Megalomane Eurocraten willen de ruimte in

quote:

Brussel ziet Europese rol in de ruimte
Van onze verslaggever Michael Persson
gepubliceerd op 26 juli 2008 02:45, bijgewerkt op 26 juli 2008 09:50

KOUROU, FRANS GUYANA - Net als alle landen die groot worden heeft Europa een nieuwe ambitie: de ruimte in. Eind dit jaar organiseert de Europese Commissie een conferentie om te kijken of een eigen bemande raket haalbaar is.

‘De ruimte is terug op de Europese agenda’, aldus eurocommissaris Verheugen (industriebeleid), tijdens een bijeenkomst met delegaties uit 29 landen op de lanceerbasis Kourou in Frans Guyana.

Verheugen zei namens de gehele Europese Commissie te spreken. ‘De volgende stap in ruimte-exploratie komt eraan. China en de VS zijn ermee bezig. Als we een rol als wereldspeler willen hebben, moeten we daaraan meedoen.’

Een zelfstandige Europese reis naar andere hemellichamen achten de delegatieleiders in Kourou financieel onhaalbaar. Maar een eigen lanceerbasis voor een bemande vlucht naar de ruimte, is volgens hen van strategisch belang. In tegenstelling tot de VS, Rusland en China, heeft de EU die nog niet.

In Kourou wordt daarom een lanceerplatform voor een van de Russen gekochte Sojoez-raket gebouwd. Daarbij wordt rekening gehouden met eventuele aanpassingen voor bemande vluchten, aldus een bestuurder van raketexploitant Arianespace.

Frankrijk neemt Europa in de ruimteaspiraties op sleeptouw. Volgens Franse onderzoeksminister Pécresse moet het ruimtevaartbeleid ‘politieker’ worden. Nu worden de meeste projecten geleid door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, die meer op wetenschap is gericht.

De Europese Commissie heeft slechte ervaringen met ruimtevaart. De Europese tegenhanger van het Amerikaanse GPS, Galileo, wordt miljarden duurder en komt jaren later dan beoogd. Dat komt doordat de industrie aanvankelijk zou meebetalen, maar dat uiteindelijk niet deed. Volgens Verheugen dienen dergelijke projecten geen economisch maar een strategisch doel, en moeten ze dus ook met publiek geld worden betaald.

Niet iedereen deelt alle Brusselse en Franse ambities. Met name Nederland en Duitsland vinden dat ruimtevaart niet te veel mag kosten. Ook willen zij de projecten liever via de ESA dan via Brussel laten lopen, zodat ze kunnen kiezen aan welke projecten ze meedoen.

quote:

Met Franse slag de ruimte in
Door Michael Persson
gepubliceerd op 26 juli 2008 05:00, bijgewerkt op 26 juli 2008 09:49

Frankrijk staat pal voor de Europese ruimtevaart – en kan er zelf flink van profiteren, hoort Michael Persson in Frans-Guyana.

Misschien dat er over een halve eeuw kan worden geconcludeerd dat het grote Europese ruimteavontuur afgelopen zondag begonnen is: met champagne en foie gras in een vliegtuig van de Franse luchtmacht naar Zuid-Amerika.

Het toestel is gevuld met ministers, staatssecretarissen en ambtenaren van 29 Europese landen op weg naar Kourou, de lanceerbasis in de Franse kolonie Frans-Guyana, ten zuidoosten van Suriname. Daar gaat het gezelschap op uitnodiging van de Franse onderzoeksminister Valérie Pécresse informeel bedenken wat te doen met het heelal.

Gaan we naar de maan? Gaan we naar Mars? Gaan we in elk geval iets in een baan rond de aarde brengen waardoor we, op het gebied van bijvoorbeeld aardobservatie, niet meer afhankelijk zijn van Amerika?

De wijn is goed, de stemming uitgelaten. Twee dagen palmbomen en raketten in Zuid-Amerika.

De trip is een van de eerste wapenfeiten van de nieuwe voorzitter van de Europese Unie, Frankrijk, dat deze maand de hamer heeft overgenomen. In februari kondigde de Franse president Sarkozy al aan dat ruimtevaart een speerpunt moest worden van de Europese politiek. Nu, in het vliegtuig, na twee driegangendiners verzorgd door stewardessen met militaire strepen, laat onderzoeksminister Pécresse er geen twijfel over bestaan.

‘De ruimte is van strategisch belang. Op termijn moeten we meedoen aan reizen naar de maan en naar Mars. Daarom moeten we een Europees ruimtebewustzijn creëren, en daarom wil ik Kourou laten zien.’

Kourou: Ruimtehaven van Europa, staat te lezen op een bord langs de kant van de weg door de jungle, als de gasten onder politie-escorte naar de hotels worden gebracht. De rit voert over rotondes en langs patisserieën, langs huisjes met golfplaten daken en krakkemikkige veranda’s. Razendsnel gaat de zon onder – en dat is precies de reden waarom de basis hier is gevestigd.

Zo dicht bij de evenaar draait de grond sneller dan in noordelijker streken (met de stilstaande Noordpool als andere uiterste). Een raket krijgt bij de lancering een grotere duw van de aarde dan in bijvoorbeeld Europa. Of in Florida of Kazachstan, de locaties van concurrerende lanceerbases.

Paradepaardje
Dat heeft geholpen. Vanuit Kourou wordt de helft van alle commerciële satellieten gelanceerd. In verschillende crèmekleurige gebouwen worden ze klaargemaakt en op de raket gezet, waarna het geheel op rails naar het lanceerplatform wordt gereden. Paradepaardje is de Ariane 5, een raket die zwaardere satellieten dan welke concurrent ook in een baan rond de aarde kan brengen. En die dat nu, na een problematisch begin, 26 keer op rij heeft gedaan.

Voor middelgrote satellieten wordt boven een in het graniet gegraven kuil een Sojoez-lanceerplatform gebouwd, een kopie van die in Bajkonoer in Kazachstan. Het voorwerk is gedaan door Guyanezen, deze week arriveren Russische technici om in de tropische hitte Russische techniek te installeren. ‘Door onze ligging kan de Sojoez hier een twee keer zo zware satelliet lanceren dan in Kazachstan’, zegt Yves Gleyzes van het Centre National d’Etudes Spatiales (CNES), beheerder van de basis.

Alleen: die verdraaide dollarkoers. Hoewel lanceringen in euro’s nog steeds hetzelfde kosten, zijn ze in dollars een stuk duurder geworden. Daardoor raken de basis en raketbouwer Arianespace klanten kwijt. Dus zou het Frankrijk niet slecht uitkomen als Europa wat meer ging lanceren.

Voor een deel staat dat al te gebeuren. Europa gaat, zij het met forse vertraging, Galileo, een eigen GPS-systeem, in de lucht brengen. Daarnaast heeft het een zogeheten GMES-programma (Global Monitoring for Environment and Security) op de rails gezet. Voor milieumetingen, om rampen te bestrijden, voor klimaatwetenschap en observatie, zegt Pécresse. ‘Dat komt alle Europese burgers ten goede. En het is uiteindelijk voor de benefit of humankind.’

‘Bullshit!’ Hartmut Schauerte, de Duitse delegatieleider, staat na het buffet wat wankel op het strand bij zijn hotel, maar gebruikt stevige woorden. ‘Wat hebben de burgers van Europa aan ruimtevaart? Vijfduizend banen misschien, voor twee miljard euro. Daar kun je ook heel andere dingen mee doen. Ruimtevaart voor de benefit of mankind? Dat zijn veel te zachte motieven. Ik wil harde resultaten.’ Er kruipt een slang over zijn voeten. ‘Ik heb het eens uitgerekend. Die extra zet die raketten hier van de aarde krijgen, is maar een paar kilometer per uur. Helpt helemaal niets.’

Frans profijt
Dat is onzin, maar het is tekenend voor de sceptische houding van sommige delegaties. De Europese ruimtevaartambities van Frankrijk zullen vooral Frankrijk ten goede komen, is de vrees van met name Duitsland en Nederland.

Nu worden de meeste projecten nog gefinancierd door de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Daar krijgen de lidstaten precies evenveel geld terug als ze erin stoppen. Frankrijk wil het ruimtevaartbeleid ‘politieker’ maken, zegt Pécresse. Dat houdt in dat belangrijke ruimtevaartprojecten door de Europese Commissie worden betaald, en de Brusselse regels schrijven voor dat daarbij geen nationale verdeelsleutels mogen worden gehanteerd.

Dus zal Frankrijk, dat de grootste ruimtevaartindustrie van Europa heeft, relatief veel opdrachten binnenhalen. ‘Andere landen zijn bang dat ze moeten betalen voor Franse ambities’, zegt Günther Verheugen, Europees commissaris voor industriebeleid.

De controverse spitst zich toe op bemande ruimtevaart. De Fransen willen wel: de nieuwe Sojoez-installatie wordt zo gebouwd, dat ze relatief makkelijk kan worden aangepast voor bemande vluchten. Een alternatief zou zijn de Ariane5 met het Europese Automated Transfer Vehicle, nu gebruikt als onbemand vrachtvoertuig, aan te passen voor astronauten.

Brussel wil óók wel. ‘De volgende stap in bemande exploratie van de ruimte komt eraan’, zegt Eurocommissaris Verheugen onder de palmbomen. ‘China en de Verenigde Staten hebben al plannen voor reizen naar de maan en verder. Als wij als Europa willen blijven meetellen als global player, zullen we moeten meedoen. Bovendien heeft ruimtevaart een verenigend effect. Goed voor de identiteit van Europa.’

Alleen de lidstaten willen niet – ook niet na twee dagen gefêteerd te zijn door hun Franse gastvrouw. ‘We willen wel naar Mars, maar de tijd is nog helemaal niet rijp voor bemande exploratie’, zegt de Nederlandse delegatieleider Hans de Groene, directeur Innovatie op het ministerie van Economische Zaken. ‘Laten we eerst zorgen dat we projecten als Galileo en GMES in de lucht kunnen krijgen. Dat is al uitdagend genoeg.’