Overheid heeft 180 extra opvangplekken voor statushouders gevonden

Asielopvang wéér in crisis na waarschuwingen COA: ‘Gemeenten voelden de urgentie niet’

De asielopvang in Nederland zit propvol. ,,We hebben zeker nog een paar weken hotels en cruiseboten nodig om mensen een bed te kunnen bieden”, zegt bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA).

In aanmeldcentrum Ter Apel moesten nieuw aangekomen asielzoekers deze week de nacht doorbrengen op stoelen omdat alle bedden bezet waren. Ondertussen bellen COA-medewerkers stad en land af of hotels nog bedden over hebben voor de komende weken. En schiet Defensie te hulp door weer een kazerne beschikbaar te stellen als noodopvang.


De asielopvang zit weer in een crisis. Vier oorzaken zijn aan te wijzen. Een (plotse) stijging van het aantal nieuwe asielzoekers dat zich meldt, nareizende familieleden van mensen die hier al een vergunning hebben, de honderden evacués uit Afghanistan en doordat asielzoekers die al een verblijfsvergunning hebben niet kunnen doorstromen naar een woning buiten het azc. De 30.000 beschikbare bedden zijn bezet.

We doen er alles aan om crisisnoodopvang op veldbedden in sporthallen te voorkomen, daar werken onze mensen echt keihard aan”, zegt Milo Schoenmaker, sinds 2019 bestuursvoorzitter van het COA. ,,Maar we zijn er de afgelopen weken wel dichtbij geweest en het gevaar is nog steeds niet geweken.”


Wat is de actuele stand van zaken?

We zijn hard bezig tijdelijke extra opvangplekken te vinden: in hotels en op cruiseschepen. Voor die rivierschepen is het seizoen nu een beetje voorbij, dus die hebben mogelijk plek. Vanaf begin november komen er grote noodopvanglocaties beschikbaar, de Frieslandhallen in Leeuwarden, de Jaarbeurs in Utrecht. Dan hebben we de 4000 extra plekken gevonden waarvan we in september voorspelden dat we die nodig zouden hebben. We moeten door deze voor bewoners en COA-medewerkers zeer zware periode heen.”


Er melden zich momenteel elke week zo’n 1000 tot 1200 nieuwe asielzoekers in Ter Apel. Hoe lang houdt u het vol om nieuwe bedden te vinden?

De aantallen zijn fors. Maar er stromen ook mensen uit. Dat betekent dat we een effectieve stijging van 300 tot 400 mensen per week hebben in de opvang. Zeg dat het er gemiddeld 65 per dag zijn; we hebben berekend dat we dat vanaf eind oktober aankunnen. Maar ook dan is het nog scherp aan de wind.”


Tijdens de vluchtelingencrisis van 2015 was er maandenlang paniek door een tekort aan bedden. Hoe kan het dat Nederland nu weer in deze situatie is beland? U waarschuwde in 2019 al in deze krant dat het COA meer reservecapaciteit moest krijgen. Uw voorganger deed dat in 2017 ook al.

We hebben vaak aan de bel getrokken. In november 2019 hebben we gezegd dat we 5000 extra plekken nodig zouden hebben, 400 per provincie, maar is niet van de grond gekomen. In maart 2020 hadden we al noodopvang klaar, maar hebben we die niet hoeven gebruiken omdat de asielinstroom stil kwam te liggen door de coronapandemie. Toen dit voorjaar de internationale reisbeperkingen werden versoepeld is aan alle gemeenten een brief gestuurd: het COA heeft meer opvangplekken nodig, anders loopt het vast. Maar de gemeenten voelden de urgentie niet zo. Dat is het grote verschil met de crisis van 2015: toen zag iedereen de beelden van de grote groepen mensen die naar Europa trokken. Deze keer is het een sluipend proces geweest. Er is overigens wel een beperkte reservecapaciteit gekomen, maar die was al snel vol.”

De bedden op de azc’s waren al bijna allemaal bezet en toen kwamen er ook nog opeens honderden evacués uit Afghanistan.

In augustus hebben we gezegd: dit kunnen wij niet meer hebben. Toen is defensie ingesprongen. Die hebben groepen Afghanen opgevangen op de kazernes in Harskamp en Zoutkamp. De opvang in Harskamp wordt nu verlengd. Daar zijn we hen dankbaar voor.”


Het cynische is: op zich heeft het COA plek zat. Op de azc’s zitten bijna 11.000 statushouders die al een woning buiten de opvang hadden moeten hebben. Gemeenten kunnen hen niet plaatsen door de woningnood.

Wij zouden het niet erg vinden als gemeenten meer doorpakken. Dat kan ook door statushouders tijdelijk in een hotel op te vangen of een leegstaand gebouw snel bewoonbaar te maken. Als twintig gemeenten dat zouden doen, zijn wij alweer geholpen.”

COA zit al een tijd te springen om nieuwe, kleine opvanglocaties voor alleenreizende minderjarige vluchtelingen, amv’s. Waarom verloopt dat moeizaam?

We hebben nu 1000 amv’s in de opvang zitten. Dat is veel en het worden er steeds meer. Een paar gemeenten wilden niet doorgaan met de amv-locaties in hun gebied, onder meer vanwege incidenten in het verleden. Het zijn pubers en die houden zich niet altijd aan alle regels. Maar het gaat ook vaak wél goed. We hopen dat gemeenten ook voor deze groep locaties wil aanbieden.”


Als deze opvangcrisis voorbij is, hoe wilt u dan voorkomen dat er over een paar jaar weer een nieuwe is?

Als je opeens noodopvang moet regelen in evenementenhallen, hotels en cruiseschepen is dat duur. Ik weet nog niet welke bedragen we daar nu aan kwijt zijn, maar we moeten het niet zo meer willen.

We willen wel een stabiele opvangcapaciteit in de azc’s, met langjarige contracten met gemeenten. Niet steeds azc’s die open gaan, sluiten en dan weer open moeten. Als voormalig burgemeester (van Gouda, red.), weet ik hoeveel onrust dat kan opleveren.

We hadden vorig jaar zestien aflopende contracten met gemeenten, daarvan hebben er twaalf verlengd, dus die zijn tevreden over hoe de opvang in hun gemeente verloopt. Rotterdam en Weert zijn afgehaakt vanwege lokale toezeggingen. We hebben te weinig nieuwe gemeenten kunnen vinden, dus die gesprekken moeten we aangaan. We moeten dit toch kunnen regelen in bestuurlijk Nederland? Het zou ook fijn zijn als het nieuwe kabinet er een haakje voor heeft in het nieuwe regeerakkoord.”


https://www.destentor.nl/(...)entie-niet~ae9e8bc5/