De Zuid-Koreaanse president Yoon Suk-yeol is officieel uit zijn ambt gezet. Dat heeft het constitutioneel hof van Zuid-Korea bepaald. Op 14 december stemde een tweederdemeerderheid van het parlement voor de afzetting van Yoon na de mislukte machtsovername eerder die maand. Een dag later werd hij gearresteerd. Hij was daarmee de eerste zittende president van Zuid-Korea die werd vastgezet. In maart kwam hij weer op vrije voeten.
Wanneer het parlement in Zuid-Korea een president afzet, wordt hij eerst geschorst. Het is dan aan het constitutioneel hof om binnen 180 dagen een beslissing te nemen over het lot van weggestemde president.
De centrale vraag was of Yoon met het uitroepen van de noodtoestand de grondwet had overtreden. In Zuid-Korea kan de president de noodtoestand uitroepen als de nationale veiligheid in geding is, het land in oorlog verkeert of in een andere noodsituatie van vergelijkbare ernst. De rechters hebben bepaald dat hier geen sprake van was.
Binnen zestig dagen zullen er presidentsverkiezingen gehouden worden om een opvolger voor Yoon te kiezen.
Het constitutioneel hof
Het hof heeft een goede reputatie. Het bestaat uit negen rechters, van wie er drie zijn voorgedragen door de president, drie door de opperrechter van het gerechtshof en drie door het parlement.
De drie zetels van het parlement worden vaak verdeeld tussen de regerende partij en de oppositie. De rechters worden voor zes jaar benoemd, met de mogelijkheid herbenoemd te worden. Dat gebeurt echter zelden. De rechters moeten minstens 40 jaar oud zijn, gekwalificeerd zijn als jurist en minimaal vijftien jaar relevante werkervaring hebben.
Zoals verwacht zijn er veel mensen op de been in de hoofdstad. Om de verwachte drukte in goede banen te leiden hebben de autoriteiten de nodige veiligheidsmaatregelen genomen.
Zo werd het gebied rond het gerechtshof afgezet, zijn er verschillende blokkades opgeworpen en is er veel politie ingezet. Bij het constitutioneel hof zijn zo'n 7.000 politieagenten op de been. Ook blijven scholen, tempels en musea in bepaalde delen van de stad komende dag gesloten en zal er op sommige metrohaltes niet gestopt worden.
Er is de afgelopen maanden veel gedemonstreerd, zowel door voorstanders als tegenstanders van Yoon. In januari liep een demonstratie van pro-Yoon-betogers bij het hof uit de hand. Daarbij raakten 17 politieagenten gewond.
Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt voor politieke onrust en grote demonstraties. Het is voor buitenlanders in Zuid-Korea niet toegestaan mee te doen aan betogingen.
Het Zuid-Koreaanse kiesstelsel
In Zuid-Korea zijn de presidentsverkiezingen en de parlementsverkiezingen gescheiden. De president wordt om de vijf jaar gekozen, het parlement om de vier jaar. Een president kan dus gekozen worden zonder dat zijn of haar partij de grootste in het parlement is.
Dit was het geval bij de verkiezing van Yoon in 2022. Hij werd met een voorsprong van minder dan 1 procent van de stemmen op de nummer twee, de kandidaat van de Democratische Partij van Korea, verkozen.
Een opvallende uitslag, aangezien zijn tegenstander destijds lid was van de Democratische Partij, die met 163 zetels de meerderheid had in het parlement. In 2024 liep dat aantal verder op tot 174.
Daardoor raakte het parlement in een impasse: de oppositie kon de beslissingen van de regerende partij van president Yoon blokkeren, tot grote frustratie van zowel het parlement als het land.
Zuid-Koreanen twijfelen
Peilingen van maart laten zien dat 35 procent van de ondervraagden op dit moment DPK-leider Lee Jae-myung de meest geschikte presidentskandidaat vindt. Het was lang onzeker of hij zichzelf verkiesbaar kon stellen. Hij werd verdacht van het overtreden van de verkiezingswet tijdens de presidentsverkiezing van 2022. Eind maart werd hij door het hof niet schuldig bevonden waarmee de weg naar de presidentsverkiezingen weer open ligt.
De op een na grootste favoriet is Kim Moon-soo, een politicus met een verleden binnen conservatieve partijen. Momenteel dient hij als partijloze voorzitter van de economische, sociale en arbeidsraad van Zuid-Korea. Hij geniet het vertrouwen van 10 procent van de ondervraagden. Maar de strijd is verre van beslecht. Zo'n 34 procent van de Zuid-Koreanen gaf in maart aan nog geen idee te hebben op wie ze willen stemmen of denkt dat er geen geschikte kandidaat zal zijn.
https://nos.nl/artikel/25(...)-uit-zijn-ambt-gezetBekijk deze YouTube-video