Marokkaanse ukkies terroriseren Den Haag

quote:

Pas 11 jaar oud maar nu al ontspoord
Antwoorden op belangrijkste vragen rondom mishandelingsfilmpje.

‘Den Haag wordt geterroriseerd door Marokkaanse ukkies’, kopte De Telegraaf gisteren. Aanleiding is een filmpje dat op internet opdook en waarin te zien is hoe twee jochies een oudere jongen z’n scooter afpakken en hem vervolgens een klap verkopen als ze de sleutels niet krijgen. Hoewel in elk geval één van de jongetjes niet Marokkaans blijkt te zijn, maar van Algerijnse komaf, is het bericht voor Geert Wilders meteen aanleiding om harde maatregelen te eisen. Als die jochies niets leren van een gevangenisstraf, moeten de ouders ook maar worden opgesloten. Als dat niet werkt, moeten het hele gezin maar het land uit, zo stelde Wilders’ fractiegenoot Sietse Fritsma gisteren voor in Kamervragen aan minister Hirsch Ballin van Justitie.

Hoe kan het dat een filmpje voor zo veel commotie en politieke ophef zorgt? De belangrijkste vragen op een rij. Iedereen heeft het filmpje gezien. En iedereen spreekt er schande van. Twee jongetjes treiteren een veel grotere jongen in het park. Ze zitten op en aan zijn scooter, duwen wat, en slaan hem uiteindelijk hard in zijn gezicht. De oudere jongen kan niet veel terug doen. Hij wil zijn scooter pakken, maar dat wordt hem onmogelijk gemaakt. Een grote groep jongens staat eromheen en lacht wat. Twee ervan delen later ook wat klappen uit en pakken de jongen zijn helm af.

De jongen doet aangifte van mishandeling, diefstal en afpersing: hij moest ook nog 50 euro betalen aan de knulletjes. De politie adviseert hem af te spreken met de dadertjes, zogenaamd om het geld te geven. Dat doet hij. De jongetjes worden opgepakt. De jongste is 11 jaar, de oudste 14 jaar en van Algerijnse komaf.

Wordt het steeds erger met criminele jongeren in Nederland?
Dat lijkt misschien zo. Maar dat wordt niet onderbouwd door onderzoek blijkt niet dat de jeugd crimineler wordt. ‘Een halve eeuw geleden had je ook vechtpartijen op het schoolplein, met omstanders die niks deden’, zegt cultuurpsycholoog Maerten Prins van de Radboud Universiteit Nijmegen, die onderzoek doet naar jeugdige delinquenten. ‘Alleen zag je het toen niet, behalve op je eigen schoolplein.’

Lijkt het dan zo doordat dit soort incidenten direct op internet circuleren?
Dat maakt zeker uit. Het is het natuurlijk lachen, je filmpje op internet met honderdduizenden hits. Vinden sommigen. Happy slapping werkt aanstekelijk, al is het strafbaar. Maar ook mensen die daar schande van spreken, gaan kijken. ‘Doordat filmpjes razendsnel verspreiden over internet, wordt het probleem uitvergroot’, zegt ook mediaonderzoeker Otto Scholten van de Universiteit van Amsterdam.

'Doordat het op internet staat heeft het een groot publiek, waardoor het probleem groter lijkt geworden. Je denkt dat jongeren crimineler worden, omdat je het vaker ziet. Zelfs wetenschappers krijgen dat gevoel, ook al spreken hun eigen onderzoeken dat tegen.'

Was de heisa minder geweest als dit filmpje niet op internet had gestaan?
Zonder filmpje had het bericht misschien geleid tot een kort artikel in de Haagsche Courant en verder niets, vermoedt woordvoerster Annemarie de Mooij van de politie Haaglanden.

‘Voor de opsporing van verdachten kan het prettig zijn dat er filmbeelden zijn. Maar alle aandacht die het incident nu krijgt door dat filmpje heeft ook nadelen. Dat de stad geteisterd wordt door dit soort etters, zoals De Telegraaf schrijft, is bijvoorbeeld absoluut niet waar.’

Toch heeft de PVV van Geert Wilders er kamervragen over gesteld. ‘Ik wil van de minister van Justitie weten waarom dit soort straatterroristen niet harder aangepakt wordt,’ vraagt PVV’er Sietse Fritsma zich af. De oplossing volgens het Tweede Kamerlid ? ‘Behalve die minderjarige kinderen ook de ouders aanpakken. Als hun zonen na hun straf in herhaling vallen, moeten de ouders ook maar de gevangenis in. En als dat niet werkt, moeten ouders en kinderen het land uitgezet worden.’

Is dat geen incidentenpolitiek?
‘Nee, deze mishandeling is slechts een illustratie van een probleem waar honderdduizenden mensen last van hebben’, aldus Fritsma. Wetenschappers denken daar echter anders over. ‘De taakopvatting van politici is veranderd’, zegt Marc Chavannes, hoogleraar journalistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen.

‘Vroeger maakten die zich druk over wetsvoorstellen en beleid. Dat is - zonder grondwetswijziging - verschoven naar reageren op ontwikkelingen uit de maatschappij. Die vind je in het café, in de kranten, maar ook in filmpjes op internet. Het is erg makkelijk als politicus om voor je eigen agenda wat voorbeelden op internet te vinden die je punt ondersteunen.’

Is dit gedrag van alle culturen? Of zijn het gewoon altijd weer Marokkaantjes? Maakt dat iets uit?
Dus er wordt nu anders door de politiek op dit soort incidenten gereageerd? Ja. En volgens mediaonderzoeker Scholten moeten politici daar maar gauw mee ophouden.

Zo’n filmpje komt op internet, iedereen praat erover, daardoor schrijven alle kranten erover, waardoor iedereen erover praat, enzovoorts. Scholten: ‘We houden elkaar gevangen in een neerwaartse spiraal. Daardoor lijkt het alsof het almaar slechter gaatmet dit land, terwijl we het nog nooit zo goed hebben gehad.’

Hoe kan het dan toch dat deze kinderen zo ontsporen? Doen die ouders niets?
Volgens Prins zeggen deze jongeren zelf vaak dat hun ouders onverschillig zijn en totaal niet weten wat ze doen en geen grenzen opleggen. Bouchra Dibi is PvdA-raadslid in Utrecht, Marokkaanse en woont in achterstandswijk Overvecht. ‘Het probleem is vaak dat de moeders machteloos zijn’, zegt ze.

‘Ze spreken slecht Nederlands en kunnen nergens terecht met hun opvoedproblemen. Vaders houden zich vaak helemaal afzijdig. Sommige gezinnen weigeren zelfs hulp als het ze wordt aangeboden. Het erge is dat het lijkt of bewoners van dit soort wijken het normaal beginnen te vinden dat zulke mishandelingen voorkomen.’

Straffen we dan te soft in Nederland?
Velen vinden van wel. Tuchtschool - dat is een veelgehoorde reactie op internetfora. ‘Het land uit met dat zooitje ongeregeld’, reageert een bezoeker van dag.nl ‘Dat worden denk ik wel 2 kopjes thee voor de burgemeester’, zegt iemand op de site van het AD.

Cultuurpsycholoog Prins is iets genuanceerder, al heeft ook hij kritiek. ‘Er wordt vaak te laat gestraft. Een straf moet snel gegeven hebben en het liefst een relatie hebben met de overtreding. Dan helpt het. Maar dat gebeurt niet voldoende. Deze twee jongetjes zullen in elk geval stevig worden aangepakt, al kan de 11-jarige niet volgens het jeugdstrafrecht vervolgd worden.’ Te soft? ‘In andere landen is die leeftijd vaak hoger. In Nederland straffen we al behoorlijk jonge kinderen.

En de Marokkaanse gemeenschap?
‘Het erge is dat het wel lijkt of bewoners van dit soort wijken het normaal beginnen te vinden dat dit gebeurt.’ Is hier een oplossing voor? Volgens reacties op de website: ‘Gewoon tuchtschool’, ‘terug naar Marokko’, ‘avondklok voor kinderen’.

Wat gebeurt er nu verder met die jongetjes?
De jongen van 14 was tot gisteren in verzekerde bewaring gesteld in de gesloten jeugdinrichting Teylingereind in Sassenheim. Gisteren besloot de rechtbank dat hij naar huis mag om daar het strafproces af te wachten. Het Openbaar Ministerie is tegen die beslissing in beroep gegaan.

De andere jongen is onder de 12 en kan dus niet berecht worden via het jeugdstrafrecht. Zijn zaak is aan de Raad voor de Kinderbescherming overgedragen. Die gaat de zaak nu onderzoeken en bekijken of het gezin begeleiding nodig heeft. Als het gezin dat weigert, kan de kinderrechter dat afdwingen. De politie bekijkt of ook de omstanders aangepakt kunnen worden. Juridisch is dat onder bepaalde voorwaarden mogelijk. Of ook degene die gefilmd heeft vervolgd wordt, kan Justitie nog niet zeggen.

Zijn dit soort jochies nog te redden?
Prins: ‘De harde kern van dit soort groepen kun je waarschijnlijk niet meer redden. De jongens die eromheen staan, die misschien nog wel.’