[TV] Andere Tijden: De Armeense kwestie

quote:

"Uit de rapporten weet ik, dat in 1915 toen de oorlog met Rusland begon, het de Armeniers waren, die achter het Turkse leger de revolutie aanwakkarden en de Turksche dorpen en nederzettingen ontvolkten en met den grond gelijk maakten. De verdere gebeurtenissen, die daarna in Turkije voorvielen, waren alleen de gevolgen van deze eerste vijandelijke houding der Armeniers."

Van een onzer medewerkers in den Balkan ontvingen wij den volgenden interessanten brief, waarvan de inhoud een anderen kijk geeft op de Armenische quaestie dan de in West Europa gebruijkelijke. Wij stellen in de objectiviteit van dezen medewerker het grootste vertrouwen. - Zijn betoogtrant bevat het bewijs dat hij dit verdient - en drukken daarom zijn correspondentie ongewijzigd en zonder commentaar af.

Evenals onder de regering van Sultan Abdulhamit komen uit Cilicie weer weerzinwekkende berichten over massaslachtingen van Armeniers, waardoor de zenuwen van de tamelijk afgestempte wereld weer opniew worden geschokt. Het valt mij in de verste verte niet in om slachtingen, door wie de ook worden gehouden, te rechtvaardigen en den weerzinwekkendsten van alle moorden, de gooddienstmoord, in bescherming te nemen. Maar elke waarheid heeft twee kanten, en wanneer de Armeensche perspropaganda het Armeensche bloodbad in Cilicie teger de Turken weet uit te buiten, in dezen zin, dat zij daardoor de volledige vernietiging van Turkije door de Entente bewerkt, dan meen ik dat het in het belang der waarheid is, om te onderzoeken of werkelijk alleen de beestachtigheid van de Turken aan deze massamorden schuldig is.

Ik geloof, dat ik eenig recht heb om dit uit te maken, want ik had gelegenheid om Turkije gedurende den oorlog bij wijze van spreken, in neglige te zien en wel juist daar, waar de Armeensche en Turksche stammen in den meest verbitterden haat elkaar te lijf gaaan.

In de lente van het gedenkwaardige jaar 1918, toen ten gevolge van de Russische nederlaag, Turkije het offensief weer begon, en de vlag van den profeet zegevierend in vreemde landen woei, wat sinds den vrede van Küçük Kaynarca niet meer gebeurd was, bevond ik mij in het Armeeinsch-Russische grensgebied, en maakte een deel van den Turkschen opmarsch in het voornamelijk door Armenieers bewoonde gebied mee.

Een ieder die weet wat oorlogvoeren betekent, zal moeten toegeven, dat er geen betere gelegenheid is, om een land en volk te leren kennen, als juist in den oorlog, waar alle menselijke hartstochten met geweld tot uiting komen, en waar het laagje cultuur en veinzerij voor de ruwe, hoogere noodzakelijkheid van de oorlogsvoering verdwijnen. Als eenige Eoropeaan bevond ik mij toen ter tijd in de kritieke omgeving en ben misschien de eenige Europeesche getuige ervan geweest op welke wijze de gebeurtenissen gedurende den Turkschen opmarsch in Russisch-Armenie zich hebben toegedragen, en hoe deze beide volkeren tot elkander stonden.

Voordat ik mijn reis begon, was ik reeds Armenisch gezind. Ik had gedurende mijn oponthoud te Konstantinopel, in de jaren 1916/17, genoeg weerzienwekkende details over de Armeensche massamorden in Turksch-Armenie gehord en de Europeanen, die meer of minder goed over de gebeurtenissen in Armenie ingelicht waren, gaven dan Turken alleen de schuld en beschouwden de Armeniers als de onschuldige offers van den Turkschen goddiensthaat en van de dierlijke hartstochten van een barbaarsch volk.

Mijn verhouding tot de Turken was goed genoeg om hen ook over dit netelige punt, wat een Europeaan bijna niet te berde durft te brengen, te spreken. De houding der Turken moest mij in mijn overtuiging sterken, dat de Armeniers onschuldig waren en de Turken alle shuld hadden. Want met een eigenaardige bruuske afwijzing werd mij steeds door iedereen Turk, wien ik ver het pro en contra van de Armeensche quaestie om inlichtingen vroeg, geantwoord: "Ja alles is waar wat men over ons verteld. Wij hebben een millionen Armeniers afgemaakt; het was afschuwelijk bloodbad, maar wij waren in ons recht en wij zijn daarvoor alleen tegenover ons zelf verantwoording schuldig." Het gelukte mij niet nog verdere details, of de gronden van deze verschrikkelijke daden te, weten te komen. En ik kon alleen tot den slotsom komen ..... In de loogelaten hartstochten van den oorlog het goddienstfanatiesme tegenover de Cristenen zich liet gaan, waar het maar gelegenheid daartoe zag. En dat gebeurde in het hoogland van Armenie, waar de van de gehele wereld afgesneden. Armenieers aan den Turken overgeleverd waren.

In het voorjaar van 1918 kwam ik in Trabzon van waaruit -gelijk bekend is -de einige beganbare weg naar binnenland van Hoog-Armenie loopt.

Trabzon zelf was in 1915 getuige van een Armeensch bloedbad en drie jaar later wisten Grieken en Levantijnsche Europeanen mij nog in kleuren en geuren te vertellen van de onbeschrijfelijke gruwelscenes, die zich binnen de oer-oude muren van de Trabzon in 1915 afgespeeld hebben. Hoe op de straten van Trabzon het bloed der Armeniers vloeide! Hoe de Armeensche wijken in rook en vlammen opgingen en nog dagen en weken na het bloedbad de lijken van kinderen tegen den oer-ouden Konstantijnschen dijk en in de haven van Platana aanspoelden. Ik zag geruineerde streken en men vertelde mij, dat dit eens Armeensche wijken waren geweest. Men toonde mij Cristelijke kerken. Dit waren de kerken der Armeniers. Men rakelde de mesthoopen op en beenderen en vergane lijken kwamen te voorschijn. Dat zijn lijken van Armeniers, zeide
men mij.

Dit zijn zulke ontzettende gewaarwordingen, die men nooit vergeet en die bij iedereen maar een wensch doen opkomen: God behoede onsen een ieder voor deze barbaarscheid en voor den godsdiensthaat der Mohammeden!

Maar een prior der Franciskaner monniken, een envoudige oude prister, die ongetwijfeld aan de zijde van de Cristenen stond, schudde zijn hoofd, toen ik in verwenschingen tegen de Turken uitbrak. "Gij vergist u" zeide hij, "de Turken hebben niet alleen schuld. Ja voor iemand die uit Europa komt en die met Europesche begrijpen over Azie will oordeelen, die zal de misdaad van het uitroeien van dit volk verwenschen. Maar het is niet de geheele waarheid, die gij gezien en gehoord hebt. Gij moet deze dingen door een Aziatische bril bekijken en begrijpen, dat hier twee volken elkaar met eeuwenouden haat en verbittering te lijf gaan. Men heeft hier twee mentaliteiten, de Turksche en de Armeeensche en beide mentaliteiten zeggen, dat een van hen te gronde gaan. Ja, in 1915 waren het Armeniers, die te gronde zijn gegaan. Alles werd tegen hen in werking gesteld, en zij moesten de nederlaag lijden. Maar zijt gij er wel van overtuigd, dat de Armeniers in dezelfde omstandigheden niet hetzelfde zouden hebben gedaan of deden? Ik heb mijn rapporten van missies, uitgezonden door mijn orde in Beyazyt, Van, Erzurum, Erzincan; uit de rapporten weet ik, dat in 1915 toen de oorlog met Rusland begon, het de Armeniers waren, die achter het Turkse leger de revolutie aanwakkarden en de Turksche dorpen en nederzettingen ontvolkten en met den grond gelijk maakten. De verdere gebeurtenissen, die daarna in Turkije voorvielen, waren alleen de gevolgen van deze eerste vijandelijke houding der Armeniers. Ik geef toe, dat er verschrikkelijke dingen gebeurd zijn; er is zooveel bloed gevloid als nog nooit te voeren. Maar onschuldig waren de Armeniers aan het ontstaan van het bloedbad niet. En wanneer de Turken dan verder gegaan zijn dan nodig was, dan ligt daarvan de schuld niet alleen bij de Turken, maar bij de mentaliteit van Azie, waar de volkenhaat dieper gaat dan bij de Europesche volken en waar de oorlog beesachtige vormen aanneemt."

"Zie b.v. naar Trabzon. Gij hebt de platgebrande Armeensche wijken gezien, maar hebt hij ook de platgebrande Turksche wijken aanschouwd? Hebt gij op de nog frissche graven van de Turksche bevolking gelet? Neen! Ziet toen de Armeniers zich in de zelfde positie bevonden als de Turken, toen zij zegevierend voortrukten onder de bescherming van het Russische leger, toen herhaalde zich het schouwspel van het jaar 1915, maar toen moesten de Turken het ongelden. Waar de Armeniers een Turk vonden, daar werd hij onbarmhartig neergehouwen, waar zij een Turksche moskee zagen werd deze geplunderd en in brand gestoken. Turksche wijken gingen even goed in rook en vlammen op als Armeensche wijken. Gij gaat thans het land in en gij zult de sporen van den oorlog kunnen volgen: Bayburt, Erzincan, Erzurum en Kars. Gij zult nog rookende puinhoopen zien; gij zult nog bloed en lijken ruiken, maar dat waren echter Turkse lijken."

De Franciscaner pater heeft slechts de waarheid gezegd. Maandenlang ging ik dwaars door Armenie en Kurdistan en ik vond bevestigd, wat hij mij verteld had. Na den terugtocht van het Russische leger, die op de Russische vreede volgde, namen de troepen van het z.g. Armeensche leger, de militaire operaties in de bezette Turkse gebieden over. Gedurende de Russische bezetting beschermden de Russen het leven en eigendommvan de Turken. Wat na dan terugtocht van de Russen gebeurd is, is hartverscheurend. De kleine Turksche nederzettingen werden door de benden van generaals Adronits en Murat tot den laatsten man afgemaakt, kerken tot den laatsten steen vernield.

Toen waren de Armeensche verwactingen nog hoog gespannen. Hun plannen reikten ver, omspanden het geheele Turksche rijk. En zij hoopten dat zij met den erfvijand zouden kunnen afrekenen tot den laatsten man, de laatste vrouw, het laatste kind. Ik heb in Erzincan ruines gezien, waar honderden lijken van gewurgde Turken lagen tusschen de puinhoopen. Ik heb licht laten schijnen in putten, die vol lijken waren. Ik heb met eigen ogen gezien, dat graven open gemakt werden, waarin mannen-en vrouwenlijken overelkaar lagen, bij honderden. Wie hadden dit gedaan? Die overwinnende Armeniers.

Deze tooneelen vergezelden mij op den verren, langen weg door Opper-Armenie, Kurdistan tot in Russisch-Armenie. En is het een wonder, dat de Turken, toen zij weer overwinnaars waren, wraak namen, kwaad met kwaad vergolden? Ik moet erkennen dat tijdens den Turkschen opmarsch naar Russisch- Armenie het moorden voortgezet werd door de Turken. Aan den anderen kant van de grens van de Sarykamy? werden de Armeensche vestigingen, die daar tamelijk gezaaid zijn, ontvolkt met vuur en ijzer. De meest verbitterde volkshaat woedde tegen de vroegere overwinnaars, thans overwonnenen , in den beestachtigen vorm, een wild land van Azie eigen. Onze Europeesche hersens begrijpen deze onverbiddelijke haat niet, die volkeren tegen volkeren opzweept tot de ergste gruweldaden. Maar wij mogen niet vergeten, dat Opper-Armenie een land is, waarvan de beschaving vergeleken kan worden met de oer-cultuur der Europeesche volkeren. De volkeren daar zijn geen naties, doch horden. En zoals in den oertoestand der volkeren een ontmoeting van twee hordende vernitiging beteekende van een dezer twee, zoo is men in de bergen om den Grooten Ararat heden ten dage nog niet bedacht op samenleven, doch op vernietiging. In de kale bergen van Opper-Armenie bestaat er geen compromis, alleen strijd op leven en dood. De overwinnaar leeft, de overwonnene kan alleen sterven.

Tijdens mijn verblijf in Alexandropol (Gümrü) gebeurde het volgende, dat een goed licht werpt op de mentaliteit van de menschen aldaar. Uit de richting van de bergengroep Alagöz hoorde men op een dag kanongedonder. De Armenische bevolking, die achter het Turksche front in angst en beven leefde, legden dit kanongedonder zoo uit, dat de Engelschen oprukten tegen de Turken. En zij leefden in de overtuiging, dat de Turken binnen enkele uren verslagen zouden zijn. Onmiddelijk ontstond achter het Turksche front een opstand, en de zwakke Turksche posten in de Armenische dorpen werden op de geraffineerde manier dood gemarteld. Maar de Engelsen kwamen niet. Een detachement van Kafkas- Armeniers had getracht door het dunne Turksche front te breken. Vandaar het kanongedonder. En toen het gevecht een paar uur later voorbij was, kwaam de wraak. De dorpen, waarin Turksche soldaten vermoord waren werden vernietigd. Kan men zeggen, dat de Armeniers geen schuld hadden?

In Alexandropol zelf, in een zuiver Armeensche stad, waar, niettegenstaande de Turksche bezetting, de Armeniers rustig hun werk deden , kwam ik veel in aanraking met toonaangevende Armeniers. Zij leefden voortdurend onder een verschrikkelijke angst, dat op een dag door een onbedachtzame handeling van Armeensche benden de Turken wraak zouden nemen en dat zij dan het eerst er aan zouden moeten gelooven. Een gedellte van Armeensche volk, het beste deel- was voor een vreedzame overenstemmming met de Turken. Men was nu eenmaal gedwongen samen te leven. En dan zou toch alleen verdraagzaamheid een eind kunnen maken aan het moorden. Mat het grootste gedeelte en de benden, de zoogenaamde militairen wilden van vreede niets weten. Hun leuze was : "Zij of wij, een moet te gronde gaan."

De mannen, die verdraagzaamheid en verzoeninig predikten, werden verwenscht door het gros van het Armeensche volk. Men zei mij openlijk in Armeensche kringen: "Nu zijn de Turken baas. Maar spoedig zullen wij weer heer en meester zijn en dan zullen we geen enkelen Turk, die in onze handen komt in leven laten. Tusschen ons is geen overeenstemming mogelijk. Wij hebben een rekening eeuwen oud te vereffenen. Onze strijd is zoo oud als ons volk. Deze strijd begon op den dag, waarop de Turken in ons land kwamen en zal tot den dag duren, waarop wij op zij te gronde gaan. Een verzoening willen wij niet. Vervloekt zijn zij, die vriendschap sluiten met de Turken. "

Zoo was de stemming in een tijd, waarin de Armenen geen hoop hadden ooit van de Turken bevrijd te worden. Het zag er naar uit, alsof de overwinnende halve maan geheel Russisch- Armenie tot zich zou trekken.

Hiernaar kan men beoordelen, wat er gebeurd is, toen de Turken moesten terugtrekken en de Turksche vestiginggen weer in handen van de Armeniers vielen.

Een vergelijk is alleen mogelijk tusschen beschaafde volkeren. Bij de volkeren van het wildste Azie bestaat alleen haat en vernietiging. "De Turken zijn schuldig. Zij hebben gemoord." Zijn echter de Armeniers minder schuldig, die ook hebben gemoord, zoodra daartoe de macht bezeten?

Azie kan men alleen beoordeelen met Aziatische ogen.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 16:11 schreef _The_General_ het volgende:
Vrij respectloos om de Armeense Genocide tussen aanhalingstekens te plaatsen TS.
De genocide heeft plaats gevonden. Je volk heeft bloed, veel bloed aan haar handen.

Leer er mee leven.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 16:18 schreef _The_General_ het volgende:

[..]

Waarom schrijf je dan in je eerste regel

1920: De krant over de "Armeense genocide"

Ik schrijf toch ook niet "holocaust" of "slavernij"

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 16:21 schreef _The_General_ het volgende:
Het staat buiten de quote. Dan is het niet meer dan logisch dat mensen er van uit gaan dat het een uitlating van jou is!

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 16:25 schreef Megalomaniac het volgende:

[..]

Precies. Zo kun je elk volk wel afrekenen op alle shit dat is gebeurd in het verleden.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 16:30 schreef _The_General_ het volgende:
Het verschil zit hem in het feit dat het een Turks regeringsstandpunt is om dit te ontkennen.

Wij zijn eerlijk over ons slavernij verleden, duitsland is eerlijk over de holocaust, maar de Turken gooien mensen de bak in die er over spreken!

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 18:08 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Er is een groot verschil tussen een verbod op het ontkennen van een genocide die degelijk onderzocht is en een verbod op het bekennen van een genocide met als argument dat het nooit goed onderzocht is.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 18:42 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Nou, de vooraanstaande experts hebben allemaal de mening dat het een genocide was. Het is enkel het Turks nationalisme dat dwars ligt.

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 20:23 schreef Lord_Vetinari het volgende:
Guys, is er ook een nieuwe insteek van deze discussie of kan hij verder in de andere topics hierover?

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 10:50 schreef Lord_Vetinari het volgende:
Ik vraag wel een merge aan

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 17:59 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:

[..]

Welke vooraanstaande Nederlandse hoogleraren vinden het geen genocide?

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 18:40 schreef Lord_Vetinari het volgende:

[..]

En wie moge dat zijn? Overigens is één hoogleraar geen meervoud.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 18:51 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Erik-Jan Zürcher is een vooraanstaande Nederlandse professor (Leiden) die juist wel van genocide spreekt.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 18:51 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Erik-Jan Zürcher is een vooraanstaande Nederlandse professor (Leiden) die juist wel van genocide spreekt. Triggershot is blijkbaar niet op de hoogte van de nationaliteit van Zürcher noch van zijn standpunt. Dit geeft weinig vertrouwen in de mening van Triggershot. Overigens, als hij niet over Nederlandse hoogleraren sprak waarvoor staat "NLs" dan in "NLs hoogleraren"?

quote:

Op vrijdag 10 november 2006 18:43 schreef Triggershot het volgende:

[..]

Alsjeblieft zeg, er waart zelfs een discussie onder Nls hoogleraren.

quote:

Maar enkele invloedrijke geschiedkundigen, onder wie de Nederlander Erik-Jan Zürcher en de invloedrijke Amerikaan Bernard Lewis, zeggen dat er te weinig bewijs is om vast te stellen of er genocide is gepleegd. Zij houden het op grootschalige deportaties, die volledig uit de hand zijn gelopen.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:03 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Met andere woorden: Zürcher vindt het een genocide maar zegt dat er te weinig objectieve bewijzen zijn om het zo te noemen. Overigens ben ik het met de lord eens dat één hoogleraar nog geen zomer maakt.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:12 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Baseer jij je nu enkel op een quote van de NOS? Zürcher stelt dat de oprichting van de Turkse staat is gestoeld op etnische zuiveringen en is van mening dat de leden van het Comité voor Eenheid en Vooruitgang de uitroeiing van de Armeniërs op Turks gebied nastreefden. Dat is genocide al mag je dat van Zürcher puur vanwege het ontbreken van objectieve bronnen niet zo stellen.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:18 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
Dat is de vraag voor jou maar wil je dan s.v.p. niet de mening van prof. Zürcher verdraaien?

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:22 schreef Lord_Vetinari het volgende:
Ik moet het met Harro eens zijn. Jouw beweringen zijn te dun om te kunnen spreken van 'het waren van een discussie onder Nle hoogleraren'. Overigens is Zurcher een linguïst, geen historicus.

quote:

Hoogleraar Turkse Taalkunde aan de faculteit der Letteren van de Universiteit Leiden. Zijn expertise is de Moderne geschiedenis van Turkije. Zijn belangrijkste onderzoeksonderwerp is de politieke en sociale geschiedenis van het late Ottomaanse Rijk en de vroege Turkse Republiek.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:24 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
De mening van Erik-Jan Zürcher is volkomen duidelijk. Volgens hem was de Ottomaanse regering zelf niet betrokken bij genocide, maar wel het Comité voor Eenheid en Vooruitgang, de belangrijkste politieke partij. Deze mensen onder leiding van Talaat Pasja waren van plan het probleem van Oost-Turkije eens en voor goed op te lossen door de Armeniërs uit te roeien. Deze groep gebruikte de officiële regeringspolitiek van deportatie als dekmantel voor hun eigen doelstellingen. De uitroeiing werd georganiseerd door een speciale afdeling van het Comité genaamd Speciale Organisatie, onder leiding van Bahaettin Sakir, die daarbij geholpen werd door partijchefs in het Oosten. Het standpunt is niet honderd procent te bewijzen, zo zegt ook Zürcher, doordat de archieven van die speciale afdeling vernietigd zijn, terwijl die van de Partij zelf, het Comité voor Eenheid en Vooruitgang, verloren zijn gegaan. Maar ondanks dat vindt hij wel dat hij mag spreken van een centraal georganiseerde politiek van uitroeiing op aandringen van het Comité voor Eenheid en Vooruitgang.

Een centraal georganiseerde politiek van uitroeiing van een bevolkingsgroep dat is genocide.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:32 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
De lord heeft gelijk, Zürcher is linguïst. Laten we daarom eens kijken naar de mening van Prof. Jos Weitenberg, Armenoloog in Leiden. Dit was zijn reactie naar een artikel in de Volkskrant van de Amerikaan Justin McCarthy, een ontkenner van de Armeense genocide...
[..]

Of is de Volkskrant voor Triggershot ook geen acceptabele bron? Zürcher heeft zijn mening zoals ik die weergeef in verschillende publicaties beschreven. Enkel omdat die niet online staan is het plotseling geen acceptable bron?

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:32 schreef Harro_Schulze_Boysen het volgende:
De lord heeft gelijk, Zürcher is linguïst.

quote:

Op zaterdag 11 november 2006 19:32 schreef Apropos het volgende:
Zurcher ontkent inderdaad niet dat er genocide is gepleegd; hij stelt dat we over te weinig gegevens beschikken om tot een echte bepaling te komen.

quote:

Overigens is dat ''zelfs onder Nederlandse hoogleraren'' een beetje een rare uitdrukking, alsof ons land het hart van de Armeno - en Turkologie is.Verschillende Holocaustmusea bijvoorbeeld rangschikken de ''kwestie'' samen met de Holocaust en de hongersnood in de Oekraine.