quote:
,,Wij zijn Fransen met een stempel''
Probleemwijk La Grande-Borne was zondag toneel van veldslag
De oproerpolitie telde zondag meer dan dertig gewonden na de rellen in La Grande-Borne. De probleemwijk in Grigny, op zo'n dertig kilometer van Parijs, werd meteen wereldberoemd. ,,Al wie het zich kon veroorloven, is hier al lang weggetrokken. De huidige bewoners zijn mensen die hier geboren zijn en nooit zijn weggeraakt.'' Het verhaal van een urbanistische droom die een nachtmerrie werd.
Kleurrijke gebouwen die zich golvend uitstrekken. Geen hoogbouw, maar lage appartementsblokken van enkele verdiepingen. Daartussen: grasperkjes, speeltuigen, sportveldjes. Geen auto's, want die moeten verplicht achterblijven op de parkings aan de rand van het enorme wooncomplex.
La Grande-Borne was een model toen het eind de jaren zestig werd gebouwd. Het moest een schoolvoorbeeld worden van ,,aangenaam wonen''. Niet voor de gegoede klasse, maar voor de arbeiders. Dat was de filosofie van de woningbouwvereniging die de duizenden appartementen bouwde.
Het is anders gelopen. ,,De politiek heeft er een getto van gemaakt'', zegt José Petinga. Hij is Portugees van geboorte, maar woont al ruim vijftien jaar in La Grande-Borne en hij heeft de buurt zien veranderen. ,,Beetje bij beetje hebben ze arme gezinnen naar de wijk geleid. Tot er alleen nog arme gezinnen overbleven.''
La Grande-Borne is nu een internationale buurt met veel Noord-Afrikanen, veel zwarten, een minderheid aan Aziaten en een nog veel kleinere minderheid aan blanken. José Petinga is er nog. En zijn buurvrouw Alexia Senellart ook. Met haar inkomen van 500 euro per maand, waarmee ze ook haar zoon moet onderhouden, kan ze nergens anders heen.
Volgens de woordvoerder van Claude Vasquez, de communistische burgemeester van Grigny, is het doelpubliek niet veranderd. ,,Dit is nog altijd een wijk voor arbeiders. Maar het zijn tegenwoordig arbeiders zonder werk. Dát is het grote probleem van de wijk. Er heerst een enorme werkloosheid, en het is geen kwestie van niet willen of niet zoeken. Veel Arabische of zwarte bewoners van de wijk vinden geen werk omdat niemand hen werk wil geven.''
Hel barst los
Jaar na jaar bladdert de blinkende laag van de modelwijk verder af. De kleurrijke tegels vallen beetje bij beetje naar beneden. De sportveldjes liggen zo bezaaid met glas dat basket spelen onmogelijk is. Van de doelen op de voetbalpleintjes resten alleen nog de roestige palen. Als de kinderen nog willen spelen, moeten ze creatief zijn. Zoals de tienjarige Steven, die buiten let op zijn twee broertjes Allone en Thael en op zijn zusje Thais. Met een grote houten stok heeft hij een wipplank geďmproviseerd.
Het sociale klimaat in de wijk, waar zo'n 10.000 mensen wonen, is al lang gespannen. Explosief zelfs. Alle bewoners wisten dat het geweld in de andere Parijse banlieus wel moést overslaan naar Grigny, hoewel het dertig kilometer voorbij de Parijse ring ligt. Afgelopen weekend barstte de hel ook echt los. Zondagavond kwam het tot zware gevechten tussen zo'n honderd vijftig jongeren en de oproerpolitie. Het traangas ging massaal de ene kant uit, de stenen en molotovcocktails even gul de andere kant.
Er werd ook geschoten vanuit een van de appartementsblokken. De beelden van twee gewonde agenten die schreeuwend werden afgevoerd gingen de wereld rond. Grigny was in een klap wereldberoemd. ,,We waren ineens het centrum van de rellen'', zegt de woordvoerder van burgemeester Vasquez. ,,Terwijl Grigny niet eens zo speciaal is. De problemen zijn hier niet anders dan in de andere voorsteden in de Parijse banlieu. Het enige verschil zijn die twee of drie schoten met hagel.''
Ongeletterde ouders
Er is nog een verschil. La Grande-Borne is de enige plaats waar de jongeren de ordetroepen echt hebben kunnen verjagen. De agenten werden zo fel bekogeld dat ze zich moesten terugtrekken. Het werd een veldslag die eindigde in het voordeel van de plaatselijke jongeren. Een Pyrrusoverwinning weliswaar, want hun kansen op werk zijn er door alle publiciteit zeker niet groter op geworden.
,,Wij proberen de mensen hier te leren dat alles begint bij goed onderwijs'', zegt Valerie Geissinger, directrice van kleuterschool Pégase in het hart van La Grande-Borne. Ze staat aan het hoofd van een zevenkoppig lerarenkorps. Allemaal blanken. Geen van hen woont in de wijk, of denkt er zelfs maar aan er ooit te komen wonen. ,,Al wie het zich kon veroorloven, is hier al lang weggetrokken. De huidige bewoners zijn mensen die hier geboren zijn en nooit zijn weggeraakt. Of mensen die hier met spoed gehuisvest zijn omdat ze elders dringend weg moesten.''
Het is een gemotiveerde groep leerkrachten in Pégase. Ze voelen zich gesteund door de burgemeester, die van investeringen in het onderwijs een prioriteit heeft gemaakt. ,,Maar toch blijven onze schoolresultaten mager in vergelijking met die elders in Frankrijk'', zegt de directrice. ,,Och, er zijn allerlei redenen. Een gebrek aan begeleiding thuis, veel ongeletterde ouders, taalproblemen. Veel ouders zien er het nut niet van in hun kinderen naar school te sturen. Een soort fatalisme omdat ze zichzelf ook niet geslaagd voelen. We doen onze best om het tij te keren. Daarom beginnen we binnenkort weer met ouderavonden om de vaders en de moeders van onze kinderen te overtuigen van het belang van verhaaltjes vertellen, van rekenspelletjes.''
De jongste dagen - sinds het begin van de rellen, en zeker sinds zondag - wordt er in het schooltje vooral veel geluisterd naar de kinderen, allemaal kleuters tussen 3 en 6. ,,Ze hebben allemaal de helikopter zien overvliegen en ze hebben de brandende auto's, de blauwe politielichten, de relschoppers gezien. Bang zijn ze niet echt. Enthousiast ook niet. Maar we voelen wel dat ze nood hebben om erover te spreken. Over 'de slechten' bijvoorbeeld. De ene bedoelt dan de relschoppers, de andere de politie, en een derde hen allebei.''
Verbrand sprookje
De sporen van de rellen zijn bijna allemaal weg. Alleen de glasscherven liggen er nog en hier en daar staat wat graffiti: Fuck les blancs , Nique la police (Vermoord de politie) en BBD . Dat laatste is een cynische verwijzing naar de kleuterschool uit een andere wijk in Grigny. Het schooltje met sprookjesachtige naam 'La Belle au Bois Dormant' (De Schone Slaapster) brandde zaterdag grotendeels uit.
Brandstichting, zoveel is duidelijk. ,,Maar de daders zullen wel nooit gevonden worden'', zegt directrice Sandrina Bonnet. Vijf van de zes klassen zijn vernield. De 160 leerlingen moeten tijdelijk thuisblijven, terwijl de leraarskamer, het computerlokaal en de turnzaal in allerijl tot tijdelijke klassen worden verbouwd. Aan de deur hangt een briefje om de ouders te melden dat alleen kinderen van wie de beide ouders werken deze week in de school terechtkunnen. ,,Er zijn een dertigtal kinderen'', zegt Bonnet.
Om te voorkomen dat andere scholen of openbare gebouwen hetzelfde lot beschoren zou zijn, slapen daar de jongste nachten vrijwilligers. Als er dan toch een molotovcocktail binnenvliegt, kunnen die de brand onmiddellijk blussen, is de redenering. Burgemeester Vazquez maakt zich sterk dat dankzij die maatregel de rellen in Grigny na twee nachten gestopt zijn.
Voor hoe lang? Niemand die het zeggen kan. Het geweld kan elk moment weer opflakkeren, want de frustraties bij de jongeren blijven groot. Het is opvallend op hoeveel steun de relschoppers kunnen rekenen. Slechts een minderheid van de jongeren in de wijk durven het voorbeeld van de Aziatische Kelly te volgen en te zeggen dat ze tegen de brandstichtingen zijn. Als ze het al durven, doen ze het voorzichtig. Want je kan die kritiek beter niet te luid laten klinken.
Altijd weer is er de woede voor de uitspraken van minister van Binnenlandse Zaken Nicolas Sarkozy, die de jongeren in de Parijse buitenwijken omschreef als ,,uitschot''. Altijd weer zijn er klachten over zinloze politiecontroles en over racisme bij de ordetroepen. En altijd weer is er de klacht dat ze geen werk kunnen vinden. ,,Alleen al onze naam is genoeg om onze sollicitatie onderaan de stapel te doen belanden'', zegt een Marokkaans meisje. ,,Wij zijn Fransen met een stempel. Of beter, met twee stempels. Niet alleen zijn we Arabisch. We wonen ook nog eens in La Grande-Borne.''
en hier een foto van de lieverdjes ...