Pels Rijcken kan onder geen enkel beding landsadvocaat blijvenDat het interne controlesysteem niet kon voorkomen dat er criminele activiteiten plaatsvonden zegt genoeg, aldus Gerrit van Maanen.
De topnotaris en bestuursvoorzitter van Pels Rijcken, het deftigste advocaten- en notarissenkantoor én landsadvocaat van Nederland, heeft de afgelopen achttien jaar gefraudeerd en zijn cliënten bestolen. Wat de alom gerespecteerde en inmiddels overleden Frank Oranje bezielde is onbegrijpelijk.
Middels „geraffineerd frauduleus handelen”, zo maakte Pels Rijcken maart dit jaar bekend, heeft notaris Oranje ruim 10 miljoen euro weggesluisd van ten minste drie klanten naar zijn eigen privérekeningen. Inmiddels is gebleken dat hij in nog veel meer dossiers gefraudeerd heeft. Het gaat zeker om zo’n twintig dossiers.
Gerrit van Maanen is emeritus hoogleraar vermogensrecht, privaatrechtsgeschiedenis, Universiteit Maastricht.
Je zou denken dat na dit onbegrijpelijke en onacceptabele nieuws de Staat wel op zoek zal gaan naar een ander advocatenbureau. Want ook in vijf dossiers van de Staat is gefraudeerd. Toch ziet minister Ferd Grapperhaus (Justitie, CDA) geen reden om een andere landsadvocaat te zoeken. In een brief aan de Tweede Kamer van 16 juli schreef hij dat ze als criterium „hanteren of de betrouwbaarheid van deze dienstverlening op dit moment en voor de voorzienbare toekomst voldoende gewaarborgd is. Wij gaven daarbij aan niet te beschikken over aanwijzingen dat dat niet het geval is.” En ook in antwoord op Kamervragen stelde Grapperhaus al dat de Staat gewoon bij Pels Rijcken blijft als landsadvocaat. Onder meer met het argument: „Het werken met een vaste advocaat voor de behandeling van het grootste deel van de zaken die de Staat betreffen is wenselijk uit een oogpunt van vertrouwelijkheid en uniformiteit in de behandeling.”
Toch moet de Staat weg als cliënt bij Pels Rijcken. Het zou de normale reactie zijn van iemand die door zijn eigen advocaat of notaris bestolen wordt, om een andere advocaat te zoeken. Al te goed is buurmans gek, zeggen we dan. Maar ook: je doet gewoonweg geen zaken met een kantoor waar gedurende meer dan achttien jaar criminele activiteiten plaatsvonden. Fraude is immers een criminele activiteit, net zo goed als verduistering of diefstal dat is. Het was in dit geheel niet zo dat Frank Oranje enkel de portier was van Pels Rijcken, hij was topnotaris, partner én bestuursvoorzitter. De criminele activiteiten vonden plaats in het kader van zijn functioneren als notaris en als partner en als bestuursvoorzitter. En dus als Pels Rijcken.
Wet Bibob
Maar, en dit is belangrijk, vooral heeft de Staat Pels Rijcken ingezet in vele duizenden procedures waarbij burgers en bedrijven de maat werd genomen. Bijvoorbeeld in Bibob-zaken, wat staat voor niets minder dan ‘bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur’. Vanzelfsprekend gelden binnen de Bibob-zaken strenge normen voor de overheid om enkel vergunningen te verlenen of (overheids-)opdrachten te geven en samen te werken met betrouwbare organisaties. De geringste betrokkenheid bij – mogelijke – strafbare vergrijpen is voldoende om een vergunning of overheidsopdracht te weigeren.
Juist de wet Bibob moet er dus voor zorgen dat overheden niet faciliterend optreden bij duistere zaken. Dus geen vergunning voor een leuke tent op de Wallen als daar vermoedelijk een crimineel gezelschap of zwart geld achter zit. Geen overheidsopdrachten voor organisaties die de Bibob-toets niet doorstaan. En Pels Rijcken doet dus veel van deze Bibob-zaken voor de overheid.
Het toetsingskader op basis waarvan de mate van gevaar voor duistere zaken op de A- en B-grond wordt vastgesteld, is beschreven in artikel 3, tweede, derde en vierde lid, van de Wet Bibob. Voor beide gronden gelden de volgende criteria. Er moet sprake zijn van a. (vermoedens) van strafbare feiten en b. deze strafbare feiten moeten (vermoedelijk) zijn gepleegd door de betrokkene zelf of door één van de (rechts)personen tot wie de betrokkene een relevante zakelijke relatie heeft.
A- en B-grond
Voor de beoordeling van de A-grond is het van belang hoe groot het voordeel is dat met deze strafbare feiten is verkregen. Hoe groter het voordeel, des te groter het gevaar. Verder wordt bij de A-grond ook nog rekening gehouden met de tijd die is verstreken na het behalen van dit voordeel.
Lees ook dit artikel: Zo geraffineerd was de grootste fraudezaak ooit binnen de Nederlandse advocatuur niet. Toch is tien miljoen euro nog zoek
Voor de beoordeling van de B-grond wordt gekeken of de strafbare feiten gezien hun aard en context van belang zijn voor de vergunning of opdracht in kwestie. Dit wordt het ‘samenhang-criterium’ genoemd. Verder is van belang hoeveel strafbare feiten zijn gepleegd en/of gedurende welke periode deze gepleegd zijn. Hoe meer of langduriger relevante strafbare feiten, des te groter is het gevaar. Ook bij de B-grond wordt rekening gehouden met de tijd die is verstreken na het plegen van de strafbare feiten.
Pels Rijcken valt onder deze A én B-gronden, hetgeen betekent dat de overheid géén opdrachten aan dat kantoor mag geven.
Ja, het is een harde conclusie dat de Staat weg moet bij Pels Rijcken. Ik besef heel goed dat de fatsoenlijke mensen die nu bij Pels Rijcken werken geen persoonlijk verwijt treft. Maar we kunnen niet met twee maten meten: we zijn ook hard tegen kleine organisaties waar gerommeld werd. En we moeten ook beseffen dat het interne controlesysteem bij Pels Rijcken gefaald heeft. Wie anderen de maat neemt moet ook zelf aan de hoogste maatstaven voldoen.
Dus moet de Staat op zoek naar een andere landsadvocaat. Wat mij betreft mogen lopende dossiers gewoon door Pels Rijcken afgewikkeld worden, maar er moet wel een duidelijk signaal worden gegeven: we gaan weg bij Pels Rijcken.
https://www.nrc.nl/nieuws(...)aat-blijven-a4053478
Zo Grapperhaus duidelijk nu