quote:
'Henk ten Cate blijft een topcoach'
10/09/2007 08:31
Henk ten Cate had zich er zo op verheugd. Eindelijk kreeg hij de waardering die hij verdiende. Trainer van Ajax, dan was hij een topcoach. De voormalige, beperkte rechterspits met oogkleppen, had zich goed ontwikkeld als trainer. Hij had het gehele traject doorlopen, zijn carrière keurig opgebouwd: Go Ahead Eagles, SC Heracles, Sparta, Vitesse, KFC Uerdingen, MTK Boedapest, NAC Breda en assistent van Frank Rijkaard bij Barcelona. Sommige media insinueerden zelfs dat het succes van Barcelona de verdienste van Ten Cate was. Hij was rijp voor een topclub, daar was iedereen het over eens.
Zijn sociale vaardigheden lieten hem weliswaar regelmatig in de steek, maar voetbaltechnisch kon je Henk om een boodschap sturen. Zijn elftallen speelden altijd verzorgd voetbal en de spelers stonden op de juiste plaats. Alleen zijn emotionele uitspattingen speelden hem parten. Henk ging nog wel eens door het lint zodra de stress hem te veel werd. Dat leverde wonderschone incidenten op, maar de slachtoffers hebben in sommige gevallen nog steeds professionele hulp.
Ten Cate acteert bij Ajax alleen intern de notoire querulant, naar buiten toe is hij de rust zelve. Zelfs toen hij vorig jaar door het bescheiden FC Kopenhagen uit de Champions League werd gehouden en Ajax een financiële strop leed, beheerste hij zich voorbeeldig. Hij sloot zijn eerste seizoen af met de KNVB-beker en dat is wat armoedig voor Ajax. Henk roept steeds dat hij de titel op één doelpunt miste, maar hij vergeet erbij te zeggen dat de spelers van Willem II zich zó stoorden aan het irritante macho gedrag van de Ajax-trainer voor de laatste wedstrijd, dat ze in de spelerstunnel alsnog besloten tot op de bodem te gaan. Ze gunden Ten Cate het kampioenschap niet.
De nederlaag tegen FC Kopenhagen leek een incident. Dergelijke dingen gebeuren. Slavia Praag, de oudste club van de Tsjechische hoofdstad, mocht geen probleem zijn. De club die tijdens het communistische bewind bij het energiebedrijf hoorde en daarom Dynamo heette, moet zich behelpen met een Eerste Divisie-begroting. Vanaf 1965 gaat de club weer als Slavia door het leven en moest zij Patrik Berger, Vladimir Smicer en Karel Poborsky verkopen om te kunnen overleven. Supporters heeft de clubs nauwelijks, het voetbalpubliek zit bij stadgenoot Sparta op de tribune. Na de nederlaag in Amsterdam maakte ik me niet eens zorgen. Ik geloofde niet in een herhaling van het FC Kopenhagen-incident. En tijdens belangrijke wedstrijden ben ik altijd een fanatiek supporter van Oranje, AZ, PSV, Feyenoord en Ajax. Omdat ik Nederlander ben en omdat de losse verkoop van dit blad positief reageert op aansprekende internationale successen.
Ik besef echter dat de onverwachte nederlaag in Praag voor de verantwoordelijke beleidsbepalers veel erger is dan voor mij. Technisch directeur Martin van Geel had het vóór de wedstrijd al aangegeven. 'De uitschakeling in de voorronde van de Champions League door FC Kopenhagen was een enorme teleurstelling en de uitwedstrijd tegen Werder Bremen, waardoor we uit het UEFA Cup-toernooi vlogen, vond ik ook een van onze donkerste dagen. Ajax moet uit financieel oogpunt één keer in de twee jaar deelnemen aan de Champions League. Ook voor de status van Ajax is het belangrijk dat je frequent op het hoogste niveau aanwezig bent.' Zijn algemeen directeur Maarten Fontein voegde daar nog aan toe dat deelname aan de Champions League voor iedereen binnen Ajax een gemeenschappelijk doel was. 'Onze financiële huishouding is niet afhankelijk van één of twee jaar wel of geen Champions League-voetbal. Een ander aspect is de emotionele teleurstelling. Dat hoop ik niet nóg een keer mee te maken.'
Verbijsterd heb ik de wedstrijd bekeken, de ene na de andere Matelieff opstekend. En ik zat klaar voor een nog nooit eerder vertoonde emotionele eruptie van Ten Cate. Hij zou eindelijk zichzelf worden in Ajax-kostuum. Ik zag het al voor me, unieke live-televisie. De Ajax-coach, wiens wereld net is ingestort, trakteert Studio Sport-verslaggever Jack van Gelder tijdens het interview na afloop op een kopstoot. 'Die heb je verdiend met je schijnheilige Hajenius-kop. Allemansvriend met je pseudo-journalistieke vraagjes. Ga lekker een modeshow presenteren of de Popie Jopie uithangen in het clubhuis van AFC.' Op weg naar de catacomben breekt de geagiteerde coach de vingers van twee wisselspelers, een verzorger en de persvoorlichter, die ondanks de nederlaag dat maniakale handjes schudden in stand willen houden. De beschaafde algemeen directeur krijgt niet eens de kans iets te zeggen. 'Brallen doe je maar tegen je Unilever-vrinden. Ga lekker magnums verkopen aan een sjeik, daar schijn je wel goed in te zijn, omhooggevallen ijscoboer.' Hij schopt een fles water tegen een politieagent aan, maakt een obsceen gebaar naar wat schreeuwende supporters en baant richting Martin van Geel. 'Jij moet helemáál je bek houden, met je Co Adriaanse-obsessie. Je moet thuis je mond eens opentrekken, tegen die bijdehante vrouw van je.'
Voorzitter John Jaakke probeert het met een vriendschappelijk arm om een schouder, maar Ten Cate reageert als door een adder gebeten. 'Baantjeszieke ijdeltuiten moeten van mij afblijven. Laat Boer & Croon een rapport schrijven. Dat is misschien de oplossing. Kun je wat open deuren intrappen en zestigduizend euro in je zak steken.' Een schuimbekkende Ten Cate zien we nog net de deur van de Ajax-kleedkamer intrappen, voordat de cameraman door suppoosten uit de catacomben wordt geduwd. Eerlijk is eerlijk, het was mooie televisie geweest. De realiteit was ontnuchterend. Ten Cate gaf met een krampachtige glimlach nietszeggende antwoorden op de inderdaad pseudo-journalistieke voorzetjes van Van Gelder.
Ruud Gullit heeft het grootste gelijk van de wereld als hij nu zegt dat Henk ten Cate niet te benijden is. De Ajax-coach is het slachtoffer van de toevallige omstandigheden. Dat hij intern niet lekker ligt, is niet relevant. Dat had Ajax kunnen weten. Maar de teleurstellende resultaten kunnen niet helemaal op het conto van Ten Cate worden geschreven. Het was moedig en roekeloos van hem vóór de competitie aan te kondigen dat hij zijn consequenties zou trekken als Ajax opnieuw geen grote prijs verovert. Het was zelfoverschatting of teambuilding, maar hij zal er ongetwijfeld aan herinnerd worden. Ten Cate blijft een goede coach, met een indrukwekkende staat van dienst. Hij zag Ryan Babel, Kenneth Perez en Wesley Sneijder vertrekken. Zag Edgar Davids geblesseerd afhaken en kreeg daar eigenlijk alleen Luis Suárez voor terug. Kennedy Bakircioglu, Laurent Delorge, Dennis Rommedahl, Jurgen Colin, Albert Luque en Ismael Urzaíz voegen niets aan Ajax toe en passen totaal niet bij de ambities die de club uitstraalt.
Fontein kan een open brief sturen aan de supporters en de seizoenkaarthouders gratis toegang geven tot de UEFA Cup-wedstrijd tegen Dinamo Zagreb, maar dat geeft alleen maar aan dat de clubleiding zich geen raad weet met de situatie. Zakelijk gezien was de verkoop van Sneijder begrijpelijk, maar door de uitschakeling is de helft van die winst alweer verdwenen, waardoor de club haar doel voorbijstreeft. Vervolgens roept Van Geel strijdvaardig dat een incident geen invloed heeft op het door hem uitgestippelde beleid. Maar ik hoop wel dat hij er iets van opsteekt. Met spelers die het Ajax-niveau niet aankunnen, tarten de beleidsbepalers het noodlot. Natuurlijk zijn de seizoenkaarthouders ontevreden, ze zagen hun helden niet eens zo lang geleden afgaan in De Arena in dienst van RKC Waalwijk, NAC Breda, FC Twente en ADO Den Haag. En Ten Cate wordt het slachtoffer van dit wanbeleid. Als hij de titel niet binnenhaalt, wordt hij door dezelfde heren afgerekend op de nederlagen tegen FC Kopenhagen en Slavia Praag. Ik blijf hem een topcoach vinden, maar dat lijkt me een schrale troost.