[AZ#93] Victorie

Alkmaar '54

De oorsprong van het betaald voetbal in Alkmaar begint op 13 april 1954 toen de profclub Alkmaar '54 werd opgericht die zich samen met nog negen andere clubs aansloot bij de zogenaamde 'wilde' Nederlandse Beroeps Voetbalbond (NBVB). De allereerste profwedstrijd in Nederland werd op 14 augustus 1954 gespeeld op het gemeentelijk sportpark (de drafbaan) tussen de teams van Alkmaar '54 en Venlo (3-0). De 'wilde competitie' was geen lang leven beschoren want in november 1954 ging ook de KNVB over op profvoetbal en ging de NBVB op in de KNVB. Tachtig clubs konden aan een profavontuur beginnen. De spelers van Alkmaar '54 verdienden 40 gulden per overwinning en eindigden dat seizoen op een vijfde plaats in de 1e klasse C, voldoende voor promotie naar de hoofdklasse. In die hoofdklasse kwam Alkmaar '54 het volgende seizoen 4 punten tekort om te promoveren naar de nieuw te vormen eredivisie. Ook het seizoen 1957-58 was matig en in 1959 werd de vierde plaats in de eerste divisie bereikt. In het seizoen 1963/64 werd de ploeg kampioen in de Tweede Divisie A, vooral door de inbreng van de van AGOVV overgekomen midvoor Sietze de Vries en stopper Barry Hughes, die van Blauw Wit kwam.

FC Zaanstreek

FC Zaanstreek in Koog aan de Zaan werd opgericht op 13 april 1964. FC Zaanstreek nam toen de licentie over van plaatsgenoot KFC (Koger Football Club), dat zich splitste in een prof- en een amateurtak. KFC bestaat nog steeds als amateurclub. FC Zaanstreek begon in de Tweede divisie A waar het in het eerste seizoen als zesde eindigde. In het tweede seizoen werd de club derde en dat was voldoende voor promotie naar de Eerste divisie aangezien de Tweede divisie werd opgeheven. Daar werd de club in het seizoen 1966/67 zevende. De club werd opgeheven op 30 juni 1967 toen hij fuseerde met Alkmaar '54.

De broers Cees en Klaas Molenaar waren Zaanse zakenlieden. Met hun bedrijf Wastora hadden zij zakelijk veel succes. Zij waren bereid om in het voetbal in Alkmaar te investeren. Naast de broers Molenaar waren ook de eigenaren van de Grosmarkt, D.B. Bark en D. Groot, in deze periode actief in het sponsoren van de voetbalclub uit Alkmaar.

Na mislukte pogingen van de gebroeders Molenaar om in de Zaanstreek door middel van een fusie tussen KFC (Koog a/d Zaan) en ZFC (Zaandam) tot een grote Zaanse club te komen, werd tenslotte in 1967 uit een fusie tussen Alkmaar '54 en FC Zaanstreek, AZ'67 geboren, dat later werd omgedoopt tot het huidige AZ. Doordat de club veel buitenlandse spelers contracteerde, leidde dat tot een grote schuldenlast. In 1972 zorgden de gebroeders Molenaar voor de redding.

Langzaam maar zeker kreeg AZ '67 het imago van een club met ambities. Spelers als Willem van Hanegem, John Metgod, Kristen Nygaard en Eddy Treijtel werden aangetrokken. AZ ging steevast voor de ereplaatsen. Maar de broers Molenaar wilden meer. In het seizoen 1979-80 waren de spelers van AZ dicht in de buurt van hun eerste titel. In de laatste fase van de competitie morsten zij echter teveel punten. Ajax werd kampioen. Het team werd wel steeds hechter. Door het aantrekken van spelers als Ronald Spelbos, Jan Peters, Kees Kist en Kurt Welzl werd AZ zowel verdedigend, creatief als aanvallend steeds sterker.

De beloning kwam in het seizoen 1980-81. AZ won van iedere tegenstander en verloor dat seizoen slechts één wedstrijd: tegen Ajax werd het 0-1. AZ werd kampioen. Tot het seizoen 2009-2010 (landskampioenschap FC Twente) was AZ de laatste club buiten de traditionele top 3 (Ajax, Feyenoord en PSV) die dat lukte. Daarnaast werd de dubbel gewonnen; de KNVB beker werd namelijk ook gewonnen en tevens werd de finale van de UEFA Cup gehaald. Daarin was Ipswich Town te sterk (0-3, 4-2). Het kampioensteam van AZ'67 in 1981: Eddy Treytel, Ron Weysters, Jan Gaasbeek, Jos Jonker, Ype Anema, Peter de Waard, Rick Talan, Hans de Koning, John Metgod, Ronald Spelbos, Chris van Dungen, Fred Filippo, Hans Reynders, Richard van der Meer, Jacques Vink, Peter Arntz, Hugo Hovenkamp, Pier Tol, Jan Peters, Kees Kist en Kristen Nygaard. Hoofdcoach Georg Kessler, assistenten Hans Eyckenbroek en Theo Vonk.

Ondanks de successen werd de ploeg in Alkmaar lauw ontvangen. Trainer 'sir' Georg Kessler liet het elftal volgens de supporters te zakelijk spelen. Dat stak Klaas Molenaar. Langzaam maar zeker investeerde hij minder in de club. Ook de spelers wilden hun superseizoen te gelde maken. John Metgod vertrok naar Real Madrid, Kees Kist naar Paris Saint-Germain, Jan Peters naar Genua en Kristen Nygaard naar Nîmes. De vervangers hadden niet de kwaliteit om de prestaties te evenaren.

Toen de Molenaars definitief de club verlieten, gingen de prestaties van AZ ook achteruit. In 1988 volgde een degradatie naar de Eerste divisie.

Willem van Hanegem

In 1993 werd zakenman Dirk Scheringa voorzitter van de club. Hij is net de gebroeders Molenaar een zakenman uit de regio. Zijn fortuin verdiende Scheringa met zijn bedrijf DSB Bank, voorheen Buro Frisia, en hij investeerde flink in de club. Opnieuw was Willem van Hanegem betrokken bij de wederopbouw, dit keer als trainer.

AZ speelt sinds 1998 weer vast in de Eredivisie, door een doelpunt van Hamisi Amani-Dove in de uitwedstrijd tegen ADO Den Haag (1-1). Nadat AZ als kampioen van de eerste divisie promoveerde in '96 en degradeerde in 1997. Met trainer Co Adriaanse werd in 2004 opnieuw Europees voetbal bereikt - tweeëntwintig jaar na het laatste optreden.

De Europese campagne van AZ in het seizoen 2004/’05 overtrof vervolgens alle verwachtingen. AZ reikte tot de halve finale van het UEFA Cup toernooi, waarin Sporting Clube de Portugal pas in de blessuretijd van de verlenging voor uitschakeling zorgde (2-1 en 3-2). Onderweg waren clubs als Auxerre (2-0) en Glasgow Rangers (1-0) al opzij gezet. Later sneuvelden Sjachtar Donetsk (1-3 en 2-1) en Primera Division-club Villarreal (2-1 en 1-1) tegen het AZ.

Het uitstekende seizoen 2004-05 genereerde veel belangstelling voor spelers en staf van AZ. Uiteindelijk vertrokken Jan Kromkamp (Villarreal) en Olaf Lindenbergh (Ajax).
Begin januari 2005 had Adriaanse al te kennen gegeven dat hij aan het eind van dat seizoen zou vertrekken. Daarbij verkondigde hij dat er maar één trainer was met de goede papieren voor AZ, zelfs betere dan Adriaanse zelf: Louis van Gaal. Voorzitter Scheringa en Martin van Geel kwamen tot dezelfde conclusie en benaderden Van Gaal. Deze had weinig bedenktijd nodig en ging op het aanbod van AZ in. Zo verzekerde AZ zich ook voor het seizoen 2005-06 van de diensten van een toptrainer.

Adriaanse vertrok - na geruchten over onder meer Shaktar Donetsk en enkele Duitse clubs - uiteindelijk naar FC Porto, winnaar van de Champions League in 2004. Technisch directeur Martin van Geel, verkaste tegen de zin van supporters en voorzitter naar Ajax. Zijn opvolger werd Marcel Brands, die bij RKC Waalwijk als technisch directeur zijn sporen had verdiend.
Dirk Scheringa heeft in februari 2005 de schuld van 67 miljoen euro omgezet in aandelen, waardoor hij de eigenaar is van AZ en het DSB Stadion. Dit werd pas in december 2006 bekend door een groot interview met Voetbal International.

In het seizoen 2005-06 bereikte AZ de tweede plaats in de competitie. In de play-offs voor directe plaatsing voor de voorronde van de UEFA Champions League werd echter verloren tegen FC Groningen. Hierdoor werd de ploeg officieel vierde op de ranglijst (de UEFA eist een unanieme eindstand). AZ werd in de UEFA Cup uitgeschakeld door het Spaanse Real Betis uit Sevilla. Denny Landzaat, Kenneth Perez en Henk Timmer vertrokken aan het eind van dit seizoen; nieuwe spelers waren onder anderen Gijs Luirink, Simon Cziommer en Moussa Dembélé.

Shota Arveladze als spitsentrainer bij AZ - Het seizoen 2006-07, dat volgens de doelstellingen vooral een opbouwjaar zou worden, werd voortvarend begonnen met een 8-1 zege op NAC Breda. Lange tijd werd de ranglijst aangevoerd door PSV, maar op de voorlaatste speeldag nam AZ de leiding. De laatste wedstrijd werd echter verloren van Excelsior, waardoor AZ als derde eindigde. De bekerfinale tegen Ajax eindigde na 90 minuten in 1-1, en in de verlenging werd niet gescoord. Er moest nu worden overgegaan op het nemen van strafschoppen. AZ verloor uiteindelijk de strafschoppenserie met 8-7. In de play-offs was Ajax over twee wedstrijden het sterkst en liep AZ een Champions League ticket mis. Waar de dubbel in bereik had gelegen, werd het een "net niet"-seizoen en greep AZ naast alle prijzen. Na het seizoen vertrokken belangrijke spelers als De Cler, Koevermans en Arveladze.

Voor het seizoen 2007-08 lagen de verwachtingen wegens de goede prestaties van het seizoen ervoor dan ook torenhoog. AZ had voor miljoenen euro's aan spelers en speelde sterk in de voorbereiding tegen Internazionale (4-2 winst). Grote aankopen voor dat seizoen waren de Braziliaanse jeugdinternational Ari, El Hamdaoui, Belgisch international Pocognoli en de Italiaanse jeugdinternational Pellè, die de duurste aankoop werd uit de historie van AZ. Het seizoen werd echter een groot fiasco: AZ had weinig geluk en vooral de aanvalslinie kwam moeizaam tot scoren. AZ werd uitgeschakeld in de eerste ronde van de KNVB beker en overwinterde niet in de UEFA Cup. In de competitie eindigde AZ op de 11e plaats. Gedurende het seizoen kwam Van Gaal onder druk te staan, en in maart 2008 nam hij zijn ontslag. Na protesten uit de spelersgroep en de directie, besloot Van Gaal dit ontslag in te trekken en zijn contract uit te dienen.

Met oog op het seizoen 2008-09 besloot de directie geen miljoenen meer te investeren in de selectie. De voorbereidingen werden verstoord doordat een groot deel van de selectie bestond uit jeugdinternationals die uitkwamen op de Olympische Spelen in Peking. De eerste competitiewedstrijden speelde AZ moeizaam. Het team verloor met 2-1 van NAC Breda en werd met 3-0 weggespeeld door ADO Den Haag. In de media werd gesuggereerd dat Van Gaal de winter niet zou gaan halen. Het leek een slecht seizoen te gaan worden, maar in de met 1-0 gewonnen wedstrijd tegen PSV kwam de ommekeer en startte AZ een succesvolle reeks, waarin vooral de aanvallers El Hamdaoui en Dembélé een hoofdrol spelen. Op zondag 19 april 2009 werd AZ voor de tweede maal in de clubgeschiedenis kampioen van Nederland Op 29 oktober 2009 maakte Scheringa bekend dat hij aftrad als voorzitter van AZ. Brands verliet de club als technisch directeur aan de eind van dat seizoen.

Van Praag woest over handelswijze AZ: ‘Ze probeerden mij er achter mijn rug om bij te lappen’

Michael van Praag, voormalig KNVB-voorzitter en huidig bestuurslid van de UEFA, is woedend over de handelswijze van AZ. Niet zozeer omdat de Alkmaarse club bleef strijden voor een beter Champions League-ticket, wel om de manier waarop. ,,Ze hebben een heel sneaky spel gespeeld.’’
Sjoerd Mossou 12-08-20, 06:52 Laatste update: 09:25

Door Sjoerd Mossou

U heeft voor uzelf een uitgebreid epistel opgesteld over de handelswijze van AZ in de laatste weken. Waarom maakt u zich hier zo druk om?
Michael van Praag: ,,Omdat ze mijn integriteit in twijfel hebben getrokken, maar ook nog achter mijn rug om zijn gaan klagen bij de UEFA. Schijnbaar puur bedoeld om mij in diskrediet te brengen. Een heel sneaky spel. Als ze het niet met me eens zijn, of een hekel aan me hebben: prima. Maar speel het spel wel met open vizier. En begrijp me goed, het was het goed recht van AZ om contact op te nemen met de UEFA. Nadat ze bot hadden gevangen bij de KNVB over de toewijzing van het Champions League-ticket, zochten ze het bij de Europese bond. Dat mag. Maar doe dat niet stiekem.’’

Wat was er volgens u dan precies zo slinks aan de handelswijze van AZ?
,,Ze waren nog dagelijks met onder meer Ajax en de KNVB in gesprek over het coronadossier in het betaalde voetbal, terwijl ze ondertussen al contact opnamen met de UEFA om protest aan te tekenen over de afwikkeling van de competitie. Ik moest dat zelf ook in de krant lezen.

,,Als bestuurslid van de UEFA bezie ik kwesties tussen Nederlandse clubs en de KNVB van gepaste afstand, maar ik werd hier vanuit het buitenland op aangesproken. Collega’s vroegen of dat in Nederland altijd zo ging, dat clubs de UEFA stiekem benaderen, achter de rug van de nationale bond en collega-clubs om. En hoe het kwam dat ik er niets vanaf wist. Het enige wat ik toen heb gedaan, is Robert Eenhoorn een kort privémailtje sturen, zonder ook maar iemand in CC. Daarin heb ik gezegd dat ik de handelswijze van AZ niet netjes vond – en dat zo’n strategie contraproductief werkt. Niets meer en niets minder.’’

Had u zich niet beter geheel afzijdig kunnen houden?
,,Ik had en heb een prima relatie met Robert Eenhoorn, één van de betere clubdirecteuren in Nederland. Maar als me iets dwarszit en ik ken iemand persoonlijk, vind ik dat ik dat ook mag uitspreken in een één-op-ééngesprek, in dit geval per e-mail. Maar blijkbaar zagen Eenhoorn en de juridisch adviseur van AZ (Karim Aachboun, red.) wel brood in dat mailtje. Ze grepen het aan om te suggereren dat ik de UEFA-regels had overtreden. Die regels stellen dat een UEFA-bestuurslid zich niet met een zaak tussen een club en een nationale bond mag bemoeien, wanneer die persoon aan één van die partijen verbonden is.’’

Dat deed u toch in feite? U bemoeide zich er toch mee?
,,Zo’n mailtje lijkt me iets heel anders dan bemoeien. Ik zou me pas met deze zaak bemoeien als ik mensen bij de UEFA of de KNVB direct of indirect zou willen beïnvloeden. Door er inhoudelijk met ze over te praten, ze om hun mening te vragen, of mijn eigen mening te geven. Ik loop al een tijdje mee hè: dat heb ik natuurlijk heel bewust niet gedaan. Nooit. Tot dit moment heb ik er met niemand bij de KNVB of UEFA over gesproken, ook niet met de media, of via sociale media. Pas nu het pleit is beslecht, reageer ik op deze kwestie. AZ heeft me in mijn eer aangetast op een manier die ik echt niet vind kunnen.’’

Uw mailtje aan Eenhoorn kwam uiteindelijk op de burelen van de UEFA terecht?
,,Ja. Een privémail, destijds direct gestuurd aan het persoonlijke adres van Robert Eenhoorn. Om bij de UEFA of het CAS een juridisch voordeeltje te halen, en mij een belangenconflict in de schoenen te schuiven. Blijkbaar reageerde de UEFA niet, of niet snel genoeg, want even later trachtte AZ om ook de publieke opinie te beïnvloeden. Eerst via een bevriende journalist van Quote, die het mailtje ook opeens in handen kreeg, en die de kwestie vervolgens óók ging voorleggen aan de UEFA. Daarna werd mijn naam door adviseur Aachboun steeds genoemd, in onder meer jullie krant, Het Parool en het Noordhollands Dagblad. Steeds werd suggestief mijn Ajax-verleden erbij gehaald. Steeds werd gesuggereerd dat ik de kwestie op bondsniveau zou beïnvloeden en manipuleren.’’

Ik stuur één persoonlijke mail aan Eenhoorn – en AZ speelt ’m stiekem door naar de UEFA én aan Quote. Wat zijn dat voor streken?
Michael van Praag

Het zit u wel hoog.
,,Juist omdat AZ me doelbewust in een kwestie trekt waar ik niets mee te maken heb. Ik ben nog erelid bij de KNVB, maar geen voorzitter meer. Nee, ook niet officieus. Bij Ajax heb ik al vele jaren geen functie meer. Heel bewust houd ik me afzijdig van publieke optredens die mijn opvolgers in de wielen zouden kunnen rijden. Maar ik stuur één persoonlijke mail aan Eenhoorn – en AZ speelt ’m stiekem door naar de UEFA én aan Quote. Wat zijn dat voor streken? Bel me gewoon op als je het niet met me eens bent! Speel open kaart.’’

Is er nooit meer ‘normaal’ contact geweest?
,,Ik heb Robert Eenhoorn alleen nog gemaild dat ik het heel kwalijk vond: achter mijn rug om een privémail aan Quote lekken. Ik heb hem aansluitend geadviseerd om iedereen bij de KNVB of UEFA, inclusief voorzitter Aleksander Ceferin, te bellen. Om hen te vragen of ik ooit met hen over deze AZ/KNVB-zaak heb gesproken. Hij heeft niemand gebeld, wat ik je brom. Natuurlijk niet, want diep van binnen kent hij het antwoord al wel. Hij antwoordde dat hij er lopende het proces niet op wilde reageren, maar er daarna zeker op terug zou komen. Nou dat hoeft van mij niet meer. De feiten spreken voor zich. Het zegt alles dat de UEFA niet eens formeel heeft gereageerd op AZ, maar gewoon de loting heeft uitgevoerd voor de voorrondes. Ze vonden het een non-story, blijkbaar.’’

Kunt u zich voorstellen dat AZ zich afzet tegen de gevestigde orde? Dat ze het helemaal niet zo vanzelfsprekend vinden dat Ajax vrijwel al de Champions League-miljoenen krijgt, terwijl de competitie verre van afgerond was? Dat ze niet langer klakkeloos accepteren dat de traditionele top 3 de dienst uitmaakt in Zeist?
,,Ik neem AZ al jaren heel serieus als club. Volgens mij doet iedereen in Nederland dat. Er is niets mis mee om op te komen voor je eigen belangen, maar op deze manier werkt dat juist contraproductief. Speel het fair en open. Vecht met open vizier voor je standpunten. Ik denk eerder dat mensen AZ minder serieus zijn gaan nemen door deze actie, dan dat het iets heeft bijgedragen. Voor het imago van de club is het absoluut niet goed geweest. Zonde.

,,En dat geldt ook op internationaal niveau. Als je wilt dat de UEFA of FIFA serieus en welwillend naar een zaak kijkt, dan helpt het niet als je dat achter de rug van de nationale bond om speelt. En ook niet als je er terloops ook nog een UEFA-bestuurslid – mij in dit geval – bij wilt lappen. Ik had dat in mijn eerste mailtje aan Eenhoorn al voorspeld, maanden geleden. Het is exact zo uitgekomen.’’

AZ: ‘Wij vonden het in ons belang UEFA vragen te stellen’

AZ reageert als volgt op het verhaal van Michael van Praag. ,,Wij hebben vanuit het belang van AZ de verdeling van de Champions League-plaatsen aangekaart bij UEFA. Daarin hebben we helder aangegeven wat voor ons de overwegingen zijn geweest om dat te doen. Tijdens een dergelijk proces loop je tegen zaken aan die vragen oproepen, die vragen zijn bij UEFA in alle openheid neergelegd. Ook de eventuele inbreng van de heer Van Praag was een van die vragen. Wij vonden het terecht, in het belang van de club, om alle vragen die nodig werden geacht te stellen. De reactie van de heer Van Praag daarop laten we graag voor zijn rekening. Wij focussen ons nu zoals in een eerder statement gesteld, op de toekomst met de voorrondes van de CL, de naderende competitie en de bouw van het nieuwe stadiondak.’’