Een stormvloed aan Exo-planetenWerelden buiten ons zonnestelsel zijn lange tijd verborgen geweest voor de menselijke kennis, maar het aantal ontdekkingen begin nu de vorm van een stortvloed aan te nemen. Exoplaneten weten de wetenschap te verrassen door hun aantallen en hun unieke kenmerken. De ontdekkingen zijn dusdanig algemeen geworden, dat steeds meer ontdekkingen nauwelijks aandacht krijgen in de reguliere media.
Neem bijvoorbeeld de ontdekking van de massieve planeet TrES-3, die in een ongelooflijke 31 uur rondom zijn moederster draait en als gevolg een “jaar” kent die 1,3 dagen duurt! Wetenschappers hebben eind mei een persbericht verspreidt, waarin ze de ontdekking bekend maakte, maar de kans is groot dat jij er niets van gehoord hebt. De ontdekking werd overschaduwd door de vele andere ontdekkingen van exoplaneten, die voor de media veel interessanter waren. Het ontdekken van exoplaneten is inmiddels routine geworden.
De meeste planeten die vandaag de dag ontdekt ontdekt worden, krijgen niet eens een persbericht en worden als “gewoon weer een planeet” beschouwd. Het totaal aantal exoplaneten is de 220 inmiddels gepasseerd en de technieken om ze te vinden worden steeds geavanceerder, zodat het ontdekken van nieuwe planeten als heel gewoontjes, zelfs bijna saai, beschouwd wordt.
De regelmaat waarmee planeten ontdekt worden kan gelukkig niet verhinderen dat exoplaneten een uiterst interessant onderwerp blijven. De planeten blijken namelijk een enorme variëteit te kennen en de meest uiteenlopende eigenschappen te bezitten. Zo zijn er pasgeboren planeten van slechts een paar miljoen jaar oud en oude grijsaards van meer dan tien miljard jaar oud; er zijn hete gasreuzen en ijzige superaardes; planeten die met astronomische snelheid rondom hun sterren draaien en planeten die dat met een slakkengangetje doen; planeten rondom dubbelsterren en planeten rondom rode dwergen; zelfs planeten die rond mislukte sterren draaien.
Sterrenkundigen hebben TrES-3 ontdekt in het kader van het Trans-Atlantic Exoplanet Survey, waarbij men via de overgangsmethode op zoek gaat naar nieuwe planeten. Als een planeet vanaf de aarde gezien voor zijn moederster langs trekt, veroorzaakt dat een periodieke vermindering van de lichtintensiteit van de moederster. In het geval van TrES bedraagt die vermindering 2,5% en aan de hand van dit percentage kunnen wetenschappers proberen te massa, grootte en overige eigenschappen van de planeet te schatten.
De planeet bevindt zich op een afstand van 800 lichtjaar tot de aarde, in de richting van het sterrenbeeld Hercules. De planeet is dubbel zo massief als Jupiter, de zwaarste planeet in ons zonnestelsel, en heeft een extreem korte omloopbaan. De afstand tussen de planeet en diens moederster is 50 keer kleiner dan de afstand tussen de aarde en de zon, zodat het niet verrassend is dat de temperatuur aan het oppervlak wel 1200 graden Celsius bedraagt.
Door middel van de overgangsmethode kunnen wetenschappers de meeste informatie van een planeet achterhalen, hoewel het aantal planeten dat via deze techniek ontdekt is slechts 20 stuks bedraagt. De meest succesvolle methode voor het ontdekken van exoplaneten is de wiebelmethode, waarmee gekeken wordt naar de invloed die door de planeet wordt uitgeoefend op de eigenbeweging van diens moederster. De methode kent echter zijn beperkingen: naast de massa en omloopbaan kun je verder weinig informatie over de planeet achterhalen.
Uiteraard willen sterrenkundigen het liefst zo veel mogelijk te weten komen over een zojuist ontdekte exoplaneet, zodat de overgangsmethode absoluut de methode met de meeste potentie is. Het ultieme doel van planetenjagers is immers het vinden van aardachtige planeten: planeten met een vergelijkbare massa, omloopbaan, samenstelling en atmosfeer als onze blauwe planeet.
Tot nu toe heeft men nog geen echte “Aardes” gevonden, hoewel dit moment niet lang op zich zal laten wachten. De technologische ontwikkelingen in het volgende decennium zullen vrijwel zeker zorgen voor de ontdekking van een waarlijk Aardse planeet.
Van alle planeten die nu bekend zijn, komt Gliese 581 C het meest in de buurt van het predikaat “Aarde”. Deze super-Aarde is anderhalf keer groter dan onze thuisplaneet, is vijf keer zo zwaar en bevindt zich in de leefbare zone van diens moederster, de zone waar vloeibaar water aan het oppervlak kan voorkomen. Het is echter wachten op de ontdekking van een planeet die in alles een kopie van het onze is – en als de voortekenen ons niet bedriegen, hoeven we niet vele jaren te wachten. Het zou zomaar vandaag of morgen kunnen gebeuren...
http://astrostart.nl/inde(...)nieuwe-planeten.html(Astrostart / Space.Com)