Miljoenensubsidie om het ijs op de Noordpool dikker te maken

quote:

Miljoenensubsidie om het ijs op de Noordpool dikker te maken

Het Nederlandse bedrijf Arctic Reflections deelt in een miljoenensubsidie om te proberen de Noordpool te bevriezen. Het bedrijf wil het ijs dikker maken door er gaten in te boren en er opgepompt zeewater bovenop te spuiten. Zo smelt het in de zomer niet helemaal weg.

Maarten Keulemans is wetenschapsredacteur bij de Volkskrant, gespecialiseerd in klimaat en microleven.
14 mei 2025, 12:00


_{De techniek wordt op kleinere schaal al gebruikt om bijvoorbeeld ijsbanen schaatsklaar te maken.}

In theorie kan dat ervoor zorgen dat het poolijs zo dik wordt dat ’s zomers niet meer wegsmelt, berekenden Amerikaanse onderzoekers al tien jaar geleden. Voor de Nederlandse wiskundige Fonger Ypma reden om het echt te proberen, legde hij eerder uit in deze krant. ‘Het idee liet me niet meer los.’
De Volkskrant Lunch

Ontvang elke werkdag rond het middaguur een korte update met het laatste nieuws.

Inmiddels is zijn bedrijf deel van een consortium met zeven Britse universiteiten en nog twee andere partijen. Gezamenlijk ontvangen ze nu omgerekend haast 12 miljoen euro onderzoeksgeld om het plan komende drieėnhalf jaar verder uit te werken. De subsidie is bestemd voor onderzoek naar ideeėn waar langs ‘normale’ weg lastig subsidie voor vrijkomt.

Het idee van Arctic Reflections is minder vergezocht dan het in eerste instantie lijkt. In onder meer Canada wordt de techniek al decennia ingezet om verkeerswegen over ijsmeren dikker te maken. De methode wijkt bovendien niet wezenlijk af van de aanpak waarmee ijsmeesters bij beginnend winterweer ijsbanen schaatsklaar maken.

Nu al kans op ijsvrije pool
Ypma en zijn zakenpartner Tom Meijeraan denken losjes aan een werkplatform dat gaten in het ijs maakt en vervolgens het koude zeewater oppompt en opspuit. Doel is om zo in de zomer 100 duizend vierkante kilometer ijs te behouden dat anders zou wegdooien – een oppervlak ruwweg zo groot als IJsland.

De subsidie dient onder meer om de techniek verder te testen in het poolgebied, zegt Ypma desgevraagd. ‘Plus dat we prototypes willen ontwikkelen, om te verkennen hoe je dit zou kunnen opschalen.’ Ook wil hij verder verkennen of ijsverdikking kan helpen voorkomen dat afgebrokkeld poolijs wegdobbert van de pool.



Het Noordpoolijs vriest aan tot in maart en slinkt daarna in de zomer, totdat de ijskap begin september op haar kleinst is. Dat minimum wisselt sterk: in het recordjaar 2012 kromp het ijs tot 3,4 miljoen vierkante kilometer, vorig jaar tot 4,3 miljoen vierkante kilometer. Bij definitie geldt de pool als ‘ijsvrij’ als er ’s zomers nog maar 1 miljoen vierkante kilometer overblijft.

Wanneer die symbolische ondergrens wordt aangestipt, is niet helemaal duidelijk. In theorie zou de pool na een hete zomer nu al kort kunnen terugvallen tot onder de 1 miljoen vierkante kilometer drijfijs, al is de kans daarop klein.

De komende jaren loopt het risico echter scherp op. In 2030 is de kans dat de wereld al een keer een ijsvrije Noordpool heeft gezien 30 tot 50 procent, in 2040 zelfs 60 tot 80 procent.

Weerkaatsend zonlicht
Een ijsvrije Noordpool verandert overigens niets aan de zeespiegel, omdat het om drijfijs gaat. Wel kan de donkere oceaan meer zonnewarmte opnemen als hij niet meer wordt bedekt door weerkaatsend wit ijs. Dat zal de opwarming vooral regionaal aanjagen en gevolgen hebben voor het leven te plaatse: ijsberen zullen er hinder van ondervinden, leven in zee juist voordeel.

‘Het behoud van het Arctisch zee-ijs is cruciaal, omdat het met zijn witte oppervlak het grootste deel van de binnenvallende zonne-energie terug de ruimte in reflecteert, en zo verdere opwarming van de aarde helpt voorkomen’, aldus Ypma in een toelichting.