quote:
Arbitrage: het ideale drukmiddel
Door SJOERD MOSSOU en MAARTEN WIJFFELS
ROTTERDAM - Na Luis Suárez stapt ook Royston Drenthe naar de arbitragecommissie om een transfer af te dwingen. Weinig voetballers wonnen ooit een zaak in Zeist, maar de meeste spelers vertrokken uiteindelijk tóch naar de gewenste club.
Royston Drenthe deelt handtekeningen uit op de open dag. FOTO ANP
Op welke gronden kan een speler gelijk krijgen? Dat lijkt op het eerste oog simpel. Alleen als er sprake is van een substantiële financiële én sportieve verbetering en/of van een verstoorde werkrelatie, is de arbitragecommissie bereid een contract te ontbinden.
Vraag blijft alleen: wat is substantieel? Zo vindt FC Groningen dat Ajax geen sportieve verbetering is voor Luis Suárez. Want, zei advocaat Wim Entzinger maandagavond: ,,Beide clubs spelen in dezelfde competitie en komen uit in hetzelfde Europese toernooi.’’
In de zaak die Frank en Ronald de Boer in 1998 aanspanden tegen Ajax, oordeelde de arbitragecommissie dat FC Barcelona ‘geen sportieve vooruitgang’ was. Ajax en Barcelona werden beschouwd als Europese topclubs die dat seizoen allebei in de Champions League speelden.
,,Maar ze voerde ook aan dat Ajax meer kampioenschappen veroverde dan Barcelona. Een lachertje,’’ stelt Rob Cohen, destijds nauw betrokken en nog steeds een fanatiek voorvechter van spelersrechten. ,,Dat de Spaanse competitie vele malen sterker is, werd voor het gemak maar even vergeten.’’
Ook een financiële verbetering is ruim te interpreteren. Hoe véél meer een speler bij een geïnteresseerde club moet gaan verdienen, is niet vastgelegd. Georgios Samaras kon bij Manchester City zeven keer zo veel verdienen als bij Heerenveen, Suárez kan zijn salaris bij Ajax ruim verdubbelen en ook Royston Drenthe kan bij Real Madrid fors meer verdienen.
Heeft het eigenlijk wel nut, zo'n arbitragezaak?
De meeste spelers die door een arbitragecommissie in het ongelijk werden gesteld, vertrokken uiteindelijk tóch naar de gewenste club. Frank en Ronald de Boer maakten de stap naar FC Barcelona, Samaras tekende niet lang na zijn arbitragezaak voor Manchester City.
,,Dit soort zaken zijn vooral een drukmiddel,’’ oordeelt Hein van den Hout, advocaat en ervaren op het gebied van sportrecht. ,,Vergelijkbare spoedarbitrages zijn tot nu toe vrijwel altijd kansloos gebleken, maar ze zetten wél de verhoudingen tussen club en speler op scherp. Niet zelden leidt dat uiteindelijk tóch tot een vertrek.’’
Is een arbitragecommissie volledig onafhankelijk?
Onder een aantal betrokkenen is dat een heikel punt. Een arbitragecommissie wordt benoemd uit het college van arbiters. De leden van dit college worden benoemd door de bondsvergadering van de KNVB. De voorzitter van een arbitragecommissie moet gekwalificeerd zijn als meester in de rechten, de overige twee arbiters zijn leden van de KNVB met ervaring op bestuurs-, coach- of spelersniveau.
,,Verre van onafhankelijk dus,’’ vindt Cohen. ,,De KNVB zal de clubs altijd beschermen. Als een speler ooit gelijk krijgt, is er een precedent geschapen en heeft het betaalde voetbal in Nederland - en dús de KNVB - een probleem. Al dit soort zaken zijn voorgekookt. De kans dat Suárez gelijk krijgt, is dan ook klein. Pas als er een speler opstaat die bereid is door te procederen tot het Europese Hof, is die tendens volgens mij te doorbreken.’’
KNVB- woordvoerder Frank Huizinga begrijpt niet waarom dergelijke vraagtekens worden geplaatst. ,,De bondsvergadering is een democratisch gekozen afvaardiging van alle leden, inclusief spelers. Volgens ons is dat heel onafhankelijk. Wie daar twijfels over heeft, kan altijd de reglementen nalezen.’’
Oud-manager juridische zaken van de KNVB Mark Boetekees zegt daarover: ,,De KNVB heeft inhoudelijk helemaal niets te maken met de behandeling van arbitragezaken. De commissie is volstrekt autonoom. De praktijk is dat naast de onafhankelijke voorzitter twee arbiters worden gezocht die een connectie hebben met de materie. Als er bijvoorbeeld een trainer arbitreert tegen zijn club, zal één van de commissieleden zelf een achtergrond hebben als coach.’’
Waarom stapt een voetballer niet gewoon naar de kantonrechter?
Een werknemer die wil wisselen van werkgever, kan naar de kantonrechter stappen om een conflict te beslechten. In de regel is de werknemer een vergoeding verschuldigd aan zijn oude baas en kan daarna de overstap maken. De hoogte van die vergoeding wordt bepaald aan de hand van een vaste formule, gebaseerd op het aantal dienstjaren en de salarishoogte.
,,Cruciaal verschil zijn de reglementen van de FIFA en de KNVB,’’ aldus advocaat Van den Hout. ,,Zij geven géén transferlicentie af als een speler en een club met ruzie uit elkaar gaan. Zodra een speler naar de kantonrechter stapt, is er al sprake van een conflict. Formeel is er dan dus geen transfer mogelijk en moet een arbitragecommissie uitsluitsel geven.’’
Cohen vindt die regelgeving onbegrijpelijk. ,,Als de kok in mijn restaurant ergens anders twintig procent meer kan verdienen, kan hij zonder problemen vertrekken. En zo hoort het ook, want werknemers hebben rechten. Het is belachelijk dat voetballers die rechten niet hebben.’’
Mark Boetekees, tegenwoordig directeur van de Federatie Betaald Voetbal Organisaties FBO, vindt dat het voorbeeld van Cohen een belangrijke nuancering verdient: ,,Die kok in dat restaurant kan namelijk zonder problemen vertrekken, omdat hij een contract voor onbepaalde tijd heeft met zijn werkgever. Het merendeel van alle ‘gewone’ werknemers heeft in Nederland een dergelijk contract. In de wet is geregeld dat die contracten eenzijdig op te zeggen zijn.
,,Maar de voetbalwereld werkt met contracten voor bepaalde tijd. De wet zegt dat die in principe niet zomaar kunnen worden opgezegd. Ook de kok met een contract voor bepaalde tijd moet naar de rechter als hij weg wil bij zijn baas.’’
Boetekees wijst er daarnaast op dat partijen altijd kunnen vragen om vernietiging van een vonnis van de arbitragecommissie. ,,Dan kom je ook als voetballer automatisch bij de rechtbank terecht. Vernietiging is erg moeilijk haalbaar, omdat de commissie dan grote steken moet hebben laten vallen. In de praktijk gebeurt dat niet.’’
Hoe werden zaken in het verleden beoordeeld?
Jaarlijks dienen tussen de 40 en 50 zaken bij de arbitragecommissie van de KNVB. Daarbij gaat het lang niet altijd om een speler die een grote transfer wil afdwingen. In ongeveer eenderde van de gevallen wordt de zaak schriftelijk afgedaan en is er geen zitting op het KNVB-sportcentrum in Zeist.
Bernard Hofstede won zijn zaak
Een van de zeldzame spelers die de laatste jaren een arbitragezaak wonnen is Bernard Hofstede. De verdediger wilde in de zomer van 2005 zijn club VVV verruilen voor Heracles Almelo. Hofstede verzocht de arbitragecommissie om zijn contract te ontbinden en te bepalen dat VVV op straffe van een dwangsom van 5000 euro per dag diende mee te werken aan zijn overschrijving.
De arbitragecommissie boog zich over de volgende feiten: Hofstede verdiende bij VVV op basis van een contract voor bepaalde tijd 2589 euro per maand, exclusief vakantietoeslag en overige emolumenten. Bij Heracles kon Hofstede voor twee jaar tekenen, met een optie voor nog een jaar. In het eerste jaar zou hij 75.000 euro verdienen (6250 euro per maand), in het tweede jaar 85.000, met een premiegarantie van 10.000 euro. Als Heracles de optie zou lichten en in de eredivisie zou blijven, steeg Hofstedes salaris in het derde jaar naar 110.000 euro, plus vakantietoeslag, collectief vastgestelde premies en een lease-auto.
Op sportief vlak woog de commissie dat Hofstede van VVV, op dat moment een club uit de eerste divisie, naar eredivisieclub Heracles kon.
Op 15 juli 2005 was de uitspraak. De commissie vonniste dat het contract tussen Hofstede en VVV per direct ontbonden kon worden, door betaling van 125.000 euro. De commissie gaf als argumentatie dat de speler zich sportief en financieel aanmerkelijk zou kunnen verbeteren. Hofstede verhuisde daarop naar Almelo. Daar maakte hij het - mede door een blessure - niet waar. Nu speelt hij hij bij FC Volendam. In de eerste divisie