Mooi stukje over namen door psycholoog Roos Vonk:Ben je in een groep, ga dan eens met elkaar na of de namen van alle aanwezigen 'kloppen' bij de persoon. Opmerkelijk genoeg kan men soms unaniem van mening zijn dat een Henk toch echt Jeroen had moeten heten. Johan Cruijff noemde Louis van Gaal vaak Dirk: ‘Ik vond Louis altijd iemand die meer een Dirk was.’ Uit een nieuw onderzoek blijkt dat mensen hun gedrag en hun uiterlijk afstemmen op hun naam, dus meestal 'klopt' het! Hieronder een voorproefje van een nieuw stukje dat ik net schreef voor De eerste indruk (verschijnt in mei). Ik weet nog niet zeker of de naamvoorbeelden goed zijn, dus als je een beter idee hebt: shoot!
Soms weten we niets anders van iemand behalve de naam. Zelfs dan kunnen we al een beeld van een persoon hebben. Namen roepen bepaalde associaties op door de klank (Liselotte klinkt bijvoorbeeld liever dan Els) of door de sociale klasse waarmee je een naam associeert (bijvoorbeeld Henriëtte versus Chantal). Mensen kunnen op basis van alleen iemands voornaam een klein beetje inschatten wat de opleiding en het inkomen van diegene is. Ook kunnen ze boven kansniveau gokken welke naam bij welke foto hoort. Deels komt dat doordat bepaalde namen populair zijn in bepaalde milieus, maar het komt ook doordat mensen zich gaan gedragen naar hun naam. Zo stemmen ze onbewust hun uiterlijk af aan hun naam. Dus een Els kan bijvoorbeeld een stoerdere haardracht en make-up-stijl kiezen dan een Liselotte.
Mensen met een bekende, algemeen voorkomende naam kunnen in het voordeel zijn: in een onderzoek waar deelnemers een kandidaat moesten kiezen voor een vacature, kozen ze minder vaak sollicitanten met een zeldzame naam. Ook kreeg een opstel een hoger cijfer als er een algemeen voorkomende naam boven stond dan een aparte naam: onbekend maakt onbemind. Jongeren met weinig populaire namen hebben zelfs vaker delinquente acties op hun kerfstok, bleek uit Amerikaans onderzoek, maar dat kwam ook doordat die namen vaker gekozen worden in achterstands-milieus. Een vergelijkbaar effect is gevonden voor namen die moeilijk of juist makkelijk zijn uit te spreken (bijvoorbeeld Colquhoun of Sherman). Mensen met een makkelijk uit te spreken naam worden positiever beoordeeld en verwerven zelfs hogere posities, bleek uit onderzoek in advocaten-firma’s. Dit resultaat trad op ongeacht de lengte en ongebruikelijkheid van de naam.
Vrouwennamen eindigend op ‘je’ (Aafje, Marietje) komen minder stoer en bekwaam over en het is dus denkbaar dat ze een vrouw benadelen op de carrièreladder. In elk geval bleken vrouwen er in een onderzoek voordeel van te hebben als ze een naam hadden die ook voor mannen wordt ge-bruikt (in ons taalgebied bijvoorbeeld Jos, Robin en Chris); vrouwelijke advocaten met zo’n naam hadden iets meer kans om op te klimmen tot rechter dan hun collega’s met gewone vrouwenna-men. Omgekeerd lijken mannen weinig te hebben aan een naam met vrouwelijke kleur. Jongens met een meisjesnaam (‘A boy named Sue’) worden zelfs vaker van school gestuurd. Maar dat kan ook aan de ouders liggen.