Adembenemend Noorderlicht #3

quote:

Adembenemend noorderlicht valt over IJsland
Amateurfotograaf Kristján Unnar Kristjansson is een specialist in het fotograferen van het spectaculaire noorderlicht. En dat zie je! Geniet mee van dit adembenemdende lichtspel boven IJsland.

Het noorderlicht of aurora borealis - genoemd naar de Romeinse godin Aurora (dageraad) en het Griekse woord 'boreas' (wind) - is vooral zichtbaar in de poolgebieden en wordt meestal 's nachts waargenomen. Het kleurt de noordelijke horizon groenachtig of met een rode gloed.

Kristján Unnar Kristjansson maakte de voorbije negen jaar het zo prachtig mogelijk vastleggen van het noorderlicht tot zijn missie. De 31-jarige fotograaf zegt dat hij vaak op zoek gaat naar afgelegen plekken waar er geen lichtpollutie is om het beste shot te verkrijgen. Dat betekent dat hij soms 10 tot 15.000 kilometer moet omrijden voor het perfecte plaatje. Maar dat loont dan ook de moeite.

"De ervaring valt met geen woorden te beschrijven", zegt hij in de Telegraph. "Ook al heb ik het nu al vaak gezien, ik ben nog altijd helemaal van mijn melk als het verschijnt." Technisch gezien is het ook geen makkelijke karwei en er is, volgens Kristjansson, ook veel geluk mee gemoeid. "Maar geen enkel ander natuurfenomeen kan hieraan tippen. Ik raad iedereen aaan om IJsland, Noorwegen, Groenland of Alaska te bezoeken, alleen al voor het noorderlicht."

quote:

Noorderlicht goed zichtbaar boven grote delen van het land: ‘Had niemand verwacht’

Boven grote delen van het land was zondagavond een bijzonder natuurverschijnsel te zien: het noorderlicht. Dat is een aantal keer per jaar in het noorden van het land te fotograferen, maar is niet vaak met het blote oog te zien. ,,En dat hij zó zuidelijk zou komen had niemand verwacht”, zegt weerman Wouter van Bernebeek enthousiast. De laatste keer was in 2015.

Hoe verder naar het noorden, hoe beter zichtbaar het poollicht was. Twitteraars uit onder meer Genemuiden (Overijssel), Dokkum (Friesland), Franeker (Friesland), Lauwersoog (Groningen) en het Waddengebied legden het bijzondere natuurverschijnsel vast. Maar zelfs in Cuijk, in het noorden van Brabant, was het beeld goed zichtbaar. Daar maakte Van Bernebeek onderstaande foto.

Wat is het noorderlicht?
Het noorderlicht, ofwel poollicht, ontstaat doordat geladen deeltjes van de zon met enorme snelheden van honderden kilometers per seconde botsen met stikstof- en zuurstofdeeltjes hoog in onze atmosfeer, zo tussen de 100 en 300 kilometer hoogte. De deeltjes bereiken de aarde op de Noordpool. Door deze botsingen krijgen de deeltjes in onze atmosfeer een verhoogd energieniveau. Om van dit verhoogde energieniveau af te komen, zenden de deeltjes energie uit in de vorm van licht: het noorderlicht.

Afhankelijk van de richting en de kracht worden de deeltjes van de zonnestorm naar het zuiden geblazen, legt Van Bernebeek van Weerplaza uit. Dat gebeurt vrij regelmatig boven Scandinavië, waar je het noorderlicht van onderen kunt bekijken. Daar is dan een groene gloed te zien. Door de bolling van de aarde kijken we vanuit Nederland naar de bovenkant van de zonnestorm. Dat licht is rood.

Dat was zondagavond samen met de bijbehorende verticale strepen erg goed te zien. Het verschijnsel komt gemiddeld zo'n zeven keer per jaar voor, maar dan vooral in de noordelijke provincies. Meestal is het dan slechts met een fotocamera met lange sluitertijd in beeld te brengen, als er tenminste geen bewolking is. Dat het licht gisteravond zó goed zichtbaar was met het blote oog, en in grote delen van het land, is volgens Van Bernebeek bijzonder.

De meteoroloog waarschuwde vlak voor het gebeurde al fotografen dat de zonnestorm ons land zou kunnen bereiken. ,,We kunnen volgen wat een zonnewind doet. Als die naar beneden duikt, naar het zuiden, weet je dat er kans is op noorderlicht dat te fotograferen is. Dat kun je in principe al als zo'n zonnestorm loskomt van de zon, ongeveer drie dagen voor hij hier is. Maar dat hij zó zuidelijk zou komen had niemand verwacht.”

We moeten hier dus het geluk hebben dat de zonnestorm zeer krachtig is, dat hij onze kant op wordt geblazen én dat het hier helder weer is. ,,We hadden echt veel geluk, het viel goed.” Hoewel het als een verrassing kwam, hebben veel mensen het bijzondere beeld vastgelegd.

Meer bijzondere verschijnsels
Zondagavond en de rest van de week is nog een tweede opvallend verschijnsel te zien in de lucht. Aan het begin van de avond kun je twee heldere hemellichamen zien, die opvallend dicht bij elkaar staan: Jupiter en Venus.

quote:

Op maandag 27 februari 2023 09:28 schreef Zwansen het volgende:
Shit, helemaal gemist en het was hier zo helder. Overigens wel midden van het land.

quote:

Noorderlicht opnieuw te zien boven Nederland

Wie maandagavond laat naar de lucht keek, kon opnieuw het noorderlicht zien. Maar de mooiste luchten waren te zien met behulp van een camera. Als je het zeldzame natuurverschijnsel hebt gemist, kun je vanavond misschien alsnog genieten van de opvallend gekleurde luchten, zegt Weerplaza.

De weerdienst ontving prachtige plaatjes vanaf Terschelling en Texel tot aan plekken als Enkhuizen. Zelfs op het vrij zuidelijk gelegen strand van Scheveningen was het noorderlicht te zien. Ook in het noorden van Groningen kleurde de lucht, al gooide bewolking wel wat roet in het eten. Daardoor was het noorderlicht wat minder goed te zien dan de nacht ervoor, zegt Rico Schröder van Weerplaza.

Maar met het blote oog was het schouwspel niet altijd goed te zien. De jaloersmakende foto's die op sociale media worden gedeeld zijn vooral het gevolg van slim camerawerk. Met het blote oog is het noorderlicht volgens Schröder minder mooi.

Het bijzondere natuurverschijnsel zorgde ervoor dat veel mensen richting de kustgebieden trokken. Omrop Fryslân meldt dat bij het ongeveer 250 inwoners tellende dorpje Westhoek een kleine file met auto's ontstond, omdat mensen naar het noorderlicht wilden kijken. Ook in Zeeland verzamelden tientallen mensen op de dijken, schrijft Omroep Zeeland. Onder hen waren zelfs mensen uit België.

Wie het noorderlicht heeft gemist, maakt vanavond misschien weer kans het verschijnsel te aanschouwen. "Komende nacht is het helder en de temperatuur gaat flink onderuit. Ook zijn de activiteiten op de zon (de elektrisch geladen deeltjes die de zon naar de aarde 'spuwt' en het noorderlicht veroorzaken, red.) er nog steeds. De kans is zeker aanwezig dat we het vanavond tussen 22.00 en 23.00 uur weer kunnen zien. Aan het weer ligt het niet, we moeten gewoon afwachten."

quote:

Noorderlichtspektakel voorbij, maar ‘binnenkort’ nieuwe kans

Wie zondag- of maandagavond het noorderlicht heeft gemist en hoopte op een herkansing dinsdagavond, heeft dikke pech: de zonneactiviteit die zorgt voor het bijzondere natuurverschijnsel is sterk afgenomen. Maar niet getreurd, zegt weerman Wouter van Bernebeek, want de kans is groot dat het poollicht zich de komende tijd vaker laat zien. ,,Als alles meezit.”

Dit weekend werd de mogelijkheid nog opengehouden dat tot en met woensdagavond de kleurrijke lichtshow te zien zou zijn, al dan niet met behulp van een fotocamera met lange sluitertijd om het beter in beeld te brengen. Die kunnen immers meer licht binnenlaten. Maar die kans is verkeken, denkt Van Bernebeek van Weerplaza. ,,De zonneactiviteit is sterk afgenomen en er is geen zonnevlam onderweg naar aarde.”

Hij zegt dat we in ‘onze handen mogen knijpen’ dat we twee mooie avonden hebben gehad. ,,Met name zondag, toen het in grote delen van het land met het blote oog goed zichtbaar was. Voor het laatst was dat acht jaar geleden, in 2015", zegt Van Bernebeek. Waarschijnlijk hoeven we niet zó lang te wachten op een volgende lichtshow. ,,Volgend jaar zitten we op een zonnemaximum, dat betekent dat er meer uitbarstingen plaatsvinden op de zon die het fenomeen veroorzaken. De komende jaren gaan we dit vaker zien, misschien zelfs al wel volgende maand. In 2019 en 2020 was er sprake van een zonneminimum, waardoor er in die jaren en daaraan voorafgaand juist weinig poollicht was.”

Het noorderlicht, ofwel poollicht, ontstaat doordat geladen deeltjes van de zon met enorme snelheden van honderden kilometers per seconde botsen met stikstof- en zuurstofdeeltjes hoog in onze atmosfeer, zo tussen de 100 en 300 kilometer hoogte. De deeltjes bereiken de aarde op de Noordpool en daardoor is het noorderlicht vrij regelmatig boven Scandinavië te zien, als een groene gloed. Door de bolling van de aarde kijken we vanuit Nederland naar de bovenkant van de zonnestorm. Dat licht is rood. Vooral zondagavond gaf het een spectaculair schouwspel in Nederland: zo legden twitteraars uit onder meer Genemuiden (Overijssel), Dokkum (Friesland), Franeker (Friesland), Lauwersoog (Groningen) en het Waddengebied het noorderlicht vast. Maar het natuurverschijnsel was ook te zien in Cuijk, in het noorden van Brabant, zo ervoer Van Bernebeek zelf.

Als er veel zonneactiviteit is, betekent dat niet automatisch dat we het fenomeen kunnen zien, zegt Van Bernebeek. ,,Als zo'n zonnestorm de aarde bereikt terwijl het bij ons licht is, dan kun je het niet zien. En als het bewolkt is, zoals het in Nederland vaak is in de winter, dan ook niet. Het blijft lastig op onze breedtegraad, want we zitten vrij zuidelijk."

quote:

Op dinsdag 28 februari 2023 14:53 schreef Starhopper het volgende:

- Ook als er minder actieve zonnevlekken zijn kunnen er kansjes ontstaan: de zgn coronale gaten. (maar dit is alleen voor de die-hards)

quote:

Aurora may be seen as low as New York to Wisconsin to Washington state.