VI Interview met Karel Aalbers
Soms vraag je je af: hoeveel levens heeft deze kat? Nadat Karel Aalbers (55) in februari 2000 gedwongen ontslag moest nemen als voorzitter van Vitesse bereidt hij voor de derde keer een terugkeer voor. Dit keer in een één-tweetje met de Engelse Duet Group die 24 miljoen en één euro biedt voor het Gelredome en 26 miljoen voor de aandelen van Vitesse en de exploitatiemaatschappij van het stadion.
Daar bent u weer.
Karel Aalbers: 'Ik ben nooit weg geweest, hoor.'
Toch wel. Een jaar geleden zei u: "Ik ga niet door als een veredelde Don Quichot. De race is gelopen."
'Destijds had ik geaccepteerd dat ik niet meer actief betrokken zou zijn bij Vitesse. Totdat ineens anderhalve maand geleden de gemeente Arnhem stadion Gelredome te koop aanbood. Je wordt dan geconfronteerd met iets heel definitiefs: worden club en stadion voor altijd uit elkaar gespeeld of kun je die twee grootheden nog bij elkaar houden. Het is dus een kwestie van nú of nooit meer. Daarop heb ik contact opgenomen met de Duet Group, een vermogensbeheerder die ik ken vanuit mijn bezigheden voor mijn bedrijf Dome Consult, dat zich bezighoudt met stadionadvisering. Na wat aanvullende informatie waren zij geinteresseerd vooral ook gezien hun combinatie van activiteiten. Ze zeiden wel tegen me: "We doen het alleen als jij ook je nek uitsteekt en terugkeert als eindverantwoordelijk bestuurder van Vitesse en Gelredome". Ik geef het eerlijk toe: dat verzoek was niet aan dovemansoren gericht.'
In 2000 en 2001 kwam u op de proppen met de overnamekandidaten United Breweries en HSBC, waarvan we daarna nooit meer iets hebben gehoord. Wie garandeert dat dit niet ook zo'n fantoomverhaal is?
'Ik zal je het officiële document met daarin de bieding laten zien, als je wil. Omdat een overname-poging vanuit strategisch oogpunt gebaat is bij geheimhouding, kon ik destijds geen namen noemen. Daarbij kreeg je het feit dat de andere partij, Vitesse, er alles aan deed om het plan af te schieten.
Terwijl de biedingen bij de notaris er lagen heeft men eerst vier weken lang ontkend dat er überhaupt fax-verkeer was en het plan daarna stelselmatig ongeloofwaardig gemaakt. Dat is ook de reden dat ik tegen Duet heb gezegd: luister, jullie moéten met je naam naar buiten komen. Want ik brand mijn vingers niet weer aan één of ander notarisverhaal. Ik steek sowieso mijn nek uit. Als dit plan niet doorgaat, heb ik het allemaal weer gedaan.'
De Duet Group doet het bod alleen gestand als ook de aandelen van Vitesse en de exploitatiemaatschappij Geldrome gekocht kunnen worden.
'Dat sluit naadloos aan bij de filosofie die ik altijd heb gehad. Alleen door vanuit één hand te sturen krijg je maximale synergie. Het Chelsea Village-idee. Op veel kleinere schaal willen we dat ook op Vitesse en Gelredome projecteren. Een themapark met allerlei elementen die onder de mensen voor binding zorgt en die bijdragen aan het budget van de kernactiviteit: voetbal en entertainment. Dus bijvoorbeeld een hotel, een bioscoop waar uitwedstrijden van Vitesse vertoond worden, conferentiefaciliteiten, een gezondheidscentrum. Als je morgen midden op de hei van de Veluwe een voetbalmuseum neerzet moet je nogal wat pr bedrijven om mensen te trekken.
Integreer je dat museum echter in een themapark dan kun je met weinig kosten toch nog geld verdienen. Zo'n samenbundeling is noodzakelijk. Iedereen weet: voetbal op niveau kun je niet meer bedrijven op basis van één keer in de twee weken een wedstrijdje te spelen en een recette te beuren.'
Moet de gemeente daarom ja zeggen tegen het bod van de Duet Group, vindt U?
Er zijn nog drie andere kandidaatkopers waaronder vastgoedontwikkelingsmaatschappij TCN en de zakenman Paul Schaling.
'Ik ben Vitesse-man genoeg om te zeggen: de gemeente moet gaan voor het beste bod. Maar ik zeg óók: denk goed na. Met ons plan krijgt de gemeente zijn centen terug waarmee het eerder Vitesse heeft gered én worden de club en de exploitatiemaatschappij in één klap schuldenvrij. Feitelijk brengen we 26 miljoen euro sponsorgeld in en er ligt een mogenlijkheid voor een grote hoofdsponsor voor een substantieel bedrag. Ik vind het een vrij uniek aanbod. Minstens zo belangrijk is dat je het oorspronkelijke idee van samenbundeling tussen club en stadion weer herstelt. Je kunt ook besluiten de 23.500 vierkante meter ruimte in Gelredome op te vullen met kantoren, zoals bij FC Utrecht is gebeurd. Dan vergeet je dat wat in het centrum zit en zegt: club, zoek het maar uit. Dan weet je één ding zeker: dan worden de maximale inkomsten van Vitesse begrensd door de voordeur, dus tv-gelden, sponsoring en recettes. Als je die koppeling tussen stadion en club niet maakt, zal Vitesse absoluut terugvallen naar niveau middenmoot.'
U kennende hebt u ongetwijfeld grootse plannen met de club.
'Als het om inkomsten gaat is er in Nederland plaats voor vier clubs die structureel deelnemen aan internationaal voetbal. Vitesse heeft nog steeds alles om die vierde topclub van Nederland te worden. Een club met een historie van meer dan honderd jaar, wat in het voetbal erg belangrijk is.
Een accommodatie waar je u tegen zegt. Een grote hoeveelheid mensen die betrokken is bij Vitesse. En een geweldig verzorgingsgebied van waaruit je binnen een uur zowel in Düsseldorf als Amsterdam bent. De potentie is er, de wil bij mij ook. Ik ben er de man niet naar om een handtekening te zetten en een feestje te vieren, om vervolgens veertien dagen later tot de ontdekking te komen dat er geen voldoende mogelijkheden zijn waardoor je een marginale rol moet vervullen. Ik kijk wel uit.'
Hoe kijkt u aan tegen de huidige prestaties van Vitesse?
'Ik heb het grootste respect voor de huidige mensen die dit seizoen met een smalle selectie nog steeds in de race zijn voor Europees voetbal. Maar als je naar het technische beleid kijkt zijn er de afgelopen jaren ongelooflijke blunders met transfers gemaakt. Hoe kun je nu Pierre van Hooijdonk verkopen voor zestien miljoen gulden maar vergeten om een bankgarantie te vragen zodat je blij moet zijn dat je uiteindelijk tien miljoen beurt? En tegelijkertijd vijftien miljoen uitgeven voor Bob Peeters die slechts zes miljoen opbrengt. Dan praat je over twee transfers die alleen al vijftien miljoen verlies opleverden. Krankzinnig! Stefanovic die voor slechts 2,6 miljoen euro verkocht werd in een markt waarin Ajax 18 miljoen beurde voor Chivu. Jhon van Beukering die voor niets naar De Graafschap ging. Nicky Hofs die bijna transfervrij naar Feyenoord vertrok terwijl zo'n jongen 2 tot 3 miljoen waard is. De speler Grozdic die na mijn vertrek aan Lens werd verkocht waarvoor Vitesse 9 miljoen ontving maar 3 miljoen daarvan stortte op de rekening van de spelersmakelaar omdat ze meer ontvingen dan waar men op gerekend had? En zo kan ik doorgaan. Ik moet er wel bij zeggen: dit is niet het werk geweest van de huidige bestuursleden, maar van hun voorgangers. Maar van specifieke voetbalkennis heeft een club nooit genoeg.'
Hebt u nu geen boter op uw hoofd? Vitesse moest tenslotte in ijltempo spelers verkopen om van die torenhoge salarissen af te komen en de grote tekorten te dekken die ú hebt veroorzaakt.
'Een bezit van honderd miljoen gulden (45 miljoen euro), dát heb ik veroorzaakt. Toen ik begin 2000 moest vertrekken had de club een schuld van elf miljoen euro. Als je alleen daar naar kijkt heeft elke Nederlander met een eigen huis een schuld.
Maar het gaat om de balans. In mijn laatste volledige jaar maakte Vitesse 1,1 miljoen euro winst, was er een positief eigen vermogen en er was een stille reserve waar je drie keer u tegen zegt. Dat is de transferwaarde van spelers. Volgens de KNVB-norm mocht je slechts 15 procent daarvan activeren op de balans. De overige 85 procent vormde de stille reserve, er stond dus voor 75 miljoen euro aan kapitaal op het veld. Het probleem in het Nederlandse voetbal is dat je geen enkele bancaire financiering op je voorraad krijgt. Begin je morgen een garage waar je 150 auto's wilt neerzetten dan wil de bank dat graag financieren. Wil Ronaldinho morgen voor Vitesse voetballen dan krijg je nog geen vijftig euro. Dat is de reden dat veel clubs spelersfondsen oprichten om zo extern geld aan te trekken. Om verdere groei van de club mogelijk te maken heb ik in 1999 met NUON-topman Tob Swelheim en in het bijzijn van accountants en juristen, afgesproken dat dat bedrijf zestig miljoen gulden in zo'n spelersfonds zou stoppen. Het probleem was alleen dat Swelheim te maken kreeg met een nieuwe raad van commissarissen die geen voetbalclub wilde financieren. Toen Swelheim duidelijke maakte dat wij de deal juridisch af konden dwingen zei die rvc: dan zorg je maar dat je van Aalbers afkomt. Vervolgens werden allerlei mensen in geschakeld om mij eruit te kegelen. Toen daarna duizenden Vitesse supporters de straat opgingen omdat ze dat niet accepteerden werd besloten mijn populariteit ook nog even kapot te maken door me aan alle kanten zwart te maken. Dát is wat er is gebeurd. Maar goed, het is nu historie, niet belangrijk.'
Als het lukt om Gelredome over te nemen zult u nog met Vitesse om de tafel moeten. Lang niet iedereen binnen de club zal gezien het verleden op uw terugkeer zitten te wachten.
'Voor ons plan in de publiciteit kwam heb ik iedereen ingelicht. De raad van commissarissen van de club, de Stichting Betaald Voetbal Vitesse die de aandelen van de club heeft, de raad van commissarissen en de directie van Gelredome, de fractievoorzitters in de gemeenteraad en de voorzitters van de supporters- en businessclub. Dat zijn belangrijke organen die in stand gehouden moeten worden, het is echt niet onze bedoeling om met een bezem door de organisatie te gaan. Ik heb bij iedereen een volwassen houding bespeurd. Natuurlijk ligt er vanuit het verleden een hoop emotie. Iedereen heeft fouten gemaakt, ik heb ook op tenen gestaan en mensen gekwetst. Ik ben echter van mening dat volwassen kerels een paar uur in een kamer moeten kunnen zitten en elkaar verrot schelden, om daarna weer zakelijk door één deur te kunnen.'
Jan Snellenburg, Cor Guijt en Herman Veenendaal vormen de Vrienden van Vitesse die de club van de ondergang hebben gered met een financiele injectie van tien miljoen euro. In ruil daarvoor hebben ze zo'n beetje alle spelersrechten. Zij zeggen nog liever naar hun centen te fluiten dan dat u terugkeert.
'Vooropgesteld: die mannen hebben geen beslissingsbevoegdheid in de organisatie. Hun reactie getuigt van hónderd procent emotie. Die ligt er ook bij mij want ik ben enórm beschadigd, ook door acties van hun kant. De afgelopen jaren heb ik een paar keer een poging ondernomen om koffie met die mannen te drinken. Tevergeefs, want it takes two to tango. Waar het nu werkelijk om gaat is dat je alle emoties opzij zet in het belang van het grote geheel. Het gaat niet om de gekwetste zieltjes van een paar individuen, maar om die 25.000 man die in het stadion zit en die 150.000 mensen in de regio die zich betrokken voelen bij Vitesse.'
Als u terugkeert als eindverantwoordelijk bestuurder van Vitesse zult u uw rol anders gaan invullen, zei u al. In welk opzicht?
'Ik wil meer op afstand gaan leiden en niet meer - zoals vroeger - 's ochtends controleren of alle toiletten wel schoon zijn. Met transfers zal ik me bijvoorbeeld niet meer zo nauwgezet gaan bemoeien. Het idee is: richting aangeven, dwarsverbanden leggen, mijn visie overbrengen en het neerzetten van familiegevoel, dat van essentieel belang is maar de laatste vijf jaar verdwenen is. Daarbij moet er een raad van commissarissen komen met zwaargewichten die controleert of je in het enthousiasme van de hectiek van de dag geen uitglijders maakt. Hopenlijk blijft een aantal van de huidige mensen aan om niet alleen die kwaliteit te garanderen maar ook de continuiteit. En ik heb geleerd om ook anderen in de organisatie maximaal in het zonnetje te zetten. Ik hoef ook niet meer met mijn kop in de spotlights, sta niet te trappelen om dit soort interviews.'
Dat laatste is onzin. U heeft nog steeds veel sympathisanten onder de Vitesse-aanhang. Door nu de publiciteit te zoeken en de massa te bespelen, heeft de gemeente haast de morele plicht om in ieder geval met u en Duet rond de tafel te gaan zitten.
'Let wel: de gemeente heeft de publiciteit op gang gebracht door een officïele aankondiging te doen dat het stadion te koop is. Daarnaast kan het niet zo zijn dat vijf wethouders in een afgesloten kamertje even gaan beslissen over iets wat zo'n maatschappelijk belang heeft. De politici moeten kiezen voor het beste bod. Maar ik vind wel dat je die twintigduizend mensen in het stadion en die enorme achterban maximale openheid moet geven zodat ze zelf hun oordeel kunnen bepalen. Mensen mogen van me zeggen dat ik gek ben. Maar ik wil wel ze in ieder geval kennis kunnen nemen van de ideeën die ik heb.'
Wat allemaal gebeurd is, is niet belangrijk zei u net. Dat is het wel. U heeft twaalf dagen vastgezeten, hebt diep in de put gezeten. Die ervaringen bepalen hoe u momenteel in relatie tot Vitesse staat.
'Weet je wat mijn geluk is geweest? Dat ik een geweldige vrouw en zoons heb die me door dik en dun steunden, net zoals die honderden supporters die mij tot op de dag van vandaag brieven hebben gestuurd. Daarnaast ben ik gezegend met een sterk karakter en wat centen om een geweldig verdedigingsteam in te huren. Beschik je niet over die elementen dan beland je geheid in de goot. Want wat ik over me heen heb gekregen is niet te geloven. De meest grote onzin en onwaarheden.
Variërend van zwart geld, valsheid in geschrifte tot zelfverrijking. Iedereen schrijft maar, niemand verifiëert de feiten. Zelfs vanochtend stond er weer een verhaal in de regionale krant dat ik bij Vitesse 125 miljoen gulden schuld heb veroorzaakt. Ze hebben tien jaar lang Vitesse onderzocht, hebben al mijn bedrijven doorgelicht, zijn mijn huizen binnengevallen. En op basis waarvan? Geruchten, gevoede geruchten. Willens en wetens is geprobeerd mij te beschadigen. Pure KGB. En wat hebben al die onderzoeken opgeleverd? Er is geen enkele vorm van zelfverrijking geconstateerd, er is geen euro zwart geld gevonden. Logisch, want die dingen hebben nooit plaatsgehad.'
En toch blijft u proberen in die wereld terug te keren. Bent u nu maniakaal, obsessief of heeft u gewoon een bord voor uw hoofd?
'Ik ben vanaf mijn zesde jaar Vitesse-supporter, heb die club zestien jaar mogen leiden en van niets tot iets gebracht. Mijn belangrijkste drive is dat het werk bij de club en het stadion niet af is. Daarnaast speelt het menselijke aspect ook een rol ja, tenslotte ben ik er uitgebonjourd. Het heeft me bijvoorbeeld tot in het diepste van mijn ziel geraakt dat ijskoud beweerd werd ik aan de club heb verdiend heb. De laatste twee jaar was ik betaald voorzitter, ja. Maar als ik zie wat ik in de voorgaande veertien jaar voor die club gedaan heb en wat voor tijd en geld erin is gaan zitten... Je mag me arrogant en onaardig vinden, maar je moet me wel beoordelen op hoe ik daadwerkelijk als mens ben. Nu de kans zich voordoet om te bewijzen dat er van mij een verkeerd beeld heerst, wil ik die grijpen.'
In de rechtszaak die tegen u is aangespannen is een gevangenisstraf van twaalf maanden geëist waarvan zes voorwaardelijk. Het kan zijn dat u straks gewoon het gevang in moet.
'Als het zover komt zeg ik tegen de Duet Group: kom gerust een keer koffie drinken als je wat wilt weten, maar zoek voor mij een ander. Want zoiets is niet goed voor de uitstraling van Vitesse en ik denk in het belang van de club. Maar het is een volstrekt ondenkbaar dat ik tot een gevangenisstraf word veroordeeld.'
Als de rechter daarvan ook maar overtuigd is.
'Uit het feit dat hij nog drie getuigen wil horen blijkt al dat er gerede twijfel is. Als die drie getuigen de waarheid spreken, zoals ze eerder bij de rechtercommissaris deden is, er niets aan de hand. Van de zeventien aanvankelijke aanklachten zijn er alleen nog vier fiscale discussiepunten over buitenlandse transfers overgebleven. Daarom pleit ik ook voor de komst van een transfer-instituut met daarin vertegenwoordigers van de FIOD, de KNVB, een accountant en een jurist. Na een transfer lever je de documenten af en het instituut beoordeelt of alles conform de regels is verlopen.
Zo ben je voor eens en altijd van het gezeur af en voorkom je dat de FIOD spoken najaagt. Dat gebeurt nu namelijk. Mijn advocatenteam zegt ook: Deze gang van zaken kán niet. Neem alleen al de hele procedure. De officier van justitie die van de zaak is gehaald omdat hij tijdens de procedure solliciteerde bij KPMG dat weer het accountantsonderzoek had gedaan.
Getuigen die zijn omgekocht, stenen die bij Nuon-voorlichter Knoers door de ruiten werden gegooid, wat later in scène bleek te zijn gezet. Wat in mijn geval gebeurd is, knaagt aan de fundamenten van de Nederlandse rechtstaat.'
Het kan ook nog dat de gemeente gewoon besluit het bod van u en de Duet Group niet te accepteren.
'In mijn ogen zal het de verkeerde beslissing zijn. Gebeurt dat echter op basis van gegronde argumenten, dan zullen wij dat voor honderd procent accepteren. Tenslotte ben ik niet alleen in Nederland. Maar dan heb ík in ieder geval tot het laatste moment geprobeerd om club en stadion te helpen in de visie die ik heb. Nederland barst van de grijze muizen die vanachter een bak koffie commentaar geven op de hele wereld. Maar als ze vervolgens in actie moeten komen geven ze niet thuis. Daar word ik gek van, dat zit niet in mijn karakter. Ik ben een vechter, onderneem actie als de situatie daarom vraagt. De Russen hebben daar een prachtig spreekwoord voor : als je de champagnefles niet durft te openen omdat je bang bent voor de kurk, dan drink je de champagne ook nooit. En zo is het.'