Net onder de douche vandaan na intensief gesport te hebben, kwam X-man Henkjan Smits naar het restaurant van de sportschool waar we hadden afgesproken. Van sporten ga je je goed voelen en als je je goed voelt dan straal je dat ook uit, zegt Henkjan. En je uitstraling is een belangrijk element uit de X Factor.
![]()
Henkjan Smits wordt op 9 oktober 1961 geboren in Almelo. Muziek speelde toen al een grote rol in zijn leven en hij zat dan ook in diverse schoolbandjes. Na zijn middelbare school is Henkjan geneeskunde gaan studeren maar is na twee jaar afgehaakt. Hij richtte zijn eigen band 'No Holding Back' op. Naast leadzanger, gitarist en auteur is Henkjan ook de boeker van de band. Door de contacten met diverse platenmaatschappijen die hieruit voortvloeien, wordt hij in 1992 gevraagd om radiopromotor te worden bij PolyGram. Het jaar daarna wordt hij product manager. In 1995 wordt hij gevraagd door BMG om daar de nationale artiestenstal op orde te brengen. Hij wordt Artist & Repertoire manager en marketing manager bij BMG. In 1999 start hij zijn eigen 'Henkjan Smits Producties'. Als talentscout, artiestenbegeleider en platenproducer vestigt Henkjan zijn naam maar hij maakt pas furore als juryvoorzitter van het razend populaire 'Idols'. Inmiddels kennen wij hem ook als jurylid van het nieuwe talentenjachtprogramma 'X Factor' en heeft Henkjan een tweede boek geschreven met de verrassende titel : 'Ontdek je X factor'. De psychologische benadering uit zijn boek komt echter bij de audities niet erg tot uitdrukking. Of is dat maar schijn?
![]()
![]()
Wat heb je met psychologie?De psyche van de mens fascineert me enorm. Ik heb niets met dieren maar alles met mensen. Ik vind het interessant om te zien hoe mensen zich verzorgen of verwaarlozen en dat probeer ik dan te doorgronden. En dat doe ik niet alleen door veel met mensen te praten, maar ook door te luisteren naar bijvoorbeeld de radio en talkshows waar vraaggesprekken worden gevoerd. Dat wil niet zeggen dat ik iedereen die ik zie meteen ga analyseren, maar als ik thuis voor de buis zit of een bepaalde persoon in de media aandacht krijgt, dan ben ik zeker geneigd om dat wel te doen. Dan vraag ik me af waarom een persoon waar het fout mee is gegaan heeft gekozen om het op die manier te doen, maar dat doe ik ook als het goed is gegaan. Het is dus niet zoals bij een helderziende, dat je bang bent van oh god, wat zou die nu zien. Daar hoef je niet bang voor te zijn bij mij, ik probeer niet op spirituele wijze je te doorgronden. Alleen voor het boek doe ik het dus bewust, dan ga ik onderzoeken. Daarbij durf ik wel te zeggen, zonder dat ik mezelf diepgaand vind, dat ik minder oppervlakkig luister dan de meeste mensen. Ieder mens is anders en dat vind ik leuk, ik wil er achter komen wat mensen drijft.
Als je 35.000 kandidaten hebt gezien met Idols en nu weer 10.000 met de X Factor, dan moet je wel interesse hebben. Als je mijn boek leest, denk je dat ik mensen dwing om zichzelf binnenstebuiten te keren. Dat zou heel fijn zijn omdat introspectie een van de meest sociale dingen is. Want als je een beter mens bent is dat voor je omgeving ook beter. Ik heb het gevoel dat mensen gewoon maar auditie doen en geen besef hebben van hun eigen talenten, hun hele persoon, ze weten niet hoe ze overkomen. Iedere persoon die op de stip staat probeer ik te doorgronden. Zo van, wat drijft jou om je op deze manier aan te kleden vandaag? Je weet dat je auditie moet doen, dan denk je daar toch over na! Dat heeft niks te maken met of je het heel slecht hebt want dan krijg ik te horen van, ja we hebben niet allemaal zo’n kledingkast. Maar daar gaat het niet om. Ook al heb je lompen aan, het gaat er om dat als je door die deur komt en je loopt naar de stip, je jezelf presenteert.
Je omschrijft jezelf als dominant en zegt daar gelijk bij dat het ook een deugd is. Maar denken de mensen uit jouw directe omgeving dat ook?Niet altijd maar over het algemeen wel. Klinkt raar, maar als je een soort gangmaker bent, een initiator en mensen probeert te motiveren, te stimuleren en te inspireren dan denk ik dat mensen bij dit soort dominantie daar ook wel profijt van hebben. Maar het kan natuurlijk ook irritant zijn en dat ze dan denken van, Henkjan hou nou je muil maar even. En terecht. Maar mensen die heel meegaand zijn kunnen ook heel irritant zijn. En twee dominanten op één schip is ook heel vervelend. Maar ik heb niet meer zo'n geldingsdrang, ik schat wel steeds beter sferen in en wat mijn rol daarin zou kunnen zijn. Dat heeft weer te maken met ouder worden en ervaring. En natuurlijk zelfonderzoek. Ik ben er ook achtergekomen dat het niet altijd feest is als ik er ben.
Hebben mensen je wel eens keihard een spiegel voorgehouden?Mijn vrouw was eigenlijk de eerste die dat echt deed. Ik wilde me al vroeg onderscheiden en heb me nooit geconformeerd. Op de middelbare school waren er kakkers en dijkers en een aantal vrienden van mij waren echte kakkers. Dan ging ik expres met een veiligheidsspeld door mijn oor lopen, met een punkjasje en een strakke spijkerboek. Maar dan zat ik plots in een punkbandje en kleedde ik me in een nette broek met blazer en een stropdas. Belachelijk. Wat bezielde me. Ik wilde gewoon altijd anders zijn, een drang naar opvallen denk ik. En voor een puber is zo’n gedachtegang best raar want de meesten hadden/hebben een soort minderwaardigheidscomplex en ik had juist een meerwaardigheidscomplex. Ik was heel tevreden met mezelf, een soort omgekeerde paranoia. Mijn vrouw zei op een gegeven moment, nog voordat we trouwden, 'Jij denkt echt dat het pas leuk is als jij er bent hè'. Ik voelde me zelfs schuldig als ik niet naar een feestje ging. Dat is niet leuk voor de mensen als ik er niet ben. Ik voelde het gewoon zo. Maar nu heb ik wat meer realiteitszin, mensen amuseren zich prima zonder mij. Sterker nog, sommige mensen amuseren zich juist kostelijk als ik er niet ben. Mijn ouders hebben ook wel eens gezegd, waar heeft die jongen dat vandaan, hoezo, wat hebben wij fout (of goed) gedaan, wat voor invloed hebben wij daarin gehad?
Hoe reageren je kinderen op je bekendheid?Toevallig zei mijn oudste dochter van zeven, afgelopen zaterdag nog tegen me, 'Papa het is al erg genoeg dat iedereen naar je kijkt in de Albert Heijn maar als je dan ook nog eens zo raar doet de hele tijd, dan vind ik dat echt vervelend.' Toen dacht ik echt van, Jezus begint dat nu al, dat je op je zevende al schaamt voor je ouders! Het was een heel nieuwe Albert Heijn met zo'n lekkere gladde vloer en ik rende naar haar toe en zoef, lekker glijdend op mijn laarzen en dan drie keer achter elkaar. Tja, ze kijken toch al dus wat maakt het dan uit? Maar zij vond het echt gênant want ze vond dat ik me aanstelde. Dat puberale heb ik nog wel.
Foto: William RuttenDat was vroeger zo leuk van Herman Brood. Af en toe werd hij echt gek om herkend te worden en dan boekte hij een reisje naar Jamaica maar binnen twee dagen stond hij alweer te jammen met een bandje. En dan werd hij de volgende dag op het strand alweer herkend. Daar heb ik dan gelukkig niet zo'n last van maar ik herinner me dat lang geleden Hugo Borst (columnist, redacteur) eens een keer over me zei toen hij me zag: 'Oh, daar heb je die man die het erg vond dat hij niet herkend werd.' Als je dát denkt dan ken je me dus echt héél erg slecht. Want, misschien is het mijn naïviteit, ik ben juist heel erg verbaasd als mensen weten wie ik ben. Ik was laatst in een schoenenwinkel en toen begon de verkoopster over een paar laarzen dat ik daar had gekocht en dat was toch zeker een jaar geleden. Toen zei ik tegen mijn vrouw, jeetje wat een goede verkoopster dat ze dat nog weet. Waarop mijn vrouw droog opmerkte: 'Denk je dat ze dat van alle klanten nog weet.' Oh ja…
Is er een X Factor verschil tussen mannen en vrouwen?Nee. En het is heel raar dat mensen een onderscheid maken door te denken dat bij vrouwen naast een X Factor ook een SEX Factor een rol speelt. Mannen hebben ook sexappeal. De X Factor staat onder andere voor uitstraling, authenticiteit, durven laten zien dat je anders bent. Het staat voor passie, ambitie en talent. En dat geldt voor zowel mannen als vrouwen. Mensen denken ook dat je creatief moet zijn om de X factor te hebben en dat is niet zo. Je kunt een heel succesvolle zakenman/vrouw zijn maar daarvoor hoef je niet de beste van de klas te zijn geweest. Maar als jij precies weet hoe jij jouw talenten aan moet spreken om dat doel te bereiken, leren doelstellen en dus ook reëel doelstellen, dan kom je er wel. Daar gaat het met de X factor om. In mijn boek schrijf ik ook dat je als moeder de X factor kunt hebben en dan zijn er moeders die dan denken dat ze auditie moeten gaan doen. Als moeder heb je andere talenten nodig. Zingen en entertainen horen daar niet bij, het mag wel, maar het hoeft niet. Je wordt er geen betere moeder door.
Spreek je mensen tijdens audities ook wel eens aan over bijvoorbeeld het duidelijk ontbreken van talent?Jazeker. Wat je ziet op tv is vaak een kort stukje van de auditie om het leuk te houden voor de kijker en natuurlijk om de snelheid van het programma er in te houden. Wij zitten vaak tien minuten met iemand te praten. Uit echte interesse en om iemand te doorgronden. Maar daar halen ze dan alleen leuke citaten uit of de keren dat ik onomwonden tegen mensen zeg dat ze geen talent hebben. Het programma staat of valt met een sterke montage. Als ik drie maal per dag blauw lig van het lachen dan zenden ze dát geheid uit, waardoor het net lijkt alsof ik dat de hele dag doe. Maar niemand schijnt te zien is dat ik echt respect heb voor de mensen die het lef hebben om daar op de stip te gaan staan. Alleen bij sommigen denk ik echt van, Why? Het is toch niet zo moeilijk om een beetje aan zelfonderzoek te doen.
Soms denk ik wel eens: dat is niet zo goed, maar het zou er wel in kunnen zitten. Dat is ook het voordeel van programma’s als Idols en X Factor. Er zijn zoveel treden naar het einde. Je kunt ze dan naar een volgende ronde laten gaan om te kijken hoe ze zich ontwikkelen. Dan geef ik ze ook mee waar ze op moeten letten maar als je dan ziet dat ze daar niets mee gedaan hebben dan zijn ze blijkbaar toch niet zo getalenteerd óf niet zo ambitieus. En vaak is het dat laatste.
Ik weet ook dat er talenten zijn die zich laten weerhouden om mee te doen door die tenenkrommende clipjes die ze laten zien van X Factor. Ik heb via mijn site
www.talentscout.nl mensen gevraagd om mee te doen maar die bedankten omdat ze niet tussen allerlei minkukels willen staan. Maar gelukkig zijn er ieder jaar talenten die wel meedoen. Er zijn sinds Idols I veel mensen die carrière hebben gemaakt, ook al zaten ze niet bij de winnaars. Zij leven nu van het maken van muziek of de entertainment business. De getalenteerde realiseert zich dat gelukkig steeds meer en meer.