Het is ook gewoon lastig, vooral in tijden van personele schaarste in een sector waarin mensen niet snel worden ontslagen als je ook nog eens zelf niet in de positie bent om consequenties te stellen aan een gebrek aan coöperativiteit. Maar er is wel het een en ander wat je kunt doen.
In mijn vorige werk zijn we op een bepaald moment, zoals zoveel organisaties, volgens scrummethodiek gaan werken. Er werden nieuwe teams gevormd en er werd een andere werkwijze gehanteerd. In die nieuwe werkwijze ontstond er structurele aandacht voor teamprocessen. Zo is een onderdeel van de scrummethodiek dat je over elke vooraf bepaalde periode (bij ons was dat drie weken) als team in gesprek gaat over hoe het proces in die periode is verlopen. Bovendien is er iemand (de scrummaster) die het team helpt om zelfsturend te worden.
Mijn advies aan jou zou zijn om nu niet de gewenste uitkomsten van het werk voorop te stellen maar de vorming van het team zelf, met als doel om de boel op de rit te krijgen. Daar kun je hulp bij inschakelen. Misschien loopt er wel iemand bij jullie rond die een rol als coach op zich kan nemen, misschien is er een bepaalde methodiek die bij jullie werk past en gezamenlijke training is ook een mooi begin. Ik noem het bewust een begin, want ik vind dat je hier structureel aandacht aan moet besteden. Het duurt dan ook best lang voor je een goed functionerend team hebt. Bij ons heeft dat wel een jaar of drie gekost en vanzelfsprekend kon het ook toen nog beter.
Wat ik heb gemerkt is dat jij als individu niet een standaard af kunt dwingen. Dat moet vanuit het team komen. Jouw collega's moeten andere collega's bijvoorbeeld aan gaan spreken op hun niet-coöperatieve gedrag. En dat is allesbehalve eenvoudig omdat er een sfeer van vertrouwen voor nodig is zodat mensen zich uitspreken en zodat degenen die kritiek ontvangen die kritiek ter harte nemen.
In zo'n proces is het daarnaast belangrijk om goed contact met de leidinggevende te blijven houden zodat die in kan grijpen als het moet. Er is vaak wel iemand die niet goed in een team functioneert. Met zo'n persoon kunnen individuele gesprekken plaatsvinden en er kunnen afspraken worden gemaakt om die persoon te helpen adequaat te functioneren, maar er moet ook de uiterste consequentie zijn om iemand uit het team te zetten. Zoals al eerder is gezegd: het is voor een team buitengewoon ontmoedigend als er iemand in zit die niet constructief meedoet.
Waar ik tot slot eens kritisch naar zou kijken is hoe je het belang overbrengt van de veranderingen die worden doorgevoerd. Dat je bereid bent om achteraf uitleg te geven betekent niet dat mensen meteen staan te trappelen om een verandering te omarmen. Met je werkgroepen - laat mensen zelf meedoen - zit je op een goed spoor. Waarschijnlijk valt daar nog een en ander aan te verbeteren. Hoeveel mogelijkheden zijn er tussentijds om feedback te geven? Wat wordt er met die feedback gedaan? Hoe houden teamleden elkaar op de hoogte? Moet jij wel degene zijn die uitleg geeft? Niet-coöperatief gedrag van collega's is vervelend maar kan begrijpelijk zijn. Het helpt om uit te zoeken wat erachter zit en om te kijken of je in de werkmethodiek iets aan kunt passen waardoor besluiten beter worden gedragen.
I make it a thing, to glance in window panes and look pleased with myself.