Dierlijke eiwitten en suiker maken oud

quote:

Dierlijke eiwitten en suiker: dit voedsel maakt je sneller oud

Voedsel met veel dierlijke eiwitten en snelle suikers is heel gewoon in Europa en Noord-Amerika. Maar het zijn juist die soorten voeding die bijdragen aan verouderingsprocessen. Om gezond oud te worden is uitgerekend voeding belangrijker dan het sterkste medicijn, stelt arts en onderzoeker Kris Verburgh.

Verburgh is auteur van het boek Veroudering vertragen - het langer jong plan en de grondlegger van een nieuw vakgebied: de 'nutrigerontologie', waarbij de rol voeding in het verouderingsproces bestudeerd wordt. "Wetenschappers hebben de laatste jaren allerlei mechanismen ontrafeld die ervoor zorgen dat ons lichaam veroudert, en voeding heeft een invloed op al die verouderingsmechanismen", aldus Verburgh.

We verouderen, vertelt de verouderingsexpert, bijvoorbeeld door opstapeling van proteïnen. "Dit proces wordt versneld als we veel dierlijke proteïne tot ons nemen. We zouden om ouder, en vooral gezond ouder te worden, onder meer minder dierlijke eiwitten moeten eten, omdat deze allerlei 'verouderingsschakelaars' kunnen activeren. Ook uit proefdieronderzoek blijkt dat ze sneller verouderen als je ze veel dierlijke eiwitten geeft."

Veroudering omvat de processen die ervoor zorgen dat het lichaam op cellulair niveau steeds minder goed functioneert - cellen kunnen zichzelf steeds minder goed onderhouden, waardoor het lichaam uiteindelijk minder goed werkt, verzwakt en uiteindelijk sterft.

Wanneer je gezond leeft, leef je niet enkel langer, maar neemt ook de gezonde levensduur toe. Dat komt doordat dezelfde verouderingsprocessen ook zorgen voor ziekten als dementie. Voeding is niet de enige, maar wel een belangrijke pijler waarmee we de veroudering van ons lichaam kunnen vertragen. Daarvoor zijn er drie belangrijke principes, aldus Verburgh: "Eet veel minder dierlijke producten. Als je ze toch eet, vervang rood vlees dan door wit vlees, dus gevogelte, of door vette vis."

Een vetfobie is niet nodig
Zijn advies: eet minder koolhydraten, dus minder snelle suikers en zetmeel zoals in pasta rijst en aardappelen, en vervang deze meer door groenten, peulvruchten en paddenstoelen. Een 'vetfobie' is overigens niet nodig, maar eet dan vooral goede vetten, zoals die in olijven, avocado, vette vis, walnoten, chiazaad en lijnzaad.

Een extra aanrader zijn blauwe bessen. Deze beschermen tegen DNA-schade. Walnoten houden de hersenen weer langer gezond, groene thee beschermt tegen hart- en vaatziekten, en geregeld een ruime hoeveelheid groene bladgroenten eten kan onze hersenen tot elf jaar jonger maken.

Van cola en veel andere frisdranken krijg je trouwens sneller rimpels. Frisdrank zorgt namelijk voor 'suiker-crosslinking', een proces waarbij suiker verbindingen tussen eiwitten creëert, waardoor de huid minder flexibel wordt en deze sneller veroudert. Veel suiker in de bloedbaan leidt overigens ook tot stijvere bloedvaten, wat bijdraagt aan een hoge bloeddruk.

Een andere belangrijke manier om veroudering tegen te gaan, is niet alleen gezond eten, maar ook minder. "Wanneer we zo'n 25 procent minder eten, treedt er al een behoorlijk gezondheidsvoordeel op." 30 procent minder eten dan gewoonlijk levert 10 tot 20 procent langer leven op bij apen, zo bleek onlangs uit een studie door twee Amerikaanse onderzoeksteams die gepubliceerd werd door het wetenschappelijke blad Nature Communications. Wat voor apen geldt, geldt ook voor mensen, zeggen de onderzoekers: "De schatting is dat ook mensen die aan calorische restrictie doen 10 procent langer leven."

Gezonde cellen kunnen beschadigd raken door te veel eten
Dit beaamt ook verouderingsbioloog Peter de Keizer. Hij doet voor het UMC Utrecht onderzoek naar de rol van senescente cellen bij veroudering en ouderdomsziektes. Deze cellen zijn verouderde, beschadigde cellen (door Verburgh ook wel beschreven als 'zombiecellen') die slechte stoffen afscheiden en zodoende problemen veroorzaken.

De Keizer: "Te veel eten veroorzaakt schade aan ons DNA. Wanneer die schade permanent wordt, dan kan dat ervoor zorgen dat gezonde cellen 'senescent' worden. Dan hebben we het over mensen die echt flink te dik zijn, richting obesitas."

Bij mensen met een relatief normaal BMI is dit effect minder duidelijk. "Toch luistert het nauw: bij bijvoorbeeld anorexia lijkt juist ook weer snelle veroudering op te treden. Er is dus een gulden middenweg. Zorg ervoor dat je niet te veel eet, maar overdrijf het niet. Wat mij betreft creëren we daarmee ook een schuldgevoel bij mensen die al relatief gezond zijn."