en behoren tot een andere familie van objecten, de zogenaamde TNO’s (Trans-Neptunische Objecten).
De theorie komt voort uit een hypothese die stelt dat Ceres (in tegenstelling tot de meeste asteroïden) deels uit ijs bestaat. Er zijn aanwijzingen dat Ceres nog steeds warm is van binnen, zodat een groot deel van het ijs in vloeibare vorm zal voorkomen. Het totale volume van dit water zou mogelijk 40 keer groter kunnen zijn dan dat van alle aardse oceanen bij elkaar.
Door dit gegeven werd Houtkooper herinnerd aan een theorie over het ontstaan van het leven, waarin gesteld wordt dat organismen tot ontwikkeling zijn gekomen nabij hydrothermische schoorstenen, die aangetroffen worden op de bodem van de oceanen. Deze schoorstenen spuwen heet water en allerlei chemicaliën de oceaan in, waarbij een voedingsbodem gevormd wordt voor allerlei exotische levensvormen. Hydrothermische schoorstenen worden ook vermoed bij ijzige manen van reuzenplaneten, die onder invloed van getijdenkrachten gekneed worden en hierbij gaan opwarmen. Zo ontstaan ondergrondse oceanen en geologische activiteiten die mogelijk kunnen leiden tot een levensvatbare biosfeer. Europa en Ganymedes vormen de beste voorbeelden van dit soort werelden.
In de vroege geschiedenis van het zonnestelsel bestond er een periode dat het Late Zware Bombardement wordt genoemd, waarbij de binnenplaneten geteisterd werden door cataclysmische inslagen van asteroïden en (in mindere mate) kometen. Als bij het aanvangen van deze periode al leven op aarde is geweest, zou het leven vrijwel zeker vernietigd zijn en gedwongen zijn opnieuw te beginnen.
Merkwaardig genoeg lijkt Ceres vrijwel uitgeschonden uit de strijd te zijn gekomen. Als Ceres gebombardeerd zou zijn, zou de watermantel hierbij compleet en definitief verdampt zijn. Als gevolg hiervan zou de zwaartekracht van de rotsachtige kern te laag zijn geworden om deze watermassa weer terug te vangen. Dit is vermoedelijk gebeurd bij de asteroide Vesta, die een extreem grote inslagkrater heeft en gortdroog is.
Er is dus bewijs dat Ceres (als één van de weinige objecten in het binnen-zonnestelsel) vrijwel onaangetast is door het Late Grote Bombardement en een voorbeeld vormt van de omstandigheden in het zonnestelsel vóór deze gewelddadige periode. Dat zou dan weer resulteren in een “natte” Ceres, waarbij de dwergplaneet nog steeds een levensvatbare oceaan zou kunnen herbergen, welke gevormd is gedurende de vroegste dagen van het zonnestelsel.
Dit lijdt tot een interessante hypothese: als de aarde is gesteriliseerd door een serie van kolossale inslagen, terwijl op Ceres leven is ontstaan dat het geweld heeft overleeft, zou Ceres onze aarde dan kunnen hebben “ingezaaid” met leven, via rotsfragmenten die zijn weggeslagen van Ceres en op aarde zijn neergedaald? Zijn alle organismen op aarde, inclusief mensen, afstammelingen van Ceres? Hoewel dit idee hoogst speculatief is, kreeg Houtkooper de motivatie om dit idee verder uit te werken.
Houtkooper heeft gekeken naar verschillende objecten in het zonnestelsel die oceanen hebben, of ooit gehad hebben. De planeet Venus had vermoedelijk een oceaan gedurende diens vroege geschiedenis, maar deze is relatief snel verdwenen. Bovendien zorgt de relatief grote massa van deze planeet ervoor dat een rotsfragment niet zomaar weggeschoten kan worden: de hoeveelheid energie die hiervoor noodzakelijk is, zou zeer ongunstig zijn voor levende wezens binnen deze rotsen. Objecten zoals Ceres hebben echter veel lagere ontsnappingssnelheden, zodat rotsfragmenten veel gemakkelijker weggeslingerd kunnen worden.
Houtkooper heeft vervolgens de omloopbanen berekend van de kandidaat-planeten, -manen en –asteroïden, om te zien welke de beste posities bereiken om de aarde succesvol in te zaaien met weggeslagen materiaal, zonder hierbij onderschept te worden door andere objecten. Ceres is als “winnaar” uit deze berekeningen gekomen en is feitelijk “als beste getest”.
Tot slot heeft Houtkooper bepaald hoe waarschijnlijk het is dat levende wezens vandaag de dag de oceanen van Ceres bevolken. Het zou hierbij kunnen gaan om levende wezens die gebruik maken van waterstofperoxide als energievoorziening, hoewel de aanwezigheid van waterstofperoxide momenteel niet is vastgesteld op Ceres (maar ook niet uitgesloten kan worden).
Het idee dat de aarde ooit “besmet” is door leven van Ceres, en dat de afstammelingen onze moederplaneet nog steeds bevolken, is hoogst fascinerend. Houtkooper heeft echter toegegeven dat zijn “theorie” meer science fiction is dan science fact, totdat solide bewijs kan worden geleverd. Dit is lastig te verkrijgen, aangezien Ceres en kleine en verre wereld is. Zelfs de beste opnames laten weinig detail zien, en onthullen slechts enkele oppervlaktedetails. Spectrale analyses laten de aanwezigheid zien van klei-achtige mineralen, terwijl de afgeplatte vorm van Ceres overeen komt met hetgeen je mag verwachten van een rotsachtige kern met een mantel van waterijs. Ceres lijkt in één opzicht op de overige dwergplaneten: het zit vol met geheimen en mysteries.
Gelukkig zal dit snel veranderen, dankzij NASA’s Dawn-missie. Deze sonde is gelanceerd in 2007 en zal in 2015 arriveren bij Ceres. Vanaf dat moment zullen de geheimen van deze mysterieuze wereld langzaam ontsluierd worden. Wie weet zal Dawn foto’s maken van geisers van water die vanaf het oppervlak uitbarsten, ongeveer zoals bij Enceladus het geval is. In dat geval zal het science fiction verhaal van Houtkooper plots waarschijnlijker zijn geworden.
Bron: Astrobiology Magazine
(Astrostart)
[ Bericht 43% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 08-03-2009 00:37:26 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
19-03-2009
Het opsporen van 'tweeling-aardes' zal niet meevallen
Tweeling-aardes: moeilijk aantoonbaar?
Het moment dat sterrenkundigen planeten ter grootte van onze aarde gaan ontdekken, komt steeds dichterbij. Wellicht dat de recent gelanceerde Kepler-satelliet binnen enkele jaren al beet heeft. Maar aantonen dat zo'n planeet leefbaar is en een atmosfeer heeft als de onze, zal veel moeilijker zijn.
Volgens Amerikaanse onderzoekers zal zelfs de grote James Webb Space Telescope (JWST), die in 2013 gelanceerd zal worden, de grootst mogelijk moeite hebben om bij zo'n planeet gassen als ozon en methaan te detecteren die een biologische oorsprong kunnen hebben.
De atmosfeer van een planeet bij een andere ster laat zich alleen bestuderen als die planeet vanaf de aarde gezien bij elke omloop vóór zijn moederster langs beweegt. Dan absorberen de atmosferische gassen namelijk een klein beetje licht van
de ster, waarbij elk gas een specifieke 'vingerafdruk' in het kleurenspectrum van de ster achterlaat. Om de samenstelling van de atmosfeer te kunnen bepalen, zal de JWST honderden van die 'planeetovergangen' moeten waarnemen. En dan nog is er alleen bij de dichtstbijzijnde aarde-achtige planeten kans van slagen.
Waarschijnlijk zal het dus nog vele jaren duren voordat er uitsluitsel kan worden gegeven over het bestaan van 'tweeling-aardes'.
(allesoversterrenkunde)
Het opsporen van 'tweeling-aardes' zal niet meevallen
Tweeling-aardes: moeilijk aantoonbaar?
Het moment dat sterrenkundigen planeten ter grootte van onze aarde gaan ontdekken, komt steeds dichterbij. Wellicht dat de recent gelanceerde Kepler-satelliet binnen enkele jaren al beet heeft. Maar aantonen dat zo'n planeet leefbaar is en een atmosfeer heeft als de onze, zal veel moeilijker zijn.
Volgens Amerikaanse onderzoekers zal zelfs de grote James Webb Space Telescope (JWST), die in 2013 gelanceerd zal worden, de grootst mogelijk moeite hebben om bij zo'n planeet gassen als ozon en methaan te detecteren die een biologische oorsprong kunnen hebben.
De atmosfeer van een planeet bij een andere ster laat zich alleen bestuderen als die planeet vanaf de aarde gezien bij elke omloop vóór zijn moederster langs beweegt. Dan absorberen de atmosferische gassen namelijk een klein beetje licht van
de ster, waarbij elk gas een specifieke 'vingerafdruk' in het kleurenspectrum van de ster achterlaat. Om de samenstelling van de atmosfeer te kunnen bepalen, zal de JWST honderden van die 'planeetovergangen' moeten waarnemen. En dan nog is er alleen bij de dichtstbijzijnde aarde-achtige planeten kans van slagen.
Waarschijnlijk zal het dus nog vele jaren duren voordat er uitsluitsel kan worden gegeven over het bestaan van 'tweeling-aardes'.
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-04-2009
Exoplaneet met terugwerkende kracht ontdekt
Een krachtige en recent verbeterde techniek voor het verwerken van foto's zou kunnen leiden tot de ontdekking van vele exoplaneten, waarvan het bestaan verborgen ligt in archiefgegevens die de laatste tien jaar vergaard zijn door de Hubble-ruimtetelescoop. Een Canadese sterrenkundige heeft deze nieuwe strategie voor het jagen naar planeten gedemonstreerd met de ontdekking van een exoplaneet, waarvan het bestaan is vastgesteld door het analyseren van opnames die in 1998 door Hubble zijn gemaakt.
De planeet weegt ongeveer zeven keer meer dan Jupiter en is eerder ontdekt in 2007 en 2008 door de Keck- en Gemini North-telescopen. Nu heeft men ontdekt dat het bewijs voor het bestaan van deze planeet al in 1998 verkregen is door Hubble, maar dat de planeet destijds over het hoofd is gezien. De planeet maakt deel uit van een familie van drie reuzenplaneten die hun rondjes draaien rond de stoffige, jonge ster HR 8799 - op een afstand van 130 lichtjaar vanaf de aarde.
De "herontdekking" met terugwerkende kracht laat zien dat de archiefgegevens van Hubble een rijke schatkamer voor het vinden van exoplaneten vormen, mits de opnames geanalyseerd worden met de meest recente en geavanceerde hedendaagse technieken. Daarnaast levert het belangrijke nieuwe gegevens over de omloopbaan van de planeet in kwestie. De planeet draait namelijk op relatief grote afstand tot de moederster en heeft ongeveer 400 jaar nodig voor één omloop. Dat betekent dat een goede bepaling van de omloopbaan een langdurige zaak is. Nu hebben de tien jaar oude Hubble-gegevens geleidt tot een veel betere benadering van deze omloopbaan
De Hubble-gegevens hebben daarnaast geleidt tot nieuwe inzichten in de fysieke eigenschappen van de planeet. Dat komt doordat de camera waarmee de opnames zijn gemaakt (NICMOS) gevoelig is voor nabij-infrarode golflengten, welke geblokkeerd worden door de aardse atmosfeer. Zo heeft men absorptiesignalen van waterdamp gedetecteerd. Het analyseren van de eigenschappen van deze waterdamp kan leiden tot belangrijke informatie over de temperatuur, luchtdruk en wolkendek van de buitenste planeet van het HR 8799-stelsel.
Bron: Hubble Space Telescope
(Astrostart)
Exoplaneet met terugwerkende kracht ontdekt
Een krachtige en recent verbeterde techniek voor het verwerken van foto's zou kunnen leiden tot de ontdekking van vele exoplaneten, waarvan het bestaan verborgen ligt in archiefgegevens die de laatste tien jaar vergaard zijn door de Hubble-ruimtetelescoop. Een Canadese sterrenkundige heeft deze nieuwe strategie voor het jagen naar planeten gedemonstreerd met de ontdekking van een exoplaneet, waarvan het bestaan is vastgesteld door het analyseren van opnames die in 1998 door Hubble zijn gemaakt.
De planeet weegt ongeveer zeven keer meer dan Jupiter en is eerder ontdekt in 2007 en 2008 door de Keck- en Gemini North-telescopen. Nu heeft men ontdekt dat het bewijs voor het bestaan van deze planeet al in 1998 verkregen is door Hubble, maar dat de planeet destijds over het hoofd is gezien. De planeet maakt deel uit van een familie van drie reuzenplaneten die hun rondjes draaien rond de stoffige, jonge ster HR 8799 - op een afstand van 130 lichtjaar vanaf de aarde.
De "herontdekking" met terugwerkende kracht laat zien dat de archiefgegevens van Hubble een rijke schatkamer voor het vinden van exoplaneten vormen, mits de opnames geanalyseerd worden met de meest recente en geavanceerde hedendaagse technieken. Daarnaast levert het belangrijke nieuwe gegevens over de omloopbaan van de planeet in kwestie. De planeet draait namelijk op relatief grote afstand tot de moederster en heeft ongeveer 400 jaar nodig voor één omloop. Dat betekent dat een goede bepaling van de omloopbaan een langdurige zaak is. Nu hebben de tien jaar oude Hubble-gegevens geleidt tot een veel betere benadering van deze omloopbaan
De Hubble-gegevens hebben daarnaast geleidt tot nieuwe inzichten in de fysieke eigenschappen van de planeet. Dat komt doordat de camera waarmee de opnames zijn gemaakt (NICMOS) gevoelig is voor nabij-infrarode golflengten, welke geblokkeerd worden door de aardse atmosfeer. Zo heeft men absorptiesignalen van waterdamp gedetecteerd. Het analyseren van de eigenschappen van deze waterdamp kan leiden tot belangrijke informatie over de temperatuur, luchtdruk en wolkendek van de buitenste planeet van het HR 8799-stelsel.
Bron: Hubble Space Telescope
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-04-2009
Keplersatelliet ziet voor het eerst sterren
AMSTERDAM - NASA's ruimtetelescoop Kepler, die de komende jaren jacht gaat maken op aarde-achtige planeten bij andere sterren, heeft sinds dinsdagnacht een vrij uitzicht op het heelal.
De ovale stofkap van de telescoop, met afmetingen van 1,7 bij 1,3 meter, is in de nacht van 7 op 8 april met succes afgestoten.
De stofkap moest de gevoelige optiek en elektronica beschermen tijdens de lancering van de ruimtesonde, op 6 maart.
Helderheid
Kepler gaat van honderdduizend sterren nauwkeurig de helderheid in het oog houden. Op die manier kunnen zogeheten planeetovergangen worden ontdekt: minieme helderheidsvariaties die ontstaan wanneer een planeet - gezien vanuit de omgeving van de aarde - precies voor zijn moederster langsbeweegt.
De komende weken zullen de detectoren van de Kepler-telescoop nauwkeurig gekalibreerd worden. Daarna gaan de wetenschappelijke waarnemingen van start.
(nu.nl)
Keplersatelliet ziet voor het eerst sterren
AMSTERDAM - NASA's ruimtetelescoop Kepler, die de komende jaren jacht gaat maken op aarde-achtige planeten bij andere sterren, heeft sinds dinsdagnacht een vrij uitzicht op het heelal.
De ovale stofkap van de telescoop, met afmetingen van 1,7 bij 1,3 meter, is in de nacht van 7 op 8 april met succes afgestoten.
De stofkap moest de gevoelige optiek en elektronica beschermen tijdens de lancering van de ruimtesonde, op 6 maart.
Helderheid
Kepler gaat van honderdduizend sterren nauwkeurig de helderheid in het oog houden. Op die manier kunnen zogeheten planeetovergangen worden ontdekt: minieme helderheidsvariaties die ontstaan wanneer een planeet - gezien vanuit de omgeving van de aarde - precies voor zijn moederster langsbeweegt.
De komende weken zullen de detectoren van de Kepler-telescoop nauwkeurig gekalibreerd worden. Daarna gaan de wetenschappelijke waarnemingen van start.
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Zag gister nog een docu over exoplaneten. Daar ging ca 10 jaar tijd in zitten, veel geduld, om er eentje te ontdekken.
Hoe snel kan Kepler dat eigenlijk?
Hoe snel kan Kepler dat eigenlijk?
vast en zeker niet real time.quote:Op donderdag 9 april 2009 09:05 schreef Frutsel het volgende:
Zag gister nog een docu over exoplaneten. Daar ging ca 10 jaar tijd in zitten, veel geduld, om er eentje te ontdekken.
Hoe snel kan Kepler dat eigenlijk?
Vaak is het vinden van een exoplaneet een combinatie van trial error en repeterende berekingen.
Pluto is indertijd ook ontdekt door middel van vergelijken van foto's na lange tijd
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Ja okay, maar de techniek van nu en die van tien jaar terug is toch sterk vooruitgegaan?quote:Op donderdag 9 april 2009 09:36 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
vast en zeker niet real time.
Vaak is het vinden van een exoplaneet een combinatie van trial error en repeterende berekingen.
Pluto is indertijd ook ontdekt door middel van vergelijken van foto's na lange tijd
Hoop niet dat we nu in 2019 horen dat er ergens een exoplaneet staat... dankzij Kepler...die dan zijn eerste 'ontdekking' bekend maakt
16-04-2009
Europees bedrijf wil landen op dwergplaneet Ceres
AMSTERDAM - Thales Alenia Space, een gerenommeerd Europees ruimtevaartbedrijf, speelt met de gedachte om de dwergplaneet Ceres met een bezoekje te vereren.
Uitgangspunt is een goedkope onbemande ruimtesonde, de Ceres Polar Lander, die gebruik maakt van bestaande technologie die voor andere ruimtevaartprojecten is ontwikkeld.
De ruimtesonde zou vier jaar na zijn lancering op zijn bestemming aankomen en dan een kleine landingsmodule moeten afkoppelen die ook een mobiele verkenner bij zich heeft.
Geautomatiseerd
De onderzoeksmissie zou grotendeels geautomatiseerd moeten verlopen. Gemikt wordt op een landing in de buurt van een van de polen van Ceres, waar de omstandigheden vergelijkbaar (koud) zijn met die op de ijsmanen van Jupiter en Saturnus.
De aldus opgedane ervaring kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor landingen op de Jupitermaan Europa en de Saturnusmaan Enceladus.
Vloeibaar water
Dwergplaneet Ceres draait tussen de banen van Mars en Jupiter om de zon en zou een ondergrondse oceaan van vloeibaar water kunnen hebben.
Sommige wetenschappers achten het mogelijk dat zich daar primitieve organismen bevinden. Overigens is momenteel ook de Amerikaanse ruimtesonde Dawn onderweg naar Ceres (aankomst in 2015), maar deze zal niet naar het oppervlak van de dwergplaneet afdalen.
© NU.nl/Alles over sterrenkunde
(nu.nl)
Europees bedrijf wil landen op dwergplaneet Ceres
AMSTERDAM - Thales Alenia Space, een gerenommeerd Europees ruimtevaartbedrijf, speelt met de gedachte om de dwergplaneet Ceres met een bezoekje te vereren.
Uitgangspunt is een goedkope onbemande ruimtesonde, de Ceres Polar Lander, die gebruik maakt van bestaande technologie die voor andere ruimtevaartprojecten is ontwikkeld.
De ruimtesonde zou vier jaar na zijn lancering op zijn bestemming aankomen en dan een kleine landingsmodule moeten afkoppelen die ook een mobiele verkenner bij zich heeft.
Geautomatiseerd
De onderzoeksmissie zou grotendeels geautomatiseerd moeten verlopen. Gemikt wordt op een landing in de buurt van een van de polen van Ceres, waar de omstandigheden vergelijkbaar (koud) zijn met die op de ijsmanen van Jupiter en Saturnus.
De aldus opgedane ervaring kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor landingen op de Jupitermaan Europa en de Saturnusmaan Enceladus.
Vloeibaar water
Dwergplaneet Ceres draait tussen de banen van Mars en Jupiter om de zon en zou een ondergrondse oceaan van vloeibaar water kunnen hebben.
Sommige wetenschappers achten het mogelijk dat zich daar primitieve organismen bevinden. Overigens is momenteel ook de Amerikaanse ruimtesonde Dawn onderweg naar Ceres (aankomst in 2015), maar deze zal niet naar het oppervlak van de dwergplaneet afdalen.
© NU.nl/Alles over sterrenkunde
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
18-04-2009
Planetenjager Kepler ziet eerste sterren
De Amerikaanse planetenjager Kepler heeft zijn eerste foto's gemaakt van een rijke sterrenhemel en zal binnenkort beginnen met het speuren naar aarde-achtige exoplaneten. De nieuwe "first light" foto's laten het volledige zoekgebied van Kepler zien, een uitgestrekte sterrenwolk in de Cygnus-Lyra regio van ons melkwegstelsel. Aan de hand van de opname zijn drie afbeeldingen vrijgegeven. De eerste laat de miljoenen sterren zien binnen Keplers volledige beeldveld, terwijl de andere twee inzoomen op delen van het grotere geheel.
De eerste nieuwe foto van Kepler laat het volledige blikveld zien - een deel van de aardse sterrenhemel van 100 vierkante graden (een positiemaat voor hemellichamen op een hemelbol). Dit is vergelijkbaar met twee aaneen geschakelde steelpannetjes van de Grote Beer. Dit gebied bevat ongeveer 14 miljoen sterren, waarvan 100.000 geselecteerd zijn als ideale kandidaten voor het speuren naar planeten.
De andere twee foto's laten slechts 1/10.000ste deel van het volledige blikveld zien. De ene foto laat NGC 6791 zien, een sterrencluster op 13.000 lichtjaar afstand. Op de andere foto wordt ingezoomd op de omgeving van de ster TrES-2, waarbij eerder al het bestaan van een Jupiterachtige planeet bevestigd is.
Kepler zal de komende drie-en-half jaar op zoek gaan naar planeten bij 100.000 vooraf geselecteerde sterren. Het is de verwachting dat Kepler een rijke verscheidenheid aan werelden zal ontdekken, van grote gasreuzen tot kleine rotsplaneten ter grootte van de aarde. De Kepler-missie is de eerste waarbij de ontdekking van aardse planeten (rotsachtige werelden binnen de leefbare zone) vrijwel gegarandeerd is.
Kepler zal de planeten op de volgende manier ontdekken: de ruimtetelescoop zal op zoek gaan naar periodieke helderheidschommelingen van 100.000 sterren binnen zijn beeldveld, welke veroorzaakt worden door planeten die voor hun moederster langs schuiven. Kepler is uitgerust met een 95 megapixel camera (de grootste die ooit in de ruimte is gebracht), waardoor de telescoop helderheidsveranderingen kan detecteren van slechts 20 op 1.000.000!
Bron: NASA
(Astrostart)
Planetenjager Kepler ziet eerste sterren
De Amerikaanse planetenjager Kepler heeft zijn eerste foto's gemaakt van een rijke sterrenhemel en zal binnenkort beginnen met het speuren naar aarde-achtige exoplaneten. De nieuwe "first light" foto's laten het volledige zoekgebied van Kepler zien, een uitgestrekte sterrenwolk in de Cygnus-Lyra regio van ons melkwegstelsel. Aan de hand van de opname zijn drie afbeeldingen vrijgegeven. De eerste laat de miljoenen sterren zien binnen Keplers volledige beeldveld, terwijl de andere twee inzoomen op delen van het grotere geheel.
De eerste nieuwe foto van Kepler laat het volledige blikveld zien - een deel van de aardse sterrenhemel van 100 vierkante graden (een positiemaat voor hemellichamen op een hemelbol). Dit is vergelijkbaar met twee aaneen geschakelde steelpannetjes van de Grote Beer. Dit gebied bevat ongeveer 14 miljoen sterren, waarvan 100.000 geselecteerd zijn als ideale kandidaten voor het speuren naar planeten.
De andere twee foto's laten slechts 1/10.000ste deel van het volledige blikveld zien. De ene foto laat NGC 6791 zien, een sterrencluster op 13.000 lichtjaar afstand. Op de andere foto wordt ingezoomd op de omgeving van de ster TrES-2, waarbij eerder al het bestaan van een Jupiterachtige planeet bevestigd is.
Kepler zal de komende drie-en-half jaar op zoek gaan naar planeten bij 100.000 vooraf geselecteerde sterren. Het is de verwachting dat Kepler een rijke verscheidenheid aan werelden zal ontdekken, van grote gasreuzen tot kleine rotsplaneten ter grootte van de aarde. De Kepler-missie is de eerste waarbij de ontdekking van aardse planeten (rotsachtige werelden binnen de leefbare zone) vrijwel gegarandeerd is.
Kepler zal de planeten op de volgende manier ontdekken: de ruimtetelescoop zal op zoek gaan naar periodieke helderheidschommelingen van 100.000 sterren binnen zijn beeldveld, welke veroorzaakt worden door planeten die voor hun moederster langs schuiven. Kepler is uitgerust met een 95 megapixel camera (de grootste die ooit in de ruimte is gebracht), waardoor de telescoop helderheidsveranderingen kan detecteren van slechts 20 op 1.000.000!
Bron: NASA
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ocean Planetquote:First 'Ocean Planet' found?
Astronomers have announced the discovery of the lightest planet ever detected outside our Solar System.
Situated in the constellation Libra, it is only about twice as massive as the Earth, whereas most other exoplanets identified have been far bigger.
The scientists say the planet's orbit takes it far too close to its star Gliese 581 for life to be possible.
The detection was made by an international team of researchers using a 3.6m telescope at La Silla, Chile.
"This is by far the smallest planet that's ever been detected," said group member Michel Mayor, from the Geneva Observatory, Switzerland.
"This is just one more step in the search for the twin of the Earth.
"At the beginning, we discovered Jupiter-like planets several hundred times the mass of the Earth; and now we have the sensitivity with new instruments to detect very small planets very close to that of the Earth," he told BBC News.
Habitable zone
The planet joins three others previously detected around its star and takes the designation Gliese 581 e.
As with the previous discoveries, its presence was picked up using the so-called wobble technique. This is an indirect method of detection that infers the existence of orbiting planets from the way their gravity makes a parent star appear to twitch in its motion across the sky.
Astronomy is working right at the limits of the current technology capable of detecting exoplanets and most of those found so far are Jupiter scale and bigger.
To discover one so small is a major coup. The previous record holder was about four times as massive as the Earth.
Because Gliese 581 e takes just 3.15 days to orbit its host star, it lies beyond what scientists call the habitable, or "Goldilocks", zone, where it is neither too hot nor too cold for liquid water to exist.
But one of the other planets in this system does appear to be. Gliese 581 d was first discovered in 2007. The latest research has allowed scientists to refine details of its orbit.
The team now believes planet d (which is about seven Earth-masses in size) circles Gliese 581 in 66.8 days.
"This planet is probably not just rocky; it's very probably an icy planet - but relatively close to the star so at the surface, we should have some big ocean," said Professor Mayor.
"Maybe, it's the first candidate in a new class of planet called an 'ocean planet'."
And more...
21-04-2009
Aarde-achtige planeten ontdekt
Astronomen hebben de ontdekking bekend gemaakt van een exoplaneet binnen de leefbare zone van diens moederster, én van een planeet die slechts twee keer zo groot als de aarde is. Beide planeten draaien rond dezelfde ster, namelijk Gliese 581, die nu vier bekende planeten heeft. Het gaat hierbij om één “aarde”, twee “super-aardes” en een “Neptunus”. Het is voor het eerst dat een rotsachtige planeet is ontdekt die zeker binnen de leefbare zone draait, waardoor het bestaan van oceanen aan het oppervlak mogelijk is.
Het Gliese 581-stelsel bestaat uit de volgende planeten (gezien vanaf de moederster): planeet e (1,9 aardemassa’s), planeet b (16 aardemassa’s), planeet c (5 aardemassa’s) en tot slot planeet d (7 aardemassa’s). Het bestaan van Gliese 581 d was al langer bekend, maar een team van wetenschappers heeft de omloopbaan nu exacter berekend. Zo is gebleken dat Gliese 581 d ruim binnen de leefbare zone draait, de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen.
Verder heeft hetzelfde team dus een nieuwe planeet ontdekt bij Gliese 581, één van de minst massieve exoplaneten ooit waargenomen. Deze planeet draait in slechts 3,15 dagen rondom diens moederster, die overigens op een afstand van 20,5 lichtjaar staat, in de richting van het sterrenbeeld Weegschaal.
Bron: European Southern Observatory
(Astrostart)
Aarde-achtige planeten ontdekt
Astronomen hebben de ontdekking bekend gemaakt van een exoplaneet binnen de leefbare zone van diens moederster, én van een planeet die slechts twee keer zo groot als de aarde is. Beide planeten draaien rond dezelfde ster, namelijk Gliese 581, die nu vier bekende planeten heeft. Het gaat hierbij om één “aarde”, twee “super-aardes” en een “Neptunus”. Het is voor het eerst dat een rotsachtige planeet is ontdekt die zeker binnen de leefbare zone draait, waardoor het bestaan van oceanen aan het oppervlak mogelijk is.
Het Gliese 581-stelsel bestaat uit de volgende planeten (gezien vanaf de moederster): planeet e (1,9 aardemassa’s), planeet b (16 aardemassa’s), planeet c (5 aardemassa’s) en tot slot planeet d (7 aardemassa’s). Het bestaan van Gliese 581 d was al langer bekend, maar een team van wetenschappers heeft de omloopbaan nu exacter berekend. Zo is gebleken dat Gliese 581 d ruim binnen de leefbare zone draait, de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen.
Verder heeft hetzelfde team dus een nieuwe planeet ontdekt bij Gliese 581, één van de minst massieve exoplaneten ooit waargenomen. Deze planeet draait in slechts 3,15 dagen rondom diens moederster, die overigens op een afstand van 20,5 lichtjaar staat, in de richting van het sterrenbeeld Weegschaal.
Bron: European Southern Observatory
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-04-2009
Mogelijk planeten rondom dode sterren
AMSTERDAM - Waarnemingen van de Amerikaanse Spitzer Space Telescope doen vermoeden dat ook dode sterren vergezeld worden door planeten. Sterren zoals de zon blazen aan het eind van hun leven hun gasmantels de ruimte in.
De kern van de ster schrompelt vervolgens ineen tot een kleine, compacte witte dwerg, die in de loop van miljarden jaren langzaam afkoelt.
Spitzer-waarnemingen van witte dwergen hebben nu aan het licht gebracht dat hun oppervlak (dat voornamelijk uit koolstof en zuurstof bestaat) soms 'vervuild' is door zwaardere elementen. Kennelijk daalt er een fijne regen van stofdeeltjes op de sterren neer.
Vermoedelijk gaat het om stof van uiteengerukte planetoïden die zich te dicht in het zwaartekrachtsveld van de witte dwerg hebben begeven en uiteengerukt zijn door de sterke getijdenkrachten.
Kans
Planetoïden zijn de overblijfselen van het ontstaansproces van planeten, dus als er planetoïdenstof bij een witte dwerg gevonden wordt, is de kans groot dat er ooit planeten bij de ster zijn gevormd.
Bovendien kunnen de planetoïden alleen zo dicht bij de witte dwerg komen als hun baan verstoord wordt, bijvoorbeeld door de zwaartekrachtsstoringen van grotere planeten. Op basis van de Spitzer-waarnemingen concluderen onderzoekers van de Universiteit van Leicester dat één tot drie procent van alle witte dwergen in het Melkwegstelsel vergezeld zou kunnen worden door planeten.
(nu.nl)
Mogelijk planeten rondom dode sterren
AMSTERDAM - Waarnemingen van de Amerikaanse Spitzer Space Telescope doen vermoeden dat ook dode sterren vergezeld worden door planeten. Sterren zoals de zon blazen aan het eind van hun leven hun gasmantels de ruimte in.
De kern van de ster schrompelt vervolgens ineen tot een kleine, compacte witte dwerg, die in de loop van miljarden jaren langzaam afkoelt.
Spitzer-waarnemingen van witte dwergen hebben nu aan het licht gebracht dat hun oppervlak (dat voornamelijk uit koolstof en zuurstof bestaat) soms 'vervuild' is door zwaardere elementen. Kennelijk daalt er een fijne regen van stofdeeltjes op de sterren neer.
Vermoedelijk gaat het om stof van uiteengerukte planetoïden die zich te dicht in het zwaartekrachtsveld van de witte dwerg hebben begeven en uiteengerukt zijn door de sterke getijdenkrachten.
Kans
Planetoïden zijn de overblijfselen van het ontstaansproces van planeten, dus als er planetoïdenstof bij een witte dwerg gevonden wordt, is de kans groot dat er ooit planeten bij de ster zijn gevormd.
Bovendien kunnen de planetoïden alleen zo dicht bij de witte dwerg komen als hun baan verstoord wordt, bijvoorbeeld door de zwaartekrachtsstoringen van grotere planeten. Op basis van de Spitzer-waarnemingen concluderen onderzoekers van de Universiteit van Leicester dat één tot drie procent van alle witte dwergen in het Melkwegstelsel vergezeld zou kunnen worden door planeten.
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
21-04-2009
'Superaarde' mogelijk gestripte gasreus
AMSTERDAM - Een recent ontdekte exoplaneet die iets groter en zwaarder is dan de aarde, is mogelijkerwijs de kern van een gestripte reuzenplaneet.
Dat beweert Helmut Lammer van de Oostenrijkse Academie van Wetenschappen op basis van computerberekeningen aan exoplaneten die op zeer kleine afstand rond hun moederster draaien.
Van de ruim 300 exoplaneten die tot nu toe zijn gevonden, beweegt een groot deel in extreem kleine banen, op slechts een paar miljoen kilometer afstand van de moederster.
In verreweg de meeste gevallen gaat het om gasreuzen zoals de planeet Jupiter, die na hun ontstaan op de een of andere manier naar binnen zijn gemigreerd.
De berekeningen van Lammer en zijn collega's doen vermoeden dat zo'n 'hete Jupiter' in de loop van de tijd een zeer groot deel van zijn gasmantel kan verliezen onder invloed van de krachtige straling van de ster.
Kwijtraken
Bij sommige explaneten is dat verdampingsproces ook daadwerkelijk waargenomen. Is de afstand tussen planeet en ster kleiner dan drie à vier miljoen kilometer, dan kan de planeet zijn gasmantel zelfs volledig kwijtraken.
Lammer denkt dat dat gebeurd is met de recent ontdekte exoplaneet CoRoT-7b, een zogeheten 'super-aarde' die minder dan twee keer zo groot is als onze eigen planeet, en slechts een paar keer zo zwaar.
Oorspronkelijk zou CoRoT-7b een Neptunus-achtige planeet geweest kunnen zijn.
(nu.nl)
'Superaarde' mogelijk gestripte gasreus
AMSTERDAM - Een recent ontdekte exoplaneet die iets groter en zwaarder is dan de aarde, is mogelijkerwijs de kern van een gestripte reuzenplaneet.
Dat beweert Helmut Lammer van de Oostenrijkse Academie van Wetenschappen op basis van computerberekeningen aan exoplaneten die op zeer kleine afstand rond hun moederster draaien.
Van de ruim 300 exoplaneten die tot nu toe zijn gevonden, beweegt een groot deel in extreem kleine banen, op slechts een paar miljoen kilometer afstand van de moederster.
In verreweg de meeste gevallen gaat het om gasreuzen zoals de planeet Jupiter, die na hun ontstaan op de een of andere manier naar binnen zijn gemigreerd.
De berekeningen van Lammer en zijn collega's doen vermoeden dat zo'n 'hete Jupiter' in de loop van de tijd een zeer groot deel van zijn gasmantel kan verliezen onder invloed van de krachtige straling van de ster.
Kwijtraken
Bij sommige explaneten is dat verdampingsproces ook daadwerkelijk waargenomen. Is de afstand tussen planeet en ster kleiner dan drie à vier miljoen kilometer, dan kan de planeet zijn gasmantel zelfs volledig kwijtraken.
Lammer denkt dat dat gebeurd is met de recent ontdekte exoplaneet CoRoT-7b, een zogeheten 'super-aarde' die minder dan twee keer zo groot is als onze eigen planeet, en slechts een paar keer zo zwaar.
Oorspronkelijk zou CoRoT-7b een Neptunus-achtige planeet geweest kunnen zijn.
(nu.nl)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
4 miljoen km is dan ook wel erg dichtbij om een beetje de knuffelplaneet uit te gaan hangen. Eigen schuld.
There are no things, but as a consequence there are as many things as we like
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
26-04-2009
Exoplaneten
Exoplaneten zijn er maar genoeg. Sterrenkundigen kennen al 120 planeten rond andere sterren, voor het grootste deel gigantische gasreuzen. Met nauwkeuriger onderzoeksmethoden komen ook de grote broers van onze aarde in zicht: stenen bolster, hete pit.
Mu Arae is een onooglijk sterretje in het zuidelijke sterrenbeeld Ara (altaar). Voor sterrenkundigen is de ster een driedubbel lot uit de loterij. In 2000 vonden sterrenkundigen een Jupiter-achtige planeet om de ster. In 2002 bevestigden ze het vermoeden dat er een tweede gasreus in een wijdere baan om de ster draaide. En nu, in juni 2004, voerden onderzoekers van het European Southern Observatory metingen uit die een derde exoplaneet aantonen. Deze nieuwste aanwinst van Mu Arae is maar veertien keer zo zwaar als de aarde, precies op de grens tussen superaarde en mini-gasreus.
Het sterrenbeeld Ara (altaar) aan de zuidelijke sterrenhemel. Mu Arae is een kleine oranjegele ster zoals onze zon. Op deze afbeelding staat de ster aangeduid met de griekse letter mu (m) in het linker bovendeel van de afbeelding. bron: ESO
Onverwacht
De ontdekking van een derde exoplaneet (planeet rond een andere ster) rond Mu Arae kwam nogal onverwacht. Het internationale HARPS-consortium (genoemd naar de High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher-spectrograaf) was er namelijk niet naar op zoek! Het team was Mu Arae zélf aan het onderzoeken. De ster zet namelijk periodiek uit en krimpt dan weer. Door dat gedrag in kaart te brengen, hoopte het HARPS-team beter zich te krijgen op wat zich binnenin de ster afspeelt. Maar Mu Arae had een verrassing voor de onderzoekers.
“Bovenop de ritmische uitzetting van de ster zagen we nog een extra signaal,” zegt Nuno Santos van het HARPS-team. De extra variatie had een periode van 9,5 dag en werd meteen nauwgezet onderzocht. Het team kon maar één verklaring vinden: nóg een planeet die om de ster draait. Ster en planeet draaien eigenlijk om een gemeenschappelijk zwaartepunt als twee stijldansers. Omdat de ster zoveel zwaarder is dan de planeet, beweegt de planeet het hardst van de twee, maar de beweging van de ster is tóch vast te stellen.
Mu Arae beweegt afwisselend van de aarde af en er weer naartoe. Daardoor krijgt het licht van de ster een Dopplerverschuiving: rood als zij van de aarde af beweegt, blauw als ze de andere kant opgaat. Net zoals een de toon van een politiesirene hoger klinkt als de auto op je af komt en in hoogte daalt als hij je voorbij gaat. In de sterrenkunde zijn via deze techniek, die de radial velocity method heet, al tientallen planeten rond andere sterren gevonden.
Dopplerverschuiving van sterrenlicht. De zwaartekracht van ster en exoplaneet zorgt dat ze om elkaar heen draaien. De beweging van de ster is te zien als een periodieke rode en blauwe Dopplerverschuiving van het sterrenlicht.
De nieuwe ontdekking, lieten de sterrenkundigen zien, is zo’n 14 keer zwaarder dan de aarde. Daarmee is het de lichtste exoplaneet ooit gevonden en zit hij op de grens tussen gasplaneten als Jupiter en Uranus en de rotsachtige planeten als de aarde, Venus, Mars en Mercurius. Welke van de twee is het?
Gasplaneten vormen zich volgens de huidige theorie relatief ver van de moederster als die nog wordt omringd door een schijf van gas en stof. Die stofschijf blijft over nadat een oerwolk van gas samentrekt en in haar binnenste een ster vormt. Ver van de ster af klonteren eerst rotsachtige planetesimalen samen tot een flinke kern. Die kern veegt weer gassen op die in zijn pad komen en wordt een gasreus. Jupiter, Saturnus en Uranus zijn daar prima voorbeelden van. Uranus is met zijn 14,5 aardmassa’s ongeveer zo zwaar als de nieuwe planeet rond Mu Arae. Maar de HARPS-onderzoekers denken, dat de exoplaneet helemaal geen gasreus is.
De nieuwe planeet is wel erg licht, zeggen ze. En hij bevindt zich ook enorm dicht bij zijn zon – met een ‘jaar’ van 9,5 dag ver binnen de baan die Mercurius om onze eigen zon beschrijft. Als de exoplaneet een gasreus is, werd hij ver van de ster gevormd om daarna naar binnen te migreren. Daarbij zou de planeet veel zwaarder zijn geworden dan 14 aardmassa’s. Dat laat nog maar één mogelijkheid over: een rotsachtige planeet met een dikke atmosfeer.
Stofschijf van 100 aarde-zon afstanden breed rond de ster AU Microscopii. Klonteringen in zo’n stofschijf groeien uit tot grote rotsblokken die weer samensmelten tot planeetkernen.
bron: Universiteit van Hawaii
Leefbaar Mu Arae?
Leven zoals wij dat kennen komt op Mu Arae’s nieuwe exoplaneet niet voor. Rond sterren als de zon kun je een denkbeeldige zone tekenen, waarin de temperatuur en soort planeet vloeibaar water en een adembare atmosfeer kent. Mu Arae’s nieuwkomer beweegt wel zó dicht bij zijn zon, dat vloeibaar water uitgesloten is. Toch is de planeet erg speciaal: het is een van de eerste rotsachtige exoplaneten ooit gevonden. Omdat gasreuzen in een soortgelijke baan veel zwaarder zijn en hun ster dus sterker heen en weer trekken, zijn ze makkelijker te vinden dan een rotsplaneet. Hete Jupiters heten zulke gasreuzen vlakbij een ster. Meten we de exoplaneet rond Mu Arae misschien een Hete Aarde noemen?
(Kennislink)
Exoplaneten
Exoplaneten zijn er maar genoeg. Sterrenkundigen kennen al 120 planeten rond andere sterren, voor het grootste deel gigantische gasreuzen. Met nauwkeuriger onderzoeksmethoden komen ook de grote broers van onze aarde in zicht: stenen bolster, hete pit.
Mu Arae is een onooglijk sterretje in het zuidelijke sterrenbeeld Ara (altaar). Voor sterrenkundigen is de ster een driedubbel lot uit de loterij. In 2000 vonden sterrenkundigen een Jupiter-achtige planeet om de ster. In 2002 bevestigden ze het vermoeden dat er een tweede gasreus in een wijdere baan om de ster draaide. En nu, in juni 2004, voerden onderzoekers van het European Southern Observatory metingen uit die een derde exoplaneet aantonen. Deze nieuwste aanwinst van Mu Arae is maar veertien keer zo zwaar als de aarde, precies op de grens tussen superaarde en mini-gasreus.
Het sterrenbeeld Ara (altaar) aan de zuidelijke sterrenhemel. Mu Arae is een kleine oranjegele ster zoals onze zon. Op deze afbeelding staat de ster aangeduid met de griekse letter mu (m) in het linker bovendeel van de afbeelding. bron: ESO
Onverwacht
De ontdekking van een derde exoplaneet (planeet rond een andere ster) rond Mu Arae kwam nogal onverwacht. Het internationale HARPS-consortium (genoemd naar de High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher-spectrograaf) was er namelijk niet naar op zoek! Het team was Mu Arae zélf aan het onderzoeken. De ster zet namelijk periodiek uit en krimpt dan weer. Door dat gedrag in kaart te brengen, hoopte het HARPS-team beter zich te krijgen op wat zich binnenin de ster afspeelt. Maar Mu Arae had een verrassing voor de onderzoekers.
“Bovenop de ritmische uitzetting van de ster zagen we nog een extra signaal,” zegt Nuno Santos van het HARPS-team. De extra variatie had een periode van 9,5 dag en werd meteen nauwgezet onderzocht. Het team kon maar één verklaring vinden: nóg een planeet die om de ster draait. Ster en planeet draaien eigenlijk om een gemeenschappelijk zwaartepunt als twee stijldansers. Omdat de ster zoveel zwaarder is dan de planeet, beweegt de planeet het hardst van de twee, maar de beweging van de ster is tóch vast te stellen.
Mu Arae beweegt afwisselend van de aarde af en er weer naartoe. Daardoor krijgt het licht van de ster een Dopplerverschuiving: rood als zij van de aarde af beweegt, blauw als ze de andere kant opgaat. Net zoals een de toon van een politiesirene hoger klinkt als de auto op je af komt en in hoogte daalt als hij je voorbij gaat. In de sterrenkunde zijn via deze techniek, die de radial velocity method heet, al tientallen planeten rond andere sterren gevonden.
Dopplerverschuiving van sterrenlicht. De zwaartekracht van ster en exoplaneet zorgt dat ze om elkaar heen draaien. De beweging van de ster is te zien als een periodieke rode en blauwe Dopplerverschuiving van het sterrenlicht.
De nieuwe ontdekking, lieten de sterrenkundigen zien, is zo’n 14 keer zwaarder dan de aarde. Daarmee is het de lichtste exoplaneet ooit gevonden en zit hij op de grens tussen gasplaneten als Jupiter en Uranus en de rotsachtige planeten als de aarde, Venus, Mars en Mercurius. Welke van de twee is het?
Gasplaneten vormen zich volgens de huidige theorie relatief ver van de moederster als die nog wordt omringd door een schijf van gas en stof. Die stofschijf blijft over nadat een oerwolk van gas samentrekt en in haar binnenste een ster vormt. Ver van de ster af klonteren eerst rotsachtige planetesimalen samen tot een flinke kern. Die kern veegt weer gassen op die in zijn pad komen en wordt een gasreus. Jupiter, Saturnus en Uranus zijn daar prima voorbeelden van. Uranus is met zijn 14,5 aardmassa’s ongeveer zo zwaar als de nieuwe planeet rond Mu Arae. Maar de HARPS-onderzoekers denken, dat de exoplaneet helemaal geen gasreus is.
De nieuwe planeet is wel erg licht, zeggen ze. En hij bevindt zich ook enorm dicht bij zijn zon – met een ‘jaar’ van 9,5 dag ver binnen de baan die Mercurius om onze eigen zon beschrijft. Als de exoplaneet een gasreus is, werd hij ver van de ster gevormd om daarna naar binnen te migreren. Daarbij zou de planeet veel zwaarder zijn geworden dan 14 aardmassa’s. Dat laat nog maar één mogelijkheid over: een rotsachtige planeet met een dikke atmosfeer.
Stofschijf van 100 aarde-zon afstanden breed rond de ster AU Microscopii. Klonteringen in zo’n stofschijf groeien uit tot grote rotsblokken die weer samensmelten tot planeetkernen.
bron: Universiteit van Hawaii
Leefbaar Mu Arae?
Leven zoals wij dat kennen komt op Mu Arae’s nieuwe exoplaneet niet voor. Rond sterren als de zon kun je een denkbeeldige zone tekenen, waarin de temperatuur en soort planeet vloeibaar water en een adembare atmosfeer kent. Mu Arae’s nieuwkomer beweegt wel zó dicht bij zijn zon, dat vloeibaar water uitgesloten is. Toch is de planeet erg speciaal: het is een van de eerste rotsachtige exoplaneten ooit gevonden. Omdat gasreuzen in een soortgelijke baan veel zwaarder zijn en hun ster dus sterker heen en weer trekken, zijn ze makkelijker te vinden dan een rotsplaneet. Hete Jupiters heten zulke gasreuzen vlakbij een ster. Meten we de exoplaneet rond Mu Arae misschien een Hete Aarde noemen?
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Toch wel mooi dat er nu honderden exoplaneten bekend zijn. Ik weet nog dat toen ik een klein kind was vrijwel iedere astronoom dacht dat het stikte van de planeten maar dat het niet zeker was, ons zonnestelsel kón uniek zijn. Om de een of andere reden kon ik die gedachte niet verdragen 
"It's hard to argue against cynics - they always sound smarter than optimists because they have so much evidence on their side."
27-04-2009
Exoplaneten worden opgeslokt door hun moedersterren
Planeten die op kleine afstand rond hun moederster bewegen, worden uiteindelijk door de ster opgeslokt als gevolg van sterke getijdenwerking. Dat concluderen Amerikaanse astronomen op basis van onderzoek aan de verdeling van planeetbanen en gedetailleerde computersimulaties.
Tot nu toe zijn ongeveer 350 planeten bij andere sterren (exoplaneten) ontdekt. Veel daarvan bewegen op zeer kleine afstand (enkele miljoenen kilometers) rond hun moederster, met omlooptijden van hooguit een paar dagen. Ze kunnen niet zo dicht bij de ster zijn ontstaan; kennelijk vindt er een of andere vorm van migratie plaats.
Sterrenkundigen van de Universiteit van Washington en de Universiteit van Arizona hebben nu een verklaring gevonden voor het feit dat er in het geheel geen planeten gevonden zijn op minder dan 2,5 miljoen kilometer afstand van de ster. Zulke planeten oefenen sterke getijdenkrachten uit op hun moederster, en de resulterende vervormingen van de ster leiden ertoe dat de baan van de planeet in hoog tempo kleiner en kleiner wordt.
Uiteindelijk wordt de planeet door de getijdenkrachten van de ster uiteengerukt en zal hij door de ster worden opgeslokt. Volgens de onderzoekers zal dat met de recent ontdekte planeet CoRoT-7B binnen hooguit één of twee miljard jaar gebeuren.
De opsloktheorie verklaart ook waarom planeten in kleine omloopbanen erg jong zijn: oudere planeten worden eenvoudigweg niet meer aangetroffen omdat ze al door de ster zijn verorberd.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
[ Bericht 8% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 28-04-2009 22:51:13 ]
Exoplaneten worden opgeslokt door hun moedersterren
Planeten die op kleine afstand rond hun moederster bewegen, worden uiteindelijk door de ster opgeslokt als gevolg van sterke getijdenwerking. Dat concluderen Amerikaanse astronomen op basis van onderzoek aan de verdeling van planeetbanen en gedetailleerde computersimulaties.
Tot nu toe zijn ongeveer 350 planeten bij andere sterren (exoplaneten) ontdekt. Veel daarvan bewegen op zeer kleine afstand (enkele miljoenen kilometers) rond hun moederster, met omlooptijden van hooguit een paar dagen. Ze kunnen niet zo dicht bij de ster zijn ontstaan; kennelijk vindt er een of andere vorm van migratie plaats.
Sterrenkundigen van de Universiteit van Washington en de Universiteit van Arizona hebben nu een verklaring gevonden voor het feit dat er in het geheel geen planeten gevonden zijn op minder dan 2,5 miljoen kilometer afstand van de ster. Zulke planeten oefenen sterke getijdenkrachten uit op hun moederster, en de resulterende vervormingen van de ster leiden ertoe dat de baan van de planeet in hoog tempo kleiner en kleiner wordt.
Uiteindelijk wordt de planeet door de getijdenkrachten van de ster uiteengerukt en zal hij door de ster worden opgeslokt. Volgens de onderzoekers zal dat met de recent ontdekte planeet CoRoT-7B binnen hooguit één of twee miljard jaar gebeuren.
De opsloktheorie verklaart ook waarom planeten in kleine omloopbanen erg jong zijn: oudere planeten worden eenvoudigweg niet meer aangetroffen omdat ze al door de ster zijn verorberd.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
[ Bericht 8% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 28-04-2009 22:51:13 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-05-2009
Sterren kunnen planeten verslinden
In de laatste 20 jaar hebben wetenschappers honderden planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt. Een nieuwe studie heeft uitgewezen dat het aantal bekende exoplaneten nog hoger had kunnen uitpakken, ware het niet dat sommige planeten in hun moederster gevallen zijn en simpelweg niet meer bestaan. Het bewijs hiervoor is verkregen door te kijken naar het aantal bekende planeten per gegeven afstand tot de moederster. Hieruit blijkt veel planeten voorkomen op een afstand van 0,05 AU vanaf de moederster - op nog kortere afstand zijn nauwelijks planeten bekend.
Niemand weet zeker waarom planeten regelmatig voorkomen op 0,05 AU afstand van de moeder (waarbij 1 AU overeen komt met de afstand tussen de aarde en de zon). Het feit dat veel bekende exoplaneten dicht bij hun moederster staan kan verklaard worden aan de hand van planetaire migratie. Volgens de geaccepteerde modellen van planeetvorming kunnen dergelijke planeten onmogelijk op hun huidige positie ontstaan zijn. In plaats daarvan moeten ze veel verder weg ontstaan zijn, waarna ze vervolgens naar binnen zijn gemigreerd. Het feit dat planeten schijnbaar niet voorkomen binnen 0,05 AU afstand vanaf de moederster is moeilijker te verklaren.
Het is bekend dat een planeet die zich op extreem korte afstand tot de moederster bevindt, uiteen zal worden gescheurd door de zwaartekracht van de ster. Deze grens wordt de Roche-limiet genoemd - een vergelijkbare limiet kan worden aangetroffen bij allerlei soorten objecten, waaronder planeten (de ringen van Saturnus worden bijvoorbeeld geacht het resultaat te zijn van een maan die binnen de Roche-limiet van de planeet is gekomen). Nu lijkt de migratie van exoplaneten echter ruim buiten deze limiet te stoppen!
Waarom lijken planeten hier te stoppen? Sommige modellen suggereren dat materiaal binnen de stellaire stofschijf een jonge planeet naar binnen kan "duwen". Als een ster in staat is geweest om de directe omgeving vrij te maken van stof, zal de migratie van de planeet een halt toegebracht worden. Nu is een team van wetenschappers met een alternatieve verklaring gekomen. Wellicht bestaan er wel degelijk planeten die zich binnen de "grens" bevinden - alleen niet voor lang.
Getijdenkrachten tussen de planeet en de moederster doen de omloopbaan van de planeet steeds kleiner worden. Binnen tientallen miljoenen jaren zal de planeet binnen de Roche-limiet van de moederster komen. Vervolgens zal de planeet uiteen vallen en compleet door de moederster verzwolgen worden.
Deze studie suggereert dat de exoplaneet Corot-7b, die de kortste omloopbaan heeft van alle bekende planeten, niet lang meer te leven heeft. De planeet staat op slechts 0,017 AU afstand van de moederster. Dat betekent dat de planeet binnen 25 miljoen jaar de fatale Roche-limiet zal betreden.
Toekomstige studies zouden bewijs kunnen leveren voor dit soort gewelddadigheden. Zo zou het licht van een ster de chemische vingerafdruk van een verzwolgen planeet kunnen bevatten. Daarnaast zouden sterren die abnormaal snel roteren "opgewonden" kunnen zijn door een invallende planeet.
Bron: New Scientist
(Astrostart)
Sterren kunnen planeten verslinden
In de laatste 20 jaar hebben wetenschappers honderden planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt. Een nieuwe studie heeft uitgewezen dat het aantal bekende exoplaneten nog hoger had kunnen uitpakken, ware het niet dat sommige planeten in hun moederster gevallen zijn en simpelweg niet meer bestaan. Het bewijs hiervoor is verkregen door te kijken naar het aantal bekende planeten per gegeven afstand tot de moederster. Hieruit blijkt veel planeten voorkomen op een afstand van 0,05 AU vanaf de moederster - op nog kortere afstand zijn nauwelijks planeten bekend.
Niemand weet zeker waarom planeten regelmatig voorkomen op 0,05 AU afstand van de moeder (waarbij 1 AU overeen komt met de afstand tussen de aarde en de zon). Het feit dat veel bekende exoplaneten dicht bij hun moederster staan kan verklaard worden aan de hand van planetaire migratie. Volgens de geaccepteerde modellen van planeetvorming kunnen dergelijke planeten onmogelijk op hun huidige positie ontstaan zijn. In plaats daarvan moeten ze veel verder weg ontstaan zijn, waarna ze vervolgens naar binnen zijn gemigreerd. Het feit dat planeten schijnbaar niet voorkomen binnen 0,05 AU afstand vanaf de moederster is moeilijker te verklaren.
Het is bekend dat een planeet die zich op extreem korte afstand tot de moederster bevindt, uiteen zal worden gescheurd door de zwaartekracht van de ster. Deze grens wordt de Roche-limiet genoemd - een vergelijkbare limiet kan worden aangetroffen bij allerlei soorten objecten, waaronder planeten (de ringen van Saturnus worden bijvoorbeeld geacht het resultaat te zijn van een maan die binnen de Roche-limiet van de planeet is gekomen). Nu lijkt de migratie van exoplaneten echter ruim buiten deze limiet te stoppen!
Waarom lijken planeten hier te stoppen? Sommige modellen suggereren dat materiaal binnen de stellaire stofschijf een jonge planeet naar binnen kan "duwen". Als een ster in staat is geweest om de directe omgeving vrij te maken van stof, zal de migratie van de planeet een halt toegebracht worden. Nu is een team van wetenschappers met een alternatieve verklaring gekomen. Wellicht bestaan er wel degelijk planeten die zich binnen de "grens" bevinden - alleen niet voor lang.
Getijdenkrachten tussen de planeet en de moederster doen de omloopbaan van de planeet steeds kleiner worden. Binnen tientallen miljoenen jaren zal de planeet binnen de Roche-limiet van de moederster komen. Vervolgens zal de planeet uiteen vallen en compleet door de moederster verzwolgen worden.
Deze studie suggereert dat de exoplaneet Corot-7b, die de kortste omloopbaan heeft van alle bekende planeten, niet lang meer te leven heeft. De planeet staat op slechts 0,017 AU afstand van de moederster. Dat betekent dat de planeet binnen 25 miljoen jaar de fatale Roche-limiet zal betreden.
Toekomstige studies zouden bewijs kunnen leveren voor dit soort gewelddadigheden. Zo zou het licht van een ster de chemische vingerafdruk van een verzwolgen planeet kunnen bevatten. Daarnaast zouden sterren die abnormaal snel roteren "opgewonden" kunnen zijn door een invallende planeet.
Bron: New Scientist
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-05-2009
De planetenjacht is begonnen
De NASA-satelliet Kepler is begonnen met zijn zoektocht naar planeten bij andere sterren. De satelliet, die op 6 maart werd gelanceerd, zal de komende drieënhalf jaar meer dan 100.000 sterren in de gaten houden.
Kleine, regelmatige fluctuaties in de helderheden van deze sterren kunnen de aanwezigheid van eventuele planeten verraden. Theoretisch zou Kepler op die manier zelfs planeten moeten kunnen opsporen die niet groter zijn dan onze aarde. Maar in eerste instantie zullen het vooral grote planeten zijn die ontdekt worden - dat gaat nu eenmaal een stuk makkelijker.
De eerste treffers worden in 2010 verwacht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
De planetenjacht is begonnen
De NASA-satelliet Kepler is begonnen met zijn zoektocht naar planeten bij andere sterren. De satelliet, die op 6 maart werd gelanceerd, zal de komende drieënhalf jaar meer dan 100.000 sterren in de gaten houden.
Kleine, regelmatige fluctuaties in de helderheden van deze sterren kunnen de aanwezigheid van eventuele planeten verraden. Theoretisch zou Kepler op die manier zelfs planeten moeten kunnen opsporen die niet groter zijn dan onze aarde. Maar in eerste instantie zullen het vooral grote planeten zijn die ontdekt worden - dat gaat nu eenmaal een stuk makkelijker.
De eerste treffers worden in 2010 verwacht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
misschien vind die ook wel manen rond die planeten. (de maan is medeverantwoordelijk voor het leven op de aarde vanwege de getijden)quote:
13-05-2009
De planetenjacht is begonnen
[ afbeelding ]
De NASA-satelliet Kepler is begonnen met zijn zoektocht naar planeten bij andere sterren. De satelliet, die op 6 maart werd gelanceerd, zal de komende drieënhalf jaar meer dan 100.000 sterren in de gaten houden.
Kleine, regelmatige fluctuaties in de helderheden van deze sterren kunnen de aanwezigheid van eventuele planeten verraden. Theoretisch zou Kepler op die manier zelfs planeten moeten kunnen opsporen die niet groter zijn dan onze aarde. Maar in eerste instantie zullen het vooral grote planeten zijn die ontdekt worden - dat gaat nu eenmaal een stuk makkelijker.
De eerste treffers worden in 2010 verwacht.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
waarom wordt er niet gewoon eerst naar de dichtstbijzijnde ster gekeken?
dan kun je wss veel beter met accurate gegevens komen, waardoor de verre sterren ook weer beter bekeken kunnen worden.
dan kun je wss veel beter met accurate gegevens komen, waardoor de verre sterren ook weer beter bekeken kunnen worden.
Interessant topic! 
Op zaterdag 15 augustus 2009 23:05 schreef eer-ik het volgende:
Ik vind je sig nogal denigrerend.
Ik vind je sig nogal denigrerend.
quote:Op dinsdag 28 april 2009 14:27 schreef Doler12 het volgende:
Ik ben benieuwd zullen er ook exo-manen ondekt kunnen worden?
quote:Op donderdag 14 mei 2009 12:00 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
misschien vind die ook wel manen rond die planeten. (de maan is medeverantwoordelijk voor het leven op de aarde vanwege de getijden)
quote:Op zondag 14 december 2008 01:44 schreef ExperimentalFrentalMental het volgende:
12-12-2008
Bestaan exo-manen kan aangetoond worden
[ afbeelding ]
Een nieuw Brits onderzoek heeft uitgewezen dat het mogelijk is om manen te detecteren bij exoplaneten. Volgens het onderzoek kunnen manen hun bestaan kenbaar maken door de invloed die ze hebben op de omloopbanen van de planeten, die hierdoor zachtjes gaan "wiebelen". Dit wordt dan weer zichtbaar in de omloopsnelheid van de planeten, een effect dat met de huidige technologie gemeten kan worden. Op die manier kan men niet alleen het bestaan van de maan aantonen, maar ook diens massa en afstand tot de moederplaneet bepalen!
Van de 300 exoplaneten die aan de wetenschap bekend zijn, bevinden zich ongeveer 30 in de leefbare zone rond de ster (de zone waarin vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen). Helaas zijn deze 30 planeten allemaal gasreuzen zoals Jupiter en dit zijn minder waarschijnlijke objecten voor het bestaan van leven ten opzichte van rotsachtige werelden met een vast oppervlak.
Nu zijn gasreuzen in het zonnestelsel echter in het bezit van verscheidene grote manen die overeenkomsten vertonen met rotsplaneten. De kans is groot dat dit ook voor exoplaneten geldt, zodat exo-Jupiters in de leefbare zone wellicht omringd worden door massieve, "aardse" manen. Dat betekent dat exoplaneten in de leefbare zone weliswaar weinig kans maken op het ondersteunen van leven, maar dat massieve en aarde-achtige manen van deze planeten toch kunnen zorgen voor levensvatbare werelden!
[ afbeelding ]
Bron: Royal Astronomical Society
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
26-05-2009
NASA-wetenschappers denken buitenaardse oceanen te kunnen opsporen
Sterrenkundigen hebben tot nog toe meer dan 300 exoplaneten (planeten buiten ons zonnestelsel) opgespoord. De meeste van die planeten bestaan grotendeels uit gas en zijn te heet of te koud voor de aanwezigheid van vloeibaar water.
Maar binnen afzienbare tijd zullen planeten worden ontdekt waar de omstandigheden veel meer op die van onze aarde lijken. Het nare is alleen dat die planeten zich zelfs op de beste opnamen slechts als een nietig stipje zullen vertonen.
Toch denken NASA-wetenschappers dat het mogelijk moet zijn om vast te stellen of er oceanen op die verre werelden zijn. Dat zou dan moeten gebeuren aan de hand van de kleur van deze nietige stipjes. Omdat oceanen een blauwere tint hebben dan continenten, zou een 'aardachtige' exoplaneet door zijn rotatie regelmatige kleurveranderingen vertonen.
Bij wijze van proef hebben de wetenschappers de voorgestelde waarneemtechniek getest door de ruimtesonde Deep Impact/EPOXI van een afstand van tientallen miljoenen kilometers naar de aarde te laten kijken. En daarbij werden inderdaad oceanen en continenten op onze planeet 'ontdekt'.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
NASA-wetenschappers denken buitenaardse oceanen te kunnen opsporen
Sterrenkundigen hebben tot nog toe meer dan 300 exoplaneten (planeten buiten ons zonnestelsel) opgespoord. De meeste van die planeten bestaan grotendeels uit gas en zijn te heet of te koud voor de aanwezigheid van vloeibaar water.
Maar binnen afzienbare tijd zullen planeten worden ontdekt waar de omstandigheden veel meer op die van onze aarde lijken. Het nare is alleen dat die planeten zich zelfs op de beste opnamen slechts als een nietig stipje zullen vertonen.
Toch denken NASA-wetenschappers dat het mogelijk moet zijn om vast te stellen of er oceanen op die verre werelden zijn. Dat zou dan moeten gebeuren aan de hand van de kleur van deze nietige stipjes. Omdat oceanen een blauwere tint hebben dan continenten, zou een 'aardachtige' exoplaneet door zijn rotatie regelmatige kleurveranderingen vertonen.
Bij wijze van proef hebben de wetenschappers de voorgestelde waarneemtechniek getest door de ruimtesonde Deep Impact/EPOXI van een afstand van tientallen miljoenen kilometers naar de aarde te laten kijken. En daarbij werden inderdaad oceanen en continenten op onze planeet 'ontdekt'.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Uranus is ook blauw heb ik begrepen, en Jupiter heeft vlekken maar die planeten bestaan niet uit land en vloeistofmassa's. Dit zou ook voor een exoplaneet kunnen opgaan..quote:
26-05-2009
NASA-wetenschappers denken buitenaardse oceanen te kunnen opsporen
[ afbeelding ]
Sterrenkundigen hebben tot nog toe meer dan 300 exoplaneten (planeten buiten ons zonnestelsel) opgespoord. De meeste van die planeten bestaan grotendeels uit gas en zijn te heet of te koud voor de aanwezigheid van vloeibaar water.
Maar binnen afzienbare tijd zullen planeten worden ontdekt waar de omstandigheden veel meer op die van onze aarde lijken. Het nare is alleen dat die planeten zich zelfs op de beste opnamen slechts als een nietig stipje zullen vertonen.
Toch denken NASA-wetenschappers dat het mogelijk moet zijn om vast te stellen of er oceanen op die verre werelden zijn. Dat zou dan moeten gebeuren aan de hand van de kleur van deze nietige stipjes. Omdat oceanen een blauwere tint hebben dan continenten, zou een 'aardachtige' exoplaneet door zijn rotatie regelmatige kleurveranderingen vertonen.
Bij wijze van proef hebben de wetenschappers de voorgestelde waarneemtechniek getest door de ruimtesonde Deep Impact/EPOXI van een afstand van tientallen miljoenen kilometers naar de aarde te laten kijken. En daarbij werden inderdaad oceanen en continenten op onze planeet 'ontdekt'.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Uranus is alleen veel zwaarder dan de aarde en jupiter nóg zwaarder, daarvan is meteen duidelijk dat het geen aardachtige werelden zijn.quote:Op woensdag 27 mei 2009 12:57 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
Uranus is ook blauw heb ik begrepen, en Jupiter heeft vlekken maar die planeten bestaan niet uit land en vloeistofmassa's. Dit zou ook voor een exoplaneet kunnen opgaan..
"It's hard to argue against cynics - they always sound smarter than optimists because they have so much evidence on their side."
27-05-2009
Astronomen ontwaren schijngestalten van een exoplaneet
Leidse sterrenkundigen laten voor het eerst zien dat een planeet rondom een andere ster dan de zon net zulke schijngestalten vertoont als onze maan.
De exoplaneet, CoRoT-1b, staat op zo'n 1600 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eenhoorn, en is ontdekt door de Frans/Europese CoRoT-satelliet.
De resultaten van de Leidse onderzoekers worden aanstaande donderdag gepubliceerd in het tijdschrift Nature.
Uit de waarnemingen van CoRoT maken de astronomen op dat de nachtzijde van de planeet compleet donker is, terwijl de dagzijde sterk wordt opgewarmd door de ster, tot waarschijnlijk zo'n 2000 graden Celsius. 'De afstand van CoRoT-1b tot de ster is dan ook minder dan 3 procent van de afstand aarde-zon', zegt Ignas Snellen, die het onderzoek heeft geleid.
Gedurende de 36 uur dat de planeet om de ster draait, zien de astronomen afwisselend de lichte dagzijde en de donkere nachtzijde van de planeet. Omdat de ster zo'n 10.000 keer helderder is dan de planeet, zien ze het systeem bij elkaar steeds éénhonderdste van een procent lichter en donkerder worden. 'Een ongelooflijk precieze meeting, waarvoor het team rondom de CoRoT-satelliet alle credit moet krijgen', aldus Snellen.
Het gemeten effect lijkt erg op de schijngestalten bij hemellichamen in ons eigen zonnestelsel, zoals bij onze maan, waarbij de zon steeds van een andere kant op de maan schijnt terwijl deze om de aarde draait. Al gaat het hierbij wel om gereflecteerd zonlicht, terwijl het bij CoRoT-1b waarschijnlijk om warmtestraling gaat.
Een interessant detail is dat 2009 door de Verenigde Naties is uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Sterrenkunde. Dit jaar wordt herdacht dat 400 jaar geleden, in 1609, Galileo Galilei voor het eerst met een (in Nederland uitgevonden) telescoop de sterrenhemel bestudeerde. Een van de eerste waarnemingen van de Italiaanse astronoom waren de schijngestalten van Venus, waarmee hij de ware aard van ons zonnestelsel blootlegde.
Precies 400 jaar later is nu voor het eerst hetzelfde effect waargenomen voor een hemellichaam buiten ons zonnestelsel.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Astronomen ontwaren schijngestalten van een exoplaneet
Leidse sterrenkundigen laten voor het eerst zien dat een planeet rondom een andere ster dan de zon net zulke schijngestalten vertoont als onze maan.
De exoplaneet, CoRoT-1b, staat op zo'n 1600 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eenhoorn, en is ontdekt door de Frans/Europese CoRoT-satelliet.
De resultaten van de Leidse onderzoekers worden aanstaande donderdag gepubliceerd in het tijdschrift Nature.
Uit de waarnemingen van CoRoT maken de astronomen op dat de nachtzijde van de planeet compleet donker is, terwijl de dagzijde sterk wordt opgewarmd door de ster, tot waarschijnlijk zo'n 2000 graden Celsius. 'De afstand van CoRoT-1b tot de ster is dan ook minder dan 3 procent van de afstand aarde-zon', zegt Ignas Snellen, die het onderzoek heeft geleid.
Gedurende de 36 uur dat de planeet om de ster draait, zien de astronomen afwisselend de lichte dagzijde en de donkere nachtzijde van de planeet. Omdat de ster zo'n 10.000 keer helderder is dan de planeet, zien ze het systeem bij elkaar steeds éénhonderdste van een procent lichter en donkerder worden. 'Een ongelooflijk precieze meeting, waarvoor het team rondom de CoRoT-satelliet alle credit moet krijgen', aldus Snellen.
Het gemeten effect lijkt erg op de schijngestalten bij hemellichamen in ons eigen zonnestelsel, zoals bij onze maan, waarbij de zon steeds van een andere kant op de maan schijnt terwijl deze om de aarde draait. Al gaat het hierbij wel om gereflecteerd zonlicht, terwijl het bij CoRoT-1b waarschijnlijk om warmtestraling gaat.
Een interessant detail is dat 2009 door de Verenigde Naties is uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Sterrenkunde. Dit jaar wordt herdacht dat 400 jaar geleden, in 1609, Galileo Galilei voor het eerst met een (in Nederland uitgevonden) telescoop de sterrenhemel bestudeerde. Een van de eerste waarnemingen van de Italiaanse astronoom waren de schijngestalten van Venus, waarmee hij de ware aard van ons zonnestelsel blootlegde.
Precies 400 jaar later is nu voor het eerst hetzelfde effect waargenomen voor een hemellichaam buiten ons zonnestelsel.
Toegevoegd door Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
30-05-2009
Eindelijk succes voor detectiemethode exoplaneten
Wetenschappers hebben voor het eerst een exoplaneet ontdekt middels een techniek dat astrometrie wordt genoemd - deze techniek is van alle planetaire detectiemethodes de "oudste". Reeds in de jaren '50 van de vorige eeuw werd astrometrie voorgesteld én toegepast als methode om te speuren naar planeten buiten het zonnestelsel. Bij astrometrie meet men de eigenbeweging van een ster, zoals deze aan de aardse sterrenhemel zichtbaar is. Deze beweging is het gevolg van een exoplaneet die de moederster "heen-en-weer" doet slingeren.
Bij astrometrie zijn echter zeer exacte waarnemingen noodzakelijk, die gedurende een zeer lange tijd verricht moeten worden. Als gevolg wordt deze methode weinig toegepast en heeft deze (tot voor kort) nog geen resultaten opgeleverd. Nu heeft een team van astronomen voor het eerst een nieuwe exoplaneet geïdentificeerd, waarbij gebruik is gemaakt van astrometrie. De ontdekking maakt deel uit van een onderzoek waarbij een dertigtal sterren voortdurend zijn waargenomen, gedurende een periode van 12 jaar.
Deze methode is optimaal voor het vinden van planetenstelsels met een vergelijkbare structuur als ons zonnestelsel, die mogelijk aarde-achtige planeten kunnen herbergen. De ontdekte planeet is een Jupiter-achtige wereld, waarbij de relatieve afstand tot de moederster overeen komt met de positie van onze Jupiter in het zonnestelsel. Het gaat hierbij om de relatieve positie van de planeet: de feitelijke afstand tot de moederster bedraagt veel minder dan de afstand tussen Jupiter en de zon, aangezien de moederster ook veel kleiner en zwakker is dan onze zon.
De moederster, VB 10 genaamd, is een minuscule rode dwergster. De massa van de ster is 1/12 de massa van de zon, waarmee de ster net groot genoeg is om waterstofatomen te fuseren tot heliumatomen en hierbij sterlicht te produceren. VB 10 stond jarenlang zelfs bekend als de allerkleinste ster waarvan het bestaan bekend was (waarbij bruine dwergen, "mislukte" sterren, buiten beschouwing worden gelaten). Deze eer is VB 10 enige tijd geleden kwijtgeraakt, maar daarvoor is een ander record in de plaats gekomen: nu is VB 10 namelijk de kleinste ster die een planeet herbergt.
Rode dwergen vormen de meest voorkomende klasse van sterren. Aangezien 7 op de 10 sterren rode dwergen zijn, betekent deze planetaire detectie mogelijk dat planeten nog algemener zijn dan gedacht. De gedetecteerde planeet staat bekend als VB 10b en staat op een afstand van 20 lichtjaar vanaf de aarde, in de richting van het sterrenbeeld Arend. De planeet is een gasreus en weegt zes keer meer dan Jupiter. Hoewel de massa van de ster natuurlijk hoger is dan de massa van de planeet die er omheen draait, zijn de twee objecten ongeveer even groot qua omvang.
Aangezien de ster zo klein is, zal het planetenstelsel van de ster een kleinere miniatuurversie van ons zonnestelsel zijn. Zo is de afstand tussen VB 10 en VB 10b vergelijkbaar met de afstand tussen Mercurius en de zon, ondanks het feit dat de relatieve positie van de planeet vergelijkbaar is met de positie van Jupiter in het zonnestelsel. Rotsachtige planeten die eventueel aanwezig kunnen zijn bij VB 10, zouden op nog kortere afstand tot de moederster moeten staan.
De ontdekking bevestigd dat astrometrie een krachtige techniek kan zijn om te speuren naar planeten bij extreem kleine sterren. Overigens vertoont astrometrie overeenkomsten met een andere (veel gebruikte) methode om exoplaneten te ontdekken, namelijk radial velocity. Hierbij wordt eveneens de eigenbeweging van een ster gemeten, maar dan via het meten van de rood- en blauwverschuiving die en ster vertoont als gevolg van de zwaartekracht van een omringende planeet.
Bron: Jet Propulsion Laboratory (NASA/Caltech)
(Astrostart)
Eindelijk succes voor detectiemethode exoplaneten
Wetenschappers hebben voor het eerst een exoplaneet ontdekt middels een techniek dat astrometrie wordt genoemd - deze techniek is van alle planetaire detectiemethodes de "oudste". Reeds in de jaren '50 van de vorige eeuw werd astrometrie voorgesteld én toegepast als methode om te speuren naar planeten buiten het zonnestelsel. Bij astrometrie meet men de eigenbeweging van een ster, zoals deze aan de aardse sterrenhemel zichtbaar is. Deze beweging is het gevolg van een exoplaneet die de moederster "heen-en-weer" doet slingeren.
Bij astrometrie zijn echter zeer exacte waarnemingen noodzakelijk, die gedurende een zeer lange tijd verricht moeten worden. Als gevolg wordt deze methode weinig toegepast en heeft deze (tot voor kort) nog geen resultaten opgeleverd. Nu heeft een team van astronomen voor het eerst een nieuwe exoplaneet geïdentificeerd, waarbij gebruik is gemaakt van astrometrie. De ontdekking maakt deel uit van een onderzoek waarbij een dertigtal sterren voortdurend zijn waargenomen, gedurende een periode van 12 jaar.
Deze methode is optimaal voor het vinden van planetenstelsels met een vergelijkbare structuur als ons zonnestelsel, die mogelijk aarde-achtige planeten kunnen herbergen. De ontdekte planeet is een Jupiter-achtige wereld, waarbij de relatieve afstand tot de moederster overeen komt met de positie van onze Jupiter in het zonnestelsel. Het gaat hierbij om de relatieve positie van de planeet: de feitelijke afstand tot de moederster bedraagt veel minder dan de afstand tussen Jupiter en de zon, aangezien de moederster ook veel kleiner en zwakker is dan onze zon.
De moederster, VB 10 genaamd, is een minuscule rode dwergster. De massa van de ster is 1/12 de massa van de zon, waarmee de ster net groot genoeg is om waterstofatomen te fuseren tot heliumatomen en hierbij sterlicht te produceren. VB 10 stond jarenlang zelfs bekend als de allerkleinste ster waarvan het bestaan bekend was (waarbij bruine dwergen, "mislukte" sterren, buiten beschouwing worden gelaten). Deze eer is VB 10 enige tijd geleden kwijtgeraakt, maar daarvoor is een ander record in de plaats gekomen: nu is VB 10 namelijk de kleinste ster die een planeet herbergt.
Rode dwergen vormen de meest voorkomende klasse van sterren. Aangezien 7 op de 10 sterren rode dwergen zijn, betekent deze planetaire detectie mogelijk dat planeten nog algemener zijn dan gedacht. De gedetecteerde planeet staat bekend als VB 10b en staat op een afstand van 20 lichtjaar vanaf de aarde, in de richting van het sterrenbeeld Arend. De planeet is een gasreus en weegt zes keer meer dan Jupiter. Hoewel de massa van de ster natuurlijk hoger is dan de massa van de planeet die er omheen draait, zijn de twee objecten ongeveer even groot qua omvang.
Aangezien de ster zo klein is, zal het planetenstelsel van de ster een kleinere miniatuurversie van ons zonnestelsel zijn. Zo is de afstand tussen VB 10 en VB 10b vergelijkbaar met de afstand tussen Mercurius en de zon, ondanks het feit dat de relatieve positie van de planeet vergelijkbaar is met de positie van Jupiter in het zonnestelsel. Rotsachtige planeten die eventueel aanwezig kunnen zijn bij VB 10, zouden op nog kortere afstand tot de moederster moeten staan.
De ontdekking bevestigd dat astrometrie een krachtige techniek kan zijn om te speuren naar planeten bij extreem kleine sterren. Overigens vertoont astrometrie overeenkomsten met een andere (veel gebruikte) methode om exoplaneten te ontdekken, namelijk radial velocity. Hierbij wordt eveneens de eigenbeweging van een ster gemeten, maar dan via het meten van de rood- en blauwverschuiving die en ster vertoont als gevolg van de zwaartekracht van een omringende planeet.
Bron: Jet Propulsion Laboratory (NASA/Caltech)
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-06-2009
Leven aantonen op exoplaneet wellicht makkelijker dan gedacht
Onderzoekers van het Instituto de Astrofísica de Canarias hebben de aardatmosfeer geanalyseerd door naar een totale maansverduistering te kijken. Het zwakke schijnsel dat de maan op zo'n moment afgeeft, bestaat uit zonlicht dat door de aardatmosfeer is gegaan. Door dit licht spectroscopisch te onderzoeken, kon worden aangetoond dat de aardatmosfeer zuurstof, kooldioxide, water en andere verbindingen bevat die op de aanwezigheid van leven duiden. Zelfs een betrekkelijk schaars molecuul als methaan was duidelijk in het spectrum terug te vinden (Nature, 11 juni).
Volgens de onderzoekers wijst het onverwachte gemak waarmee deze bestanddelen konden worden aangetoond erop, dat het spectroscopisch opsporen van leven op exoplaneten wel eens makkelijker zou kunnen zijn dan tot nog toe werd gevreesd.
Ruim vijftig van de bijna 350 planeten die tot nog toe bij andere sterren ontdekt zijn, bewegen tijdens elke omloop vanaf de aarde gezien voor hun moederster langs. Op zo'n moment gaat het licht van de ster door de atmosfeer van de planeet, waardoor deze laatste daarin zijn (spectroscopische) sporen achterlaat - net als de aardatmosfeer in het spectrum van de totaal verduisterde maan.
Door de spectra van de ster vóór en na zo'n planeetovergang met elkaar te vergelijken, kan worden vastgesteld wat de bijdrage van de planeetatmosfeer is. En eventueel aanwezige zuurstof, kooldioxide, water of methaan zouden wel eens prominent in dat spectrum te zien kunnen zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Leven aantonen op exoplaneet wellicht makkelijker dan gedacht
Onderzoekers van het Instituto de Astrofísica de Canarias hebben de aardatmosfeer geanalyseerd door naar een totale maansverduistering te kijken. Het zwakke schijnsel dat de maan op zo'n moment afgeeft, bestaat uit zonlicht dat door de aardatmosfeer is gegaan. Door dit licht spectroscopisch te onderzoeken, kon worden aangetoond dat de aardatmosfeer zuurstof, kooldioxide, water en andere verbindingen bevat die op de aanwezigheid van leven duiden. Zelfs een betrekkelijk schaars molecuul als methaan was duidelijk in het spectrum terug te vinden (Nature, 11 juni).
Volgens de onderzoekers wijst het onverwachte gemak waarmee deze bestanddelen konden worden aangetoond erop, dat het spectroscopisch opsporen van leven op exoplaneten wel eens makkelijker zou kunnen zijn dan tot nog toe werd gevreesd.
Ruim vijftig van de bijna 350 planeten die tot nog toe bij andere sterren ontdekt zijn, bewegen tijdens elke omloop vanaf de aarde gezien voor hun moederster langs. Op zo'n moment gaat het licht van de ster door de atmosfeer van de planeet, waardoor deze laatste daarin zijn (spectroscopische) sporen achterlaat - net als de aardatmosfeer in het spectrum van de totaal verduisterde maan.
Door de spectra van de ster vóór en na zo'n planeetovergang met elkaar te vergelijken, kan worden vastgesteld wat de bijdrage van de planeetatmosfeer is. En eventueel aanwezige zuurstof, kooldioxide, water of methaan zouden wel eens prominent in dat spectrum te zien kunnen zijn.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-06-2009
Leefbare zone rond sterren vaak kleiner dan gedacht
Bij de zoektocht naar exoplaneten waarop leven mogelijk is, staat het begrip 'leefbare zone' centraal. Dat wil zeggen: de zone rond een ster waar het precies warm genoeg is om water op een planeetoppervlak in vloeibare toestand te houden. Bij zwakke sterren, zoals de veel voorkomende rode dwergen, ligt die leefbare zone op slechts enkele miljoenen kilometers de ster.
Uit nieuwe berekeningen blijkt nu dat de getijkrachten op die kleine afstand zo groot zijn, dat je eigenlijk niet van een leefbare situatie kunt spreken. De tektonische activiteit op een eventuele planeet zou dermate groot zijn, dat het oppervlak voortdurend aan vulkanisme onderhevig is. De situatie op zo'n planeet zou goed vergelijkbaar zijn met die op de grote Jupitermaan Io, die zo'n grote vulkanische activiteit kent, dat zijn complete oppervlak in minder dan een miljoen jaar compleet 'ververst' wordt.
Uit het rekenmodel blijkt dat de bijdrage van getijkrachten aan de inwendige warmte van een planeet niet groter dan een kwart mag zijn om van een leefbare planeet te kunnen spreken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Leefbare zone rond sterren vaak kleiner dan gedacht
Bij de zoektocht naar exoplaneten waarop leven mogelijk is, staat het begrip 'leefbare zone' centraal. Dat wil zeggen: de zone rond een ster waar het precies warm genoeg is om water op een planeetoppervlak in vloeibare toestand te houden. Bij zwakke sterren, zoals de veel voorkomende rode dwergen, ligt die leefbare zone op slechts enkele miljoenen kilometers de ster.
Uit nieuwe berekeningen blijkt nu dat de getijkrachten op die kleine afstand zo groot zijn, dat je eigenlijk niet van een leefbare situatie kunt spreken. De tektonische activiteit op een eventuele planeet zou dermate groot zijn, dat het oppervlak voortdurend aan vulkanisme onderhevig is. De situatie op zo'n planeet zou goed vergelijkbaar zijn met die op de grote Jupitermaan Io, die zo'n grote vulkanische activiteit kent, dat zijn complete oppervlak in minder dan een miljoen jaar compleet 'ververst' wordt.
Uit het rekenmodel blijkt dat de bijdrage van getijkrachten aan de inwendige warmte van een planeet niet groter dan een kwart mag zijn om van een leefbare planeet te kunnen spreken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-06-2009
Eerste extragalactische exoplaneet ontdekt?
Een team van Italiaanse wetenschappers denkt weer een planeet te hebben opgespoord die rond een andere ster draait. Maar anders dan de meer dan 300 andere exoplaneten die tot nog toe zijn ontdekt, bevindt deze zich niet in ons Melkwegstelsel. Zijn moederster zou deel uitmaken van het bekende Andromedastelsel (M31).
De methode waarmee de mogelijke exoplaneet is opgespoord, is dezelfde als waarmee in de halo van ons Melkwegstelsel naar donkere objecten wordt gezocht: gravitationele microlensing. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het feit dat licht van een achtergrondster door het zwaartekrachtsveld van een ster die er precies voorlangs beweegt wordt afgebogen en versterkt. Op die manier zijn de laatste jaren al verscheidene sterren in M31 waargenomen.
De helderheid van sterren die door het microlenseffect worden versterkt, volgt in de loop van de dagen een karakteristiek verloop. Maar soms vertoont zo'n lichtkromme een kleine afwijking. Onderzoekers van het Istituto Nazionale di Fisica Nucleare in Rome hebben nu berekend hoe een mircolenslichtkromme er uit zou zien als het voorgrondobject (de 'lens') een planeet als begeleider heeft. En daarbij bleek dat het licht van een van de sterren in het Andromedastelsel in 2004 een helderheidsverloop heeft laten zien dat op de aanwezigheid van een planeet bij de lensster zou kunnen duiden.
De best passende combinatie is die van een dwergster van een halve zonsmassa en een zware planeet van ruim zes Jupitermassa's. Eerder was de afwijkende lichtkromme geïnterpreteerd als die van een lichte dubbelster. Verificatie van dit eenmalige verschijnsel is helaas niet mogelijk. Maar volgens de onderzoekers is het slechts een kwestie van tijd voor er met zekerheid een exoplaneet in de Andromedanevel wordt opgespoord.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Eerste extragalactische exoplaneet ontdekt?
Een team van Italiaanse wetenschappers denkt weer een planeet te hebben opgespoord die rond een andere ster draait. Maar anders dan de meer dan 300 andere exoplaneten die tot nog toe zijn ontdekt, bevindt deze zich niet in ons Melkwegstelsel. Zijn moederster zou deel uitmaken van het bekende Andromedastelsel (M31).
De methode waarmee de mogelijke exoplaneet is opgespoord, is dezelfde als waarmee in de halo van ons Melkwegstelsel naar donkere objecten wordt gezocht: gravitationele microlensing. Daarbij wordt gebruik gemaakt van het feit dat licht van een achtergrondster door het zwaartekrachtsveld van een ster die er precies voorlangs beweegt wordt afgebogen en versterkt. Op die manier zijn de laatste jaren al verscheidene sterren in M31 waargenomen.
De helderheid van sterren die door het microlenseffect worden versterkt, volgt in de loop van de dagen een karakteristiek verloop. Maar soms vertoont zo'n lichtkromme een kleine afwijking. Onderzoekers van het Istituto Nazionale di Fisica Nucleare in Rome hebben nu berekend hoe een mircolenslichtkromme er uit zou zien als het voorgrondobject (de 'lens') een planeet als begeleider heeft. En daarbij bleek dat het licht van een van de sterren in het Andromedastelsel in 2004 een helderheidsverloop heeft laten zien dat op de aanwezigheid van een planeet bij de lensster zou kunnen duiden.
De best passende combinatie is die van een dwergster van een halve zonsmassa en een zware planeet van ruim zes Jupitermassa's. Eerder was de afwijkende lichtkromme geïnterpreteerd als die van een lichte dubbelster. Verificatie van dit eenmalige verschijnsel is helaas niet mogelijk. Maar volgens de onderzoekers is het slechts een kwestie van tijd voor er met zekerheid een exoplaneet in de Andromedanevel wordt opgespoord.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Een leefbare zone hoeft geen planeten te herbergen om leven te bevatten . Er zou ook een asteroidengordel of zelfs gaswolk in die zone kunnen zijn waar bacterien met een eigen ecosysteem op die rotsblokken/ wolk kunnen leven..quote:
10-06-2009
Leefbare zone rond sterren vaak kleiner dan gedacht
[ afbeelding ]
Bij de zoektocht naar exoplaneten waarop leven mogelijk is, staat het begrip 'leefbare zone' centraal. Dat wil zeggen: de zone rond een ster waar het precies warm genoeg is om water op een planeetoppervlak in vloeibare toestand te houden. Bij zwakke sterren, zoals de veel voorkomende rode dwergen, ligt die leefbare zone op slechts enkele miljoenen kilometers de ster.
Uit nieuwe berekeningen blijkt nu dat de getijkrachten op die kleine afstand zo groot zijn, dat je eigenlijk niet van een leefbare situatie kunt spreken. De tektonische activiteit op een eventuele planeet zou dermate groot zijn, dat het oppervlak voortdurend aan vulkanisme onderhevig is. De situatie op zo'n planeet zou goed vergelijkbaar zijn met die op de grote Jupitermaan Io, die zo'n grote vulkanische activiteit kent, dat zijn complete oppervlak in minder dan een miljoen jaar compleet 'ververst' wordt.
Uit het rekenmodel blijkt dat de bijdrage van getijkrachten aan de inwendige warmte van een planeet niet groter dan een kwart mag zijn om van een leefbare planeet te kunnen spreken.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
25-07-2009
Golfje van ster-met-planeet gefotografeerd
Astronomen van het Jet Propulsion Laboratory in Californië hebben gedurende twaalf jaar met een telescoop op aarde de beweging van een ster met een planeet gefotografeerd.
De planeet van de ster VB 10 werd ontdekt met de Hale-telescoop, die van 1948 tot 1993 de grootste telescoop ter wereld was
En zo hebben ze voor het eerst laten zien dat die ster niet in een exact rechte lijn langs de hemel beweegt, maar ietwat golvend. (Astrophysical Journal, 20 juli).
Zo’n golfbeweging was wel eerder met een sensor van de Hubble Space Telescoop bij een andere ster waargenomen, maar die telescoop bevindt zich buiten de atmosfeer en heeft niet veel tijd voor dit soort waarnemingen.
Sinds 1995 zijn al meer dan 300 planeten bij andere sterren ontdekt. Geen enkele is echter echt gezien: hun aanwezigheid wordt afgeleid uit een periodieke variatie in de snelheid of helderheid van de ster. De nu toegepaste fotografische techniek werd al in de jaren zestig beproefd door de Nederlands-Amerikaanse astronoom Peter van de Kamp. Die beweerde ook twee planeten bij de Ster van Barnard te hebben gevonden, maar dat bleken later meetfouten. Ook bij andere sterren had deze fotografische techniek geen succes.
Fotografische platen blijken te ‘korrelig’ om de subtiele golfbeweging van een ster-met-planeet aan te tonen. Steven Pravdo en Stuart Shaklan gebruikten daarom een CCD-camera met een detector van 16 megapixels, geplaatst in het brandpunt van de Hale-telescoop in Californië. Daarmee volgden zij twaalf jaar lang de beweging van VB 10, een ster op een afstand van 20 lichtjaar in het sterrenbeeld Arend. Zo kwam uiteindelijk een golfbeweging met een periode van 9 maanden tevoorschijn: het effect van een planeet.
De amplitude van de golf bedraagt slechts 0,004 boogseconde: de dikte van een mensenhaar gezien vanaf een afstand van één kilometer. Daaruit volgt dat de onzichtbare begeleider zes maal zo zwaar is als Jupiter. De ster zelf is met zijn massa van 85 maal die van Jupiter één van de lichtste die men kent. Dat heeft de ontdekking van de begeleider vergemakkelijkt: zijn invloed op de beweging van de ster is dan relatief groot. En aangezien de meeste sterren licht zijn, zou deze CCD-techniek nog wel eens vele Jupiterachtige planeten aan het licht kunnen brengen.
(nrc)
Golfje van ster-met-planeet gefotografeerd
Astronomen van het Jet Propulsion Laboratory in Californië hebben gedurende twaalf jaar met een telescoop op aarde de beweging van een ster met een planeet gefotografeerd.
De planeet van de ster VB 10 werd ontdekt met de Hale-telescoop, die van 1948 tot 1993 de grootste telescoop ter wereld was
En zo hebben ze voor het eerst laten zien dat die ster niet in een exact rechte lijn langs de hemel beweegt, maar ietwat golvend. (Astrophysical Journal, 20 juli).
Zo’n golfbeweging was wel eerder met een sensor van de Hubble Space Telescoop bij een andere ster waargenomen, maar die telescoop bevindt zich buiten de atmosfeer en heeft niet veel tijd voor dit soort waarnemingen.
Sinds 1995 zijn al meer dan 300 planeten bij andere sterren ontdekt. Geen enkele is echter echt gezien: hun aanwezigheid wordt afgeleid uit een periodieke variatie in de snelheid of helderheid van de ster. De nu toegepaste fotografische techniek werd al in de jaren zestig beproefd door de Nederlands-Amerikaanse astronoom Peter van de Kamp. Die beweerde ook twee planeten bij de Ster van Barnard te hebben gevonden, maar dat bleken later meetfouten. Ook bij andere sterren had deze fotografische techniek geen succes.
Fotografische platen blijken te ‘korrelig’ om de subtiele golfbeweging van een ster-met-planeet aan te tonen. Steven Pravdo en Stuart Shaklan gebruikten daarom een CCD-camera met een detector van 16 megapixels, geplaatst in het brandpunt van de Hale-telescoop in Californië. Daarmee volgden zij twaalf jaar lang de beweging van VB 10, een ster op een afstand van 20 lichtjaar in het sterrenbeeld Arend. Zo kwam uiteindelijk een golfbeweging met een periode van 9 maanden tevoorschijn: het effect van een planeet.
De amplitude van de golf bedraagt slechts 0,004 boogseconde: de dikte van een mensenhaar gezien vanaf een afstand van één kilometer. Daaruit volgt dat de onzichtbare begeleider zes maal zo zwaar is als Jupiter. De ster zelf is met zijn massa van 85 maal die van Jupiter één van de lichtste die men kent. Dat heeft de ontdekking van de begeleider vergemakkelijkt: zijn invloed op de beweging van de ster is dan relatief groot. En aangezien de meeste sterren licht zijn, zou deze CCD-techniek nog wel eens vele Jupiterachtige planeten aan het licht kunnen brengen.
(nrc)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
27-07-2009
Bijzondere groene sterrenstelsels ontdekt
Sterrenkundigen hebben, met hulp van de vrijwilligers van het online Galaxy Zoo-project, een klasse van merkwaardige sterrenstelsels ontdekt, die de bijnaam 'Groene Erwten' hebben gekregen.
Bij het Galaxy Zoo-project bekijken enkele honderdduizenden gebruikers de beelden van evenzovele sterrenstelsels die in het kader van de Sloan Digital Sky Survey zijn gemaakt. Daarbij stuitte men op een aantal objecten die opvielen door hun kleine afmetingen en heldergroene kleur.
De groene stelsels zijn schaars: slechts ongeveer 1 op de 4000 sterrenstelsels in de Sloan-survey is een Groene Erwt. V
ervolgonderzoek heeft uitgewezen dat het kleine, compacte sterrenstelsels zijn die in enorm hoog tempo nieuwe sterren produceren. Ze bevinden zich op afstanden van 1,5 tot 5 miljard lichtjaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Bijzondere groene sterrenstelsels ontdekt
Sterrenkundigen hebben, met hulp van de vrijwilligers van het online Galaxy Zoo-project, een klasse van merkwaardige sterrenstelsels ontdekt, die de bijnaam 'Groene Erwten' hebben gekregen.
Bij het Galaxy Zoo-project bekijken enkele honderdduizenden gebruikers de beelden van evenzovele sterrenstelsels die in het kader van de Sloan Digital Sky Survey zijn gemaakt. Daarbij stuitte men op een aantal objecten die opvielen door hun kleine afmetingen en heldergroene kleur.
De groene stelsels zijn schaars: slechts ongeveer 1 op de 4000 sterrenstelsels in de Sloan-survey is een Groene Erwt. V
ervolgonderzoek heeft uitgewezen dat het kleine, compacte sterrenstelsels zijn die in enorm hoog tempo nieuwe sterren produceren. Ze bevinden zich op afstanden van 1,5 tot 5 miljard lichtjaar.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-08-2009
Kepler doet het!
Na de lancering van de planeetjager, de Kepler Space Telescope, op 6 maart, was NASA nog maanden bezig om de ruimtetelescoop te caliberen en te controleren. Kepler is dan ook een heel gevoelig instrument. Als een planeet voor zijn ster staat en er voor zorgt dat het licht daarvan 1% uitdooft, kan Kepler het waarnemen. Inmiddels is die testfase achter de rug en donderdag toonde NASA het eerste resultaat. Kepler nam de planeet HAT-P-7b waar en dat niet alleen, maar ook nog de fasen van die planeet.
Nu zoekt Kepler Aard-achtige planeten en HAT-P-7b is dat bepaald niet. Hij is groter dan Jupiter en draait in 2,2 dagen rond zijn ster. HAT-P-7b staat dan ook enorm dicht bij zijn ster, HAT-P-7, zozeer zelfs dat het oppervlak een goede 2500°C is. Maar als testobject voldoet HAT-P-7b uitstekend. Doordat zijn "jaar" 2,2 dagen duurt, heb je snel resultaat. En hier is dat:
Hier zien we de lichtcurve van de ster HAT-P-7, die 1000 lichtjaar van ons vandaan staat. Bij 7x vergroting van die curve zien we duidelijk een dal. Dat is de planeet HAT-P-7b, die voor zijn ster langs gaat. Bij 100x vergroting zien we nog veel meer. Er is een tweede dal. Dat is waar de ster voor de planeet langs gaat. Dat licht dat de planeet weerkaatst wordt dan even geblokkeerd. Dat betekent dat Kepler gevoelig genoeg is om een Aardachtige planeet te gaan zien. Verder zien we een golf in de totale curve. Dat is ten gevolge van de fasen van de planeet. We zien dus de fasen van een planeet die 1000 lichtjaar ver is.
Dit filmpje op Youtube laat zien wat Kepler precies gedetecteerd heeft.
Voor de ontdekking van Aardachtige planeten moeten we nog even geduld hebben. De curve hierboven is van een planeet die elke 2,2 dagen rond zijn ster draait. Maar van een Aardachtige planeet mogen we eerder iets in de orde van grote van 1 jaar omlooptijd verwachten, zoals onze eigen planeet.
Bron: Bad Astronomy blog
(Astrostart)
[ Bericht 8% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 08-08-2009 02:02:19 ]
Kepler doet het!
Na de lancering van de planeetjager, de Kepler Space Telescope, op 6 maart, was NASA nog maanden bezig om de ruimtetelescoop te caliberen en te controleren. Kepler is dan ook een heel gevoelig instrument. Als een planeet voor zijn ster staat en er voor zorgt dat het licht daarvan 1% uitdooft, kan Kepler het waarnemen. Inmiddels is die testfase achter de rug en donderdag toonde NASA het eerste resultaat. Kepler nam de planeet HAT-P-7b waar en dat niet alleen, maar ook nog de fasen van die planeet.
Nu zoekt Kepler Aard-achtige planeten en HAT-P-7b is dat bepaald niet. Hij is groter dan Jupiter en draait in 2,2 dagen rond zijn ster. HAT-P-7b staat dan ook enorm dicht bij zijn ster, HAT-P-7, zozeer zelfs dat het oppervlak een goede 2500°C is. Maar als testobject voldoet HAT-P-7b uitstekend. Doordat zijn "jaar" 2,2 dagen duurt, heb je snel resultaat. En hier is dat:
Hier zien we de lichtcurve van de ster HAT-P-7, die 1000 lichtjaar van ons vandaan staat. Bij 7x vergroting van die curve zien we duidelijk een dal. Dat is de planeet HAT-P-7b, die voor zijn ster langs gaat. Bij 100x vergroting zien we nog veel meer. Er is een tweede dal. Dat is waar de ster voor de planeet langs gaat. Dat licht dat de planeet weerkaatst wordt dan even geblokkeerd. Dat betekent dat Kepler gevoelig genoeg is om een Aardachtige planeet te gaan zien. Verder zien we een golf in de totale curve. Dat is ten gevolge van de fasen van de planeet. We zien dus de fasen van een planeet die 1000 lichtjaar ver is.
Dit filmpje op Youtube laat zien wat Kepler precies gedetecteerd heeft.
Voor de ontdekking van Aardachtige planeten moeten we nog even geduld hebben. De curve hierboven is van een planeet die elke 2,2 dagen rond zijn ster draait. Maar van een Aardachtige planeet mogen we eerder iets in de orde van grote van 1 jaar omlooptijd verwachten, zoals onze eigen planeet.
Bron: Bad Astronomy blog
(Astrostart)
[ Bericht 8% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 08-08-2009 02:02:19 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
10-08-2009
Recente planeetbotsing ontdekt door Spitzer-ruimtetelescoop
Twee planeten in een baan rond een andere ster zijn kort geleden op catastrofale wijze met elkaar in botsing gekomen. De brokstukken van die botsing zijn ontdekt door de Amerikaanse Spitzer Space Telescope. De kosmische aanvaring vond plaats op ongeveer honderd lichtjaar afstand van de aarde, bij de ster HD 172555 in het zuidelijke sterrenbeeld Pauw. Uit de Spitzer-waarnemingen blijkt dat hier hooguit een paar honderdduizend jaar geleden (zeer recent naar sterrenkundige begrippen) twee hemellichamen met hoge snelheid op elkaar knalden.
Spitzer heeft eerder aanwijzingen gevonden voor botsingen van kleinere planetoïden bij andere sterren. In het geval van HD 172555 gaat het echter om objecten waarvan er een ongeveer zo groot was als de maan en de ander ongeveer zo groot als de planeet Mercurius. Ze moeten met een onderlinge snelheid van minstens tien kilometer per seconde op elkaar zijn gebotst. Daarbij werd het kleinere hemellichaam volledig verpulverd. Een groot deel van de gesteenten waaruit de twee planeten bestonden, verdampte in korte tijd.
Uit de infraroodmetingen van Spitzer is de aanwezigheid van grote hoeveelheden stof, puin en gruis afgeleid - de tastbare overblijfselen van de kosmsiche botsing. Daarnaast ontdekte Spitzer grote hoeveelheden amorf silicaat - glasachtige structuren die ontstaan wanneer druppels gesmolten lava afkoelen en stollen. Ook komt er rond de ster veel gasvormig siliciumoxide voor - een aanwijzing dat er veel gesteente is verdampt.
De Spitzer-waarnemingen worden op 20 augustus gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters . Ze zijn alleen te verklaren door aan te nemen dat er in het recente verleden een catastrofale planetaire botsing heeft plaatsgevonden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Recente planeetbotsing ontdekt door Spitzer-ruimtetelescoop
Twee planeten in een baan rond een andere ster zijn kort geleden op catastrofale wijze met elkaar in botsing gekomen. De brokstukken van die botsing zijn ontdekt door de Amerikaanse Spitzer Space Telescope. De kosmische aanvaring vond plaats op ongeveer honderd lichtjaar afstand van de aarde, bij de ster HD 172555 in het zuidelijke sterrenbeeld Pauw. Uit de Spitzer-waarnemingen blijkt dat hier hooguit een paar honderdduizend jaar geleden (zeer recent naar sterrenkundige begrippen) twee hemellichamen met hoge snelheid op elkaar knalden.
Spitzer heeft eerder aanwijzingen gevonden voor botsingen van kleinere planetoïden bij andere sterren. In het geval van HD 172555 gaat het echter om objecten waarvan er een ongeveer zo groot was als de maan en de ander ongeveer zo groot als de planeet Mercurius. Ze moeten met een onderlinge snelheid van minstens tien kilometer per seconde op elkaar zijn gebotst. Daarbij werd het kleinere hemellichaam volledig verpulverd. Een groot deel van de gesteenten waaruit de twee planeten bestonden, verdampte in korte tijd.
Uit de infraroodmetingen van Spitzer is de aanwezigheid van grote hoeveelheden stof, puin en gruis afgeleid - de tastbare overblijfselen van de kosmsiche botsing. Daarnaast ontdekte Spitzer grote hoeveelheden amorf silicaat - glasachtige structuren die ontstaan wanneer druppels gesmolten lava afkoelen en stollen. Ook komt er rond de ster veel gasvormig siliciumoxide voor - een aanwijzing dat er veel gesteente is verdampt.
De Spitzer-waarnemingen worden op 20 augustus gepubliceerd in Astrophysical Journal Letters . Ze zijn alleen te verklaren door aan te nemen dat er in het recente verleden een catastrofale planetaire botsing heeft plaatsgevonden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
13-08-2009
Grootste exoplaneet wijst op planetair biljart
Het Wide Area Search for Planets (WASP) consortium van Britse universiteiten heeft een exoplaneet gevonden die op 1000 lichtjaar van ons vandaan in een retrograde baan om zijn ster draait. WASP-17, zoals de planeet is genoemd, is de grootste exoplaneet die ooit gevonden is: 2 keer zo groot als Jupiter. De waarschijnlijke reden voor WASP-17's retrograde baan? Een collosaal planetair biljart.
De algemeen geaccepteerde theorie over hoe planeten vormen, is dat ze uit stofwolken ontstaan die langzaam maar zeker rond beginnen te draaien in dezelfde richting dat de ster draait. Dus het verbaasde David Anderson, afstuderend student van Keele University, en Amaury Triaud van Geneva Observatory een planeet te vinden die de verkeerde richting in draait. WASP-17 is daarmee de eerste retrograde planeet die we kennen.
Een exoplaneet en z'n ster.
En er is nog meer vreemds aan WASP-17. Het is de grootste planeet die we tot nu toe kennen. Maar WASP-17 mag dan twee keer zo groot als Jupiter zijn, hij is ook superlicht. De dichtheid ervan is ongeveer dat van piepschuim.
De meest logische verklaring voor de baan van deze enorme planeet, is dat het het gevolg is van een fors spelletje biljart. Vermoedelijk is WASP-17 rakelings langs een grotere broer gevlogen en heeft daarmee een zwaartekracht slinger gehad die WASP-17 tegen de richting in gestuurd heeft. In zijn retrograde baan heeft WASP-17 blootgestaan aan grote getijdewerkingen. Het uitrekken en inkrimpen zou dan gezorgd hebben voor meer hitte, waardoor de planeet opgeblazen is en lichter geworden, zo denkt men.
Dit geeft wetenschappers te denken. Een zonnestelsel in wording is kennelijk een geweldadige plek. Onze Aarde heeft er waarschijnlijk zijn maan aan te danken, na een botsing met een object ter grootte van Mars.
Bron: UniverseToday.
(Astrostart)
[ Bericht 71% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 14-08-2009 03:08:45 ]
Grootste exoplaneet wijst op planetair biljart
Het Wide Area Search for Planets (WASP) consortium van Britse universiteiten heeft een exoplaneet gevonden die op 1000 lichtjaar van ons vandaan in een retrograde baan om zijn ster draait. WASP-17, zoals de planeet is genoemd, is de grootste exoplaneet die ooit gevonden is: 2 keer zo groot als Jupiter. De waarschijnlijke reden voor WASP-17's retrograde baan? Een collosaal planetair biljart.
De algemeen geaccepteerde theorie over hoe planeten vormen, is dat ze uit stofwolken ontstaan die langzaam maar zeker rond beginnen te draaien in dezelfde richting dat de ster draait. Dus het verbaasde David Anderson, afstuderend student van Keele University, en Amaury Triaud van Geneva Observatory een planeet te vinden die de verkeerde richting in draait. WASP-17 is daarmee de eerste retrograde planeet die we kennen.
Een exoplaneet en z'n ster.
En er is nog meer vreemds aan WASP-17. Het is de grootste planeet die we tot nu toe kennen. Maar WASP-17 mag dan twee keer zo groot als Jupiter zijn, hij is ook superlicht. De dichtheid ervan is ongeveer dat van piepschuim.
De meest logische verklaring voor de baan van deze enorme planeet, is dat het het gevolg is van een fors spelletje biljart. Vermoedelijk is WASP-17 rakelings langs een grotere broer gevlogen en heeft daarmee een zwaartekracht slinger gehad die WASP-17 tegen de richting in gestuurd heeft. In zijn retrograde baan heeft WASP-17 blootgestaan aan grote getijdewerkingen. Het uitrekken en inkrimpen zou dan gezorgd hebben voor meer hitte, waardoor de planeet opgeblazen is en lichter geworden, zo denkt men.
Dit geeft wetenschappers te denken. Een zonnestelsel in wording is kennelijk een geweldadige plek. Onze Aarde heeft er waarschijnlijk zijn maan aan te danken, na een botsing met een object ter grootte van Mars.
Bron: UniverseToday.
(Astrostart)
[ Bericht 71% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 14-08-2009 03:08:45 ]
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
26-08-2009
Schotse sterrenkundigen ontdekken 'onmogelijke' planeet
Sterrenkundigen van de universiteit van St Andrews (Schotland) hebben een opmerkelijke planeet bij een andere ster ontdekt. De reusachtige planeet, die de aanduiding WASP-18b heeft gekregen, draait op zo'n geringe afstand om de ster, dat hij er binnen afzienbare tijd op zal neerstorten.
WASP-18b is tien keer zo zwaar als Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel, en draait in minder dan een aardse dag om zijn moederster. Daarmee behoort de planeet zonder enige twijfel tot de categorie 'hete Jupiters': zware, hete gasplaneten die op korte afstand om een ster draaien.
Door de getijkracht die de ster op de planeet uitoefent, volgt deze laatste een spiraalbaan die uiteindelijk tot zijn ondergang zal leiden. Wanneer het zover zal zijn, is nog onduidelijk: misschien is het al binnen 500.000 jaar zo ver, maar het kan ook nog 500 miljoen jaar duren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Schotse sterrenkundigen ontdekken 'onmogelijke' planeet
Sterrenkundigen van de universiteit van St Andrews (Schotland) hebben een opmerkelijke planeet bij een andere ster ontdekt. De reusachtige planeet, die de aanduiding WASP-18b heeft gekregen, draait op zo'n geringe afstand om de ster, dat hij er binnen afzienbare tijd op zal neerstorten.
WASP-18b is tien keer zo zwaar als Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel, en draait in minder dan een aardse dag om zijn moederster. Daarmee behoort de planeet zonder enige twijfel tot de categorie 'hete Jupiters': zware, hete gasplaneten die op korte afstand om een ster draaien.
Door de getijkracht die de ster op de planeet uitoefent, volgt deze laatste een spiraalbaan die uiteindelijk tot zijn ondergang zal leiden. Wanneer het zover zal zijn, is nog onduidelijk: misschien is het al binnen 500.000 jaar zo ver, maar het kan ook nog 500 miljoen jaar duren.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-09-2009
Ook 'exomanen' lijken al detecteerbaar
Eerder dit jaar werd de Amerikaanse Kepler-satelliet gelanceerd, die planeten bij andere sterren moet vinden door sterren op te sporen die kleine, regelmatige helderheidsfluctuatie vertonen. De kans dat daarbij leefbare werelden ontdekt worden, leek niet groot. Onleefbaar grote exoplaneten zijn nu eenmaal veel makkelijker te vinden dan kleine, aarde-achtige planeten.
Volgens Britse sterrenkundigen zou Kepler echter ook manen bij exoplaneten kunnen opsporen. Uit computersimulaties blijkt namelijk dat een exomaan van 0,2 aardmassa een Saturnus-achtige exoplaneet al zodanig hard heen en weer trekt, dat dit in de door Kepler verzamelde baangegevens van de exoplaneet te zien moet zijn. Zulke exomanen zouden het arsenaal van leefbare werelden aanzienlijk kunnen vergroten.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Ook 'exomanen' lijken al detecteerbaar
Eerder dit jaar werd de Amerikaanse Kepler-satelliet gelanceerd, die planeten bij andere sterren moet vinden door sterren op te sporen die kleine, regelmatige helderheidsfluctuatie vertonen. De kans dat daarbij leefbare werelden ontdekt worden, leek niet groot. Onleefbaar grote exoplaneten zijn nu eenmaal veel makkelijker te vinden dan kleine, aarde-achtige planeten.
Volgens Britse sterrenkundigen zou Kepler echter ook manen bij exoplaneten kunnen opsporen. Uit computersimulaties blijkt namelijk dat een exomaan van 0,2 aardmassa een Saturnus-achtige exoplaneet al zodanig hard heen en weer trekt, dat dit in de door Kepler verzamelde baangegevens van de exoplaneet te zien moet zijn. Zulke exomanen zouden het arsenaal van leefbare werelden aanzienlijk kunnen vergroten.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-09-2009
Eerste aardachtige planeet bij andere ster
Voor het eerst is van een planeet bij een andere ster met zekerheid vastgesteld dat hij uit gesteenten bestaat, net als de aarde.
Tot nu toe zijn ruim 350 exoplaneten ontdekt. De meeste zijn zware gasvormige reuzenplaneten, vergelijkbaar met de planeet Jupiter in ons eigen zonnestelsel. Een handvol planeten is kleiner en lichter, maar hun dichtheid kon tot nu toe niet bepaald worden.
Dat is nu wel gelukt met exoplaneet CoRoT-7b. De ontdekking daarvan, door de Europese ruimtetelescoop CoRoT, werd begin dit jaar bekendgemaakt.
De ster waar de planeet omheen draait bevindt zich op 500 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eenhoorn. Hij is iets kleiner en koeler dan de zon, en heeft een leeftijd van ongeveer anderhalf miljard jaar.
CoRoT-7b draait op een zeer kleine afstand van slechts 2,5 miljoen kilometer rond deze ster, met een baansnelheid van meer dan 750.000 kilometer per uur. Geen enkele andere exoplaneet staat zo dicht bij zijn moederster.
Doordat we precies van opzij tegen de baan aankijken, beweegt de planeet elke 20,4 uur even voor de ster langs. Daarbij wordt een klein beetje sterlicht onderschept. Uit die metingen volgt dat de planeet 80 procent groter is dan de aarde.
Europese astronomen onder leiding van Didier Queloz van de universiteit van Genève (mede-ontdekker van de allereerste exoplaneet, in 1995) zijn er nu in geslaagd om ook de massa van deze ‘super-aarde’ te bepalen.
Met de gevoelige HARPS-spectrograaf (High-Accuracy Radial velocity Planet Searcher) op de 3,6-meter telescoop van de Europese sterrenwacht op Cerro La Silla in Noord-Chili maten Queloz en zijn collega’s de minieme schommelingen van de moederster, die veroorzaakt worden door de zwartekracht van de ronddraaiende planeet.
De planeet blijkt 4,8 keer zo zwaar te zijn als de aarde. Omdat nu zowel middellijn als massa bekend zijn, kon de dichtheid van CoRoT-7b berekend worden: 5,6 gram per kubieke centimeter.
Dat is vergelijkbaar met de dichtheid van de aarde. CoRoT-7b kan dus niet uit gas bestaan, maar moet net als de aarde opgebouwd zijn uit gesteenten en metalen. Daarme is het de eerste bevestigde ‘aardse planeet’ buiten het zonnestelsel.
Leven kan er echter niet voorkomen: door de kleine afstand tot de moederster is de temperatuur aan het oppervlak ca. 2000 graden. Mogelijk is het planeetoppervlak één helse, gesmolten lava-zee.
De nieuwe precisiemetingen hebben ook het bestaan van een tweede super-aarde aan het licht gebracht bij dezelfde ster. Die draait elke 3 uur en 17 minuten één keer rond de ster, op een afstand van 7,5 miljoen kilometer.
De tweede planeet, CoRoT-7c genoemd, is ruim acht keer zo zwaar als de aarde. Hij vertoont echter geen overgangen, zodat de middellijn – en dus de dichtheid – niet bepaald kunnen worden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Eerste aardachtige planeet bij andere ster
Voor het eerst is van een planeet bij een andere ster met zekerheid vastgesteld dat hij uit gesteenten bestaat, net als de aarde.
Tot nu toe zijn ruim 350 exoplaneten ontdekt. De meeste zijn zware gasvormige reuzenplaneten, vergelijkbaar met de planeet Jupiter in ons eigen zonnestelsel. Een handvol planeten is kleiner en lichter, maar hun dichtheid kon tot nu toe niet bepaald worden.
Dat is nu wel gelukt met exoplaneet CoRoT-7b. De ontdekking daarvan, door de Europese ruimtetelescoop CoRoT, werd begin dit jaar bekendgemaakt.
De ster waar de planeet omheen draait bevindt zich op 500 lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Eenhoorn. Hij is iets kleiner en koeler dan de zon, en heeft een leeftijd van ongeveer anderhalf miljard jaar.
CoRoT-7b draait op een zeer kleine afstand van slechts 2,5 miljoen kilometer rond deze ster, met een baansnelheid van meer dan 750.000 kilometer per uur. Geen enkele andere exoplaneet staat zo dicht bij zijn moederster.
Doordat we precies van opzij tegen de baan aankijken, beweegt de planeet elke 20,4 uur even voor de ster langs. Daarbij wordt een klein beetje sterlicht onderschept. Uit die metingen volgt dat de planeet 80 procent groter is dan de aarde.
Europese astronomen onder leiding van Didier Queloz van de universiteit van Genève (mede-ontdekker van de allereerste exoplaneet, in 1995) zijn er nu in geslaagd om ook de massa van deze ‘super-aarde’ te bepalen.
Met de gevoelige HARPS-spectrograaf (High-Accuracy Radial velocity Planet Searcher) op de 3,6-meter telescoop van de Europese sterrenwacht op Cerro La Silla in Noord-Chili maten Queloz en zijn collega’s de minieme schommelingen van de moederster, die veroorzaakt worden door de zwartekracht van de ronddraaiende planeet.
De planeet blijkt 4,8 keer zo zwaar te zijn als de aarde. Omdat nu zowel middellijn als massa bekend zijn, kon de dichtheid van CoRoT-7b berekend worden: 5,6 gram per kubieke centimeter.
Dat is vergelijkbaar met de dichtheid van de aarde. CoRoT-7b kan dus niet uit gas bestaan, maar moet net als de aarde opgebouwd zijn uit gesteenten en metalen. Daarme is het de eerste bevestigde ‘aardse planeet’ buiten het zonnestelsel.
Leven kan er echter niet voorkomen: door de kleine afstand tot de moederster is de temperatuur aan het oppervlak ca. 2000 graden. Mogelijk is het planeetoppervlak één helse, gesmolten lava-zee.
De nieuwe precisiemetingen hebben ook het bestaan van een tweede super-aarde aan het licht gebracht bij dezelfde ster. Die draait elke 3 uur en 17 minuten één keer rond de ster, op een afstand van 7,5 miljoen kilometer.
De tweede planeet, CoRoT-7c genoemd, is ruim acht keer zo zwaar als de aarde. Hij vertoont echter geen overgangen, zodat de middellijn – en dus de dichtheid – niet bepaald kunnen worden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
17-09-2009
Nieuwe 'Drake-formule' moet bewoonbaarheid van planeten beschrijven
Axel Hagermann en Charles Cockell van de Open University in Milton Keynes, Engeland, hebben een begin gemaakt met het opstellen van een nieuwe 'Drake-formule' om de bewoonbaarheid van planeten bij andere sterren te beschrijven.
De Amerikaanse astronoom Frank Drake bedacht een kleine vijftig jaar geleden een beroemd geworden 'formule' om te berekenen met hoeveel inteliigente beschavingen in het Melkwegstelsel (radio-)communicatie mogelijk zou zijn. Omdat de meeste termen en factoren in de formule onbekend waren (en dat in veel gevallen nog steeds zijn) levert de Drake-formule geen eenduidig antwoord op. Maar hij maakt wel duidelijk welke eigenschappen van planeten (en levensvormen) daarbij relevant zijn.
Hagermann en Cockell willen nu een soortgelijke formule ontwikkelen om de bewoonbaarheid van een planeet gedetailleerd te beschrijven, en om die vervolgens voor verschillende plaatsen in het Melkwegstelsel met elkaar te vergelijken.
Ze werken daarbij met vier criteria: de beschikbaarheid van een oplosmiddel voor chemische reacties (bijvoorbeeld water), de aanwezigheid van de organische bouwstenen voor leven, gunstige condities (zoals temperatuur), en de aanwezigheid van een energiebron.
Door die vier criteria gedetailleerd te kwantificeren hopen ze uiteindelijk de bewoonbaarheid van verschillende plaatsen op aarde of van verschillende exoplaneten in het Melkwegstelsel nauwkeurig met elkaar te kunnen vergelijken.
De eerste ideeën over de nieuwe Drake-formule worden vandaag gepresenteerd op het European Planetary Science Congress in Potsdam, Duitsland.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Nieuwe 'Drake-formule' moet bewoonbaarheid van planeten beschrijven
Axel Hagermann en Charles Cockell van de Open University in Milton Keynes, Engeland, hebben een begin gemaakt met het opstellen van een nieuwe 'Drake-formule' om de bewoonbaarheid van planeten bij andere sterren te beschrijven.
De Amerikaanse astronoom Frank Drake bedacht een kleine vijftig jaar geleden een beroemd geworden 'formule' om te berekenen met hoeveel inteliigente beschavingen in het Melkwegstelsel (radio-)communicatie mogelijk zou zijn. Omdat de meeste termen en factoren in de formule onbekend waren (en dat in veel gevallen nog steeds zijn) levert de Drake-formule geen eenduidig antwoord op. Maar hij maakt wel duidelijk welke eigenschappen van planeten (en levensvormen) daarbij relevant zijn.
Hagermann en Cockell willen nu een soortgelijke formule ontwikkelen om de bewoonbaarheid van een planeet gedetailleerd te beschrijven, en om die vervolgens voor verschillende plaatsen in het Melkwegstelsel met elkaar te vergelijken.
Ze werken daarbij met vier criteria: de beschikbaarheid van een oplosmiddel voor chemische reacties (bijvoorbeeld water), de aanwezigheid van de organische bouwstenen voor leven, gunstige condities (zoals temperatuur), en de aanwezigheid van een energiebron.
Door die vier criteria gedetailleerd te kwantificeren hopen ze uiteindelijk de bewoonbaarheid van verschillende plaatsen op aarde of van verschillende exoplaneten in het Melkwegstelsel nauwkeurig met elkaar te kunnen vergelijken.
De eerste ideeën over de nieuwe Drake-formule worden vandaag gepresenteerd op het European Planetary Science Congress in Potsdam, Duitsland.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Als ik die berichten zo lees gaat dat superhard met deze wetenschap de afgelopen jaren.
There are no things, but as a consequence there are as many things as we like
I will 
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
23-09-2009
Spitzer-telescoop ziet snelle variaties in protoplanetaire schijf
Met de Amerikaanse Spitzer Space Telescope zijn onverwacht snelle helderheidsvariaties ontdekt in het binnenste deel van de 'protoplanetaire schijf' rond een jonge ster. De waarnemingen kunnen het best verklaard worden door aan te nemen dat zich in de schijf al een volwaardige planeet bevindt.
Spitzer heeft vijf maanden lang de infrarode straling bestudeerd van LrLL31, een slechts drie miljoen jaar oude ster op ongeveer duizend lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Perseus. De infrarode straling is afkomstig van een afgeplatte, roterende gas- en stofschijf rond de ster waaruit planeten kunnen ontstaan.
De infraroodstraling uit het binnenste deel van de schijf vertoonde snelle variaties, zowel in helderheid als in golflengte. In sommige gevallen traden meetbare variaties op in een periode van nog geen week.
Volgens de onderzoekers, die hun resultaten binnenkort publiceren in Astrophysical Joural Letters , beweegt er mogelijk al een planeet in de schijf, op vrij kleine afstand van de ster - ongeveer 15 miljoen kilometer.
Door de zwaartekracht van die begeleider zouden stofdeeltjes in de schijf bijeengeveegd kunnen worden. Wanneer we de roterende schijf min of meer van opzij zien, kan dat tot grote variaties in de waargenomen infraroodstraling leiden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Spitzer-telescoop ziet snelle variaties in protoplanetaire schijf
Met de Amerikaanse Spitzer Space Telescope zijn onverwacht snelle helderheidsvariaties ontdekt in het binnenste deel van de 'protoplanetaire schijf' rond een jonge ster. De waarnemingen kunnen het best verklaard worden door aan te nemen dat zich in de schijf al een volwaardige planeet bevindt.
Spitzer heeft vijf maanden lang de infrarode straling bestudeerd van LrLL31, een slechts drie miljoen jaar oude ster op ongeveer duizend lichtjaar afstand in het sterrenbeeld Perseus. De infrarode straling is afkomstig van een afgeplatte, roterende gas- en stofschijf rond de ster waaruit planeten kunnen ontstaan.
De infraroodstraling uit het binnenste deel van de schijf vertoonde snelle variaties, zowel in helderheid als in golflengte. In sommige gevallen traden meetbare variaties op in een periode van nog geen week.
Volgens de onderzoekers, die hun resultaten binnenkort publiceren in Astrophysical Joural Letters , beweegt er mogelijk al een planeet in de schijf, op vrij kleine afstand van de ster - ongeveer 15 miljoen kilometer.
Door de zwaartekracht van die begeleider zouden stofdeeltjes in de schijf bijeengeveegd kunnen worden. Wanneer we de roterende schijf min of meer van opzij zien, kan dat tot grote variaties in de waargenomen infraroodstraling leiden.
© Govert Schilling
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
29-09-2009
Op exoplaneet COROT-7b hagelt het misschien steentjes
De atmosfeer van de afgelopen voorjaar ontdekte exoplaneet COROT-7b zou wel eens bijzondere eigenschappen kunnen hebben. Dat schrijven onderzoekers van Washington University in The Astrophysical Journal van 1 oktober.
De planeet draait op zo'n kleine afstand om zijn moederster, dat zijn dagzijde heet genoeg is om gesteente te doen smelten. Uit modelberekeningen van de Amerikaanse sterrenkundigen zou dat wel eens een bizarre kringloop kunnen geven.
Waar op aarde water verdampt en elders weer neerregent, zou dat op COROT-7b met gesteente gebeuren. De damp die uit de grote gesmolten lavavlakten opstijgt, zou hoog in de atmosfeer afkoelen en weer omlaag komen als een 'hagel' van gesteente.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Op exoplaneet COROT-7b hagelt het misschien steentjes
De atmosfeer van de afgelopen voorjaar ontdekte exoplaneet COROT-7b zou wel eens bijzondere eigenschappen kunnen hebben. Dat schrijven onderzoekers van Washington University in The Astrophysical Journal van 1 oktober.
De planeet draait op zo'n kleine afstand om zijn moederster, dat zijn dagzijde heet genoeg is om gesteente te doen smelten. Uit modelberekeningen van de Amerikaanse sterrenkundigen zou dat wel eens een bizarre kringloop kunnen geven.
Waar op aarde water verdampt en elders weer neerregent, zou dat op COROT-7b met gesteente gebeuren. De damp die uit de grote gesmolten lavavlakten opstijgt, zou hoog in de atmosfeer afkoelen en weer omlaag komen als een 'hagel' van gesteente.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-10-2009
"Vondst tweede Aarde nabij"
Dankzij de nieuwste technologische ontwikkelingen staan wetenschappers op het punt rotsachtige planeten als onze Aarde te ontdekken buiten ons zonnestelsel. Dat zegt David Latham van het Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica, meldt The Daily Galaxy.
Gasgiganten
Momenteel hebben planetenspotters meer dan 300 planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt, maar de grote meerderheid bestaat uit hete gasgiganten als Jupiter waar leven onmogelijk is. Een paar weken geleden werd echter voor het eerst een rotsachtige planeet opgemerkt buiten ons zonnestelsel, maar ook daar is de oppervlaktetemperatuur te heet om leven mogelijk te maken. Planeet CoRoT-7b is wel de eerste exoplaneet met een dichtheid gelijkaardig aan die van onze Aarde, zeggen astronomen.
Buitenaards leven
De ontdekking van een Aarde-achtige planeet die rond een zon cirkelt, is uiteraard van belang voor het mogelijk bestaan van buitenaards leven. CoRoT-7b bevindt zich 500 lichtjaren ver weg. De stenen bol is bijna twee keer zo groot als de Aarde en heeft vijf keer de massa ervan, wat ongeveer dezelfde dichtheid oplevert. De planeet cirkelt slechts op 2,5 miljoen kilometer afstand rond haar zon, waardoor de temperatuur er bijzonder hoog oploopt. Het 'jaar' van de exoplaneet is korter dan onze dag, dus mocht er toch een asbest-achtige beschaving bestaan, worden er bijzonder veel verjaardagen gevierd. (sam)
(HLN)
"Vondst tweede Aarde nabij"
Dankzij de nieuwste technologische ontwikkelingen staan wetenschappers op het punt rotsachtige planeten als onze Aarde te ontdekken buiten ons zonnestelsel. Dat zegt David Latham van het Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica, meldt The Daily Galaxy.
Gasgiganten
Momenteel hebben planetenspotters meer dan 300 planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt, maar de grote meerderheid bestaat uit hete gasgiganten als Jupiter waar leven onmogelijk is. Een paar weken geleden werd echter voor het eerst een rotsachtige planeet opgemerkt buiten ons zonnestelsel, maar ook daar is de oppervlaktetemperatuur te heet om leven mogelijk te maken. Planeet CoRoT-7b is wel de eerste exoplaneet met een dichtheid gelijkaardig aan die van onze Aarde, zeggen astronomen.
Buitenaards leven
De ontdekking van een Aarde-achtige planeet die rond een zon cirkelt, is uiteraard van belang voor het mogelijk bestaan van buitenaards leven. CoRoT-7b bevindt zich 500 lichtjaren ver weg. De stenen bol is bijna twee keer zo groot als de Aarde en heeft vijf keer de massa ervan, wat ongeveer dezelfde dichtheid oplevert. De planeet cirkelt slechts op 2,5 miljoen kilometer afstand rond haar zon, waardoor de temperatuur er bijzonder hoog oploopt. Het 'jaar' van de exoplaneet is korter dan onze dag, dus mocht er toch een asbest-achtige beschaving bestaan, worden er bijzonder veel verjaardagen gevierd. (sam)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
05-10-2009
Saturnusmaan Enceladus is - na de aarde - de best bewoonbare plaats in het zonnestelsel
De kleine ijzige Saturnusmaan Enceladus is - na de aarde - het 'best bewoonbare' hemellichaam in het zonnestelsel. Dat beweert biofysicus Abel Mendez van de Universiteit van Puerto Rico in Arecibo.
Mendez ontwikkelde een nieuwe techniek om de 'bewoonbaarheid' van hemellichamen te kwantificeren. Daarbij worden verschillende factoren gewogen die bepalend zijn voor de overlevingskansen van eventuele micro-organismen. Op Enceladus zouden die vlak onder het oppervlak kunnen voorkomen.
De techniek maakt het ook mogelijk een 'cijfer' te geven voor de bewoonbaarheid van planeten bij andere sterren, of voor die van de aarde in het geologische verleden. Volgens Mendez was het met de bewoonbaarheid van de aarde aan het eind van het Krijt-tijdperk bijvoorbeeld beter gesteld dan nu.
Hij presenteerde zijn conclusies op de 41e bijeenkomst van de Division of Planetary Sciences (DPS) van de American Astronomical Society in Fajardo, Puerto Rico.
(allesversterrenkunde)
Saturnusmaan Enceladus is - na de aarde - de best bewoonbare plaats in het zonnestelsel
De kleine ijzige Saturnusmaan Enceladus is - na de aarde - het 'best bewoonbare' hemellichaam in het zonnestelsel. Dat beweert biofysicus Abel Mendez van de Universiteit van Puerto Rico in Arecibo.
Mendez ontwikkelde een nieuwe techniek om de 'bewoonbaarheid' van hemellichamen te kwantificeren. Daarbij worden verschillende factoren gewogen die bepalend zijn voor de overlevingskansen van eventuele micro-organismen. Op Enceladus zouden die vlak onder het oppervlak kunnen voorkomen.
De techniek maakt het ook mogelijk een 'cijfer' te geven voor de bewoonbaarheid van planeten bij andere sterren, of voor die van de aarde in het geologische verleden. Volgens Mendez was het met de bewoonbaarheid van de aarde aan het eind van het Krijt-tijdperk bijvoorbeeld beter gesteld dan nu.
Hij presenteerde zijn conclusies op de 41e bijeenkomst van de Division of Planetary Sciences (DPS) van de American Astronomical Society in Fajardo, Puerto Rico.
(allesversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Planetenjager ontdekt 32 exoplaneten
AMSTERDAM - Met een speciaal instrument op de 3,6 meter telescoop in Chili zijn 32 nieuwe exoplaneten ontdekt. Een exoplaneet is een planeet buiten ons zonnestelsel die om een andere dan onze zon draait. Met de ontdekking van 32 nieuwe aardse hemellichamen is het aantal bekende exoplaneten in een klap toegenomen met 30 procent.
Dat heeft de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA) maandag bekendgemaakt naar aanleiding van een internationale conferentie over exoplaneten in de Portugese stad Porto.
De 32 planeten buiten ons zonnestelsel zijn ontdekt met de HARPS, een uiterst nauwkeurig instrument dat in de wetenschappelijke wereld bekend staat als de belangrijkste exoplanetenjager van onze aarde. HARPS (High Accuracy Radial Velocity Planet Searcher) heeft de afgelopen vijf jaar meer dan 75 van de in totaal vierhonderd nu bekende exoplaneten gespot.
20-10-2009
Organische moleculen ontdekt in atmosfeer exoplaneet
NASA-onderzoekers hebben nu ook bij een tweede hete gasplaneet moleculen gedetecteerd die belangrijk zijn voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
Het betreft de planeet HD 209458b, die om een ster op 150 lichtjaar van de aarde draait.
Met behulp van instrumenten van de ruimtetelescopen Hubble en Spitzer zijn in de atmosfeer van deze exoplaneet water, methaan en kooldioxide gevonden. Deze ontdekking duidt er op dat deze levensbelangrijke verbindingen alom aanwezig zijn in het heelal.
Dat wil overigens niet zeggen dat er leven is op HD 209458b. Hij draait op een afstand van slechts 7 miljoen kilometer om zijn ster en heeft daardoor een oppervlaktetemperatuur van maar liefst 1000 graden.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrekunde)
Organische moleculen ontdekt in atmosfeer exoplaneet
NASA-onderzoekers hebben nu ook bij een tweede hete gasplaneet moleculen gedetecteerd die belangrijk zijn voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
Het betreft de planeet HD 209458b, die om een ster op 150 lichtjaar van de aarde draait.
Met behulp van instrumenten van de ruimtetelescopen Hubble en Spitzer zijn in de atmosfeer van deze exoplaneet water, methaan en kooldioxide gevonden. Deze ontdekking duidt er op dat deze levensbelangrijke verbindingen alom aanwezig zijn in het heelal.
Dat wil overigens niet zeggen dat er leven is op HD 209458b. Hij draait op een afstand van slechts 7 miljoen kilometer om zijn ster en heeft daardoor een oppervlaktetemperatuur van maar liefst 1000 graden.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrekunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Ik zal maar ff vanaf 1 van de 358 Exoplaneten een TVP maken.
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
http://www.astro.rug.nl/~(...)ndex.html#Discovered planetsquote:
20-10-2009
Organische moleculen ontdekt in atmosfeer exoplaneet
[ afbeelding ]
NASA-onderzoekers hebben nu ook bij een tweede hete gasplaneet moleculen gedetecteerd die belangrijk zijn voor het ontstaan van leven zoals wij dat kennen.
Het betreft de planeet HD 209458b, die om een ster op 150 lichtjaar van de aarde draait.
Met behulp van instrumenten van de ruimtetelescopen Hubble en Spitzer zijn in de atmosfeer van deze exoplaneet water, methaan en kooldioxide gevonden. Deze ontdekking duidt er op dat deze levensbelangrijke verbindingen alom aanwezig zijn in het heelal.
Dat wil overigens niet zeggen dat er leven is op HD 209458b. Hij draait op een afstand van slechts 7 miljoen kilometer om zijn ster en heeft daardoor een oppervlaktetemperatuur van maar liefst 1000 graden.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrekunde)
hier een handig lijstje
Shit! werken zuigt...
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
Op donderdag 22 november 2007 @ 12:42 schreef Neelis het volgende: Rabbelneuteaantwaark ?
http://exoplanets.org/quote:Op maandag 26 oktober 2009 09:38 schreef KlappernootatWork het volgende:
[..]
http://www.astro.rug.nl/~(...)ndex.html#Discovered planets
hier een handig lijstje
http://www.sciencedaily.com/news/space_time/extrasolar_planets/
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
29-10-2009
Aarde stuurt robotleger naar planeet van E.T.
De verkenning van andere planeten zoals dat nu gebeurt met toestellen als de Mars Phoenix Lander, is niet de toekomst van de ruimtevaart. Wetenschappers voorspellen dat legers van robots dat zelfstandig zullen doen, zonder dat ze bestuurd worden door mensen. Vliegende robots en satellieten zullen boven het oppervlak van planeten vliegen, en zo eskadrons van grond- en zeerobots leiden, meent Wolfgang Fink van het California Institute of Technology (Caltech). Fink ziet de robots bv. het oppervlak van de Saturnusmaan Titan in kaart brengen, maar ook meer nabije planeten als Mars.
Bevelen
De Mars Phoenix Lander wordt momenteel bestuurd vanop Aarde, waardoor de bevelen er enige tijd over doen om de robot te bereiken. De bestuurders gebruiken daarom een computermodel van de omgeving rond het toestel om de robot te besturen, maar wanneer er iets verandert in die omgeving - zoals een grondverzakking - kunnen ze daar geen rekening mee houden.
Zelfstandige robots
Bij de robotlegers zitten verschillende robots achter het stuur, en het team van Fink werkt nu aan software voor die robots. Die moet ervoor zorgen dat de robots zowel zelfstandig als in een team kunnen werken. Verder moeten ze de prioriteiten voor het onderzoek kunnen vastleggen, kunnen anticiperen op problemen en die ook kunnen oplossen. De bevindingen van FInk en zijn team staan in Computer Methods and Programs in Biomedicine and in the Proceedings of the SPIE. (sam)
(HLN)
Aarde stuurt robotleger naar planeet van E.T.
De verkenning van andere planeten zoals dat nu gebeurt met toestellen als de Mars Phoenix Lander, is niet de toekomst van de ruimtevaart. Wetenschappers voorspellen dat legers van robots dat zelfstandig zullen doen, zonder dat ze bestuurd worden door mensen. Vliegende robots en satellieten zullen boven het oppervlak van planeten vliegen, en zo eskadrons van grond- en zeerobots leiden, meent Wolfgang Fink van het California Institute of Technology (Caltech). Fink ziet de robots bv. het oppervlak van de Saturnusmaan Titan in kaart brengen, maar ook meer nabije planeten als Mars.
Bevelen
De Mars Phoenix Lander wordt momenteel bestuurd vanop Aarde, waardoor de bevelen er enige tijd over doen om de robot te bereiken. De bestuurders gebruiken daarom een computermodel van de omgeving rond het toestel om de robot te besturen, maar wanneer er iets verandert in die omgeving - zoals een grondverzakking - kunnen ze daar geen rekening mee houden.
Zelfstandige robots
Bij de robotlegers zitten verschillende robots achter het stuur, en het team van Fink werkt nu aan software voor die robots. Die moet ervoor zorgen dat de robots zowel zelfstandig als in een team kunnen werken. Verder moeten ze de prioriteiten voor het onderzoek kunnen vastleggen, kunnen anticiperen op problemen en die ook kunnen oplossen. De bevindingen van FInk en zijn team staan in Computer Methods and Programs in Biomedicine and in the Proceedings of the SPIE. (sam)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Op een of andere manier moest ik gelijk denken aan Jeff Waynes "War of the Worlds"
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
quote:Op vrijdag 30 oktober 2009 07:58 schreef -CRASH- het volgende:
Op een of andere manier moest ik gelijk denken aan Jeff Waynes "War of the Worlds"
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-11-2009
Ziet Kepler voorlopig geen exo-Aardes?
Een probleem in de electronica van planeetjager Kepler betekent dat deze ruimtetelescoop tot 2011 niet in staat is planeten bij andere sterren ter grootte van de Aarde te vinden in leefbare zones. Dat zegt hoofdonderzoeker William Borucki in een artikel van Nature. Ruis in Keplers versterkers verstoren het beeld en het onderzoeksteam zal daarom met een softwarematige oplossing moeten komen. Het Kepler-team bemerkte het probleem al op de grond. Men achtte het echter riskanter om Kepler open te maken en aan de electronica te sleutelen.
Het probleem zit hem in versterkers die het signaal van de 95 megapixel CCD camera versterken. Drie ervan hebben last van ruis en die ruis kan een klein deel van de data beïnvloeden. Ook al is de invloed van de ruis gering, de wetenschappers zullen het moeten oplossen. Er moet software komen die ruis detecteert en uit de data verwijdert. Het team hoopt die software in 2011 in Kepler te hebben.
De Kepler telescoop en het gebied bij sterrenbeeld Zwaan waar Kepler meer dan 100000 sterren voortdurend waarneemt.
Borucki wees erop dat het dan nog drie jaar duurt voordat er genoeg waarnemingen zijn om een Aard-achtige planeet aan te tonen. Als zo'n planeet elk jaar rond zijn ster draait, dan zou Kepler dus drie overgangen kunnen waarnemen (mits de planeet vanaf Kepler gezien voor zijn ster langs gaat). Dit betekent dat observatoria op Aarde nog ruim tijd krijgen een Aard-achtige planeet te vinden voor Kepler dat doet.
Ik moet een kleine kanttekening maken bij dit bericht. Volgens de Space Disco blog van Dr Ian O'Neill, klopt de conclusie van Nature niet. Hij quote hoofdonderzoeker William Borucki zelf, die zegt dat de 3 versterkers maar 3 van de 84 kanalen beïnvloeden en dat de wetenschap gewoon door kan gaan. Ik vraag me ook af of de ruis die in de data die Kepler nu naar Aarde zendt zit niet ook op Aarde eruit gesorteerd zou kunnen worden. In dat geval hoef je niet tot 2014 te wachten. Ongetwijfeld krijgen we hier nog meer van te horen.
Bronnen: Nature, Universe Today, Space Disco blog.
(Astrostart)
Ziet Kepler voorlopig geen exo-Aardes?
Een probleem in de electronica van planeetjager Kepler betekent dat deze ruimtetelescoop tot 2011 niet in staat is planeten bij andere sterren ter grootte van de Aarde te vinden in leefbare zones. Dat zegt hoofdonderzoeker William Borucki in een artikel van Nature. Ruis in Keplers versterkers verstoren het beeld en het onderzoeksteam zal daarom met een softwarematige oplossing moeten komen. Het Kepler-team bemerkte het probleem al op de grond. Men achtte het echter riskanter om Kepler open te maken en aan de electronica te sleutelen.
Het probleem zit hem in versterkers die het signaal van de 95 megapixel CCD camera versterken. Drie ervan hebben last van ruis en die ruis kan een klein deel van de data beïnvloeden. Ook al is de invloed van de ruis gering, de wetenschappers zullen het moeten oplossen. Er moet software komen die ruis detecteert en uit de data verwijdert. Het team hoopt die software in 2011 in Kepler te hebben.
De Kepler telescoop en het gebied bij sterrenbeeld Zwaan waar Kepler meer dan 100000 sterren voortdurend waarneemt.
Borucki wees erop dat het dan nog drie jaar duurt voordat er genoeg waarnemingen zijn om een Aard-achtige planeet aan te tonen. Als zo'n planeet elk jaar rond zijn ster draait, dan zou Kepler dus drie overgangen kunnen waarnemen (mits de planeet vanaf Kepler gezien voor zijn ster langs gaat). Dit betekent dat observatoria op Aarde nog ruim tijd krijgen een Aard-achtige planeet te vinden voor Kepler dat doet.
Ik moet een kleine kanttekening maken bij dit bericht. Volgens de Space Disco blog van Dr Ian O'Neill, klopt de conclusie van Nature niet. Hij quote hoofdonderzoeker William Borucki zelf, die zegt dat de 3 versterkers maar 3 van de 84 kanalen beïnvloeden en dat de wetenschap gewoon door kan gaan. Ik vraag me ook af of de ruis die in de data die Kepler nu naar Aarde zendt zit niet ook op Aarde eruit gesorteerd zou kunnen worden. In dat geval hoef je niet tot 2014 te wachten. Ongetwijfeld krijgen we hier nog meer van te horen.
Bronnen: Nature, Universe Today, Space Disco blog.
(Astrostart)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
11-11-2009
Astronomen koppelen 'lithium-mysterie' van de zon aan aanwezigheid planeten
Een baanbrekende telling van vijfhonderd sterren, waaronder zeventig waarvan bekend is dat ze planeten bij zich hebben, heeft met succes het al lang bestaande 'lithium-mysterie', waargenomen in de zon, gekoppeld aan de aanwezigheid van planeetsystemen. Met behulp van ESO's succesvolle HARPS-spectrograaf hebben astronomen ontdekt dat zonachtige sterren die planeten bij zich hebben hun lithium veel efficiënter hebben afgebroken dan sterren zonder planeten. Deze ontdekking werpt niet alleen licht op het gebrek aan lithium in onze ster, maar geeft astronomen ook een heel efficiënte manier om te zoeken naar sterren met planetenstelsels.
'Bijna tien jaar hebben we geprobeerd te ontdekken wat sterren met planetenstelsels onderscheidt van hun planeetloze verwanten,' zegt Garik Israelian, auteur van een paper die deze week in Nature verschijnt. 'We hebben nu ontdekt dat de hoeveelheid lithium in zonachtige sterren afhangt van het feit of deze sterren planeten bij zich hebben.'
Al enkele decennia is waargenomen dat de zon, vergeleken met ander zonachtige sterren, een laag lithiumgehalte heeft en astronomen zijn nog niet in staat geweest om deze anomalie te verklaren. De ontdekking van een tendens onder sterren met planetenstelsels levert een natuurlijke verklaring voor dit al lang bestaande mysterie. 'De oplossing van deze 60-jarige puzzel is voor ons nogal eenvoudig,' voegt Israelian toe. 'De zon heeft een gebrek aan lithium omdat de zon planeten heeft.'
Deze conclusie is gebaseerd op de analyse van vijfhonderd sterren, waaronder zeventig sterren met planetenstelsels. De meeste van deze sterren zijn gedurende enkele jaren geobserveerd met 's werelds belangrijkste exoplanetenjager, de HARPS-spectrograaf op de 3,6-meter telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht. 'Dit is de best mogelijke steekproef om te begrijpen wat planeetdragende sterren uniek maakt,' zegt coauteur Michel Mayor.
De astronomen keken vooral naar zonachtige sterren, die ongeveer een kwart van de hele steekproef uitmaakten. Ze ontdekten dat de meerderheid van sterren met planetenstelsels minder dan één procent van de hoeveelheid lithium bevat dan de meeste andere sterren. 'Net als onze zon zijn deze sterren erg efficiënt geweest in het vernietigen van het lithium dat ze bij hun geboorte hebben gekregen,' zegt teamlid Nuno Santos. 'Met onze unieke steekproef kunnen we ook bewijzen dat de reden van deze lithiumreductie niet gerelateerd is aan andere eigenschappen van de ster, zoals bijvoorbeeld zijn leeftijd.'
In tegenstelling tot de meeste andere elementen die lichter zijn dan ijzer, worden de lichtere kernen van lithium, beryllium en borium niet in grote hoeveelheden geproduceerd in sterren. Men denkt dat lithium, dat uit slechts drie protonen en vier neutronen bestaat, voornamelijk geproduceerd werd net na de oerknal, 13,7 miljard jaar geleden. De meeste sterren zullen dus dezelfde hoeveelheid lithium hebben, tenzij dit element binnenin de ster is vernietigd.
Dit resultaat geeft de astronomen ook een nieuwe, rendabele manier om planeetsystemen te zoeken: door de hoeveelheid lithium te controleren die in een ster aanwezig is, kunnen astronomen beslissen welke sterren de moeite waard zijn om nader te bestuderen.
Nu er een verband is gevonden tussen de aanwezigheid van planeten en de opvallend lage hoeveelheden lithium, moeten de fysieke mechanismen erachter worden onderzocht. 'Er zijn verschillende manieren waarop een planeet de interne bewegingen van materie in zijn moederster kan verstoren en daarbij de verschillende chemische elementen kan herverdelen, en mogelijk de vernietiging van lithium veroorzaakt. Het is nu aan de theoretici om uit te zoeken welke manier de meest waarschijnlijke is,' concludeert Mayor.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Astronomen koppelen 'lithium-mysterie' van de zon aan aanwezigheid planeten
Een baanbrekende telling van vijfhonderd sterren, waaronder zeventig waarvan bekend is dat ze planeten bij zich hebben, heeft met succes het al lang bestaande 'lithium-mysterie', waargenomen in de zon, gekoppeld aan de aanwezigheid van planeetsystemen. Met behulp van ESO's succesvolle HARPS-spectrograaf hebben astronomen ontdekt dat zonachtige sterren die planeten bij zich hebben hun lithium veel efficiënter hebben afgebroken dan sterren zonder planeten. Deze ontdekking werpt niet alleen licht op het gebrek aan lithium in onze ster, maar geeft astronomen ook een heel efficiënte manier om te zoeken naar sterren met planetenstelsels.
'Bijna tien jaar hebben we geprobeerd te ontdekken wat sterren met planetenstelsels onderscheidt van hun planeetloze verwanten,' zegt Garik Israelian, auteur van een paper die deze week in Nature verschijnt. 'We hebben nu ontdekt dat de hoeveelheid lithium in zonachtige sterren afhangt van het feit of deze sterren planeten bij zich hebben.'
Al enkele decennia is waargenomen dat de zon, vergeleken met ander zonachtige sterren, een laag lithiumgehalte heeft en astronomen zijn nog niet in staat geweest om deze anomalie te verklaren. De ontdekking van een tendens onder sterren met planetenstelsels levert een natuurlijke verklaring voor dit al lang bestaande mysterie. 'De oplossing van deze 60-jarige puzzel is voor ons nogal eenvoudig,' voegt Israelian toe. 'De zon heeft een gebrek aan lithium omdat de zon planeten heeft.'
Deze conclusie is gebaseerd op de analyse van vijfhonderd sterren, waaronder zeventig sterren met planetenstelsels. De meeste van deze sterren zijn gedurende enkele jaren geobserveerd met 's werelds belangrijkste exoplanetenjager, de HARPS-spectrograaf op de 3,6-meter telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht. 'Dit is de best mogelijke steekproef om te begrijpen wat planeetdragende sterren uniek maakt,' zegt coauteur Michel Mayor.
De astronomen keken vooral naar zonachtige sterren, die ongeveer een kwart van de hele steekproef uitmaakten. Ze ontdekten dat de meerderheid van sterren met planetenstelsels minder dan één procent van de hoeveelheid lithium bevat dan de meeste andere sterren. 'Net als onze zon zijn deze sterren erg efficiënt geweest in het vernietigen van het lithium dat ze bij hun geboorte hebben gekregen,' zegt teamlid Nuno Santos. 'Met onze unieke steekproef kunnen we ook bewijzen dat de reden van deze lithiumreductie niet gerelateerd is aan andere eigenschappen van de ster, zoals bijvoorbeeld zijn leeftijd.'
In tegenstelling tot de meeste andere elementen die lichter zijn dan ijzer, worden de lichtere kernen van lithium, beryllium en borium niet in grote hoeveelheden geproduceerd in sterren. Men denkt dat lithium, dat uit slechts drie protonen en vier neutronen bestaat, voornamelijk geproduceerd werd net na de oerknal, 13,7 miljard jaar geleden. De meeste sterren zullen dus dezelfde hoeveelheid lithium hebben, tenzij dit element binnenin de ster is vernietigd.
Dit resultaat geeft de astronomen ook een nieuwe, rendabele manier om planeetsystemen te zoeken: door de hoeveelheid lithium te controleren die in een ster aanwezig is, kunnen astronomen beslissen welke sterren de moeite waard zijn om nader te bestuderen.
Nu er een verband is gevonden tussen de aanwezigheid van planeten en de opvallend lage hoeveelheden lithium, moeten de fysieke mechanismen erachter worden onderzocht. 'Er zijn verschillende manieren waarop een planeet de interne bewegingen van materie in zijn moederster kan verstoren en daarbij de verschillende chemische elementen kan herverdelen, en mogelijk de vernietiging van lithium veroorzaakt. Het is nu aan de theoretici om uit te zoeken welke manier de meest waarschijnlijke is,' concludeert Mayor.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
12-11-2009
Exoplaneet HAT-P-7b draait de 'verkeerde' kant op
Twee teams van sterrenkundigen hebben ontdekt dat de in 2008 ontdekte planeet die rond de ster HAT-P-7 draait een merkwaardige baan volgt. De exoplaneet, die zich op een afstand van 1000 lichtjaar bevindt, beweegt namelijk tegen de rotatierichting van zijn moederster in.
Dat is opmerkelijk omdat een planetenstelsel ontstaat uit een materieschijf die dezelfde draairichting volgt als de ster die in het centrum ervan staat. Het baanvlak van planeet HAT-P-7b moet dus op de een of andere manier flink zijn gekanteld.
HAT-P-7b is de eerste van de ongeveer 400 bekende exoplaneten waarbij dit is waargenomen. De baankanteling kan het gevolg zijn van de zwaartekrachtswisselwerking met een andere planeet of die met een naburige ster.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Exoplaneet HAT-P-7b draait de 'verkeerde' kant op
Twee teams van sterrenkundigen hebben ontdekt dat de in 2008 ontdekte planeet die rond de ster HAT-P-7 draait een merkwaardige baan volgt. De exoplaneet, die zich op een afstand van 1000 lichtjaar bevindt, beweegt namelijk tegen de rotatierichting van zijn moederster in.
Dat is opmerkelijk omdat een planetenstelsel ontstaat uit een materieschijf die dezelfde draairichting volgt als de ster die in het centrum ervan staat. Het baanvlak van planeet HAT-P-7b moet dus op de een of andere manier flink zijn gekanteld.
HAT-P-7b is de eerste van de ongeveer 400 bekende exoplaneten waarbij dit is waargenomen. De baankanteling kan het gevolg zijn van de zwaartekrachtswisselwerking met een andere planeet of die met een naburige ster.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
03-12-2009
Eerste foto van koele planeet (of dwergster) gemaakt
Sterrenkundigen van het Max-Planck-Institut für Astronomie hebben een lichtzwak hemellichaam ontdekt en gefotografeerd dat in een baan om de ster GJ 758 draait. De geschatte massa van het object is 10 tot 40 maal zo groot als die van Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel. Daarmee zou het ofwel een reuzenplaneet ofwel een bruine dwergster kunnen zijn. Maar één ding staat vast: met een temperatuur van ongeveer 330 graden Celsius is het de koelste begeleider die ooit bij een zonachtige ster is waargenomen.
Het valt niet mee om foto's van planeten bij andere sterren te maken: ze verbleken volkomen bij de ster waar ze omheen draaien. Daarom moeten sterrenkundigen hun toevlucht nemen tot trucs om het felle sterlicht te onderdrukken. In dit geval is dat gebeurd met een techniek die Angular Differential Imaging wordt genoemd. Daarbij wordt een aantal afzonderlijke opnamen zodanig gedraaid en bij elkaar opgeteld, dat het sterbeeldje onderdrukt en het zwakke beeldje van de planeet juist versterkt wordt.
De begeleider van GJ 758 bevindt zich op een afstand die vergelijkbaar is met de afstand tussen onze zon en de planeet Neptunus. Dat hij veel warmer is dan Neptunus, wijst erop dat hij nog bezig is samen te trekken. Dat maakt het moeilijk om zijn massa precies vast te stellen. Daarom staat ook nog niet vast of het een planeet of een kleine, mislukte ster is. Ook onzeker is of een ander lichtzwak object dat op de opname staat, ook om de ster draait of dat het een toevallig gefotografeerd achtergrondobject is.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Eerste foto van koele planeet (of dwergster) gemaakt
Sterrenkundigen van het Max-Planck-Institut für Astronomie hebben een lichtzwak hemellichaam ontdekt en gefotografeerd dat in een baan om de ster GJ 758 draait. De geschatte massa van het object is 10 tot 40 maal zo groot als die van Jupiter, de grootste planeet van ons zonnestelsel. Daarmee zou het ofwel een reuzenplaneet ofwel een bruine dwergster kunnen zijn. Maar één ding staat vast: met een temperatuur van ongeveer 330 graden Celsius is het de koelste begeleider die ooit bij een zonachtige ster is waargenomen.
Het valt niet mee om foto's van planeten bij andere sterren te maken: ze verbleken volkomen bij de ster waar ze omheen draaien. Daarom moeten sterrenkundigen hun toevlucht nemen tot trucs om het felle sterlicht te onderdrukken. In dit geval is dat gebeurd met een techniek die Angular Differential Imaging wordt genoemd. Daarbij wordt een aantal afzonderlijke opnamen zodanig gedraaid en bij elkaar opgeteld, dat het sterbeeldje onderdrukt en het zwakke beeldje van de planeet juist versterkt wordt.
De begeleider van GJ 758 bevindt zich op een afstand die vergelijkbaar is met de afstand tussen onze zon en de planeet Neptunus. Dat hij veel warmer is dan Neptunus, wijst erop dat hij nog bezig is samen te trekken. Dat maakt het moeilijk om zijn massa precies vast te stellen. Daarom staat ook nog niet vast of het een planeet of een kleine, mislukte ster is. Ook onzeker is of een ander lichtzwak object dat op de opname staat, ook om de ster draait of dat het een toevallig gefotografeerd achtergrondobject is.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
08-12-2009
Ontdekte planeet bestaat niet
Eén van de meer dan 400 planeten die sterrenkundigen de afgelopen jaren bij andere sterren hebben ontdekt, kan weer van de lijst worden geschrapt. Het betreft de 'exoplaneet' bij de nabije ster VB 10, die in mei van dit jaar werd ontdekt.
Deze ontdekking gebeurde met een andere techniek dan de meeste andere exoplaneten, namelijk door heel nauwkeurig de positie van zijn moederster te meten. Daarbij werd een kleine schommelbeweging ontdekt, die op de aanwezigheid van een zes Jupitermassa's zware planeet zou duiden.
Maar nu hebben andere onderzoekers vastgesteld dat deze ontdekking op een misverstand moet berusten. Zij hebben dezelfde ster nu bekeken op de manier waarop de meeste exoplaneten ontdekt zijn, namelijk door naar het spectrum van de ster te kijken.
Als de ster daadwerkelijk zou schommelen, zou dat tot regelmatige verschuivingen van de lijnen in dat spectrum moeten leiden. Maar er zijn geen verschuivingen te zien die aan een planeet van zes Jupitermassa's toegeschreven kunnen worden.
Deze ontwikkeling doet denken aan de vermeende ontdekking van planeten bij de Ster van Barnard, in 1963 door de Nederlandse sterrenkundige Peter van de Kamp, die op een instrumenteel effect bleek te berusten.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterenkund)
Ontdekte planeet bestaat niet
Eén van de meer dan 400 planeten die sterrenkundigen de afgelopen jaren bij andere sterren hebben ontdekt, kan weer van de lijst worden geschrapt. Het betreft de 'exoplaneet' bij de nabije ster VB 10, die in mei van dit jaar werd ontdekt.
Deze ontdekking gebeurde met een andere techniek dan de meeste andere exoplaneten, namelijk door heel nauwkeurig de positie van zijn moederster te meten. Daarbij werd een kleine schommelbeweging ontdekt, die op de aanwezigheid van een zes Jupitermassa's zware planeet zou duiden.
Maar nu hebben andere onderzoekers vastgesteld dat deze ontdekking op een misverstand moet berusten. Zij hebben dezelfde ster nu bekeken op de manier waarop de meeste exoplaneten ontdekt zijn, namelijk door naar het spectrum van de ster te kijken.
Als de ster daadwerkelijk zou schommelen, zou dat tot regelmatige verschuivingen van de lijnen in dat spectrum moeten leiden. Maar er zijn geen verschuivingen te zien die aan een planeet van zes Jupitermassa's toegeschreven kunnen worden.
Deze ontwikkeling doet denken aan de vermeende ontdekking van planeten bij de Ster van Barnard, in 1963 door de Nederlandse sterrenkundige Peter van de Kamp, die op een instrumenteel effect bleek te berusten.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterenkund)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
14-12-2009
'Lichte' planeten ontdekt bij nabije sterren
Een internationaal team van 'planetenjagers' heeft in totaal zes relatief lichte planeten ontdekt bij twee nabije, zonachtige sterren. Twee van de zes worden gerekend tot de 'superaardes': het zijn planeten met een vast oppervlak die respectievelijk 'slechts' 5 en 7,5 maal zo zwaar zijn als onze aarde. Het is voor het eerst dat zulke lichte planeten zijn ontdekt bij naaste verwanten van onze eigen zon. Volgens de onderzoekers, die gebruik hebben gemaakt van telescopen op Hawaï en in Australië, duidt deze ontdekking erop dat kleine planeten een normaal verschijnsel zijn bij zonachtige sterren.
Drie van de zes ontdekte planeten draaien om de ster 61 Virginis, die met het blote oog zichtbaar is in het sterrenbeeld Maagd. De lichtste van de drie is driemaal zo zwaar als de aarde, de zwaarste 'weegt' 25 aardmassa's. Eerder was rond 61 Virginis al een dikke ring van stof ontdekt: een duidelijke aanwijzing dat er rond de ster een planetenstelsel is ontstaan. Het andere planetenstelsel hoort bij de tamelijk anonieme ster HD 1461, die in het sterrenbeeld Walvis staat. Geen van de ontdekte planeten is geschikt voor leven of zelfs maar vloeibaar water: ze bevinden zich te dicht bij hun ster en zijn daardoor te heet.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
'Lichte' planeten ontdekt bij nabije sterren
Een internationaal team van 'planetenjagers' heeft in totaal zes relatief lichte planeten ontdekt bij twee nabije, zonachtige sterren. Twee van de zes worden gerekend tot de 'superaardes': het zijn planeten met een vast oppervlak die respectievelijk 'slechts' 5 en 7,5 maal zo zwaar zijn als onze aarde. Het is voor het eerst dat zulke lichte planeten zijn ontdekt bij naaste verwanten van onze eigen zon. Volgens de onderzoekers, die gebruik hebben gemaakt van telescopen op Hawaï en in Australië, duidt deze ontdekking erop dat kleine planeten een normaal verschijnsel zijn bij zonachtige sterren.
Drie van de zes ontdekte planeten draaien om de ster 61 Virginis, die met het blote oog zichtbaar is in het sterrenbeeld Maagd. De lichtste van de drie is driemaal zo zwaar als de aarde, de zwaarste 'weegt' 25 aardmassa's. Eerder was rond 61 Virginis al een dikke ring van stof ontdekt: een duidelijke aanwijzing dat er rond de ster een planetenstelsel is ontstaan. Het andere planetenstelsel hoort bij de tamelijk anonieme ster HD 1461, die in het sterrenbeeld Walvis staat. Geen van de ontdekte planeten is geschikt voor leven of zelfs maar vloeibaar water: ze bevinden zich te dicht bij hun ster en zijn daardoor te heet.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-12-2009
Sterrenkundigen ontdekken ijsplaneet met een dichte atmosfeer
Voor de tweede keer hebben sterrenkundigen een betrekkelijk kleine exoplaneet gevonden waarvan zij zowel de massa als de grootte konden bepalen. Het is tevens de eerste 'super-aarde' - een grote planeet die zekere overeenkomsten vertoont met de aarde - waarbij een atmosfeer is ontdekt (Nature, 17 december).
De planeet, die de aanduiding GJ 1214b draagt, draait om een rode dwergster op slechts 40 lichtjaar van ons vandaan. Hij is bijna drie keer zo groot als onze planeet en zijn massa bedraagt ruim zes aardmassa's. Zijn inwendige bestaat waarschijnlijk voor het grootste deel uit bevroren water, maar omdat zijn afstand tot de ster slechts enkele miljoenen kilometers bedraagt, is zijn oppervlak tamelijk heet. De planeet is gehuld in een dikke, dichte atmosfeer.
Het middel waarmee GJ 1214b is ontdekt, is bijna net zo bijzonder als de planeet zelf. Hij is opgespoord in het kader van het zogeheten MEarth-project: een opstelling van acht forse 'amateur-telescopen' bovenop Mount Hopkins (Arizona, VS) waarmee ongeveer 2000 nabije dwergsterren in de gaten worden gehouden. Het doel is om planeten te vinden die, vanaf de aarde gezien, bij elke omloop vóór hun moederster langs bewegen. Tijdens zo'n mini-verduistering houdt de planeet een klein deel van het sterlicht tegen, waardoor het licht van de ster met grote regelmaat een beetje zwakker wordt. De ontdekking van de planeet is later met een grote telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht op de Chileense berg La Silla bevestigd.
Als volgende stap willen de sterrenkundigen de atmosfeer van de planeet nader onderzoeken. Waarschijnlijk zal dit gebeuren met de Hubble-ruimtetelescoop.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Sterrenkundigen ontdekken ijsplaneet met een dichte atmosfeer
Voor de tweede keer hebben sterrenkundigen een betrekkelijk kleine exoplaneet gevonden waarvan zij zowel de massa als de grootte konden bepalen. Het is tevens de eerste 'super-aarde' - een grote planeet die zekere overeenkomsten vertoont met de aarde - waarbij een atmosfeer is ontdekt (Nature, 17 december).
De planeet, die de aanduiding GJ 1214b draagt, draait om een rode dwergster op slechts 40 lichtjaar van ons vandaan. Hij is bijna drie keer zo groot als onze planeet en zijn massa bedraagt ruim zes aardmassa's. Zijn inwendige bestaat waarschijnlijk voor het grootste deel uit bevroren water, maar omdat zijn afstand tot de ster slechts enkele miljoenen kilometers bedraagt, is zijn oppervlak tamelijk heet. De planeet is gehuld in een dikke, dichte atmosfeer.
Het middel waarmee GJ 1214b is ontdekt, is bijna net zo bijzonder als de planeet zelf. Hij is opgespoord in het kader van het zogeheten MEarth-project: een opstelling van acht forse 'amateur-telescopen' bovenop Mount Hopkins (Arizona, VS) waarmee ongeveer 2000 nabije dwergsterren in de gaten worden gehouden. Het doel is om planeten te vinden die, vanaf de aarde gezien, bij elke omloop vóór hun moederster langs bewegen. Tijdens zo'n mini-verduistering houdt de planeet een klein deel van het sterlicht tegen, waardoor het licht van de ster met grote regelmaat een beetje zwakker wordt. De ontdekking van de planeet is later met een grote telescoop van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht op de Chileense berg La Silla bevestigd.
Als volgende stap willen de sterrenkundigen de atmosfeer van de planeet nader onderzoeken. Waarschijnlijk zal dit gebeuren met de Hubble-ruimtetelescoop.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
16-12-2009
Reuzenplaneet ontdekt in 'explosieve' dubbelster
Een team van Chinese sterrenkundigen heeft een reuzenplaneet ontdekt in de bijzondere dubbelster QS Virginis. Hoewel nu rustig, zal deze dubbelster binnen afzienbare tijd het toneel zijn van een explosieve uitbarsting.
QS Virginis staat op een afstand van 157 lichtjaar in het sterrenbeeld Maagd. De dubbelster bestaat uit een koele, rode dwergster en een hete witte dwerg. De twee sterren zijn slechts 840.000 kilometer van elkaar verwijderd (tweemaal de afstand aarde-maan) en draaien in drieëneenhalf uur om hun gezamenlijke zwaartepunt. In veel van zulke compacte dubbelsterren stroomt er materie over van de begeleider naar de witte dwergster. Maar in het geval van QS Virginis is de afstand tussen de sterren net te groot daarvoor. Dat is echter een kwestie van tijd: de onderlinge afstand neemt geleidelijk af, waardoor er binnen enkele duizenden jaren alsnog een materiestroom op gang komt.
Dat is slecht nieuws voor de ruim 6 Jupitermassa's zware planeet die in een wijde baan om beide sterren tegelijk draait. Uiteindelijk zal zich op de witte dwerg namelijk zoveel materie verzamelen, dat er een explosieve fusiereactie op gang komt. Bij zo'n nova-uitbarsting is de witte dwerg kortstondig een intense bron van hitte en straling - interessant voor sterrenkundigen op de verre aarde, maar funest voor de zojuist ontdekte reuzenplaneet.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Reuzenplaneet ontdekt in 'explosieve' dubbelster
Een team van Chinese sterrenkundigen heeft een reuzenplaneet ontdekt in de bijzondere dubbelster QS Virginis. Hoewel nu rustig, zal deze dubbelster binnen afzienbare tijd het toneel zijn van een explosieve uitbarsting.
QS Virginis staat op een afstand van 157 lichtjaar in het sterrenbeeld Maagd. De dubbelster bestaat uit een koele, rode dwergster en een hete witte dwerg. De twee sterren zijn slechts 840.000 kilometer van elkaar verwijderd (tweemaal de afstand aarde-maan) en draaien in drieëneenhalf uur om hun gezamenlijke zwaartepunt. In veel van zulke compacte dubbelsterren stroomt er materie over van de begeleider naar de witte dwergster. Maar in het geval van QS Virginis is de afstand tussen de sterren net te groot daarvoor. Dat is echter een kwestie van tijd: de onderlinge afstand neemt geleidelijk af, waardoor er binnen enkele duizenden jaren alsnog een materiestroom op gang komt.
Dat is slecht nieuws voor de ruim 6 Jupitermassa's zware planeet die in een wijde baan om beide sterren tegelijk draait. Uiteindelijk zal zich op de witte dwerg namelijk zoveel materie verzamelen, dat er een explosieve fusiereactie op gang komt. Bij zo'n nova-uitbarsting is de witte dwerg kortstondig een intense bron van hitte en straling - interessant voor sterrenkundigen op de verre aarde, maar funest voor de zojuist ontdekte reuzenplaneet.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Jammer dat het er te warm isquote:Planeet met veel water ontdekt
PARIJS - Buiten ons zonnestelsel is een planeet met veel water ontdekt. De zogenoemde exoplaneet GJ 1214b is veel kleiner en koeler dan eerder aangetroffen exoplaneten en lijkt ook meer op de aarde dan alle andere.
Dat stellen wetenschappers van het Harvard-Smithsonian Centrum voor Astrofysica.
De ontdekking van de 'Superaarde' betekent een belangrijke stap voorwaarts bij de zoektocht naar werelden die op de aarde lijken, aldus een commentaar in het woensdag verschenen tijdschrift Nature.
Groter
De planeet is ongeveer 42 lichtjaren van de aarde verwijderd en heeft een radius die bijna 2,7 keer zo groot is als die van de aarde. Mogelijk is drie vierde bedekt met water en ijs.
Ook zijn er aanwijzingen dat GJ 1214b een atmosfeer heeft. Ondanks het voorkomen van water lijkt de Superaarde te warm voor leven zoals op aarde.
zie 2 posts hogerquote:
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
Tis een bijzondere ontdekking, mag best twee keer gemeld wordenquote:
[..]
zie 2 posts hoger
quote:First Super-Earths Discovered Orbiting Sun-Like Stars
ScienceDaily (Dec. 14, 2009) — An international team of planet hunters has discovered as many as six low-mass planets around two nearby Sun-like stars, including two "super-Earths" with masses 5 and 7.5 times the mass of Earth. The researchers, led by Steven Vogt of the University of California, Santa Cruz, and Paul Butler of the Carnegie Institution of Washington, said the two "super-Earths" are the first ones found around Sun-like stars.
"These detections indicate that low-mass planets are quite common around nearby stars. The discovery of potentially habitable nearby worlds may be just a few years away," said Vogt, a professor of astronomy and astrophysics at UCSC.
The team found the new planet systems by combining data gathered at the W. M. Keck Observatory in Hawaii and the Anglo-Australian Telescope (AAT) in New South Wales, Australia. Two papers describing the new planets have been accepted for publication in the Astrophysical Journal.
Three of the new planets orbit the bright star 61 Virginis, which can be seen with the naked eye under dark skies in the Spring constellation Virgo. Astronomers and astrobiologists have long been fascinated with this particular star, which is only 28 light-years away. Among hundreds of our nearest stellar neighbors, 61 Vir stands out as being the most nearly similar to the Sun in terms of age, mass, and other essential properties. Vogt and his collaborators have found that 61 Vir hosts at least three planets, with masses ranging from about 5 to 25 times the mass of Earth.
Recently, a separate team of astronomers used NASA's Spitzer Space Telescope to discover that 61 Vir also contains a thick ring of dust at a distance roughly twice as far from 61 Vir as Pluto is from our Sun. The dust is apparently created by collisions of comet-like bodies in the cold outer reaches of the system.
"Spitzer's detection of cold dust orbiting 61 Vir indicates that there's a real kinship between the Sun and 61 Vir," said Eugenio Rivera, a postdoctoral researcher at UCSC. Rivera computed an extensive set of numerical simulations to find that a habitable Earth-like world could easily exist in the as-yet unexplored region between the newly discovered planets and the outer dust disk.
According to Vogt, the planetary system around 61 Vir is an excellent candidate for study by the new Automated Planet Finder (APF) Telescope recently constructed at Lick Observatory on Mount Hamilton near San Jose. "Needless to say, we're very excited to continue monitoring this system using APF," said Vogt, who is the principal investigator for the APF and is building a spectrometer for the new telescope that is optimized for finding planets.
The second new system found by the team features a 7.5-Earth-mass planet orbiting HD 1461, another near-perfect twin of the Sun located 76 light-years away. At least one and possibly two additional planets also orbit the star. Lying in the constellation Cetus, HD 1461 can be seen with the naked eye in the early evening under good dark-sky conditions.
The 7.5-Earth-mass planet, assigned the name HD 1461b, has a mass nearly midway between the masses of Earth and Uranus. The researchers said they cannot tell yet if HD 1461b is a scaled-up version of Earth, composed largely of rock and iron, or whether, like Uranus and Neptune, it is composed mostly of water.
According to Butler, the new detections required state-of-the-art instruments and detection techniques. "The inner planet of the 61 Vir system is among the two or three lowest-amplitude planetary signals that have been identified with confidence," he said. "We've found there is a tremendous advantage to be gained from combining data from the AAT and Keck telescopes, two world-class observatories, and it's clear that we'll have an excellent shot at identifying potentially habitable planets around the very nearest stars within just a few years."
The 61 Vir and HD 1461 detections add to a slew of recent discoveries that have upended conventional thinking regarding planet detection. In the past year, it has become evident that planets orbiting the Sun's nearest neighbors are extremely common. According to Butler, current indications are that fully one-half of nearby stars have a detectable planet with mass equal to or less than Neptune's.
The Lick-Carnegie Exoplanet Survey Team led by Vogt and Butler uses radial velocity measurements from ground-based telescopes to detect the "wobble" induced in a star by the gravitational tug of an orbiting planet. The radial-velocity observations were complemented with precise brightness measurements acquired with robotic telescopes in Arizona by Gregory Henry of Tennessee State University.
"We don't see any brightness variability in either star," said Henry. "This assures us that the wobbles really are due to planets and not changing patterns of dark spots on the stars."
Due to improvements in equipment and observing techniques, these ground-based methods are now capable of finding Earth-mass objects around nearby stars, according to team member Gregory Laughlin, professor of astronomy and astrophysics at UCSC.
"It's come down to a neck-and-neck race as to whether the first potentially habitable planets will be detected from the ground or from space," Laughlin said. "A few years ago, I'd have put my money on space-based detection methods, but now it really appears to be a toss-up. What is truly exciting about the current ground-based radial velocity detection method is that it is capable of locating the very closest potentially habitable planets."
The Lick-Carnegie Exoplanet Survey Team has developed a publicly available tool, the Systemic Console, which enables members of the public to search for the signals of extrasolar planets by exploring real data sets in a straightforward and intuitive way. This tool is available online at www.oklo.org.
This research was supported by the National Science Foundation and NASA. In addition to Vogt, Butler, Rivera, Laughlin, and Henry, the coauthors of the 61 Vir paper include Rob Wittenmyer, C. G. Tinney, and Jeremy Bailey of the University of New South Wales; Simon O'Toole and Hugh Jones of the University of Hertfordshire; Stefano Meschiari of UCSC; Brad Carter of the University of Southern Queensland; and Konstantin Batygin of Caltech. The authors of the HD 1461 paper are Rivera, Butler, Vogt, Laughlin, Henry, and Meschiari
<a href="http://www.vwkweb.nl/" rel="nofollow" target="_blank">Vereniging voor weerkunde en klimatologie</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
<a href="http://www.estofex.org/" rel="nofollow" target="_blank">ESTOFEX</a>
18-12-2009
PACS-instrument op Herschel-telescoop levert eerste 'water-kaarten'
Een team astronomen onder leiding van de Leidse professor Ewine van Dishoeck heeft met het PACS-instrument op de Herschel-telescoop verrassende eerste resultaten geboekt. Ze namen onder meer spectra (of: vingerafdrukken) van water van de wolk rond L 1157 die duidelijk laten zien waar de ster energie dumpt. Deze piepjonge ster is slechts een klein beetje helderder dan onze eigen zon in zijn kleuterjaren.
De vorming van sterren zoals onze zon is een proces dat zich niet in alle rust voltrekt. Terwijl de voorloper-ster groeit, verhit hij zijn omgeving en spuwt 'jets' van gas uit, die door de omringende donkere wolken ploegen. Dat leidt tot schokken waarbij veel watermoleculen worden gevormd die nu door Herschel in beeld zijn gebracht.
Van Dishoeck is verrast over de kwaliteit van de metingen: 'We krijgen veel mooiere 'water-kaarten' met PACS dan we hadden gehoopt, en bovendien al zo vroeg in de missie'. De eerste spectra laten duidelijk zien waar de jonge ster de donkere nevels doet oplichten. De Herschel-telescoop, met aan boord drie instrumenten - PACS, Spire en het in Nederland gebouwde HIFI - werd in mei van dit jaar gelanceerd. PACS is een geavanceerde camera/spectrograaf die op ver-infraroodgolflengten dwars door stofwolken kan heenkijken en laat zien hoe die energierijke processen in de buurt van een protoster zich voltrekken. Een van de belangrijkste vragen in het vormingsproces van jonge sterren is hoe de aanwas en het verlies van massa zich over de tijd voltrekken.
In een tweede spectrum, genomen van de Valentijns('Roos')nevel (NGC 7129), laten Van Dishoeck en collega’s zien dat wanneer jonge sterren hun omgeving opwarmen, bevroren watermoleculen weer verdampen, net zoals gebeurt op kometen in ons eigen zonnestelsel als gevolg van de opwarming door de zon. De wolk die is gezien, bevat genoeg water om een miljoen oceanen mee te vullen. 'We zien letterlijk het 'bewateren' van deze roos', zegt medewerker Tim van Kempen.
'De eerste PACS-spectra laten duidelijk zien dat water unieke informatie levert over de ontwikkeling van een jonge ster en de interactie met zijn omgeving. We wachten nu met spanning de eerste spectra van HIFI af, die ons in staat zullen stellen om - samen met de PACS-data - de groeistuipen van sterren in detail te ontrafelen. Als alles volgens plan gaat, kunnen we de HIFI-gegevens begin maart 2010 verwachten', aldus Van Dishoeck. Het uiteindelijke doel van dit Herschel-programma is ook om te bepalen waar water in de ruimte wordt gevormd en hoe dit water op nieuwe planeten, vergelijkbaar met de aarde, terechtkomt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
PACS-instrument op Herschel-telescoop levert eerste 'water-kaarten'
Een team astronomen onder leiding van de Leidse professor Ewine van Dishoeck heeft met het PACS-instrument op de Herschel-telescoop verrassende eerste resultaten geboekt. Ze namen onder meer spectra (of: vingerafdrukken) van water van de wolk rond L 1157 die duidelijk laten zien waar de ster energie dumpt. Deze piepjonge ster is slechts een klein beetje helderder dan onze eigen zon in zijn kleuterjaren.
De vorming van sterren zoals onze zon is een proces dat zich niet in alle rust voltrekt. Terwijl de voorloper-ster groeit, verhit hij zijn omgeving en spuwt 'jets' van gas uit, die door de omringende donkere wolken ploegen. Dat leidt tot schokken waarbij veel watermoleculen worden gevormd die nu door Herschel in beeld zijn gebracht.
Van Dishoeck is verrast over de kwaliteit van de metingen: 'We krijgen veel mooiere 'water-kaarten' met PACS dan we hadden gehoopt, en bovendien al zo vroeg in de missie'. De eerste spectra laten duidelijk zien waar de jonge ster de donkere nevels doet oplichten. De Herschel-telescoop, met aan boord drie instrumenten - PACS, Spire en het in Nederland gebouwde HIFI - werd in mei van dit jaar gelanceerd. PACS is een geavanceerde camera/spectrograaf die op ver-infraroodgolflengten dwars door stofwolken kan heenkijken en laat zien hoe die energierijke processen in de buurt van een protoster zich voltrekken. Een van de belangrijkste vragen in het vormingsproces van jonge sterren is hoe de aanwas en het verlies van massa zich over de tijd voltrekken.
In een tweede spectrum, genomen van de Valentijns('Roos')nevel (NGC 7129), laten Van Dishoeck en collega’s zien dat wanneer jonge sterren hun omgeving opwarmen, bevroren watermoleculen weer verdampen, net zoals gebeurt op kometen in ons eigen zonnestelsel als gevolg van de opwarming door de zon. De wolk die is gezien, bevat genoeg water om een miljoen oceanen mee te vullen. 'We zien letterlijk het 'bewateren' van deze roos', zegt medewerker Tim van Kempen.
'De eerste PACS-spectra laten duidelijk zien dat water unieke informatie levert over de ontwikkeling van een jonge ster en de interactie met zijn omgeving. We wachten nu met spanning de eerste spectra van HIFI af, die ons in staat zullen stellen om - samen met de PACS-data - de groeistuipen van sterren in detail te ontrafelen. Als alles volgens plan gaat, kunnen we de HIFI-gegevens begin maart 2010 verwachten', aldus Van Dishoeck. Het uiteindelijke doel van dit Herschel-programma is ook om te bepalen waar water in de ruimte wordt gevormd en hoe dit water op nieuwe planeten, vergelijkbaar met de aarde, terechtkomt.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-01-2010
Exoplaneet zo licht als kurk ontdekt
De ruimtetelescoop Kepler van de NASA heeft een planeet buiten ons zonnestelsel ondekt die zo licht is als kurk. Dat heeft de Amerikaanse Vereniging voor Astronomie (AAS) vandaag bekendgemaakt op een bijeenkomst.
Planeet Kepler-7b draait rond een op de Zon gelijkende ster die zich in het sterrenbeeld Lier bevindt. Met een dichtheid van 0,17 gram per kubieke centimeter is het één van de lichtste planeten die ooit is ontdekt, schrijven wetenschappers rondom William Borucki van de NASA in het wetenschappelijke vakblad Science.
Extreem licht
Gelanceerd in maart 2009 heeft de planetenjager Kepler nog vier andere exoplaneten ontdekt waarvan drie extreem licht zijn ten opzichte van hun grootte. Dit is de bevestiging dat er planeten zijn met een veel geringere dichtheid dan tot nu toe gedacht, zeggen de astronomen. De vier zijn allemaal lichter en groter dan "onze" Jupiter.
De vijfde door Kepler verschalkte planeet buiten ons zonnestelsel benadert met zijn dichtheid (1,91 gram per cm3) en grootte (een diameter van 50.000 km) de gasreus Neptunus in ons zonnestelsel.
De Kepler moet speuren naar Aarde-achtige planeten in levensvatbare zones rond sterren in de de Melkweg. De satelliet heeft in de eerste zes weken van waarnemingen al 156.000 sterren begluurd. (dpa/sps)
(HLN)
Exoplaneet zo licht als kurk ontdekt
De ruimtetelescoop Kepler van de NASA heeft een planeet buiten ons zonnestelsel ondekt die zo licht is als kurk. Dat heeft de Amerikaanse Vereniging voor Astronomie (AAS) vandaag bekendgemaakt op een bijeenkomst.
Planeet Kepler-7b draait rond een op de Zon gelijkende ster die zich in het sterrenbeeld Lier bevindt. Met een dichtheid van 0,17 gram per kubieke centimeter is het één van de lichtste planeten die ooit is ontdekt, schrijven wetenschappers rondom William Borucki van de NASA in het wetenschappelijke vakblad Science.
Extreem licht
Gelanceerd in maart 2009 heeft de planetenjager Kepler nog vier andere exoplaneten ontdekt waarvan drie extreem licht zijn ten opzichte van hun grootte. Dit is de bevestiging dat er planeten zijn met een veel geringere dichtheid dan tot nu toe gedacht, zeggen de astronomen. De vier zijn allemaal lichter en groter dan "onze" Jupiter.
De vijfde door Kepler verschalkte planeet buiten ons zonnestelsel benadert met zijn dichtheid (1,91 gram per cm3) en grootte (een diameter van 50.000 km) de gasreus Neptunus in ons zonnestelsel.
De Kepler moet speuren naar Aarde-achtige planeten in levensvatbare zones rond sterren in de de Melkweg. De satelliet heeft in de eerste zes weken van waarnemingen al 156.000 sterren begluurd. (dpa/sps)
(HLN)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
04-01-2010
Kepler-satelliet ontdekt zijn eerste planeten
De Amerikaanse satelliet Kepler heeft zijn eerste vijf planeten ontdekt. Dat blijkt uit analyse van de gegevens die de in maart 2009 gelanceerde satelliet tijdens zijn eerste zes onderzoeksweken heeft verzameld.
Kepler spoort planeten op door naar regelmatige veranderingen in de helderheid van een groot aantal sterren uit te kijken. Het uiteindelijke doel is om op die manier planeten ter grootte van de aarde te ontdekken. Maar zover is het nog niet: de eerste vijf planeten die tot nog toe zijn gevonden zijn veel groter. Eén is van het formaat Neptunus, de vier overige van het kaliber Jupiter. Alle vijf bevinden zich dicht in de buurt van hun moederster en zijn dus zeer heet.
De eerste bevindingen van Kepler vormen een aanwijzing dat er blijkbaar niet gemakkelijk planeten worden gevormd die fors zwaarder zijn dan Neptunus en aanzienlijk lichter dan Jupiter.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Kepler-satelliet ontdekt zijn eerste planeten
De Amerikaanse satelliet Kepler heeft zijn eerste vijf planeten ontdekt. Dat blijkt uit analyse van de gegevens die de in maart 2009 gelanceerde satelliet tijdens zijn eerste zes onderzoeksweken heeft verzameld.
Kepler spoort planeten op door naar regelmatige veranderingen in de helderheid van een groot aantal sterren uit te kijken. Het uiteindelijke doel is om op die manier planeten ter grootte van de aarde te ontdekken. Maar zover is het nog niet: de eerste vijf planeten die tot nog toe zijn gevonden zijn veel groter. Eén is van het formaat Neptunus, de vier overige van het kaliber Jupiter. Alle vijf bevinden zich dicht in de buurt van hun moederster en zijn dus zeer heet.
De eerste bevindingen van Kepler vormen een aanwijzing dat er blijkbaar niet gemakkelijk planeten worden gevormd die fors zwaarder zijn dan Neptunus en aanzienlijk lichter dan Jupiter.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
06-01-2010
Eerste rotsachtige exoplaneet is vulkanische woestenij
Vorig jaar oktober maakten Franse sterrenkundigen bekend dat zij een planeet bij een andere ster hadden ontdekt die, net als de aarde, grotendeels uit gesteente bestaat. Deze planeet, COROT-7b, is bijna vijfmaal zo zwaar als onze planeet en draait op een afstand van slechts enkele miljoenen kilometers om zijn moederster. Uit dat laatste kon direct al worden geconcludeerd dat het oppervlak van de exoplaneet extreem heet moet zijn: aan de dagzijde kunnen de temperaturen oplopen tot meer dan 2000 graden Celsius. Maar volgens onderzoekers van de universiteit van Washington kan het zelfs nog erger: de kans is groot dat er extreme vulkanische activiteit is op de planeet.
De Amerikaanse onderzoekers baseren dat op berekeningen van de mogelijke baanbeweging van COROT-7b. Als de omloopbaan van de planeet niet volmaakt cirkelvormig is, treden er namelijk zulk sterke getijkrachten op, dat zijn inwendige zeer heet en vloeibaar blijft. En dat zou betekenen dat er voortdurend vulkaanerupties optreden en overal hete magma over het oppervlak stroomt.
Een ander Amerikaans onderzoeksteam denkt overigens dat COROT-7b het overblijfsel is van een zogeheten 'hete Jupiter' of beter gezegd: 'hete Saturnus'. Deze grotendeels gasvormige planeet zou door zijn kleine afstand tot zijn moederster grotendeels verdampt zijn, waarna alleen de rotsachtige kern overbleef.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Eerste rotsachtige exoplaneet is vulkanische woestenij
Vorig jaar oktober maakten Franse sterrenkundigen bekend dat zij een planeet bij een andere ster hadden ontdekt die, net als de aarde, grotendeels uit gesteente bestaat. Deze planeet, COROT-7b, is bijna vijfmaal zo zwaar als onze planeet en draait op een afstand van slechts enkele miljoenen kilometers om zijn moederster. Uit dat laatste kon direct al worden geconcludeerd dat het oppervlak van de exoplaneet extreem heet moet zijn: aan de dagzijde kunnen de temperaturen oplopen tot meer dan 2000 graden Celsius. Maar volgens onderzoekers van de universiteit van Washington kan het zelfs nog erger: de kans is groot dat er extreme vulkanische activiteit is op de planeet.
De Amerikaanse onderzoekers baseren dat op berekeningen van de mogelijke baanbeweging van COROT-7b. Als de omloopbaan van de planeet niet volmaakt cirkelvormig is, treden er namelijk zulk sterke getijkrachten op, dat zijn inwendige zeer heet en vloeibaar blijft. En dat zou betekenen dat er voortdurend vulkaanerupties optreden en overal hete magma over het oppervlak stroomt.
Een ander Amerikaans onderzoeksteam denkt overigens dat COROT-7b het overblijfsel is van een zogeheten 'hete Jupiter' of beter gezegd: 'hete Saturnus'. Deze grotendeels gasvormige planeet zou door zijn kleine afstand tot zijn moederster grotendeels verdampt zijn, waarna alleen de rotsachtige kern overbleef.
© Eddy Echternach (www.astronieuws.nl)
(allesoversterrenkunde)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
