Europese zorgen om kill switch in Chinese zonnepanelen

quote:

Europese zorgen om ‘kill switch’ in Chinese zonnepanelen

In de VS is onbekende apparatuur aangetroffen waarmee Chinese fabrikanten op afstand groene energie-infrastructuur kunnen bedienen. Ook in Denemarken werden verdachte onderdelen aangetroffen in Chinese printplaten voor zonnepanelen.
NSC-kamerlid Jesse Six Dijkstra komt woensdag met een motie om het groene energienet beter te beschermen tegen deze ‘kill switches’.
Een schrikbeeld voor het Europese energienet: China dat op grote schaal zijn geleverde zonnepanelen, batterijen of laadpalen op afstand kan uit- of juist aanzetten. Na ontdekkingen van verdachte apparatuur in de VS en Denemarken slaan politici in Europa alarm over de veiligheid van het groene stroomnet.


Europa haalt momenteel het overgrote deel van zijn zonnepanelen uit China. Foto: ANP/REX

Chinese fabrikanten kunnen mogelijk op afstand zonnepanelen, warmtepompen en laadpalen uitschakelen. De zorgen daarover groeien in Europese lidstaten, nadat in de Verenigde Staten eerder deze maand communicatieapparaten met versleutelde communicatie gevonden zijn in omvormers voor zonne-energie van Chinese makelij, die contact maakten met naburige zendmasten.

Amerikaanse energiefunctionarissen, die spraken met persbureau Reuters op voorwaarde van anonimiteit, vonden de apparatuur, zogenoemde ‘kill switches’, tijdens het demonteren van zonnepanelen die werden gecontroleerd op beveiligingsproblemen. De apparaten werden ook aangetroffen in batterijen, warmtepompen en laadpalen.

Dat fabrikanten een ‘achterdeur’ inbouwen om hun apparaten op afstand te beheren voor onderhoud en updates is niet ongebruikelijk, maar in de onderzochte omvormers werd apparatuur aangetroffen die daarvoor niet vereist was en niet vermeld stond in de productomschrijving. Firewalls beschermen doorgaans tegen directe communicatie tussen de apparaten en Chinese servers, maar de aangetroffen kill switches waren bij de controleurs onbekend, en bleken de firewalls te kunnen omzeilen en de communicatie was versleuteld met een onbekende codering.

‘Verdraaien en zwartmaken’
China ontkent dat het expres malafide communicatieapparatuur in groene energiesystemen plaatst. Berichtgeving daarover zou de Chinese infrastructuurprestaties ‘verdraaien en zwartmaken’, zo zei een woordvoerder tegen Reuters.

Europa haalt momenteel het overgrote deel van zijn zonnepanelen uit China. Gezien de recente bevindingen en de internationale spanningen tussen China, de VS en het Westen – als gevolg van de handelsoorlog en de geopolitieke situatie rondom Taiwan – groeien de zorgen over deze afhankelijkheid.

Enkele dagen na het Amerikaanse onderzoek werd ook in Denemarken de noodklok geluid. Tijdens een routine-inspectie werd verdacht communicatie-apparatuur aangetroffen in printplaten die bedoeld zijn voor grote zonnepaneel-velden, zo meldde Green Power Denmark, de koepelorganisatie voor hernieuwbare-energiebedrijven. ‘Dit is een duidelijke waarschuwing dat de bedreigingen voor energieveiligheid zich soms in het volle zicht verbergen’, aldus de organisatie.

Motie NSC
Naar aanleiding van de alarmerende berichten dient NSC-Kamerlid Jesse Six Dijkstra woensdag een motie in om het Nederlandse energiesysteem beter te beveiligen tegen dergelijke ‘kill switches’. ‘Een hack of politiek decreet kan voldoende zijn om ons hele energiesysteem plat te leggen’, zegt hij.

Nederlandse daken liggen vol met zonnepanelen van Chinese makelij. In 2023 was Nederland zelfs de grootste importeur: 89% van de geïmporteerde zonnepanelen, goed voor ¤10,5 mrd, was afkomstig uit China. Six Dijkstra wil, naast strengere importeisen, ook dat thuisapparatuur wordt aangemerkt als kritieke infrastructuur. ‘Vaak denken we daarbij aan grote netbeheerders. Maar juist bij deze consumentenapparatuur is de kwetsbaarheid verspreid over miljoenen huishoudens.’

Six Dijkstra staat niet alleen in zijn zorgen. In het Verenigd Koninkrijk is vanuit de oppositie een oproep uitgegaan naar staatssecretaris voor energie Ed Miliband om een ‘pauze’ in te lassen in de implementatie van groene energie-infrastructuur op grote schaal, zo meldt de Daily Mail.

Gevolgen kunnen enorm zijn
Over de omvormers, die de zonnestroom bruikbaar maken voor het net, bestaan al langer zorgen. De Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) waarschuwde twee jaar geleden al dat veel omvormers niet voldoen aan de eisen en gemakkelijk te hacken zijn of storingen kunnen veroorzaken.

Of dat ook automatisch betekent dat de zonnepanelen die in Nederland liggen uitgerust zijn met een kill switch, is volgens netbeheerder Tennet nog niet duidelijk. ‘Maar als het zo is, dan is dat heel zorgelijk’, aldus een woordvoerder. ‘Zeker omdat zonnepanelen in Nederland zo’n belangrijke energiebron zijn geworden. De gevolgen voor ons energiesysteem kunnen enorm zijn als die panelen op afstand uitgezet kunnen worden.’

Zo kunnen er grote tekorten aan stroom ontstaan, maar ook grootschalige storingen: vraag en aanbod van stroom moeten altijd gelijk zijn op het net. Als onverwacht heel veel zonnestroom wegvalt doordat grote hoeveelheden panelen worden uitgezet, raakt de balans op het net verstoord en valt de stroom uit.

Om veiligheidsredenen haalt Tennet een deel van zijn infrastructuur daarom niet meer uit China. Neem de grote stopcontacten die windparken op zee verbinden met het stroomnet op land. ‘Domme’ kabels – kabels waar geen communicatieapparatuur in zit – haalt de netbeheerder volgens de woordvoerder nog wel uit risicovolle landen.