27 september
Vanavond is de shortlist voor de AKO Literatuurprijs 2012 bekendgemaakt. Onder de genomineerden zijn tweevoudig AKO-winnaar Arnon Grunberg en Mensje van Keulen. Voor de overige vier, Peter Terrin, Stephan Enter, Elvis Peeters en Anton Valens, is dit de eerste keer dat zij voor de prijs genomineerd zijn.
De ‘toplijst’ bestaat uit:
Stephan Enter – Grip (Van Oorschot)
Arnon Grunberg – De man zonder ziekte (Nijgh & Van Ditmar)
Mensje van Keulen – Liefde heeft geen hersens (Atlas-Contact)
Elvis Peeters – Dinsdag (Podium)
Peter Terrin – Post mortem (Arbeiderspers)
Anton Valens – Het boek Ont (Atlas-Contact)
Vier mannen, een vrouw, een schrijversechtpaar.
Ik laat de schrijvers zelf spreken. Stephan Enter, grip
‘God, daar was hij [...] daar ging Vincent Voogd, behendigste aller alpinisten, na twintig jaar onmiddellijk herkenbaar. Nog steeds zo’n norse kop met van die rafelige bakkebaarden. Hij droeg een modieus visgraatjasje, trok een kleine koffer op wielen als een weerspannig hondje achter zich aan en hield een krant op ooghoogte voor zich uit. Hij was zo verdiept dat hij al lezend tegen iemand opbotste en – kon het sprekender – in plaats van zelf excuses te maken ze zo te zien juist ontving.’
Mensje van Keulen, liefde heeft geen hersens
'Dat ik aan die woorden moet denken komt door Maria Callas. Ik hang mijn jas aan de kapstok en kijk dan vanzelf de slaapkamer in waar ze als een Madonna boven een wijwaterbakje hangt. Ze staat op het punt in tranen uit te breken en haar iets geopende lippen willen vertellen waarom, maar in hoeveel woorden ze het ook zou zingen, het is wel duidelijk.'
(Volkskrant 4 sterren, NRC Handelsblad 1/2 ster)
Elvis Peeters, dinsdag (schrijversechtpaar)
‘Dit was wat de Simba’s hun macht gaf, dat ze durfden beschikken over deze verloren levens, er niet voor terugdeinsden. De enige manier waarop ik een van hen kon zijn, daardoor wist ik te overleven. (...) Ik had niets tegen degenen die ik bevocht. Ik nam het ze niet kwalijk dat ze me onder vuur namen, alleen wilde ik degene zijn die raak schoot. Niemand wist wie tegen wie ten strijd trok, wie welke macht, welk grondgebied of welke belangen betwistte. (...) Toen ik terugkwam uit Congo was ik opgetogen dat ik mocht vaststellen dat Europa in snel tempo veranderde, de gouden jaren zestig, de zomers van liefde, de onrust, alles lag voor mij gereed.’
Peter Terrin, post mortem
'Nooit voordien had hij zich tijdens het schrijven van een roman om zijn leven bekommerd. Het speelde geen enkele rol. Hij was een fictieschrijver, en die was gebaat bij een klare kijk op zijn verhaal, werd daarom beter niet bestookt door herinneringen, clusterbommen die ontploften zodra hij plaatsnam aan zijn bureau en uit het raam durfde te kijken.’
Of: 'Er zijn alleen de woorden. Elk woord is een gladde steen die uit het snel stromende water steekt. We moeten naar de overkant. Er is geen weg terug.’
Of: ‘Tereza en ik, eerst hebben we de kracht niet om elkaar zelfs maar aan te kijken, om te spreken of te troosten. Ik wil ophouden, ik wil niet meer mij zijn. Ik wil dit lichaam, boordevol pikzwart niets, verlaten.’
Of: ‘Dit huilen is niet zonder gevaar […] er is iets geknakt. – Nee, verkeerde woord, het cliché past niet. Losgeraakt, er is iets op drift geraakt. Het zwerft door mijn romp, het is fysiek. Ik zou niet kunnen aanduiden waar het ooit thuishoorde. Het zit steeds op de verkeerde plek.’
(NRC Handelsblad over laatste citaat: 'Prachtig.')
Arnon Grunberg schrijft elke jaar hetzelfde boek, dus daar begin ik niet aan. Wel heb ik het beste voor het laatst bewaard. Anton Valens, het boek ont
‘Het was dinsdagavond kwart voor acht en een van de laatste dagen van oktober in het roemruchte stervensjaar van de gulden, dat schitterende, harde betaalmiddel met zijn waaier van kleurige biljetten als de staart van een paradijsvogel, dat met goedvinden van de kroon door de directeur van De Nederlandsche Bank verkwanseld werd voor een grauwe eenheidsmunt waar er al zoveel van zijn en die de ‘euro’ wordt genoemd.’
Of: ‘Manja van der Ziel was wat Isebrands moeder ‘een carrièrevrouw’ placht te noemen. ‘Zo’n vrouw zou jij moeten hebben,’ vond ze. Manja was een ex-hockeykeepster van begin dertig. Ze had op hoog niveau gespeeld, maar na haar sportieve pensionering was ze nogal uitgedijd. Haar langwerpige gezicht, blonde vlechten en gevulde, rijzige gestalte deden hem altijd denken aan een moeflon-ooi op cowboylaarzen. Ze had een fikse bos hout voor de deur.’
Of: 'Gebiologeerd keek Isebrand naar het geweld waarmee de wolk die boven Groningen hing de kerk probeerde te verdrinken. Het huis van God wordt ontleed door het hemelwater, dacht hij, en doofde de sigaret.'
Of: 'Terwijl zijn moeder in haar glorietijd in bardancing Het Vierluik toch tot Miss Tolbert was gekroond en in mei 1970 zelfs de voorkant van de Hitweek had gesierd, was Isebrand geen knappe vent om te zien.'
Of: 'Als Sylvio lachte, dekte hij met de ene hand zijn mond toe, alsof hij zich schaamde voor zijn gebit, en petste met de andere zichzelf op de knie. In een spasme waarbij alle ledematen betrokken waren, van hoofd tot voeten, ruimde de gepantserde broeder even het veld voor een roze, weldoorvoed kind uit Westerwolde, dat over de dorsvloer rolde van plezier.'
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nu ben ik natuurlijk een gefrustreerde vent die door de helft van de uitgevers hierboven een keiharde standaard-afwijzing gekregen heeft, maar oei oei oei. Ik begrijp wel dat boekenhandels het moeilijk hebben. Ik begrijp ook dat geen enkele student het in zijn hoofd haalt boeken te gaan lezen. Afgelopen week zaten vier provinciale boekhandelaren bij DWDD te redetwisten over het boek van de maand. Enthousiast persten die vrouwtjes alle plezier uit het onderwerp door uit te leggen dat het ene boek zulke interessante personages had, en wat er toen toch gebeurde, o o o, 'dat moet u thuis zelf maar lezen hoor'! Jort Kelder was de tafelheer en zat met oprechte verbijstering dit schouwspel aan te kijken.
Afijn, het is tekenend en het verbaast me helemaal niets en al die kankeruitgevers gaan binnenkort failliet