'Moslimdiscriminatie is hardnekkig, ontwrichtend en genormaliseerd'

quote:

'Moslimdiscriminatie is hardnekkig, ontwrichtend en steeds meer genormaliseerd'

Moslimdiscriminatie is hardnekkig, ontwrichtend en wordt steeds normaler gevonden in alle lagen van de Nederlandse samenleving. Dat concluderen onderzoekers van het bureau Regioplan en de Universiteit Utrecht uit een literatuurstudie en gesprekken met moslims, belangengroepen, experts en beleidsmakers.

De uitkomst van het onderzoek laat zien dat moslimdiscriminatie een wijdverspreid fenomeen is dat verschillende vormen kan aannemen. Het gaat vaak niet om losse incidenten, maar om een patroon, staat in een brief aan de Tweede Kamer. De onderzoekers benadrukken dat ze voor een kwalitatieve benadering hebben gekozen en dat de steekproef niet representatief is voor alle moslims.

Desondanks is discriminatie van moslims volgens de onderzoekers aanzienlijk op de arbeidsmarkt, in het onderwijs, bij het zoeken van huisvesting en in de gezondheidszorg. Het komt vaak ook tot uiting in persoonlijk contact en gebeurt soms op subtiele manieren, waar moeilijk de vinger op te leggen is.

Niet volwaardig

Volgens het onderzoek, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, zijn er ook sterke aanwijzingen voor discriminatie door de overheid en binnen de financiële sector. Nederlandse moslims ervaren discriminatie door instituties, bijvoorbeeld doordat ze onevenredig vaak worden gecontroleerd of beboet.

Vooral moslims van jongere generaties hebben vaak het gevoel niet als volwaardig te worden gezien. De onderzoekers waarschuwen dat zij hierdoor de verbinding met de Nederlandse samenleving kunnen kwijtraken, terwijl onderlinge verbondenheid juist nodig is om belangrijke maatschappelijke problemen op te lossen.

Sommige moslims die meededen aan het onderzoek beschrijven dat ze als gevolg van institutionele vormen van discriminatie proberen om onder de radar van de overheid te blijven. De populariteit van de PVV zien ze als teken dat ze niet breed worden geaccepteerd in Nederland.

Systeem aanpakken

Een eerste stap om dit probleem tegen te gaan is volgens de onderzoekers om het te erkennen. Verder pleiten ze ervoor om het systeem aan te pakken, niet de individuen. Maatregelen die tot verbetering kunnen leiden, zijn bijvoorbeeld het opstellen van richtlijnen in de zorg. Moslims zouden volgens de onderzoekers bij de aanpak betrokken moeten worden.

Desondanks is het niet het eerste onderzoek waaruit blijkt dat moslims discriminatie ervaren. De laatste veiligheidsmonitor van het CBS toont aan dat moslims de grootste groep Nederlanders zijn die te maken hebben met discriminatie vanwege hun religie of levensbeschouwing.

Uit onderzoek van de Radboud Universiteit van vorig jaar bleek dat moslima's veelvuldig met discriminatie te maken hebben in alle fasen van hun werk bij het ziekenhuis.

Het kabinet komt voor de zomer met een reactie op de bevindingen. Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken en staatssecretaris Nobel voor Participatie en Integratie beloven met een "krachtig vervolg" te komen, zoals ook in het regeerprogramma is afgesproken.

quote:

Het onderwijs wordt ook in de gesprekken als belangrijk domein genoemd. Dit kan bijvoorbeeld gaan om stagediscriminatie, onder- waardering, of het gevoel van een ongelijke behandeling. Wat betreft dit laatste wordt de onevenredige verdeling in aandacht voor feestdagen genoemd, zo wordt ervaren dat er meer aandacht is rondom de Pride dan voor het Suikerfeest. Daarnaast hebben leerlingen (zowel in het basisonderwijs als in het voortgezet onderwijs) regelmatig het gevoel dat ze getest worden op goed burgerschap, bijvoorbeeld met vragen als: ‘wat vind je van Hamas?’, ‘wat vind je van de aanslagen door IS?’. Deze vragen worden zowel door me- deleerlingen als door leerkrachten gesteld.

quote:

Zelfs in organisaties die ruimtes bieden om te bidden en werknemers toestaan een vrije dag op te nemen tijdens islamitische feestdagen, melden sommige moslimmedewerkers nog steeds dat er van hen wordt verwacht dat ze flexibel zijn en hun religieuze behoeften aanpassen op een manier die past bij de prioriteiten van de organisatie wanneer dat nodig is (Berger et al., 2017).

quote:

Er is bij moslims een sterk gevoel aanwezig dat er binnen en door de overheid met twee maten gemeten wordt. Als voorbeeld wordt gegeven dat Koranverbrandingen onder vrijheid van meningsuiting vallen, maar het verbranden van een LHBTI-vlag verboden is. Daarnaast wordt ook discriminatie door DUO, de Belastingdienst, rechters en de politie genoemd.

quote:

De gemeenschap ervaart een sterke mate van wantrouwen vanuit de overheid richting moslims, waarbij moslims als veiligheidsrisico worden gezien. Maatregelen die hieruit voortvloeien kunnen discriminerend uitpakken, bijvoorbeeld als moskeeën strenger (financieel) gecontroleerd worden dan synagogen en kerken.

quote:

Veel respondenten ervaren een gebrek aan inclusiviteit op de werkvloer, wat ervoor zorgt dat ze zich soms buitengeslo- ten voelen of het gevoel hebben dat er te veel nadruk wordt gelegd op hun ‘anders zijn’. Dat kan zich op verschillende manieren uiten, bijvoorbeeld bij teamuitjes of bedrijfsborrels waarbij volgens de respondenten structureel geen rekening wordt gehouden met moslims. Ook komt het voor dat moslims niet gefeliciteerd worden door collega’s bij een islamitische feestdag, of dat er geen gebedsruimte is.

quote:

In de gesprekken met moslims benadrukken ze het belang van een brede erkenning van moslimdiscriminatie als hardnekkig maatschappelijk probleem. Ze achten het nodig dat er bij verschillende actoren in de maatschappij meer bewustzijn komt over de negatieve gevolgen van moslimdiscriminatie. Actoren die hierbij specifiek worden genoemd zijn mensen in machtsposities, zoals werkgevers, docenten en de overheid. Ook zou in de ogen van de respondenten de stem van moslims beter gefaciliteerd kunnen worden.

quote:

Een verbeterkans die deels speelt op het niveau van organisaties en deels op het niveau van wet- en regelgeving is het invoeren van quota die een richtlijn of verplichting geven van de vertegenwoordiging van moslims binnen een organisatie.