Waterschappen balen van stroomtekort: ‘Willen we TikTok of droge voeten?’
Er zitten meer medicijnresten en andere verontreinigende stoffen in gezuiverd rioolwater dan volgens nieuwe Brusselse regels zou moeten. De oorzaak: er is niet genoeg elektriciteit om de zuiveringsinstallaties van de waterschappen op volle capaciteit te laten draaien.
,,We krijgen het afvalwater niet zo schoon als we eigenlijk zouden willen”, zegt André Struker, strateeg circulariteit bij het Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. De drukte op het stroomnet verhindert waterschappen om te voldoen aan de Europese richtlijn voor Stedelijk Afvalwater en de Kaderrichtlijn Water, die in 2027 ingaat.
De Unie van Waterschappen bevestigt dat het probleem de waterschappen in heel Nederland parten speelt. ,,Zeker driekwart van de waterschappen loopt tegen deze krapte aan”, zegt Aart Los, beleidsadviseur energie bij de koepelorganisatie. ,,Het is heel moeilijk om op deze manier aan strengere Europese normen te voldoen.”
Verandering van geslacht
De kwaliteit van het oppervlaktewater, waarop het gezuiverde rioolwater wordt geloosd, is belangrijk. Niet alleen voor natuur en milieu, maar ook omdat zo’n 35 procent van ons drinkwater eruit wordt gewonnen. Struker: ,,Resten van geneesmiddelen in het water kunnen bijvoorbeeld het geslacht van vissen veranderen.”
Technieken om medicijnen uit afvalwater te filteren bestaan wel. Het kan met een actief koolfilter en behandeling met ozon. Als eerste in Nederland bouwde Waterschap Amstel, Gooi & Vecht zo’n zogenaamde ‘vierde trap’ in haar installatie voor rioolwaterzuivering in Horstermeer bij Nederhorst den Berg.
Struker: ,,Maar toen kwamen we erachter dat er geen ruimte is op het stroomnet voor extra afname van elektriciteit.” Alleen door slim om te gaan met het eigen energieverbruik lukt het toch om de nieuwe zuiveringsstappen te laten draaien. ,,Maar dit is een kwestie van geluk, omdat we nog wat ruimte hadden binnen ons energiecontract. Bij de andere tien rioolwaterzuiveringsinstallaties waar we uitbreiden zal dit niet lukken.”
Wat kan nog?
Netbeheer Nederland is zich bewust van de precaire situatie. ,,Hoe vervelend ook, het stroomnet zit op veel plaatsen vol”, benadrukt een woordvoerder van de vereniging van alle elektriciteit- en gasnetbeheerders. ,,We moeten ons telkens afvragen: wat kan er nog? Want niemand zit erop te wachten dat door een te grote vraag het stroomnet ineens uitvalt.”
Jaarlijks komt circa 190 ton aan medicijnresten via urine en ontlasting in het rioolwater terecht. Die hoeveelheid stijgt. Simpelweg omdat de bevolking vergrijst en meer pillen en poeders consumeert. Verder zorgt de groeiende bevolking in nieuwe woonwijken voor meer afvalwater. Los: ,,Dit vergt automatisch een groter stroomverbruik.”
Een alternatieve manier om minder medicijnen in het rioolwater te krijgen, is door burgers en de gezondheidssector bewuster te maken van hun rol. ,,Wat er niet in komt, hoeft er ook niet uit”, zegt dijkgraaf Joyce Sylvester van Waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Ze is niet gecharmeerd van pijnstillers die op de huid worden gesmeerd: het meeste spoelt er onder de douche weer af.
Naast medicijnen halen waterschappen nutriënten als stikstof en fosfor uit het afvalwater. Voor plastics en PFAS hebben de waterschappen nog geen oplossing. Struker: ,,Het ultieme doel is om het water zo schoon te maken, dat het kan terugkeren in de kringloop. Bijvoorbeeld door het in de landbouw te gebruiken. Dat lukt nog niet overal.”
Fellere neerslag
Naast de waterzuivering bezorgen ook piekbuien de waterschappen hoofdbrekens. Als gevolg van de toename van felle neerslag draaien gemalen vaker en harder om polders droog te houden. Ook dat kost meer elektriciteit. Los: ,,Waterschappen gaan daardoor soms over de gecontracteerde hoeveelheid stroom heen.”
Het leidde in tenminste zeven gevallen tot vermanende brieven van netbeheerders. Los: ,,Terwijl we toch echt alleen onze wettelijke taak uitvoeren: zorgen dat we droge voeten houden.” Netbeheer Nederland erkent dat vitale belang en wijst erop dat waterschappen al recht hebben op voorrang in de wachtrij. In overleg tussen het ministerie van Klimaat & Groene Groei, de waterschappen en de netbeheerders probeert men betere afspraken te maken voor noodsituaties.
Dijkgraaf Sylvester vindt dat we als samenleving ook beter moeten nadenken over wat we doen met onze beperkte hoeveelheid stroom. De drukte op het elektriciteitsnet duurt nog zeker tien jaar. ,,Tegelijkertijd zie ik wel een grote hoeveelheid datacenters, ook in onze hoofdstad. Misschien moeten we burgers de vraag maar voorleggen: willen we TikTok of droge voeten?”
Bron:
https://www.ad.nl/klimaat(...)oge-voeten~a2933470/