Liefhebbers van het exotische wielrennen, van harte welkom in dit prachtige topic. U bent aangekomen bij de voorbeschouwing op de allermooiste koers van het jaar, de Tour du Rwanda! Alvorens ik van wal steek een paar huishoudelijke mededelingen: ten eerste, deze woordenbrei komt het best tot z'n recht onder het genot van het allerbeste wieleranthem dat er bestaat. Het anthem van de Tour du Rwanda zelf, natuurlijk! Als u onderstaande video aanklikt en meteen doorspoelt naar 4:47 begint het grootste muzikale wielergenot direct. Op repeat zetten en meerdere keren vna genieten is het devies.
De tweede mededeling is dat de post wat langer is geworden dan verwacht. Of nouja, ik had eigenlijk wel weer kunnen inschatten dat het gierend de spuigaten uit zou gaan lopen. Daarom een korte beschrijving van hetgeen u hieronder kunt aantreffen. Ten eerste begin ik met een korte geschiedenis van het land Rwanda, want we zijn hier natuurlijk vooral om te leren. Daarna ga ik door met de historie van de koers, ook niet onbelangrijk. Vervolgens gaan we verder met de meest belangrijke zaken: het parcours en tot slot komen we uit bij de deelnemers. Dan weet u dat.
Tijd om te beginnen met wat achtergrondinformatie over het land Rwanda. We bevinden ons in Oost-Afrika, tussen landen als Congo, Oeganda, Tanzania en Burundi in. In het verleden zijn de Duitsers hier zich mee gaan bemoeien, en later de Belgen. Vooral de Belgen hebben er zoals altijd weer een tyfuszooi van gemaakt, met uiteindelijk een genocide tot gevolg. Dat is uiteraard het belangrijkste verhaal dat er over Rwanda te vertellen valt. 1994, geen best jaar. Hutu's, tutsi's, u kent het wel neem ik aan. Ging bepaald niet goed, we spreken al snel over een miljoen slachtoffers. Ook na die genocide, die relatief kort duurde, was het nog een tijd onrustig. Uiteindelijk kwam Paul Kagame aan de macht, een tutsi. Hij is nu nog steeds de grote leider, en hij regeert met ijzeren vuist. Op papier gaan heel veel zaken in Rwanda goed, maar op de achtergrond speelt er nog steeds een hoop. Er schijnt nog steeds gedoe te zijn tussen hutu's en tutsi's, vooral op de arbeidsmarkt wil er nog wel eens sprake zijn van discriminatie. Economisch gaat het wel behoorlijk goed, zeker in vergelijking met andere Afrikaanse landen. Hoewel ook hier die economische voorspoed is voorbehouden aan de elite, het grootste gedeelte van het volk leeft zoals te verwachten valt in armoede. China is hier uiteraard ook weer bij betrokken, dat land investeert in zo ongeveer ieder Afrikaans land. Paar miljard in je land pompen om vervolgens alle grondstoffen te kunnen plunderen, prima deal voor China. Voor de Afrikaanse landen en ook voor Rwanda lijkt het me minder gunstig, het is eigenlijk modern kolonialisme. Enfin, Kagame valt vooral op door een beleid te voeren waardoor vrouwen aan de macht komt. In de Rwandese politiek hebben veel vrouwen een vooraanstaande positie. Lekker vooruitstrevend, zeker voor Afrikaanse begrippen. Verder is Rwanda een erg proper land, maar het is altijd de vraag hoe zoiets tot stand komt. Dat is eigenlijk vrij logisch: als je in Rwanda betrapt wordt op het weggooien van je afval pleuren ze je meteen in de cel. Nee, dan wil je graag je teringzooi bij je houden. Hoofdstad van Rwanda is Kigali, een behoorlijk moderne en vooruitstrevende stad. Een stad waar eigenlijk continu gebouwd wordt, het staat vol met allerlei moderne architectuur. Er wordt veel geïnvesteerd in de hoofdstad, het is anders dan je vooraf zou verwachten. De rest van het land blijft alleen een beetje achter, maar Kigali mag er zijn.
![views-of-the-vibrant-downtown-city-of-kigali-rwanda-main.jpeg]()
Rwanda is een bijzonder klein land, het ligt ingeklemd tussen allerlei andere landen. Het land valt vooral op door het landschap, Rwanda wordt niet voor niets het land van de duizend heuvels genoemd. Er is een wat vlakker deel langs het Kivumeer, een vulkanisch deel in het noorden en her en der kom je wegens de ligging rond de evenaar wat tropisch regenwoud tegen. In Rwanda kun je zomaar wat berggorilla's tegenkomen, dat maakt van het land een populaire toeristische bestemming. In een poging Rwanda wat beter op de kaart te zetten na alle tragische gebeurtenissen uit het verleden is Kagame druk bezig met het gebruiken van sport. Zo sponsort Rwanda sinds een tijd Arsenal. Visit Rwanda! Ook het wielrennen wordt eigenlijk gebruikt als manier om af te rekenen met het verleden. Door de Tour du Rwanda laat men Rwanda zien als een veilig, rustig en gastvrij land. Een schoon land, een net land. Een land waar de mensen massaal staan te juichen. Braaf, zonder mee te rennen. Ook dat heeft een reden: als je besluit mee te rennen pleuren ze je ook zonder pardon weer in de gevangenis. En daar kom je niet zo snel uit, het valt dus aan te raden om gewoon op je plek te blijven staan. Toch schijnt dat wielrennen voor het Rwandese volk wel een uitkomst te zijn. Dankzij de sport kijkt men niet meer naar hutu of tutsi, men kijkt naar atleten. Even vergeet men de geschiedenis, de onderlinge verschillen, de miserie. Tijdens de koers denkt men alleen maar aan de koers. Daarom is de Tour du Rwanda zo'n enorm succes. Sport als bindmiddel.
Sport kan je ook prima gebruiken als propagandainstrument, vraag dat maar aan Saudi Arabië. Ook in Rwanda weten ze er dus wel raad mee. Desalniettemin is het belangrijkste verschil toch wel de publieke belangstelling. De Tour du Rwanda werd al door miljoenen Rwandezen bezocht toen niemand er nog van had gehoord. In het tijdperk voor Steef, zeg maar. Daarna is het alleen maar populairder geworden, vooral buiten de landsgrenzen. Rwanda toont zich ieder jaar weer op een spectaculaire manier. Dat valt ook bij de UCI op, er is altijd redelijk wat aandacht voor de Tour du Rwanda. Daardoor is ook het idee ontstaan om hier een keer een WK te organiseren, bij voorkeur in 2025. Ter voorbereiding op een eventueel WK is het de bedoeling dat de Tour du Rwanda ieder jaar gaat groeien, om aan te tonen dat Rwanda zo'n groot evenement kan organiseren. Dat brengt ons naar de koers die morgen gaat beginnen.
Het is de 12e keer dat de Tour du Rwanda verreden zal worden als officiële wedstrijd. De koers bestaat evenwel al langer, Adrien Niyonshuti werd in 2008 de laatste winnaar van de amateurversie van de koers. In 2009 wist men de epische 2.2-status te bemachtigen en die status had de koers tot eind 2018. Sinds vorig jaar is het dan weer een 2.1-koers, en hopelijk wordt het in de toekomst ooit nog meer dan dat.
De officiële geschiedenis van de Tour du Rwanda begint dus in 2009, het zou een editie worden die bijna volledig gedomineerd werd door de Marokkanen. Bijna volledig, want ONZE jongens waren er vroeg bij. In 2009 deed er een Nederlands ploegje mee met erkende kleppers als Dirk Oude Ophuis en Daniël Korevaar. Beide heren wisten een rit te winnen, de andere ritten gingen naar Marokko. Voor de echte fans bekende jongens als Adil Jelloul en Mouhssine Lahsaini lieten weinig over voor de rest. Ook een paar andere Marokkanen waar ik verder nog nooit van heb gehoord deden een duit in het zakje, de andere deelnemende Afrikanen werden volledig naar huis gereden. In die tijd deden er nog niet gek veel Europeanen mee. Een ploegje uit Nederland, eentje uit Frankrijk en dan had je nog wat verdwaalde Duitsers. Verder deed er uiteraard een ploeg uit Rwanda mee, maar in 2009 was het niveau nog niet om over naar huis te schrijven. Ze hadden zelfs moeite om de Kenianen voor te blijven, dan weet je dat het niet goed gaat. Desondanks wist Adrien Niyonshuti toch derde te worden in het eindklassement, meer dan tien minuten achter Adil Jelloul en een minuut of zeven achter Abdelati Saadoune.
Dat het wielrennen in Rwanda een recente aangelegenheid is blijkt wel uit de vroegere uitslagen. Zodra de koers wat internationaler werd hadden de Rwandezen het moeilijk. Geen schande natuurlijk, het wielrennen bestaat er daadwerkelijk pas kort. Adrien Niyonshuti was toen nog de grote held, de gevierde man. De man met het beklijvende levensverhaal, maar de prestaties bleven toch nog wat achter. Wel reed hij in die tijd al rond bij MTN, wat toen nog een continentale ploeg was. Ene Reinardt Janse van Rensburg reed daar in die tijd ook al rond, en hij won in 2010 meteen de eerste rit. In 2010 maakten we ook de entree van de Eritreeërs mee, ze begonnen meteen aan hun zegereeks. Geen enkel land won meer ritten in de Tour du Rwanda dan Eritrea, in totaal staat de teller op liefst 23 stuks. Twaalf verschillende Eritreeërs wisten te winnen, zoals te verwachten valt was het Daniel Teklehaimanot die het spits wist af te bijten. Hij won in 2010 de tweede rit, pakte de leiding en gaf die niet meer af. Tussendoor wonnen vooral nobele onbekenden, zoals Jason Bakke en Benjamin Trouche. Ook Dan Craven won een rit, dat vind ik dan wel weer leuk. DanFromNam, sympathieke jongen wel. Ooit nog voor Direct Energie gereden, al schijnt het dat hij zichzelf daar naar binnen had gekocht. Enfin, positieve jongen op twitter, doet z'n best om het Afrikaanse wielrennen te promoten. Frekalsi Debesay won in 2010 zelfs twee ritten, jawel, de oudere broer van Mekseb en Yakob. Frekalsi zou een paar jaar later een contract krijgen bij MTN-Qhubeka, daarmee heeft hij toch min of meer het pad geëffend voor zijn jongere broers. Natnael Berhane was er in 2010 ook al bij, als broekie van 19 won ie ook meteen een etappe. En Tarik Chaoufi won een rit, want de Marokkanen waren niet meteen verdwenen. Wel iets minder dominant, maar dat is logisch als de Eritreeërs zich ermee gaan bemoeien. De eindzege ging dus naar pionier Teklehaimanot, die op dat moment al een periode als stagiair bij Cervelo had afgewerkt. Cervelo stopte er alleen mee, en de andere ploegen stonden niet in de rij. Het lukte hem niet om een ploeg te vinden en dus moest hij nog een jaar in Afrika rond blijven rijden, waar hij wel bleef domineren. Tien jaar geleden was het voor Afrikanen nog moeilijker om aan de bak te komen in Europa, gelukkig wist Teklehaimanot in 2012 uiteindelijk wel de stap te zetten richting het toen net opgerichte Orica-GreenEDGE.
Over de editie van 2011 hoeven we het minder lang te hebben, Kiel Reijnen kwam, zag en overwon. Namens Team Type 1 - SANOFI won hij liefst vier ritten en het eindklassement, er was weinig aan te doen. Team Type 1 is de ploeg die nu door het leven gaat als Team Novo Nordisk. Onze vriendelijke diabetesboys dus, al reden er toentertijd maar weinig jongens met diabetes voor de ploeg. Vroeger waren ze niet zo streng, en dus konden figuren als Reijnen en Joey Rosskopf hier hun debuut als prof maken. Rosskopf won dat jaar ook een rit, Reijnen nam toen vermoedelijk een snipperdag. Ook Guy Smet won een rit, de eeuwige Guy Smet. Guy is inmiddels 48 jaar oud en nog steeds actief, zo werd hij afgelopen jaar nog 48e in de Tour du Faso! Bijna ieder jaar werd Guy nog wel zijn wedstrijdjes af in Afrika, in 2011 dus met succes in Rwanda. Toen was hij pas 39, jonge god dus. De Zuid-Afrikaan James Tennent pakte ook een rit mee, waarna de laatste rit van de Tour du Rwanda van 2011 eindigde in een waar volksfestijn. De eerste Rwandese ritzege, jawel! Joseph Biziyaramye heeft deze primeur toch maar mooi op z'n naam staan. Zijn eerste deelname aan de Tour du Rwanda, en hij was meteen de Rwandese veteranen als Nathan Byukusenge, Adrien Niyonshuti en Abraham Ruhumuriza te snel af.
In 2011 werd de Tour du Rwanda voor het eerst gewonnen door iemand die niet uit Afrika afkomstig is. Alvast een spoiler: Kiel Reijnen is nog steeds de enige niet-Afrikaan die deze fantastische ronde wist te winnen. In 2012 namen de Afrikanen het commando weer over, al leek het daar na de proloog niet echt op. In de straten van hoofdstad Kigali werkten Rémi Pelletier-Roy en Bruno Langlois de proloog sneller af dan Adrien Niyonshuti en de rest. Een zege voor Canada, kan er ook bij op het lijstje. Daarna maakte de wereld tijdens de eerste rit in lijn kennis met Merhawi Kudus. Op 18-jarige leeftijd deed hij als junior mee, iets wat eigenlijk niet kan. Hij ging in de aanval en wist zijn vlucht succesvol af te ronden door in de sprint Shaun Davel en Alem Grmay te kloppen, geen misselijke zaak. Niet iedereen was blij met die overwinning, bijna direct daarna werd hij uit koers gegooid omdat hij als junior hier geen plaats had. Dat soort verhalen kennen we wel, Evenepoel mocht als junior ook niet meedoen aan profkoersen, tot grote ergernis van Patrick Lefevere. In de Tour du Rwanda van 2012 vond men het alleen een beetje zielig om KUDUS na zijn glorieuze overwinning naar huis te sturen, na ingrijpen van wat invloedrijke persoontjes mocht hij toch blijven. Zijn ploeggenoot bij de Afrikaanse afdeling van het World Cycling Centre, Amanuel Meron, won een dag later te tweede rit, KUDUS werd tiende. De derde rit werd vervolgens gewonnen door de Zuid-Afrikaan Darren Lill, de piepjonge KUDUS werd tweede. Ook een dag later werd hij weer tweede, maar dan achter de Canadees Bruno Langlois. En de dag daarna? Weer een tweede plaats, achter landgenoot Solomon Habte. Wel een seconde of 40 voor de rest van de groep der favorieten, waardoor hij als 18-jarige de leiderstrui overnam. Die leidende positie wist hij een tijdje te verdedigen, maar op de voorlaatste dag ging het helemaal mis. Een gebrek aan ervaring, alsmede een niet al te goed gestoffeerde ploeg. Hoewel Amanuel Meron een tweede keer wist te winnen had hij verder weinig steun aan zijn ploeg. Nahom Desale was een van zijn ploeggenoten, de jongen die later in Nederland is terechtgekomen en nu al een paar jaar voor BEAT fietst. De zevende rit werd een prooi voor Darren Lill, die uiteindelijk ook het eindklassement zou winnen. KUDUS kraakte fameus, iets wat we in de jaren daarna nog veelvuldig hebben gezien. Minuut of zeven verloren, maar alsnog in de top 10 geëindigd, dat moet een rit zijn geweest. Op de slotdag won Bruno Langlois nog eens een rit, maar in het klassement veranderde niet veel meer. De Tour du Rwanda 2012, een prachtige en tegelijkertijd tragische editie. Jarenlang liep KUDUS rond met een trauma, maar daar kwam gelukkig vorig jaar een eind aan. Jarenlang heb ik ook gedacht dat hij wel even alles ging winnen, maar dat pakte ook wat anders uit. Kan gebeuren.
![Merhawi-Kudus2.jpg]()
![Kudus_Merhawi_11.jpg]()
Merhawi is nog steeds wel de jongste winnaar van een rit ooit, en dat gaat hij ook wel blijven aangezien er normaal gesproken geen junioren aan de start staan. Kun je toch maar weer mooi in je zak steken. Na 2012 braken er toch wel wat mooie jaren aan voor het Afrikaanse wielrennen, de Tour du Rwanda werd in ieder geval gedomineerd. Kan ook liggen aan gebrekkige deelname uit andere landen, maar dat zien we voor het gemak door de vingers. In 2013 begonnen we weer met een proloot, dit keer met een Rwandese overwinning tot gevolg. Janvier Hadi won, ook wel een van de Rwandese veteranen. In 2018 gestopt, nadat hij her en der toch ook wel wat kansen in het buitenland had gekregen. Leverde niet veel op, daar hebben de Rwandezen vaker last van. MTN-Qhubeka deed in 2013 ook mee, tijdens hun eerste jaar op PCT-niveau. In het jaar dat Ciolek uit het niets Milaan-San Remo won wist de ploeg ook een aantal ritten te winnen in Rwanda. Jay-Robert Thomson won zowaar een rit, dat zie je ook niet zomaar aankomen. De eeuwige knecht, die blijkbaar toch iets goed doet omdat hij ieder jaar weer een nieuw contract krijgt. Jongens als Venter en Jacques Janse van Rensburg zijn afgevoerd, maar Thomson mag blijven. Zelfs Louis Meintjes won een rit in 2013, dat grenst bijna aan het onmogelijke. Eén dag daarna won Johann van Zyl dan weer, onvoorstelbaar. Van Snail, ook alweer afgevoerd door Ryder, goed man. Tussendoor begonnen twee recordhouders aan hun zegetocht. Valens Ndayisenga en Metkel Eyob dragen samen een record: allebei wonnen ze vijf ritten in de Tour du Rwanda. Niemand die het ze nadoet. In 2013 won Valens Ndayisenga, lang de grootste Rwandese hoop maar inmiddels ook gestopt, de tweede rit. Metkel Eyob won na een paar tweede plaatsen dan weer de zesde rit. De overige ritten werden gewonnen door de Algerijnse veteraan Azzedine Lagab. Het eindklassement ging naar Dylan Girdlestone, de Zuid-Afrikaan. Oudere broer van Keagan Girdlestone, die onder normale omstandigheden ondertussen wel in de WT had rondgereden, ware het niet dat hij tijdens zijn eerste jaar als belofte bijna kwam te overlijden. Het zit Afrika ook niet echt mee, in dat opzicht. Gaat ondertussen wel weer goed met die Keagan, na heel wat mentale en fysieke problemen heeft hij alles nu wel weer op de rit. Prof worden zit er alleen niet meer in, ondanks een poging om weer terug op niveau te komen. Hij probeert nu acteur te worden, ook een optie. Enfin, eigenlijk ging het hier over Dylan. Ja, die werd in 2011 derde. In 2012 tweede. In 2013 eerste. Mooi rijtje, niets meer aan doen. Vond ie zelf ook wel, daarna eigenlijk weinig meer gepresteerd.
![tour-du-rwanda-2013-dylan-girdlestone.jpg]()
De editie van 2014 was dan weer bijzonder omdat we voor het eerst een Rwandees het eindklassement zagen winnen. De eerder gememoreerde Valens Ndayisenga ging met de eerste Rwandese eindzege lopen, terwijl hij onderweg ook nog een rit wist te winnen. Het is toch wel bijzonder dat hij buiten Afrika nooit iets heeft gepresteerd, in die jaren was hij in Afrika toch wel behoorlijk dominant. Via via mocht hij zelfs nog een tijdje in Oostenrijk rijden, maar ook daar lukte het allemaal niet. In Afrika lukte het dan weer wel, hij heeft in ieder geval in eigen land geschiedenis geschreven. De Tour du Rwanda van 2014 begon op dezelfde manier als in 2013, ook nu werd de proloog weer gewonnen door Janvier Hadi. Daarna won Mekseb Debesay z'n eerste rit, een paar dagen later zou hij ook de zesde rit winnen. Na Frekalsi een paar jaar eerder de tweede Debesay die een rit wist te winnen in Rwanda, wel lachen. Toentertijd reed hij in dienst van Bike Aid, hij is na een aantal jaar Dimension Data weer terug bij af. Met Haile Dawit wist er in 2014 nog een Eritreeër te winnen, terwijl ook de Rwandees Joseph Biziyaremye weer eens een keer wist te winnen. Ooit was hij nog de eerste Rwandese ritwinnaar, inmiddels werd hij door allerlei landgenoten aan alle kanten voorbijgestreefd. De overige ritten werden gewonnen door de Marokkaan Salah Eddine Mraouni, moet hij weten. Goed, groot feest in Rwanda dus. Eerste eindoverwinning sinds de koers 2.2 is, de winnaar mocht dus op de schouders.
![Team-Rwanda-supportes-lift-up-Valens-Ndayisenga-celebrating-the-crucial-victory-of-Tour-du-Rwanda-2014-titleSam-Ngendahimana.jpg]()
In 2015 was het dan weer de beurt aan Jean Bosco Nsengimana, hij domineerde van begin tot eind. De proloog in Kigali won hij met een paar seconden voorsprong op Ndayisenga, en zijn leidende positie gaf hij de rest van de ronde niet meer uit handen. Sterker nog, hij won ook nog eens de derde en zesde rit met een behoorlijk grote voorsprong, om zijn dominantie nog maar eens te onderstrepen. Degene die het dichtst in zijn buurt kon blijven was Joseph Areruya, toen slechts 19 jaar oud. Als we tenminste geloven dat hij uit 1996 komt, doen we maar omdat het wel zo sympathiek is. Voor het eerst zo'n beetje dat we hoorden van Areruya, die toentertijd nog door het leven ging als Alleluyah. In die tijd begon ook Steef de Tour du Rwanda een beetje te ontdekken, hij heeft de ronde in die jaren toch behoorlijk op de kaart gezet. Zonder hem hadden we nooit gehoord van de Wall of Kigali, dan had het nog de lokale Rwandese naam gehad. En hij leerde de mensen daar twitteren, Steef is werkelijk een genie van een ongezien niveau. Zonder hem was de wereld ook nooit op het idee gekomen om warm te lopen voor een mogelijk WK in Rwanda. Steef, Steef, Steef. Wat moesten we zonder die man? Zonder hem hadden we nooit geweten dat Mekseb Debesay ook in 2015 twee ritten zou winnen, nog steeds in dienst van Bike Aid. Meron Teshome won dat jaar ook een rit, de neef van Biniam Girmay! Door die prestatie zou hij een jaar later ook voor Bike Aid mogen rijden, wat twee jaar heel behoorlijk ging. Daarna raakte hij behoorlijk zwaar geblesseerd en sindsdien hebben we weinig meer van hem vernomen. Was zo ongeveer de snelste Eritreeër van allemaal, maar is nu toch aardig hard ingehaald door zijn kleine neefje. Ook Metkel Eyob won dat jaar nog maar eens een rit, onderweg naar zijn record. De Rwandees Emile Bintunimana won dat jaar de resterende rit, een renner waar we daarvoor en daarna niets meer van hoorden. Voor het eerst zagen we aan het eind van de wedstrijd een volledig Rwandees podium. Nsengimana, Areruya en Camera Hakuzimana, je zou voor minder.
![30541079236_799b326e3e_b.jpg]()
2016 werd dan weer opnieuw een jaar voor Valens Ndayisenga, hij slaagde erin voor de tweede keer de Tour du Rwanda op zijn naam te schrijven. Doet niemand hem na, geen enkele andere renner pakte meer dan één keer de eindwinst. In het begin van de Tour du Rwanda van 2016 leek het er nog niet echt op dat het zou gaan lukken, de excentrieke Amerikaan Timothy Rugg won namelijk de proloog. Amanuel Gebreigzabhier werd tweede, er heeft nogal wat talent geschitterd in Rwanda! De eerste rit in lijn eindigde in een sprint, waar Guillaume Boivin de van de aardbodem verdwenen Eritreeër Solomon Zemenfes te snel af was. Boivin reed toen al voor Israel Cycling Academy, dat was rond die tijd nog een continentaal ploegje. Tijdens de tweede rit pleegde Ndayisenga een coup, hij kwam solo aan meer dan een minuut voorsprong op de Keniaan Suleiman Kangangi en bijna anderhalve minuut voorsprong op de rest. Uiteraard nam hij de leiderstrui over en die gaf hij niet meer af. Timothy Rugg won dan wel weer de volgende rit, maar met een minimale voorsprong op Areruya en de rest. Areruya werd in die tijd vaak tweede, maar tijdens de vierde rit lukte het hem eindelijk een keer om een ritzege te pakken. Daarna pakte Metkel Eyob zijn jaarlijkse ritzege mee, terwijl Valens Ndayisenga zijn leidende positie tijdens de zesde rit nog maar eens verstevigde. De afsluitende rit werd gewonnen door Tesfom Okubamariam, de boezemvriend van Daniel Teklehaimanot. Zijn eerste zege in Rwanda, en weer een extra zege voor Eritrea. Teklehaimanot en Okubamariam waren een paar jaar behoorlijk goed, maar uiteindelijk toch wel ernstig weggedeemsterd. Geëindigd op Martinique, bij Pedale Pilotine. Wel ploeggenoten, maar daar is alles dan ook mee gezegd. Enfin, tweede eindzege voor Ndayisenga dus, Jean Bosco Nsengimana moest genoegen nemen met de derde plaats terwijl Suleiman Kangangi derde werd.
![63592_cxphpe-xeaawlqg.jpg]()
In 2016 wist Areruya zijn eerste rit te winnen, en daarmee bleek de ban gebroken te zijn. 2017 zou zijn jaar van glorie worden, dat werd al snel duidelijk. Tijdens de jaarlijkse proloog in Kigali werd hij slechts vierde, op acht seconden van Nsengimana, maar daarna gooide hij de koers meteen overhoop tijdens de eerste rit in lijn. In Huye kwam hij solo aan, tweede werd Kent Main op meer dan anderhalve minuut. De dag daarna ging hij weer vrolijk in de aanval en leek hij op weg naar een nieuwe ritzege, maar toen kwamen de typisch Afrikaanse gebreken bovendrijven. De rit naar Rubavu eindigde met een lange afdaling, die dankzij regenval extra technisch was geworden. De Zwitser Simon Pellaud, tegenwoordig woonachtig in Colombia en actief bij Androni, won met anderhalve minuut voorsprong. Dit terwijl hij nog een minuut achter lag op de top van de laatste klim. Met een beetje stuurmanskunst kom je in Afrika heel ver, dat blijkt maar weer. Areruya ging met dichtgeknepen remmen en billen naar beneden en verspeelde ook meteen zijn leidende positie, hij verloor zelfs bijna drie minuten ten opzichte van Pellaud. Een prestatie op zich, en toch wel weer een duidelijk argument waarom Afrikanen het moeilijk hebben in Europa. Techniek zit er niet altijd bij. Maar goed, in het land van de duizend heuvels heb je niet altijd techniek nodig, met brute kracht kom je vaak al een eind. Liet Areruya de volgende dag meteen zien, hij klopte in de sprint zowaar Edwin Avila en pakte zo zijn tweede ritzege. Tijdens de vierde rit ging hij dan weer met ploeggenoot Metkel Eyob in de aanval en samen reden ze het veld op een hoop. Eyob kreeg de ritzege cadeau, Areruya nam zelf dan weer de gele trui over omdat op Nsengimana en Kangangi na iedereen op meer dan twee minuten werd gereden. De resterende ritten gebeurde er niet veel meer, de koers was gereden. Bonaventura Uwizeyimana won een rit, dat was hem van harte gegund. Jarenlang een stabiele factor in het Afrikaanse circuit, zonder grote uitschieters. Eyob won nog een rit, weer voor Areruya. Ndayisenga won de laatste rit en redde daardoor zijn ronde. Vooraf was het plan om de Tour du Rwanda voor de derde keer te winnen, maar dat werd 'm niet helemaal. Joseph Areruya, de nieuwe grote Rwandese hoop.
![tour_du_rwanda2-9.jpg]()
Toch hoorden we in de wandelgangen al een andere naam. Ook weer ontdekt door Steef natuurlijk, of wat dacht u dan? Samuel Mugisha, ja! Samuel maakte zich tijdens de eerste rit nog niet zo druk, hij liet de overwinning aan Azzedine Lagab. Net als in 2013 zou de Algerijn twee ritten winnen, zonder in de buurt te komen van de eindzege. Mugisha koos de rit naar Huye uit om zijn slag te slaan. Net als een jaar eerder kwam er een Rwandees solo aan in deze stad, nu was het alleen Mugisha in plaats van Areruya. Zijn voorsprong van 21 seconden op Jean Claude Uwizeye en de toen nog volstrekt onbekende Mulu Hailemichael bleek allesbepalend te zijn. Kenners keken vorig jaar rond deze tijd naar de VRT en zagen een mooie docu over de Tour du Rwanda van 2018. De familie Mugisha zat thuis aan de radio gekluisterd en hoorden zodoende dat hun broer de rit won en de leidende positie wist in te nemen. Een extra emotionele affaire, omdat de moeder van de Mugisha's een jaar eerder was overleden. Na de zege van Samuel lag de koers in een plooi. Alle resterende dagen won er een vluchter, zo ongeveer. Vooral enorme nobuddies, zoals ene Julian Hellmann. Won zomaar twee ritten, niet zo leuk eigenlijk. Ook Timothy Rug won weer een rit, en er was een zeldzaam sporadisch ongezien grandioos succes voor de diabetesboys: David Lozano won een rit! Ook Bereket Temalew won een rit, die kent u niet. De continentale jongens van Dimension Data wisten de boel verder behoorlijk goed te controleren, Samuel Mugisha ging onbedreigd op weg naar de eindzege, de vijfde Rwandese eindzege op een rij.
![29065288827_a9ae7a595d_b.jpg]()
En toen werd de koers 2.1. Daar waren ze al een paar jaar mee bezig, maar het bleek toch best moeilijk om aan alle randvoorwaarden te voldoen. Het budget moest omhoog, de datum moest veranderd worden en meer van dat soort zaken. De Tour du Rwanda werd normaal altijd verreden in november, maar in 2018 stapte men alvast over naar augustus. In 2019 gingen we nog verder naar voren, naar eind februari. Zo sloot het mooi aan op de Tropicale. De opwaardering naar 2.1 zorgde voor een beter deelnemersveld, zo stond er met Astana voor het eerst een team uit de World Tour aan de start. Ook enkele procontinentale ploegen gaven acte de présence, en dat was te merken aan de rituitslagen. De Rwandezen verdwenen plotseling wat meer naar de achtergrond, de dominantie was heel plots totaal verdwenen. Dat bleek tijdens de eerste ritten al. In de laatste bocht van de eerste rit ging Edwin Avila mooi op z'n muil, en hij nam een boel andere jongens mee. Onder meer KUDUS, die na zijn tragische ervaring in 2012 voor het eerst weer voet op Rwandese bodem zette. De Italiaan Alessandro Fedeli van Delko profiteerde van de ontstane chaos, hij wist Yakob Debesay af te houden en pakte zo zijn eerste zege als prof. Merhawi Kudus liet al snel zien niet veel last te hebben van zijn valpartij, tijdens de tweede rit reed hij in de straten van Huye weg van het peloton op een oplopende strook. Met een kleine voorsprong op de rest kwam hij aan, zijn tweede ritzege in Rwanda. Hij nam ook meteen de leiderstrui over, lekker man.
![46295240645_f7f1914ad1_k.jpg]()
Dat vond hij blijkbaar nog niet goed genoeg, want tijdens de derde rit ging hij nog maar eens in de aanval. De langste rit ooit in de Tour du Rwanda, liefst 213 kilometer. Was voor de lokale renners een behoorlijke uitdaging, de tijdsverschillen waren uiteindelijk gigantisch. Vier renners binnen de minuut, de vijfde kwam binnen op acht minuten. Zegt ook wel iets over het Afrikaanse circuit, er is nog wel een achterstand weg te poetsen. Het was weer een rit naar Rubavu, en die rit heeft altijd een lange afdaling aan het eind. Op de laatste klim van de dag was Merhawi Kudus samen met Matteo Badilatti weggereden van de tegenstand. Badilatti fietst alleen nog niet zo lang en is technisch niet echt begaafd, dus moest hij KUDUS in de afdaling laten gaan. Daardoor kwam KUDUS solo aan en pakte hij zijn tweede ritzege op rij, uiteraard verstevigde hij ook meteen zijn leidende positie in het klassement. Alleen Taaramae bleef een beetje in de buurt, de rest was wel gezien.
![40256462773_8c14a44a10_k.jpg]()
Daardoor was de Tour du Rwanda van 2019 ook snel in een plooi gevallen. De dagen na de zegetocht van KUDUS zagen we vooral veel ritten naar de vroege vluchters gaan. Astana controleerde de boel en liet ongevaarlijke groepjes wegrijden. Die groepjes bleven ook mede vooruit omdat Astana maar met vier renners aan de koers was begonnen, in plaats van de gebruikelijke vijf. Edwin Avila was daar wel blij mee, zo kon hij na zijn valpartij in de eerste rit met de pleisters nog op z'n lichaam toch nog een keer winnen. De dag daarna bleef er weer een groepje vooruit, met daarin Biniam Girmay. Toen nog de jongen die ooit Evenepoel wist te verslaan, en die tot ieders verrassing een rit won in La Tropicale. In de Tour du Rwanda liet hij meteen zien dat hij wel wat meer was dan dat. Hij won de vijfde rit, uiteraard in de sprint. Inmiddels weten we allemaal wat hij kan, toen was het allemaal nog wel onverwacht en spectaculair. De zesde rit was dan weer wat minder spectaculair, Przemyslaw Kasperkiewicz ging vanuit de vlucht met de zege aan de haal. De Pool die de afgelopen twee jaar bij Delko reed en daar blijkbaar nogal wat mentale schade aan heeft overgehouden. Kicken interviewtje wel nadat hij geen nieuw contract kreeg bij Delko, het was allemaal een ramp en hij had twee jaar verloren en blablabla. Typisch Delko wel dus, al doet Girmay tegenwoordig gelukkig zijn best om het tegendeel te bewijzen. Kasperkievits rijdt nu voor een echte Franse amateurploeg, het kan verkeren.
![tour-du-rwanda-2019-stage-5.jpg]()
Vorig jaar werden er een paar ritten live uitgezonden, waaronder de twee laatste ritten. Erg fantastisch en duidelijk waren de beelden niet, maar ik zat toch aan het beeld gekluisterd. Vooral omdat ik tijdens de zevende rit Yakob Debesay in de aanval zag gaan. Op een lokaal circuit in Kigali reed hij stoer in z'n eentje voorop, maar dankzij de gebrekkige informatie was het maar de vraag of hij het vol zou houden tot het eind. Dat lukte uiteindelijk wel, waardoor Yakob de derde Debesay werd die een rit in de Tour du Rwanda wist te winnen. Dat is toch ook wel een kicken feitje, als je het mij vraagt. Dat was toch wel een uitstekende maand voor Yakob, die eerder ook al de Tour de l'Espoir won en zich zo ineens ontpopte als het grootste klimtalent van Eritrea. Het leverde hem een contract op bij de continentale ploeg van Groupama-FDJ, een prachtige kans die hij hopelijk dit jaar gaat verzilveren. Alvast niet tijdens deze Ronde van Rwanda, daarover later meer. Tijdens deze voorlaatste rit kwam de leidende positie van KUDUS nog wel even in gevaar, omdat ie nog een keer op z'n bek ging of een lekke band had ofzo, in totaal viel ie tijdens deze Tour du Rwanda drie keer geloof ik. Daarna was er nog wat ophef omdat hij een bocht afgesneden zou hebben, maar het Rwandese volk had hem al verkozen tot nieuwe held dus werd daar verder niets mee gedaan. Tijdens de laatste rit waren we dan weer getuige van een lange solo van Rodrigo Contreras, ploeggenoot van KUDUS. Op de inmiddels wereldberoemde Muur van Kigali zagen we de renners ouderwets naar boven kruipen. Contreras won met een minuut voorsprong, daarachter won KUDUS het sprintje van de groep der favorieten. Zodoende sleepte hij de eindoverwinning binnen, en wist hij de nare kater van 2012 weg te spoelen. Je moet er zeven jaar op wachten, maar dan heb je ook wat.
![tour-du-rwanda-2019-stage-7-img2.jpg]()
Na een fantastisch dansje van KUDUS en een motorisch ongecontroleerde voorstelling van Taaramae en Badilatti werd Merhawi gekroond tot winnaar van de Tour du Rwanda van 2019. Vijf jaar op rij won een Rwandees, nu won er voor de tweede keer een Eritreeër. De kans is aanwezig dat het voorlopig de laatste Afrikaanse overwinning is, als ik de startlijst van 2020 bekijk kan het zomaar een grimmige zaak worden voor Afrika. Desalniettemin heb ik er pleurisveel zin in. Ook al ga ik een deel missen dankzij carnaval, wat een bijzonder ongelukkige samenloop van festiviteiten.
![tour-du-rwanda-2019-stage-8-img2.jpg]()
![Fq1vrOb.png]()
![OmUp756.png]()
Ook in 2020 zal de Tour du Rwanda een 2.1-koers zijn. Net als de afgelopen jaren bestaat de koers ook nu weer uit acht etappes. Zondag begint het spektakel, voor de deuren van de Kigali Arena. We beginnen meteen met wat propaganda, want we bevinden ons in een heus Sports Village, dat recentelijk nog flink onder handen is genomen. In het stadion kunnen binnenkort 40.000 mensen plaatsnemen, terwijl er nu nog maar plek is voor 25.000 zielen. Tijdens deze eerste rit, die 114 kilometer lang is, rijden we eerst oostwaarts richting Rwamagana, een belangrijke stad voor het Rwandese wielrennen. Adrien Niyonshuti is van Rwamagana, bijvoorbeeld. Valens Ndayisenga ook, om maar iemand te noemen. De ploeg van Niyonshuti zit hier uiteraard ook, daarover later nog veel meer. Eenmaal in Rwamagana draaien we om en keren we terug naar hoofdstad Kigali. Onderweg terug naar Kigali komen we nog wat heuveltjes tegen, waaronder een kasseienklim. Na een rondje in de hoofdstad krijgen we in de laatste kilometer blijkbaar een waar spektakel voorgeschoteld. Slotkilometer aan 10% gemiddeld, daar kan meteen wat kaf van het koren gescheiden worden.
Etappe 1: Kigali Arena - Kigali Kimironko, 114,4 kilometer - 1200 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-1-profile.jpg]()
![kigali-arena-a-10000-seat-capacity-facility-for-sports-and-other-events.-emmanuel-kwizera.jpg]()
Op dag twee volgt een belangrijke rit. We vertrekken wederom in Kigali en zetten koers richting Huye, daar waar de Tour du Rwanda bijna jaarlijks aankomt. De afgelopen drie jaar zou de winnaar in Huye ook het eindklassement winnen. In 2017 kwam Joseph Areruya solo aan, in 2018 deed Samuel Mugisha dat dunnetjes over en vorig jaar snelde Merhawi Kudus aan het eind weg van de rest. Een significante etappe dus, al is het op papier helemaal niet de zwaarste etappe van het geheel. Met 120 kilometer valt de lengte mee, en met 2000 hoogtemeters onderweg is het zeker niet overdreven zwaar. Toch belangrijk gebleken in het verleden, ook nu zal het wel weer een rol gaan spelen. Vooral het eind interessant, in de straten van Huye gaat het een kleine twee kilometer omhoog aan 5%, waarna het in de laatste kilometer wat meer afvlakt. Op dat klimmetje reed KUDUS vorig jaar weg, daar kan je dus het verschil maken. Onderweg fietsen de renners over nog wat meer heuveltjes, vooral in het begin van de rit, en passeren ze wat cultureel erfgoed. Zo komen ze nog langs Nyanga bijvoorbeeld, daar woonden vroeger de Rwandese koningen. In Huye zelf werd dan weer de laatste Rwandese koningen vermoord tijdens de genocide. Niemand werd ontzien, blijkt maar weer.
Etappe 2: Kigali - Huye, 120,5 km - 2000 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-2-profile.jpg]()
![DQHIDiN.png]()
Op dinsdag gaan we verder met een primeur, voor het eerst rijden we van Huye naar Rusizi. In het verleden deden we dat wel eens in de omgekeerde richting, in 2016 bijvoorbeeld. Toen won Joseph Areruya de sprint in de straten van Huye. Nu gaan we dus de andere kant op, door het Nyungwe Park van oost naar west. Een rit van 140 kilometer met behoorlijk wat hoogtemeters. Meer dan 3000 in totaal, waarbij het zwaartepunt vooral in het midden van de rit ligt. In dat park van Nyungwe is het terrein behoorlijk geaccidenteerd, hier liggen wel een aantal van die duizend heuvels. Het is een stukje regenwoud, een van de oudste stukken groen in Afrika blijkbaar. Veel zeldzame diersoorten leven hier, we moeten er dus een beetje zuinig op zijn. Buiten dit oerwoud krijgen we in de finale nog een stevige klim voorgeschoteld, Bushenge! 5,5 kilometer aan 6%, dat is zeker voor Rwandese beklimmingen een pittige klim. De beklimmingen hier zijn vaak wat langer en vlakker, of juist kort en steil. Deze zit er wat meer tussenin, hier kan je wel aardig wat verschil creëren. Al ontstaat het grootste probleem misschien wel juist na de klim, want na de klim gaat het kort naar beneden, even kort weer omhoog en dan volgt er een afdaling van een kilometer of 10 richting Risizi. Niet de specialiteit van de Afrikanen, hier zijn de Europeanen in het voordeel. Zeker als het onverhoopt gaat regenen. De tijdsverschillen lopen hier mogelijk flink op.
Etappe 3: Huye - Risizi, 142 km - 3200 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-3-profile.jpg]()
![33353640038_9bafeca196_o-2048x2048.jpg]()
Woensdag krijgen we tijdens de vierde rit te maken met de zwaarste kilometers van de Tour du Rwanda. Net als vorig jaar gaan we weer naar Rubavu, opnieuw zal het de langste rit van de ronde zijn. Toen 213 kilometer, nu 206. Iets minder, maar alsnog bijzonder lastig. De hele dag rijden de renners langs het meer van Kivu, over glooiende wegen. In totaal bijna 5000 hoogtemeters, dit is een rit waar ze het zelfs in de Tour de France lastig mee zouden hebben. Niet voor niets dat de tijdsverschillen vorig jaar gigantisch waren, dat gaat nu niet anders zijn. De beklimming naar Congo Nil Center is bijvoorbeeld enorm pittig, acht kilometer aan 5,6% is voor Afrikaanse begrippen bijna ongezien. Daarna nog een lange en onregelmatige klim door Gishwati Forest, hier gaat iedereen met de billen bloot. KUDUS reed hier vorig jaar samen met Badilatti de rest op een hoop, ook nu gaan er weer een paar renners zijn die de rest op een uur gaan rijden. Hier valt de koers vermoedelijk weer in de plooi. Van de ene kant een prachtige rit, van de andere kant misschien ook wel een beetje overkill. Gezien het niveauverschil tussen de renners gooi je hier de boel wel heel snel op slot. Gelukkig scoor je dan weer niet zo snel een OTL in Afrika, dat scheelt. Hoera voor een ruime tijdslimiet.
Etappe 4: Risizi - Rubavu, 206,3 km - 4800 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-4-profile.jpg]()
![ERM6EP1WoAAlA6l?format=jpg&name=large]()
De vierde rit eindigt in Rubavu, een gemeente op de grens met Congo. Technisch gezien finishen we eigenlijk in Gisenyi, maar de naam van de gemeente krijgt de voorkeur boven de naam van het dorp. Hoe dan ook, de vijfde rit gaat van start in de gemeente Rubavu. We werken eerst een lokaal rondje af in dit district en fietsen daardoor nog een tijdje langs het gigantische meer van Kivu, ook toucheren we de grens met Congo. Daarna trekken we richting het noordwesten, richting Musanze. Het is de kortste rit van de ronde, als we de tijdrit even niet meerekenen. Desondanks een bijzonder pittige rit, omdat we onderweg liefst 20 kilometer achter elkaar moeten klimmen. Gemiddeld kom je uit aan een procent of drie, maar er zitten zwaardere stroken tussen. Het wordt een behoorlijk zware Tour du Rwanda, zoveel mag inmiddels duidelijk zijn. Musanze is overigens de plaats waar Biniam Girmay vorig jaar wist te winnen, fantastische plek dus. Niet alleen omdat Girmay hier vorig jaar won, trouwens. Nee, Musanze is ook een fantastische plek voor toeristen. Het ligt in het hart van het Volcanoes National Park, een naam die weinig aan de verbeelding overlaat. Dit is het meest heuvelachtige gedeelte van Rwanda, met dank aan al die oude vulkanen. Tevens is dit het gebied waar de meeste gorilla's zitten. Als je die beesten nog eens wil zien voor ze uitsterven moet je hier zijn. En dan zit het Africa Rising Cycling Center ook nog eens in dit district! Dit belangrijkste trainingscentrum van Rwanda ligt niet ver van de finish. Ooit begon Jock Boyer hier, inmiddels is het vooral Sterling Magnell die hier de Rwandezen op sleeptouw neemt. Toch wel een begrip geworden, in Afrika in ieder geval. De nationale selectie traint hier altijd, en ook andere renners zijn altijd welkom. Zo fietsten de jongens van Direct Energie hier afgelopen dagen ook hun rondjes, heel sympathiek.
Etappe 5: Rubavu - Musanze, 84,7 km - 1300 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-5-profile.jpg]()
![EPrOnXLWAAEwg2Q?format=jpg&name=4096x4096]()
Ook de zesde rit zal niet eenvoudig zijn, in het land van de duizend heuvels doen we niet aan vlakke ritten. Tussen Musanze en Muhanga werken we gedurende 127 kilometer weer 2600 hoogtemeters af. Continu op en af, continu genot dus. Richting het eind van de rit gaat het bijna 20 kilometer volledig bergop, alhoewel het niet heel steil zal zijn. Waarschijnlijk wel een rit voor de vluchters, aangezien we hierna gaan tijdrijden. Muhanga is na zes jaar weer terug in de Tour du Rwanda, in 2014 kwam er voor het laatst een rit aan. Toen was de Eritreeër Dawit Haile in een sprintje Bosco Nsengimana te snel af. Nu kan het ook weer een sprint worden, aangezien de laatste kilometers wel vlak zijn.
Etappe 6: Musanze - Muhanga, 127,3 km - 2600 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-6-profile.jpg]()
![EQwQt8TXUAAOqdp?format=jpg&name=medium]()
Aan het eind van de Tour du Rwanda keren we terug naar daar waar we begonnen, hoofdstad Kigali. In de buitenwijken van deze stad gaan we van start in Nyamirambo. Vanuit deze plaats zetten we koers richting de fameuze Muur van Kigali, waar de renners aan het eind van deze korte tijdrit overheen moeten stuiteren. Vroeger begon de Tour du Rwanda altijd met een proloog in de straten van Kigali, nu sluiten we er zo ongeveer mee af. Door de geringe lengte zullen de verschillen beperkt blijven, maar de zware beklimming van de Wall of Kigali aan het eind zal toch wel voor wat verschil zorgen. Genot!
Etappe 7: Kigali - Kigali (ITT), 4,5 km - 106 hoogtemeters (lol)![tour-du-rwanda-2020-stage-7-profile.jpg]()
![ERSVzu6U0AYe7PM?format=jpg&name=4096x4096]()
Tijdens de slotrit krijgen we te maken met een primeur, blijkbaar ligt er voor het eerste een klim van buitencategorie op het parcours. We rijden een aantal rondjes kriskras door Kigali en omgeving. Buiten de stad komen we Mount Kigali tegen, zes kilometer aan 6,4%. Dat is buitencategorie, duidelijk. In Kigali zelf rijden we nog een aantal keer over de Wall of Kigali, omdat het kan. Richting de finish passeren we ook nog een andere kasseienklim, in totaal gaat het richting de finish drie kilometer omhoog aan 6%. Niet rustig uitbollen, de renners moeten tot de laatste meters aan de bak. Het wordt echt een loodzware Tour du Rwanda, zwaarder dan normaal. Ik heb er zin in.
Etappe 8: Kigali Expo Ground - Kigali Rebero, 89,3 km - 2000 hoogtemeters![tour-du-rwanda-2020-stage-8-profile.jpg]()
![DkZaTfMXgAAVAKf.jpg]()