quote:
Voor de buitenwereld is het misschien een voorbeeld van overdreven verwennerij van voetballers, maar weet je wat Heurelho da Silva Gomes mooi vindt? Dat iemand bij PSV voor een jonge buitenlander desnoods een pizza bestelt en thuis brengt, als je nog niet weet hoe dat moet.
Dat motto spreekt hem aan: allen voor iedereen, iedereen voor allen. 'Ik kom uit een gezin met acht broers en vier zussen. Je moet dan alles uitpraten en eerlijk zijn tegen elkaar. Anders valt het gezin uit elkaar.
'De vader houdt zijn kudde bijeen. Nu is PSV ook mijn familie. Iedereen moet dezelfde kant op, anders geef je de buitenwereld de gelegenheid om de familie uit elkaar te trekken.'
Sinds het vertrek van Cocu is Gomes de blikvanger van de selectie, met Afellay. Geen van de huidige PSV'ers speelde bovendien zoveel duels in het eerste elftal.
Je ziet Gomes vaak in gesprek, zoals op de maandag na de nederlaag tegen FC Utrecht met Afellay. Even aanraken, even praten. 'Ik wist dat ik zo'n rol kon spelen, want ik ben sociaal. Bij Cruzeiro hadden we daarvoor spelers met veel ervaring. Ook toen had ik al belangstelling voor het groepsproces: wat doen ze? Kan ik wat betekenen?
'Hier neem ik verantwoordelijkheid. Ik bemoei me met zaken, in positieve zin. In de kleedkamer probeer ik meteen contact te zoeken en in te schatten of ergens problemen zijn. Op een gegeven moment ben jij degene die bepaalde oplossingen kunt aanreiken, ook buiten het veld. Waar kun je een leuk barretje vinden of een goede supermarkt? In het begin ga je soms met een nieuweling naar de supermarkt.'
Gomes was de doelman op het lijstje van scout Piet de Visser. Toenmalig trainer Hiddink twijfelde over het aantrekken van een Braziliaan, want in Brazilië was het immers traditie dat de slechtste veldspeler in het doel stond. De Visser schreef op zijn lijstje: 1. Gomes. 2. Gomes. 3. Gomes.
En Gomes ontwikkelde zich sterk, tot een van de uitblinkers in de eredivisie. Zijn atletisch vermogen roept herinneringen op aan Van Beveren. Zijn lange armen zijn tentakels waarmee hij ballen uit de lucht plukt als een teler appelen van de boom. Zijn worpen zijn fabuleus en halen de afstand van een discuswerper. Hij is een boegbeeld van PSV, hetgeen bijzonder is voor een buitenlander, een keeper bovendien.
Gomes is een held van de supporters. Fascinerend is zijn warming-up, als hij met dat lange lijf sprongen maakt, begeleid door langgerekte heee's van het publiek. Met de kruin reikt hij hoger dan de doellat.
Ongeëvenaard is zijn blijdschap na een doelpunt, ook als het 5-0 is. Supporters beschouwen Gomes als een van hen. 'Ik voel me ook Nederlander. Ik heb hier veel geleerd, ook buiten het veld.'
Als hij zich Nederlander voelt, waarom voert hij dit gesprek na ruim 3,5 jaar Eindhoven dan in het Portugees? Gomes praat redelijk Nederlands en verstaat vrijwel alles. Hij luistert nauwgezet naar de vertalingen.
Verklarend: 'Ik ga nooit alleen naar de bank. Als iemand mij verkeerd begrijpt, ben ik mijn geld kwijt of wordt het contract anders opgesteld dan ik had gewild.'
Lachend: 'Als ik naar het ziekenhuis ga, neem ik ook iemand mee. Stel je voor dat mijn nier eruit moet en ze nemen de verkeerde weg. Een interview is ook belangrijk. Ik geef iets van mij, via jullie. Dan moet het een duidelijk verhaal zijn.'
Wat hij als typisch Nederlands beschouwt? 'Afspraak is afspraak', zegt hij nu in het Nederlands, waarop een schaterlach volgt.
'Ik ben gelukkig. Nederland is veilig, ook voor mijn gezin. En in onze familie was het ook zo dat afspraak afspraak is. Dat principe hebben we van onze papa geleerd, maar het is niet Braziliaans. Eigenlijk leefden wij in Brazilië al een beetje Nederlands. Dan is het mooi om dat principe terug te vinden, in de gemeenschap van PSV en in het land.'
Gomes zou, afgezien van het feit dat hij Portugees spreekt tijdens het interview, met lof slagen voor een inburgeringstest. 'Ik moet me aanpassen aan de cultuur en aan het leven in Nederland. Tegen buitenlandse spelers zeg ik altijd: wij zijn te gast, wij moeten ons aanpassen. We kunnen niet van Nederlanders verwachten dat ze alles op onze manier doen. Als een Nederlander in Brazilië komt, verwacht ik ook niet dat hij even gaat vertellen hoe het allemaal moet.'
Hij houdt van het landschap, van Eindhoven maar ook van Amsterdam. Zelfs het weer kan hem bekoren. Soms.
'Ik kijk naar de Nederlandse televisie. Soms komt mijn vrouw de kamer in en vraagt ze: waar zit jij naar te kijken? Het is goed voor mijn Nederlands en ik probeer iets mee te krijgen van wat hier gebeurt.
'Deze week vroeg ik aan inspanningsfysioloog Luc van Agt wat er nu precies was gebeurd met die moslims die protesteerden tegen Nederland en Denemarken. Dan heb ik het voor 70 procent begrepen, maar wil ik het precies weten.
'Verder heb ik mijn Braziliaanse wortels en hoeven we onze identiteit niet op te offeren. Ik eet vooral Braziliaans.'
In navolging van Romario lust hij dus geen appelmoes. In het Nederlands: 'Geen appelmoes.'
'Wij Brazilianen behoren ook tot de westerse wereld en hebben geen rare gewoontes. Wat ik vreemd vind hier zijn van die kruisen waarin mensen midden op straat plassen. Dat zou ik nooit doen. Maar ik probeer het beste van de Nederlandse maatschappij mee te nemen naar de opvoeding van mijn kinderen of in de relatie met mijn vrouw.'
Bij PSV koestert hij het clubgevoel. Dat is het gevoel waarover ze bij Ajax een rapport schreven, omdat het blijkbaar verloren is gegaan.
Terwijl het zo simpel is: het gaat vooral over gewoon doen, over behulpzaam zijn en een beetje aardig tegen elkaar doen. Het is onderhand een cliché: de warmte van trainingscomplex de Herdgang.
'Die voel je vanaf de eerste dag. Je hoeft maar iets te vragen en drie, vier mensen proberen het op te lossen. Niet alleen voor voetballers, ook voor familie en kinderen. Er zijn bijeenkomsten met vrouwen en kinderen. Of er is een barbecue, met een clown voor de kinderen.'
Denk niet dat dat allemaal normaal is in het internationale topvoetbal. 'Ik heb veel Braziliaanse vrienden her en der in Europa, voetballers bij AC Milan of Olympique Lyon of waar dan ook, maar niemand kan me dergelijke verhalen vertellen. Elders is het club, trainen, spelen, naar huis, en iedereen leeft zijn eigen leven. Hier staat de club altijd voor je klaar.
'De een gaat mee om papieren te regelen, een ander zoekt mee naar een huis, weer een ander haalt de familie van het vliegveld. De hele organisatie staat in dienst van ons.
'Wij halen titels binnen. Of niet. Wij winnen wedstrijden. Of niet. Maar daarbuiten is alles voor ons georganiseerd, als in een ingenieus raderwerk.
'Bij de geboorte van mijn tweede kind zei PSV: ga maar naar Brazilië, we zien je wel weer verschijnen. Neem je tijd. Mijn vader overleed drie dagen voor we aan het seizoen begonnen. Toen zei PSV: als je meer tijd nodig hebt, blijf dan. Ik ben toch gekomen. De begrafenis was binnen 24 uur en hier had ik afleiding. Hier ben ik thuis.'
Deze Gomes, de zo voorkomende reus, brak in het begin van het seizoen rigoureus met zijn imago van goeiigheid door een interview in Voetbal International, waarin hij zijn Eindhovense liefde beschimpte. Hij hoorde niets meer over een beloofde contractverlenging en kondigde aan te vertrekken.
'Natuurlijk was het moeilijk om daarover te praten, maar ik vond het nodig. Voor mij is afspraak dus afspraak. Een woord is een woord. Mij was iets beloofd, maar twee maanden later was het nog niet geregeld en kwam PSV daarop zelfs terug. Ik vond dat slecht voor alles waarover we zojuist spraken: de warmte, het familiegevoel. Als mij zoiets gebeurt, kan het anderen ook overkomen. Dan vertrouw je elkaar niet meer, krijg je gepraat in de groep en raak je iets kwijt dat echt van PSV is.'
Kort na het artikel was alles weer pais en vree. De aanstekelijke glimlach was terug en Gomes tekende bij tot 2013.
Waar hij Van Bommel, Alex, Park, Lee, Ooijer, Vennegoor of Hesselink en Koné zag vertrekken, blijft hij telkens. 'Iedereen vertrekken, ikke blijven', zegt hij weer een zinnetje Nederlands. Hij lacht erbij. Hij zal niet teleurgesteld zijn als hij daadwerkelijk tot 2013 in Eindhoven werkt.
'Het kan zijn dat er een club komt die interessant is voor PSV en waarin ik iets zie. Maar het belangrijkste is dat mijn gezin goed kan leven. Ik ben niet op zoek.
'Als andere clubs het niet in mij zien zitten, is dat hun probleem. En dat ik niet altijd bij de nationale ploeg zit, heeft volgens mij niets te maken met de club waarbij ik speel. De nationale ploeg is ook een beetje een politiek spel. Je moet de juiste mensen kennen. Ik ben bij het nationale elftal gekomen als keeper van PSV. Om erbij te blijven moet je misschien bepaalde connecties hebben. Ik heb ze niet en hoef ze niet. Ik doe niet aan politieke spelletjes.'
PSV verloor zondag voor het eerst onder de nieuwe trainer, Sef Vergoossen. De voorsprong op Ajax slonk tot zes punten. Zondag is de topper in Eindhoven. Gomes is niet bang voor een ineenstorting als vorig jaar, toen 11punten voorsprong verschrompelden tot 1doelpuntje.
'Vorig jaar leefde in de groep het gevoel van: dit is een val zonder einde. Hoe komen we hier uit? Dat gevoel is nu absoluut niet aanwezig. Integendeel.'
De groep is sterk. 'Wij zijn kampioen, wij zijn de te kloppen ploeg. Vanaf mijn komst ben ik altijd kampioen geworden. Als wij als groep niet goed functioneren, kan elk team elk probleempje aanpakken om de aanval op PSV in te zetten.'
Dat de onrust die bij PSV af en toe aanwakkert, bij Ajax een bijna voortdurend brandend vuurtje is, het zij zo.
Weer die lach: 'Ik heb respect voor het instituut Ajax, maar hun problemen zijn hun problemen. Ik lees erover, maar het interesseert me verder niet. Ik slaap er geen minuut minder om.'