FC Utrecht
In 1970 fuseren de drie betaald voetbalclubs DOS, Velox en Elinkwijk met elkaar en ontstond FC Utrecht, dat vanaf dat moment Galgenwaard als thuisbasis had. In 1901 werd DOS opgericht, Velox een jaar later en Elinkwijk in 1919, DOS werd in 1958 landskampioen en de twee andere clubs acteerden vooral een niveau lager. Aangezien DOS zich in seizoen 1969 – 1970 ternauwernood had weten te handhaven in de eredivisie, mocht FC Utrecht in de eredivisie beginnen, onder leiding van trainer Bert Jacobs. Op 19 augustus 1970 mag FC Utrecht debuteren in de uitwedstrijd bij Feyenoord, Jan Groenendijk zorgt voor de verrassende 0 – 1 en is daarmee de eerste speler die in het shirt van FC Utrecht tot scoren weet te komen, uiteindelijk wint Feyenoord de wedstrijd nog met 4 – 1. Ruim een week later staat de eerste thuiswedstrijd op het programma, Go Aheahd Eagles komt op bezoek en FC Utrecht weet deze wedstrijd met 4 – 1 te winnen. In haar eerste seizoen eindigt de club in de middenmoot, op de negende plaats en in het bekertoernooi wordt FC Utrecht in de tweede ronde uitgeschakeld door DWS, nadat het eerst Eindhoven had verslagen. De eerste jaren groeit FC Utrecht uit tot een stabiele subtopper, getuige de daaropvolgende zesde en twee achtste plaatsen, maar in seizoen 1974 – 1975 onder leiding van Jan Rab eindigt de club slechts op de vijftiende plaats.
Na opnieuw een teleurstellend seizoen wordt Jan Rab half januari 1976 ontslagen en neemt zijn voormalig assistent Han Berger het van hem over, in zijn eerste seizoen leidt hij de Domstedelingen naar de veertiende plaats, maar de jaren daarop zou hij van de club weer een stabiele middenmoter maken. FC Utrecht begint seizoen 1976 – 1977 uitstekend en weet in de eerste ronde van het bekertoernooi zelfs Ajax uit te schakelen, in de tweede ronde verliest men echter thuis van FC Groningen, maar in de competitie eindigt men op een knappe zesde plaats. Han Berger zorgt ervoor dat FC Utrecht zich aansluit bij de subtop en zelf mag gaan dromen van Europese kwalificatie, een seizoen later eindigt men op een achtste plaats, maar een seizoen later zakt men weer naar de dertiende plaats. FC Utrecht blijft echter vertrouwen houden in de jonge, ambitieuze Han Berger en dit vertrouwen wordt beloond door een vijfde plaats in seizoen 1979 – 1980 en het seizoen daarop beleeft de club haar hoogtepunt in haar nog prille bestaan, FC Utrecht wordt derde en behaalt daardoor opnieuw UEFA Cup-voetbal. Naast Han Berger, zijn spelers als Willy Carbo, Ton de Kruyk, Hans van Breukelen, Gerard van der Lem, Willem van Hanegem, Leo van Veen, Ton du Chatenier, Gert Kruys, Frans Adelaar en Jan Wouters bekende namen in deze periode, verder maakten ook Jan van de Akker, Henk van de Vlag, Gerard Tervoort, Ben Rietveld, Ton de Kruyk, Jan Stroomberg, Joop Wildbret, John van Veenendaal, Peter Eikelboom, Koos van Tamelen, Jan van Staa, Ton Norbart, Ton Gruters deel uit van dit succesteam.
In seizoen 1980 – 1981 beleeft FC Utrecht ook haar Europese debuut, in de eerste ronde loot men het Roemeense FC Arges Pitesti. Uit wordt het 0 – 0, maar thuis wint FC Utrecht met 2 – 1 en dus plaatst de club zich voor de tweede ronde en hierin is Eintracht Frankfurt uit Duitsland de tegenstander, thuis wint FC Utrecht opnieuw met 2 – 1, maar uit verliest men met 3 – 1, waardoor de club alsnog is uitgeschakeld. In 1982 bereikt FC Utrecht de finale van de KNVB-beker, in de Galgenwaard wint FC Utrecht met 1-0, maar zes dagen later is de club kansloos tijdens de terugwedstrijd in Alkmaar, waar AZ met 5-1 zegevierde. Een seizoen later mag men opnieuw spelen in de UEFA Cup, FC Utrecht loot opnieuw een Duitse tegenstander: Hamburger SV en door een verrassende 2 – 1 overwinning in Duitsland, lijken de Domstedelingen de beste papieren te hebben voor de tweede ronde, maar in Utrecht eindigt deze wedstrijd in een sensationele 6 – 3 overwinning voor HSV en is FC Utrecht alsnog uitgeschakeld. Dat seizoen eindigt FC Utrecht opnieuw op de vijfde plaats, waardoor men zich voor de derde maal op rij plaatst voor de UEFA Cup en ditmaal is FC Porto de tegenstander. Thuis wordt het 0 – 1 en in Portugal verliest en opnieuw, ditmaal met 2 – 0. FC Utrecht weet zich niet voor de vierde maal te plaatsen voor de UEFA Cup, de club eindigt namelijk op de tiende plaats, waarmee deze succesvolle periode even voorbij lijkt. Barry Hughes volgt na dit seizoen de succesvolle Han Berger op en hij leidt FC Utrecht naar de achtste plaats en een seizoen later wordt hij opgevolgd door Utrechter Nol de Ruijter, een oud-speler van DOS, Elinkwijk en Velox.
Nol de Ruijter belooft FC Utrecht goed, agressief en aanvallend voetbal en in zijn eerste seizoen eindigt de club op de tiende plaats en bereikt het de finale van de KNVB-beker, oorspronkelijk was organisatie van deze finale aan tegenstander Helmond Sport vergeven, maar deze club moest daar vanwege financiële problemen vanaf zien en FC Utrecht maakte hier dankbaar gebruik van deze situatie en verwelkomde de Brabantse in de Domstad te halen, de club was hierdoor voor deze finale de uitgesproken favoriet, ook al omdat Helmond Sport uitkwam in de eerste divisie. Toch bleek het geen makkelijke wedstrijd, pas ver in blessuretijd wist FC Utrecht de wedstrijd te beslissen, de jonge spits John van Loen kopte van de rand van het strafschopgebied een voorzet vanaf de linkerflank van Frans Adelaar met een prachtige boog in de bovenhoek. FC Utrecht wint door deze treffer de bekerfinale en kan zodoende de eerste prijs in de lege prijzenkast zetten. Het seizoen daarop komt FC Utrecht uit in de Europa Cup II (voor bekerwinnaars) waar het echter in de eerste ronde al wordt uitgeschakeld, Dinamo Kiev uit de Sovjet-Unie is uiteindelijk te sterk, thuis winnen de Domstedelingen nog met 2 – 1, maar uit verliest men met 4 – 1, waardoor het avontuur in Europa weer voorbij is. In de eredivisie eindigt de club op een teleurstellende twaalfde plaats, maar het seizoen daarop keert FC Utrecht weer terug aan de subtop, de club wordt zesde en heeft deze hoge klassering vooral te danken aan topschutter Erik Willaarts, die maar liefst 26 maal het net weet te vinden.
Onder leiding van de teruggekeerde Han Berger komt FC Utrecht in seizoen 1987 – 1988 opnieuw uit in de UEFA Cup, in de eerste ronde is Linzer ASK uit Oostenrijk de tegenstander en na de uitwedstrijd met 0 – 0 te hebben uitgesteld, maakt FC Utrecht het karwei thuis af, door met 2 – 0 te winnen. Het Italiaanse Hellas Verona is de tegenstander in de tweede ronde, thuis eindigt deze wedstrijd in 1 – 1, maar door het 2 – 1 verlies in de return, is de club uitgeschakeld. Ook in de eredivisie gaat het goed met winnen de Domstedelingen, de club eindigt opnieuw op de zesde plaats, maar ditmaal is dit niet genoeg voor plaatsing voor de UEFA Cup. Vanaf seizoen 1988 – 1989 gaat het een periode wat minder met FC Utrecht, dat seizoen eindigt de club op de dertiende plaats en het seizoen daarop zelfs veertiende. In 1990 – 1991 eindigt FC Utrecht weer op een uistekende vierde plaats, met de Poolse spits Wlodzmierz Smolarek als één van de grote smaakmakers en mag daarom het jaar daarop weer deelnemen aan de UEFA Cup. In de eerste ronde is het Oostenrijkse SK Sturm Graz de tegenstander en beide wedstrijden worden gewonnen, uit zegeviert FC Utrecht met 1 – 0 en thuis wordt het 3 – 1, in de tweede ronde komt FC Utrecht uit tegen het grote Real Madrid. Opnieuw weet FC Utrecht zich niet te plaatsen voor de derde ronde, maar dit is geen schade, thuis verliest de club al met 3 – 1, waardoor de wedstrijd in Spanje slechts een formaliteit was, ook deze wedstrijd gaat verloren, ditmaal met 1 – 0. Aangezien FC Utrecht in de eredivisie weer als elfde eindigt, plaatst men zich niet voor Europees voetbal.
Onder leiding van Ab Fafié wordt FC Utrecht in 1992 – 1993 nog achtste, maar een seizoen later moet de club zelfs vechten tegen degradatie, de trainer wordt dan ook ontslagen en Leo van Veen is zijn opvolger. Na een twaalfde plaats in 1994 – 1995 moet FC Utrecht het seizoen daarop wéér vechten tegen degradatie, samen met Go Ahead Eagles staat de club laag geklasseerd in de eredivisie en het onderlinge duel op 9 april 1996 moest daarom uitsluitsel brengen. De wedstrijd lijkt lange tijd te eindigen in een bloedeloze 0 – 0, wat voor de Domstedelingen niet genoeg is, maar vier minuten in blessuretijd krijgt FC Utrecht nog een vrije trap te nemen. Hans Visser gaat erachter staan en nadat hij de bal iets naar voren heeft gelegd, krult hij de bal achter doelman Oscar Moens, FC Utrecht lijkt de laatste strohalm te pakken en na overwinningen op onder andere FC Twente en Vitesse speelt FC Utrecht zich nog veilig. Vrijwel meteen na het lijfsbehoud in de eredivisie, worden er grootse plannen bekendgemaakt, in combinatie met een vernieuwd stadion, wil FC Utrecht groeien naar de top. Ambitieuze plannen zoals “Utrecht op vier” en het “challenger-plan” scheppen grote verwachtingen in en om Utrecht, verwachtingen die moeilijk te realiseren blijken. FC Utrecht eindigt de jaren die volgen steevast in de middenmoot, getuige de twee twaalfde plaatsen in seizoen 1996 – 1997 en 1998 – 1999 en de twee tiende plaatsen in 1997 – 1998 en 1999 – 2000. Als de grootse plannen eenmaal naar de achtergrond zijn verdwenen, sluit FC Utrecht aan het begin van het nieuwe millennium ineens weer aan bij de subtop.
FC Utrecht eindigt onder leiding van oud-FC Utrechtspeler Frans Adelaar in seizoen 2000 – 2001 op de vijfde plaats, op de laatste speeldag boekt de club thuis een 6 – 0 overwinning op FC Groningen, de club behaalt sinds lange tijd weer Europees voetbal. In deze periode begint ook de verbouwing van stadion Nieuw Galgenwaard, de hoofdtribune wordt verplaatst naar de noordzijde en bij het begin van het seizoen 2001 – 2002 kon deze in gebruik worden genomen, ook wordt de oude hoofdtribune direct daarop onder handen genomen en in de laatste fase werden ook de tribunes aan de korte zijdes vervangen, waardoor FC Utrecht vanaf seizoen 2004 - 2005 de beschikking heeft over een stadion met 24.500 zitplaatsen. Het elftal is goed op elkaar ingespeeld en vooral in eigen huis vrijwel onverslaanbaar, zo wordt bijvoorbeeld de grote vijand uit Amsterdam, Ajax, jaren achtereenvolgend verslagen en groeit FC Utrecht opnieuw uit tot een stabiele subtopper, die de jaren die volgen telkens meedoen om Europees voetbal. Belangrijke spelers zijn deze periode Michael Mols (die voor een recordbedrag aan Glasgow Rangers wordt verkocht) Dirk Kuijt, Stijn Vreven, Patrick Zwaanswijk, Igor Gluscevic, Stefaan Tanghe, Jean-Paul de Jong, Pascal Bosschaart, Harald Wapenaar en Dave van den Bergh.
In seizoen 2001 – 2002 komt de club in de UEFA Cup uit tegen het Oostenrijkse Grazer AK, thuis winnen de Domstedelingen met 3 – 0, waardoor men in Oostenrijk niet meer in gevaar lijkt te kunnen komen, maar bij rust staat Grazer AK al met 3 – 0 voor, uiteindelijk eindigt deze wedstrijd nog in een 3 – 3 gelijkspel en zodoende plaatst FC Utrecht zich voor de tweede ronde. Hierin komt de club uit tegen het Italiaanse AC Parma, de club uit de Serie A is veel te sterk voor FC Utrecht en gaat na wedstrijden door, in Utrecht zegevieren de Italianen met 3 – 1 en in Parma blijft het 0 – 0. FC Utrecht eindigt dat seizoen op een knappe zevende plaats, maar doordat het de finale bereikt van de Amstel Cup, plaatst het zich opnieuw voor de UEFA Cup. In de finale van de Amstel Cup komt FC Utrecht uit tegen rivaal Ajax, de Amsterdammers nemen een 1 – 0 voorsprong, maar door twee treffers van Igor Gluscevic komt FC Utrecht langszij. De Amstel Cup lijkt binnen als de blessuretijd begint, assistent-scheidsrechter Ronald Kloeg ziet echter een duidelijk geval van buitenspel over het hoofd, waardoor Wamberto kan gelijkmaken. Totaal gedesillusioneerd wordt de verlenging aangevangen, de Zweedse spits Zlatan Ibrahimovic weet hierin de Golden Goal binnen te schieten, waardoor Ajax de dubbel pakt. FC Utrecht had zich al winnaar gewaand, maar door een blunder van de arbitrage, ging de Amstel Cup aan hun neus voorbij, het enige wat restte was plaatsing voor de UEFA Cup, aangezien Ajax zich al had geplaatst voor de Champions League.
Het seizoen daarop eindigt FC Utrecht met Foeke Booij als nieuwe trainer op de achtste plaats, in Europa wordt men al in de eerste ronde uitgeschakeld door het Poolse Legia Warschau, uit (4 – 1) en thuis (3 – 1) wordt verloren en de thuiswedstrijd wordt ontsierd door ongeregeldheden tussen de supporters. FC Utrecht bereikt opnieuw de bekerfinale, ditmaal is Feyenoord de tegenstander en aangezien zij in eigen Kuip spelen, is FC Utrecht slechts de underdog. De finale loopt echter totaal anders, FC Utrecht verslaat het grote Feyenoord met maar liefst 4 – 1 en wint daardoor de Amstel Cup, Igor Gluscevic is met twee treffers de grote man aan Utrechtse zijde. Door de grote successen raakt FC Utrecht de belangrijkste spelers kwijt en het lijkt dan ook moeilijk deze succesperiode door te zetten, de club eindigt in de competitie op enigszins teleurstellende tiende plaats. In Europa treft men in de eerste ronde MSK Zilina uit Slowakije, waar tweemaal van wordt gewonnen, thuis met 2 – 0 en uit zelfs met 4 – 0, in de tweede ronde wacht AJ Auxerre en thuis houdt FC Utrecht ze nog op 0 – 0, maar in Frankrijk wordt met 4 – 0 verloren. FC Utrecht bereikt in seizoen 2003 – 2004 voor het derde achtereenvolgende seizoen de finale van de Amstel Cup, de Domstedelingen hebben inmiddels een reputatie van cupfighters opgebouwd en zodoende is FC Twente ditmaal de underdog, door een wonderschoon doelpunt van Dave van der Bergh wint de club voor de derde maal in haar historie de beker en plaatst zich opnieuw voor de UEFA Cup.
FC Utrecht speelt in 2004 – 2005 dus voor het vierde seizoen op rij in de UEFA Cup, in de eerste ronde wacht het Zweedse Djurgårdens IF en na de 4 – 0 overwinning thuis, kan men de 3 – 0 nederlaag nét hebben. In de groepsfase van de UEFA Cup, welke vanaf dit seizoen is ingevoerd, komt FC Utrecht uit tegen het Spaanse Real Zaragoza, Dnjepr Dnjepropetrovsk uit Oekraïne, het Oostenrijkse Austria Wien en Club Brugge uit België. FC Utrecht blijkt te licht voor deze teams, Real Zaragoza is uit met 2 – 0 te sterk, thuis verliest men met 2 – 1 van Dnjepr Dnjepropetrovsk, Club Brugge is uit met 1 – 0 te sterk en ook de laatste wedstrijd, thuis tegen Austria Wien wordt met 2 – 1 verloren. In de Amstel Cup verliest FC Utrecht in de tweede ronde uit bij NAC en in de competitie staat men op dit moment, met nog acht wedstrijden voor de boeg, op een achtste plaats en heeft het slechts zeven punten achterstand op de nummer vijf, wat plaatsing voor opnieuw UEFA Cup zou kunnen betekenen. Mede door de verbouwing van het stadion en een stukje wanbeleid, is FC Utrecht in grote problemen geraakt, op dit moment is alles onder controle en is de sanering in volle gang bezig. De club is de laatste jaren echter uitgegroeid tot een bekend gezicht in de subtop, de club zal ook de komende jaren meestrijden om plaatsing voor Europees voetbal, FC Utrecht heeft in de 35 jaar die ze bestaan al aardig wat historie opgebouwd...
Eerder verschenen op:
http://www.voetbalzone.nl/doc.asp?id=18364