Reconstructie van een Griekse tragedie: een zeldzame koninklijke blamage Nog geen 36 uur na hun vertrek naar zonnige oorden, keerden de Oranjes zaterdagavond chagrijnig weer terug naar Nederland, waar de volkswoede over hun Griekse vakantie nog niet geluwd was. Premier Rutte neemt de verantwoordelijkheid op zich, zoals hij behoort te doen. Wat wist hij van de vakantieplannen? Reconstructie van een Griekse tragedie.
Zondagochtend, de camera’s draaien. Mark Rutte neemt gracieus de schuld op zich van de Griekse vakantie van de koning in coronatijd, casual gekleed in hoodie. ,,Het is mijn inschattingsfout en ook mijn fout om niet tijdig te zeggen: we moeten dat nog eens wegen”, zegt de premier over de vakantieplannen van koning Willem-Alexander. Eerder die zondagochtend heeft hij al een brief over de heikele kwestie gestuurd aan de Tweede Kamer.
Had Rutte werkelijk niet zelf bedacht dat een vakantie van de koning met zijn gezin in Griekenland vuur zou trekken? We zullen dat niet snel weten. Het contact tussen koning en premier is geheim, een black box. Wat wel vast staat, is dat de koning zelf niet besefte dat zijn plannen wel eens vuurwerk tot gevolg konden hebben. Zijn politiek antenne faalde. Terwijl de ministers iedereen opriepen niet naar het buitenland te gaan, vertrokken Willem-Alexander en zijn gezin wel.
Topbronnen zwijgen in alle toonaarden over de kwestie. ,,Als ik iets zeg, dan doorbreek ik misschien de eenheid van de Kroon’’, zegt een van hen. Het is nu eenmaal zo afgesproken dat de koning onschendbaar is en de ministers verantwoordelijk zijn voor zijn daden. Wat ging er precies allemaal aan vooraf?
Vrijdagmiddag, 48 uur eerder: bijna de herfstvakantie, koning Willem-Alexander heeft nog n plichtpleging. De vertrekkende ambassadeur van Kazachstan in Nederland komt langs, voor een afscheidsaudintie. De diplomaat wordt niet op het Haagse werkpaleis Noordeinde ontvangen, maar ‘thuis’ op Huis ten Bosch. Zo kan Willem-Alexander zich na deze laatste plichtpleging snel bij de rest van het gezin voegen, dat al voorpret heeft over de naderende trip naar zonnig Griekenland.
SurfplankGeen minuut willen de Oranjes verliezen als het om vakanties gaat. Zo ontvangt het gezin aanstonds voor de zomervakantie in 2019 journalisten voor de gebruikelijke fotosessie. Op weg naar het hek van Huis ten
Bosch worden zij al ingehaald door een busje met AA-kenteken, waarin tal van koffers en een grote surfplank liggen. Die spullen moeten snel naar het regeringstoestel, want de zomervakantie van zes weken staat op het punt van beginnen.
Nu de herfstvakantie. Rond het middaguur verlaat het gezin Huis ten Bosch. Op weg naar Schiphol-Oost, waar het regeringstoestel PH-GOV wacht.
De Boeing 737 Business Jet is sinds vorig jaar het nieuwe regeringstoestel. Kosten: 90 miljoen euro. Ministers en staatssecretarissen vliegen er mee af en aan. 12 procent van de vluchten komen op het conto van de Oranjes, ook voor privgebruik.
Zoals ook deze vrijdag. De Oranjes gaan via een vip-ingang langs de marechaussee en lopen naar het toestel. Goed geluimd en niet gehinderd door enige kennis van de figuurlijke bom die nog tijdens hun vlucht zal ontploffen.
De witte PH-GOV is gesierd met blauwe letters: Koninkrijk der Nederlanden. Doorgaans stappen passagiers van het regeringstoestel in de hangar in, nu wacht het toestel minutenlang buiten, waarschijnlijk op de passagiers die met een overdekte vliegtuigtrap instappen. Ze taxin naar de Polderbaan en stijgen om 14.04 uur op, voor een vlucht van een kleine drieneenhalf uur. Meestal vliegt de koning zelf; zo haalt hij voldoende vlieguren voor zijn brevet, naast zijn werk als gastpiloot op KLM-lijnvluchten.
Het gezin is nog onderweg als het gekrakeel in het koninkrijk wat ze net achter zich hebben gelaten, losbarst. Ze vliegen ter hoogte van de Adriatische Zee als vicepremier Hugo de Jonge de wekelijkse persconferentie doet, omdat Rutte in Brussel bij de EU-top van regeringsleiders zit.
Hoe is dit in godsnaam mogelijk!
Prominent uit de coalitiePolitiek Den Haag volgt zoals altijd de livestream van de persconferentie. De Jonge krijgt een vraag over de vakantie van de koning. ,,Het is niet mijn dagelijks werk dat bij te houden’’, zegt hij zichtbaar ongemakkelijk. Freek Manche, plaatsvervangend directeur-generaal van de Rijksvoorlichtingsdienst en belast met kwesties over het Koninklijk Huis, zegt desgevraagd niet van een vakantie van de koning te weten.
Op dat moment barst de bom in Den Haag. ,,Hoe is dit in godsnaam mogelijk’’, roept een prominent uit de coalitie vertwijfeld uit. In tientallen appgroepjes rond fracties en bewindslieden domineert verbijstering. Fractievoorzitters appen met hun Kamerleden die het woord voeren over het Koninklijk Huis. Het nieuws verspreidt zich als een olievlek.
VliegtuigspotterIn de voorbereiding op de persconferentie heeft De Jonge kort met Freek Manche gesproken over mogelijk gedoe rond de vakantie van de koning. De aanleiding was een tweet van Menno Swart. Deze luchtvaartjournalist heeft een dagtaak aan het volgen van de PH-GOV. Hij tweet dagelijks over de vluchten van dit toestel, zeker als een koninklijk gezelschap aan boord zit, en volgt de Oranjes tegenwoordig ook bij staatsbezoeken.
Tussen Swart en de koninklijke familie is het niet louter liefde. Als de journalist in 2019 foutief een geluidsopname post waarop de stem van de koning als piloot van het regeringsvliegtuig te horen zou zijn, kan Willem-Alexander zich niet inhouden. In februari van dit jaar, aan het einde van zijn staatsbezoek aan Indonesi, kapittelt hij Swart bij het traditionele gesprek met meegereisde journalisten.
Na de tweet van vrijdag, gepost door Swart, ontstaat op sociale media een ongekende volkswoede. De Oranjes kunnen de nationale toorn meekrijgen op 10.000 meter hoogte. Ze hebben aan boord van het regeringstoestel beschikking over wifi.
In Den Haag zijn Tweede Kamerleden ter linkerzijde er snel bij als het om de Oranjes gaat. PvdA-Kamerlid Attje Kuiken zegt zich niet voor te kunnen stellen dat Rutte niet met de koning heeft gesproken over de vakantie. SP-Kamerlid Ronald van Raak zegt dat de koning ‘de geest van de tijd niet aanvoelt’. GroenLinks-leider Jesse Klaver twittert: ,,Als de koning nu op vakantie gaat, is dat echt een verkeerd signaal. We vragen mensen zoveel mogelijk thuis te blijven, dan helpen dit soort berichten niet.’’
Joost Sneller van D66 wil opheldering, CDA-Kamerlid Harry van der Molen klust in zijn keuken aan zijn marmoleumvloer als hij ziet dat zijn
smartphone ontploft. Hij appt journalisten een tekst zonder de koning te noemen. ,,De coronaregels gelden voor iedereen. Het is onwenselijk als daar discussie over ontstaat. Het beeld dat nu ontstaat, roept bij vele mensen vragen op. Ik vraag de premier daarover helderheid te verschaffen.’’
Ook Tweede Kamerlid Bart Smals van de grootste regeringspartij VVD ontkomt er niet aan zich te distantiren: ,,Het zou niet mijn keuze zijn geweest’’, zegt hij wat omfloerst.
Er zit maar n ding op: terugkerenNa de persconferentie voelt Hugo de Jonge zich zeer ongemakkelijk. De Rijksvoorlichtingsdienst ziet in dat er flinke trammelant op komst is. Aan het einde van de middag is er telefonisch contact met de koning.
Het besef daalt in dat zich hier een enorm publicitair ongeluk voltrekt. Er zit maar n ding op. Terugkeren. Waar de laatste vakantie in Griekenland werd ontsierd door een stommiteit, een foto met een Griekse restauranteigenaar ruim binnen 1,5 meter, was het excuus snel gemaakt.
Maar excuses kunnen er niet van af, in dit geval. Koninklijk chagrijn? Om kwart voor negen stuurt de RVD een persbericht de wereld in. Geen excuses, Willem-Alexander en Mxima kondigen aan huiswaarts te keren vanwege reacties die ‘heftig’ zijn. ,,We zullen onze vakantie afbreken’’, belooft het paar.
quote:
Hoe kun je de hele week praten over hoe je met gedragsverandering moet omgaan omtrent corona, en dan dit doen?
Bron in de coalitie
In de coalitie is ergernis over de fout die Rutte heeft gemaakt. ‘Hoe kun je de hele week praten over hoe je met gedragsverandering moet omgaan omtrent corona, en dan dit doen?’
Nog voordat het besluit wordt genomen om terug te gaan, is het regeringstoestel alweer opgestegen naar Nederland. Een empty leg, heet dat in luchtvaartkringen. De Oranjes leggen het stuk vanaf de luchthaven in Athene naar hun villa in de Peloponnesos doorgaans met een helikopter af, over de fraaie Golf van Egina. Amper een etmaal na hun aankomst in Griekenland, leggen ze dezelfde route terug naar huis af, in een geheel andere stemming.
Terug met KLM Om meer kritiek voor te zijn, besluit de koning een KLM-lijnvlucht te nemen van Athene naar Schiphol. Ze stappen zaterdagavond aan het begin van de avond als laatste aan boord van vlucht KL1576, passagiers in economy class krijgen niets mee van het bijzondere gezelschap. Ze zien pas als ze op Schiphol naar de uitgang lopen door alle berichten op hun telefoon dat de koning en zijn gezin ook meevlogen.
Voor hen staat zaterdagavond een blauw busje gereed, om ze zo snel mogelijk naar paleis Huis ten
Bosch te rijden. Een aantal journalisten bij de oprijlaan aan de bordeskant van het paleis heeft daar net na de landing van de KL1576 gezien dat de persoonlijke standaard van koning Willem-Alexander in top werd gehesen, de vlag die boven het paleis wappert als het staatshoofd in het land is. Drie kwartier later flitst het koninklijke gezelschap in het busje voorbij: de vrouwen met een mondkapje op, Willem-Alexander niet. Het chagrijn is van zijn gezicht af te lezen.
Hij is, nog geen 36 uur na zijn vertrek, thuis - na tot nu toe zijn grootste uitglijder in zijn koningschap.
https://www.ad.nl/binnenl(...)ke-blamage~ac06d3f5/