Italiaanse crisis #5: Parallelle Munt (Shitstorm)

quote:

Aan het einde van de middag viel de Italiaanse spread opeens verder, naar zo’n 2,5 procentpunt, na een bericht van persbureau Bloomberg. Daarin stond dat EU-leiders vorige week hadden gesproken over activering van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), een noodfonds van de 19 eurolanden. Als het ESM wordt gebruikt om Italië te steunen, dan zou dat het ook voor de ECB makkelijker te maken om Italië gericht te helpen met de opkoop van staatsschuld. De gebruikelijke strenge condities voor ESM-steun zouden in deze coronacrisis moeten wijken. Volgens Bloomberg zei premier Mark Rutte (VVD) tijdens het EU-overleg dat de Tweede Kamer zo’n rol van het ESM niet zomaar zal accepteren.

quote:

Politiek uit de brand geholpen
Ooit gold de grootscheepse opkoop door centrale banken van overheidsschuld, waarmee de Amerikaanse Federal Reserve na de kredietcrisis als eerste begon, als een paardenmiddel. Daarna zou ‘normalisering’ van het monetair beleid volgen: al die schuld zou weer van de balansen van centrale banken verdwijnen. Maar door de coronacrisis lijkt schuldopkoop meer dan ooit een normaal middel te zijn geworden. De Fed hervatte deze week ook weer de opkoop van staatsobligaties, net als de Bank of England.

Met die nieuwe ronde massale schuldopkoop maken de centrale banken het in deze crisistijden makkelijker voor landen om hun overheidsbegrotingen te laten oplopen. De centrale banken kopen de nieuwe schulden immers toch wel op. Daaraan kleeft ook een risico: overheden merken nu wederom dat de monetaire autoriteiten er altijd toch wel zijn als vangnet. Dat kan ze ook lui maken bij het creëren of gebruiken van eigen, politieke vangnetten. In de eurozone is bijvoorbeeld de discussie opgelaaid over ‘eurobonds’ of, voor deze speciale situatie, ‘coronabonds’. De eurolanden zouden hun nieuwe schulden bundelen en zo kwetsbare landen als Italië ontlasten. Maar nu de ECB haar whatever it takes heeft laten klinken, is de druk op de politiek om zelf te handelen, minder geworden.

quote:

In EU-overleg ontstond ook prompt gesteggel over geld. Duitsland en Nederland blokkeerden een discussie over de invoering van Europese staatsobligaties (Eurobonds) met het argument dat nog niet alle financiële steunmechanismen zijn uitgeput. Het besluit van de ECB om 750 miljard euro in de markt haalde heel even de druk van die discussie. Premier Conte van het zwaar getroffen Italië pleit voor inzet van het Europese noodfonds ESM (500 miljard euro). De financiële terughoudendheid van Duitsland en Nederland kan goede redenen hebben, maar wie wil een lidstaat steun ontzeggen die inmiddels meer coronadoden heeft dan China zegt te hebben? Vrijdagavond stelde de Commissie voor de begrotingsregels op te schorten om landen meer armslag te geven.

quote:

De samenvatting van de Italiaanse ervaringen van de afgelopen twee weken kan kort zijn: er komt een ongekende noordwaartse storm aan. Premier Giuseppe Conte zei zaterdag tegen middernacht: „De sanitaire noodtoestand is aan het veranderingen in een echte economische noodtoestand[...]. Dit is de moeilijkste crisis die het land doormaakt sinds de Tweede Wereldoorlog.”

quote:

Buitenland
Italië verder stilgelegd, fabrieken dicht: 'Stap naar een oorlogseconomie'
22 maart 2020 17:51
Aangepast: 3 uur 55 minuten geleden
Een van de weinige geopende winkels in Venetië, een groentewinkel.Beeld © Getty Images
De Italiaanse economie is tot stilstand gekomen. Premier Giuseppe Conte maakte zaterdagavond bekend dat alle niet-essentiële zakelijke activiteiten onmiddellijk gestaakt moesten worden. Alleen wat hoognodig is om het land door de crisis te helpen mag doorgaan. "Dit is gigantisch."

Vijftien dagen lang worden alle fabrieken, winkels en bedrijven die niet te maken hebben met virusbestrijding gesloten. Supermarkten, apotheken, banken, postkantoren en fabrieken voor levensmiddelen en medicijnen kunnen open blijven. Het besluit werd genomen nadat gisteren bijna 800 mensen overleden aan het virus, een triest record.

Stap naar oorlogseconomie

De rest van het land is dicht, in ieder geval voor ruim twee weken. Mogelijk duurt de 'full lockdown' ook langer. "Het is weer een stap naar een oorlogseconomie", stelt econoom Francesco Daveri van de universiteit van Bocconi.

Een oorlogseconomie is een economie waarbij álles ten dienste staat van het winnen van het conflict. Hierbij is de vijand het virus.

De grote vraag is volgens hem of de bedrijven 15 dagen dicht moeten blijven, of langer. "Als het langer wordt, moet de overheid verder ingrijpen. Dan moet je bedrijven nationaliseren."

Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Regering Italië besluit tot vrijwel totale lockdown
'Twee derde van economie ligt stil'

"Ruim twee derde van de economie ligt stil", zegt econoom Maartje Wijffelaars van RaboResearch. Wijffelaars let voor de Rabobank op de economische ontwikkelingen in Spanje, Italië, Portugal en Griekenland. "Dit is gigantisch", zegt ze, al benadrukt ze dat een groot deel van de industrie al eerder was stilgelegd. "We gaan niet van 100 naar nul, maar van 50 naar bijna niets."

Volgens Wijffelaars berekeningen draait ongeveer een derde van de economie nog wel door. Daarbij rekent ze de overheid, de zorg, defensie. Sectoren die nu overuren draaien. "Nog maar een kwart van de maakindustrie functioneert op dit moment. Alleen industrie die verantwoordelijk is voor voedsel, energie, dat soort dingen draait nog door. Er worden geen auto's gemaakt, geen machines. Tenzij ze nodig zijn voor de virusbestrijding."

Economie in cijfers

De Italiaanse economie is met een Bruto Nationaal Product van 2300 miljard dollar (2140 miljard euro) groot voor Europese begrippen. Het is de derde economie van de EU, na Duitsland (4200 miljard) en Frankrijk (2850 miljard).

Ter vergelijking: Nederland staat met een BNP van 924 miljard dollar op plek 6. Daarbij moet wel opgemerkt dat Italië ongeveer 3,5 keer zo groot is als Nederland, met ruim 62 miljoen inwoners.
Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Italiaanse arts tijdens coronapiek: 'Het is oorlog en wij zijn soldaten'
De maakindustrie is groot in het land. Alleen die van Duitsland is nog groter. Zeker in het noorden van Italië, het gebied dat het eerst hard getroffen werd door het virus, zit veel goedlopende industrie.

Elektriciteitsgebruik daalt snel

Daveri haalt het snel dalende gebruik van elektriciteit aan. "Dat is het eerste signaal van de economie die tot stilstand komt", zegt econoom Daveri. Er wordt ruim 11 procent minder elektriciteit gebruikt in het land sinds vorige week, en dat daalt nog verder. "Dat duidt er ook op dat de economie nog verder kan gaan krimpen.

Daveri zit nog met een hoop vragen over welke bedrijven precies open zullen blijven. "Wat is vitaal", vraagt hij zich af. "Als je drinken wil maken, moet je ook verpakkingen hebben en moet de verpakkingsindustrie blijven draaien. En daarvoor moet ook de chemische industrie die plastic maakt voor verpakkingen open blijven", zegt hij. De keten is lang, wil hij maar zeggen.

Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Italiaanse rente schiet omhoog na onhandige opmerking ECB
Aanbodschok is zeldzaam

Hoe groot de impact op de economie is, is volgens Wijffelaars nog een moeilijke vraag. "Alle modellen die economen gebruiken zijn ingesteld op vraagschokken. Die zagen we in de financiele crisis en daarna in de schuldencrisis. De vraag valt terug, waardoor bedrijven minder maken, waardoor er ontslagen vallen, waardoor de vraag verder terugvalt", somt de econoom op.

"Maar dit is een aanbodschok. Dat zien we zelden", zegt Wijffelaars. Een aanbodschok treedt op als een groot deel van het aanbod opeens wegvalt, terwijl er nog wel vraag is. Dat is nu ook aan de hand in Nederland, waar de horeca is gesloten. Mensen willen wel naar de kroeg, maar dat kán niet.

"Dus we moeten hier anders naar kijken. We hebben weinig voorbeelden, en het is de vraag wat de overheid kan doen. Vooralsnog hebben wij geen grote financiële crisis in de verwachte cijfers staan."

Lege pleinen in Venetië.
Lege pleinen in Venetië.
© Getty Images
De Italiaanse premier Conte heeft 25 miljard euro uitgetrokken om de crisis te lijf te gaan en werknemers en bedrijven te beschermen. Hypotheken kunnen later betaald worden, er kan geld terug worden gevraagd van de overheid. Ook bedrijven kunnen aankloppen voor steun. Daarnaast heeft de overheid aangekondigd garant te staan voor leningen.

ECB steun in de rug voor overheden

"In vergelijking met wat Nederland doet is die 25 miljard euro weinig", zegt ING-econoom Bert Colijn. "De directe impact is niet zo groot. Wat belangrijk is, is wat de ECB nu doet." Die zaaide eerst twijfel over hoe of ze hulp zouden bieden. Uiteindelijk maakte de ECB bekend 750 miljard aan obligaties op te gaan kopen.

Miniatuurvoorbeeld Lees ook:
Italiaanse bedrijven steunen gezondheidszorg, elkaar en burger
"Daarmee zet de ECB een sterke backstop achter overheden die geld willen uitgeven voor noodmaatregelen", zegt Colijn. "Ze zeggen: We've got your back. Op de korte termijn moet er genoeg vertrouwen zijn om flink uit te geven hieraan."

Dat is hard nodig volgens de econoom van ING. "Hoe diep een economie nu valt is niet zo belangrijk", zegt Colijn. "Zolang er maar niet te veel bedrijven omvallen en te veel mensen werkloos raken. Dat zorgt voor langetermijnschade, en die wil je zo goed mogelijk voorkomen. Dat er faillissementen zullen komen is een gegeven."

Pepijn Nagtzaam

quote:

'Nieuwe eurocrisis in de maak'
Door RUUD MIKKERS EN MARTINVISSER

1 uur geleden in FINANCIEEL


Italië heeft zoveel schuld dat inzet van het Europese noodfonds nodig lijkt om de coronacrisis op te vangen. Nederland stribbelt tegen.

In een heel andere gedaante is de eurocrisis weer terug. ,,We hebben geen barometer meer."


'Of dit een eurocrisis is?
Ik denk dat niemand dat hardop wil zeggen, maar dat gaat het uiteraard zijn", zegt de Vlaamse econoom Geert Noels, oprichter van vermogensbeheerder Econopolis. Hij verwijst naar Italië. ,

,Je legt de zwakste economie in Europa stil. Dus dat begrotingstekort gaat ontploffen."


Italië heeft al geopperd dat noodfonds ESM wordt ingezet voor financiële steun in de coronacrisis. Dit fonds, met een leencapaciteit van ¤410 miljard, is opgezet tijdens de eurocrisis en is bedoeld om landen te redden die hun schulden niet meer kunnen financieren. De Europese Commissie komt met voorstellen en de ministers van Financiën vergaderen er dinsdagavond telefonisch over.


Een eurocrisis nu ziet er heel anders uit dan een eurocrisis in de tijd dat Griekenland in 2010 als eerste land zijn hand moest ophouden in Brussel. Toen was er nog geen noodfonds en schoot de Europese Centrale Bank (ECB) aanvankelijk nog niet te hulp. Die instrumenten zijn pas gaandeweg ontwikkeld. De graadmeter was de rentestanden die bij de zwakste landen enorm opliepen. Beleggers wilden steeds meer risicopremie.

,,Vorige week schoot de Italiaanse tienjaarsrente omhoog naar 3%", vertelt Rabobank-econoom Maartje Wijffelaars. ,,Maar dat is echt wat anders dan een rente van 7,5% op het hoogtepunt van de eurocrisis." Inmiddels is die rente ook alweer gedaald. De ECB is zeer actief in de markt en vorige week kondigde de centrale bank een extra opkoopprogramma van ¤750 miljard aan.

Geen barometer
,,Door de sterke aanwezigheid van de ECB weten we niet meer of de prijzen kloppen", legt Noels uit. ,,Er zijn amper oplopende rentes, we hebben dus geen barometer meer. De enige goedwerkende markt - al klinkt dat heel cynisch - is de aandelenbeurs." Daar vallen al weken ongenadige klappen.

Destijds bezwoer ECB-president Mario Draghi de eurocrisis met zijn befaamde toespraak in 2012. Hij zei toen dat hij alles zou doen om de euro bij elkaar te houden - 'whatever it takes'. Daaruit kwam een nooit gebruikt steunprogramma voort. De ECB beloofde toen staatsobligaties van een land te zullen kopen als dat land noodsteun van het ESM-fonds aanvroeg en zich zou onderwerpen aan een hervormingsprogramma.

Draghi maakte ondersteuning door de centrale bank dus conditioneel. Die condities zijn op dit moment verdwenen. De aankondiging van zijn opvolger Christine Lagarde om voor honderden miljarden aan staatsleningen te gaan kopen, is 'een verkapte vorm' van Draghi's steunplan. Door zoveel staatsobligaties van eurolanden in te slaan, blijven landen als Italië in staat om de staatsschuld te financieren. Maar het land ontspringt de dans van een heftig programma zoals Griekenland destijds wel moest ondergaan.

Bezwaar
Daar zitten voor Nederland bezwaren. Minister Wopke Hoekstra van Financiën verzet zich tot nog toe tegen inzet van het ESM. Nederland bepleit een stap voor stap-benadering: Den Haag is niet koste wat kost tegen het inzetten van het ESM maar vindt het nu nog erg vroeg. Er liggen nog genoeg ongebruikte Europese miljarden op de plank die hiervoor aangewend kunnen worden, klinkt het.

,,Ik snap de principiële discussie helemaal", reageert hoogleraar economie Arnoud Boot. ,,Italië heeft er een rommeltje van gemaakt. Maar er is nu absoluut geen tijd voor die discussie." Hij pleit er met Europese topeconomen voor dat het ESM snel kredietlijnen opent voor onder meer Italië. ,,We moeten dan wel toezien hoe die middelen worden ingezet. Ik weet dat dat niet helemaal waterdicht is, maar dat gaat nu niet anders.

quote:

Vierhonderd miljoen euro voor voedselbonnen in Italië
In een reactie op groeiende sociale onrust, met name in het zuiden van Italië, heeft de regering in Rome zaterdagavond vierhonderd miljoen euro uitgetrokken voor voedselbonnen. Burgemeesters moeten ervoor zorgen dat die terecht komen bij de mensen die deze het meest nodig hebben.

In Palermo, Napels en Bari was het tot relletjes gekomen. Mensen zeiden geen geld meer te hebben om eten te kopen en wilden pasta, tomaten, brood en olie meenemen zonder te betalen. In Sicilië dreigde een groep mensen met een ‘hongeraanval´ op een supermarkt. Voedselbanken en hulporganisaties zeggen dat op veel plaatsen in het zuiden de armoede zo groot is dat honderdduizenden mensen in de problemen komen omdat de meeste economische activiteiten zijn stilgelegd. Werkgevers kunnen hun personeel niet meer betalen, zelfstandigen verdienen geen cent meer.

Hulporganisaties vragen zich af of niet veel meer geld nodig is. Een probleem is dat de toegezegde inkomenssteun nog niet beschikbaar is. Premier Conte maakte bij de bekendmaking van de nieuwe maatregelen zaterdag duidelijk dat de scholen voorlopig dicht blijven, en dat begin volgende week wordt besproken of en hoe de economische sluiting kan worden versoepeld.

Marc Leijendekker

quote:

Nederland moet zijn verzet staken tegen hulp aan Italië en andere Zuid-Europese landen.
Als de coronacrisis niet gezamenlijk wordt aangepakt, zal de Europese Unie uit elkaar kunnen vallen.


Dat stelt Nout Wellink, oud-president van De Nederlandsche Bank (DNB), in radioprogramma 1 op 1. ,,
Wij zijn geen rijk noorden meer als het hele zuiden omvalt."
Volgens hem is het een misvatting te denken dat Nederland financieel gezond is: ,,
Onder de huidige omstandigheden is dat een missconceptie.
Dat is net als een gezonde man die wordt overspoeld door een lawine. Dan helpt het niets meer dat je gezond bent."


Wellink bepleit onconventionele ingrepen waar hij in eerdere crises niet voor was.
Volgens hem is de coronacrisis zo'n groot gevaar voor de wereldeconomie dat vergaande maatregelen gerechtvaardigd zijn.

Noodfonds te klein
Inzet van het Europese noodfonds ESM vindt hij 'een omslachtige weg'. Dat fonds kan maximaal ¤ 410 miljard uitlenen. ,,
Ik weet niet of het ESM het geschikte instrument is.
Dat bedrag dat daar beschikbaar is, is vermoedelijk te klein."

De oud-DNB-president vindt dat de eurolanden gezamenlijke staatsleningen moeten uitgeven die vervolgens door de Europese Centrale Bank (ECB) worden opgekocht.
Daarmee financiert de ECB de staatsschulden van landen.
Deze monetaire financiering is volgens het Europese verdrag verboden.


,,Ik denk dat we coronabonds moeten gaan uitgeven", aldus Wellink op NPO Radio 1. ,

,Als je dit soort obligaties op grote schaal gaat uitgeven moet de markt het maar willen opnemen tegen aanvaardbare conditues.
Direct of indirect zullen centrale banken monetaire financiering moeten plegen."

Schuldencrisis
Hij voorziet grote problemen als zuidelijke landen door de coronacrisis grote schulden moeten maken. ,
,Als je een weg volgt die in Italië of Griekenland leidt tot schuldquota van 180 of 200%, dan begint er meteen een nieuwe crisis als deze crisis voorbij is.
Die landen kunnen die schuld dan niet aflossen.
Dan is het voortbestaan van de Unie meteen in gevaar."

Wellink wilde niet rechtstreeks premier Rutte en minister Hoekstra van Financiën bekritiseren. Die verzetten zich afgelopen week tegen financiële hulp aan zuidelijke landen. Dat kwam Nederland op scherpe kritiek uit Italië en Portugal te staan

quote:

Op dinsdag 24 maart 2020 08:08 schreef michaelmoore het volgende:
https://www.telegraaf.nl/(...)urocrisis-in-de-maak

Ja hoor de Transfer Unie was in de maak door het centraal opkopen van alle staatsschulden en nu is de Staatsschuld van Italie onze schuld, leve de euro

DE gezamenlijjke ESM spaarpot voor noodgevallen, uit 2008 van de EU moet nu gevuld gaan worden , Door wie ??
Ja juist, door ons
Negatieve groei en een loeier van een schuld

[ afbeelding ]
[..]

"

quote:

Op maandag 30 maart 2020 15:43 schreef EdvandeBerg het volgende:

[..]

Never let a good crisis go to waste!

In Brussel ziet men dit als een ideaal moment om wat mechanismen in werk te stellen voor de toekomstige transferunie.

Er zit genoeg geld in Noord- en Midden-Italie, alleen al in de 'parallelle' economie.

quote:

Op maandag 30 maart 2020 12:23 schreef michaelmoore het volgende:
https://www.telegraaf.nl/(...)ar-dat-eu-uiteenvalt


Opsluiten die Wellink met zijn grote mond, hij wil zeker nog een keer een goede baan in Brussel hebben
[..]

.

quote:

Op maandag 30 maart 2020 17:04 schreef Fer het volgende:

[..]

Hij heeft gelijk. Onze economie drijft op handel met de rest van Europa. Als het zuiden valt, vallen wij ook. Of we ze nu wel of niet helpen.

quote:

Op maandag 30 maart 2020 17:08 schreef vigen98 het volgende:

[..]

Waarom denk je dat handel niet mogelijk als de EU niet meer bestaat? We kunnen ook terug naar het model van de EEG?

quote:

Op maandag 30 maart 2020 17:22 schreef vigen98 het volgende:

[..]

Oh op het gebied van veiligheid kunnen we best samenwerken. Maar een gezamenlijke munt? Nee bedankt. Ik heb liever geen corrupte landen die mijn munt delen en het kunnen verzwakken.

quote:

Op maandag 30 maart 2020 17:08 schreef vigen98 het volgende:

[..]

Waarom denk je dat handel niet mogelijk als de EU niet meer bestaat? We kunnen ook terug naar het model van de EEG?

quote:

Op maandag 30 maart 2020 18:22 schreef vigen98 het volgende:

[..]

Dus jij wilt dat we ze betalen zodat ze dingen van ons kunnen kopen? Geef jij een junkie die geen geld heeft ook ff 10 euro uit eigen zak zodat hij voor 8 euro producten van je gaat kopen?

quote:

Op maandag 30 maart 2020 18:38 schreef Fer het volgende:

[..]

Dat doen we in feite al 20 jaar. We verkopen onze producten op de pof en denken dat ze gaan terugbetalen, maar we weten al jaren, dat ze dat nooit zullen kunnen.

quote:

Op maandag 30 maart 2020 13:39 schreef vipergts het volgende:
Ze kunnen ook werkelijk helemaal niets die italianen hun financiën op orde houden corona tegenhouden. Wat een gefaald land is dat zeg.