55 keer loofde het Openbaar Ministerie in tien jaar tijd een beloning uit voor de gouden tip na een ernstig misdrijf in Brabant. Geen enkele keer werd dat geld ook daadwerkelijk uitgekeerd. Dat blijkt uit gegevens van het Landelijk Parket die Omroep Brabant opvroeg. Toch blijft het volgens justitie een waardevol middel. "Baat het niet, dan schaadt het niet", zegt een woordvoerder.
Een kwart miljoen euro. Dat is het bedrag dat de Peter R. de Vries Foundation vorige week uitloofde voor de gouden tip die leidt naar de in 1984 verdwenen Germa van den Boom uit Nieuwendijk. Hoewel dat geld nu door een stichting beschikbaar wordt gesteld, gebruikt vooral justitie dit gouden tip-model regelmatig.
Het middel wordt vooral ingezet bij zeer zware misdrijven die nog niet zijn opgelost. Het gaat dan om moord, doodslag, pogingen tot liquidaties, vermissingen en zeer gewelddadige overvallen. In onze provincie werden de afgelopen tien jaar 55 van dit soort beloningen uitgeloofd. Maar geen enkele keer leidde een tip ook echt tot hét ontbrekende puzzelstukje.
Exploderende aanstekerEen voorbeeld van zo'n onopgeloste zaak is de moord op Jenneke de Wind uit Tilburg. Zij raakte in 1993 in coma, nadat een gesaboteerde aansteker bij haar gezicht ontplofte. Twee maanden later overleed ze in het ziekenhuis.
Vijfentwintig jaar na de moord hoopte justitie de zaak nieuw leven in te blazen door 20.000 euro uit te loven voor de gouden tip. Het wachten is nog altijd op de cruciale informatie die dit onderzoek openbreekt.
Een recenter misdrijf is dat waarbij de 44-jarige Leon Viellevoije uit Moergestel om het leven kwam. In 2017 werd hij in een uitgebrande bestelauto in het buitengebied van zijn woonplaats gevonden. Dat gebeurde in de nacht voordat hij als verdachte terechtstond in een groot drugsonderzoek. Wie hem om het leven heeft gebracht, is nooit duidelijk geworden. Ook niet nadat het OM een beloning van 15.000 euro uitloofde.
Wie kijkt naar het aantal uitgeloofde beloningen in Brabantse zaken, ziet een piek tussen 2016 en 2020. Die valt voor een groot deel te verklaren, zegt een woordvoerder van het OM. Vanaf 2017 bracht de politie namelijk de coldcasekalender uit.
Die kalender met jaarlijks 52 langlopende, onopgeloste zaken, werd uitgedeeld in gevangenissen en tbs-instellingen. In deze zaken werden vaak beloningen uitgeloofd. De gedachte was dat gedetineerden misschien meer informatie zou hebben over deze misdrijven. Vorig jaar stopte de politie met het project, omdat de effectiviteit te laag zou zijn.
Duwtje in de rugDe bedragen die de afgelopen 10 jaar zijn uitgeloofd, liggen over het algemeen rond de 15.000 euro. Ze werden in Brabant dus geen enkele keer uitgekeerd. Maar waarom wordt dit middel dan toch ingezet?
Volgens het Landelijk Parket blijft de beloning een 'waardevol, ultiem middel'. "Als politie en justitie zien wij het liefst dat mensen die iets te melden hebben, dat uit zichzelf doen. Maar soms hebben ze een duwtje in de rug nodig. In de vorm van een financiële prikkel", stelt een woordvoerder.
Dat de kans op succes zo laag is, maakt volgens de voorlichter niet per se uit. "Baat het niet dan schaadt het niet. Toegegeven: het aantal uitgekeerde beloningen is ook landelijk gezien klein. Maar bij iedere zaak die hierdoor toch wordt opgelost, zijn wij blij."
Andere doelstellingEen rapport uit 2021 van de Open Universiteit in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum geeft nog een andere reden waarom de lage slagingskans niet per definitie erg is. Het doel van beloningsgeld zou volgens de onderzoekers namelijk zijn verschoven in de loop der jaren.
Waar dit middel eerst vooral werd ingezet als laatste redmiddel bij cold cases, wordt het tegenwoordig ook vaker ingezet in het begin van een opsporingsonderzoek. Zo probeert justitie volgens de onderzoekers onrust te creëren bij daders en mensen in hun omgeving, in de hoop dat zij onder druk fouten maken. Bijvoorbeeld door cruciale informatie te bespreken via een afgetapte telefoonlijn.
Kelly de Vries, directeur van de Peter R. de Vries Foundation heeft maandag overigens laten weten dat er inmiddels ruim 100 tips zijn binnengekomen over de vermissing van Germa van den Boom. Over de inhoud daarvan, kan ze niks zeggen.
https://www.omroepbrabant(...)-nooit-gouden-tip-op