Originele aangifteformulieren roofkunst Tweede Wereldoorlog online in te zienVeertienduizend formulieren waarin Joodse Nederlanders na de Tweede Wereldoorlog aangifte hebben gedaan van roof van goederen door de Duitse bezetter, zijn vanaf vrijdag te raadplegen op internet.
http://herkomstgezocht.nl/nl/index.htmlOp de website herkomstgezocht.nl kunnen erfgenamen nagaan of hun voorouders kunst en cultuurgoederen als vermist hebben opgegeven. 'Een heleboel erfgenamen weten niet wat er in de familie verloren is gegaan', zegt de kunsthistoricus en roofkunstexpert Rudi Ekkart (68), onder wiens leiding de website is gemaakt. Het bestaan van een aangifteformulier kan ook een belangrijk bewijsstuk zijn als erfgenamen proberen geroofde voorwerpen terug te krijgen.
VermistVan de vermissing van bovenstaand schilderij, 'Moeder en kinderen' van de hand van Albert Neuhuys (1844-1914), is na de oorlog aangifte gedaan door de Almelose textielfabrikant Jacques Hedeman en zijn vrouw, die een foto van het werk hadden bijgevoegd. Hun kunstverzameling was geplunderd door de Duitse bezetter.
Een zoektocht op Google leert dat een Duitse verzamelaar dit werk in 1999 heeft laten veilen in Amsterdam. Onbekend is wie de nieuwe eigenaar is. De erfgenamen van de Hedemans zijn wel bekend.
Musea, veilinghuizen en kunstverzamelaars kunnen op de website checken of stukken uit hun collectie mogelijk roofkunst zijn. Ekkart heeft al enkele musea, waaronder buitenlandse, gewaarschuwd dat ze mogelijk werken in hun collectie hebben die zijn meegenomen door de Duitse bezetter of onvrijwillig zijn verkocht.
Bureau Herkomst Gezocht heeft twee jaar gewerkt aan het digitaliseren van de papieren aangifteformulieren. Bij ongeveer 1.800 formulieren waren foto's bijgevoegd van de zaken die door de Duitsers zouden zijn meegenomen. Ook die zijn op de site gezet. Het gaat in totaal om zo'n 15 duizend voorwerpen, waaronder 7.648 schilderijen, 1.316 meubels en 1.144 tekeningen.
Na de oorlog kwam er veel kunst en cultuurgoederen van Duitsland naar Nederland terug. Met behulp van de formulieren werd bepaald wat waarheen moest. In 1952 stopte de Nederlandse overheid met de teruggave van roofkunst, waarna de formulieren decennia lang lagen opgeslagen zonder dat ze veel werden geraadpleegd.
Dat veranderde toen vanaf 1997 onder leiding van Ekkart een onderzoek begon naar roofkunst die nog niet was teruggegeven. De Nederlandse Staat had nog 4.800 kunstwerken in zijn bezit die nooit waren geclaimd door de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaren. Inmiddels zijn er daarvan meer dan 500 alsnog teruggegeven. Alle nog niet geclaimde kunstwerken zijn al jaren op herkomstgezocht.nl raadpleegbaar.
Ook de Nederlandse musea hebben een onderzoek uitgevoerd naar mogelijke roofkunst in hun collecties. In 2013 werden de resultaten gepubliceerd: in 41 musea waren 139 kunstwerken aangetroffen die mogelijk door de Duitsers waren geroofd. Inmiddels is daarvan ook een klein deel terug naar de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaars.
DIGITALISERING
De digitalisering van de aangifteformulieren is het volgende grote project in deze rij. Ekkart heeft lang naar geld moeten zoeken hiervoor. Uiteindelijk waren het ministerie van OCW en Claims Conference, een Israëlische organisatie die slachtoffers van de Holocaust bijstaat, bereid elk de helft bij te dragen van de benodigde 200 duizend euro.
'Het was een archief waarin geen hond zijn weg vond', zegt Ekkart. Doordat alle antwoorden op de aangifteformulieren de afgelopen twee jaar in een database zijn gezet, zijn ze nu goed doorzoekbaar. Zo kan op familienaam worden gezocht, of op de naam van de kunstenaar. Ook kunnen over elk aangifteformulier vragen worden gesteld.
http://www.volkskrant.nl/(...)in-te-zien~a4429794/