[NWS] Cultuur & Historie in het nieuws #13

quote:

Premier Mark Rutte laat onderzoeken of de grafkelder onder de Eerste Kamer geopend kan worden om te zoeken naar de stoffelijke resten van Johan van Oldenbarnevelt. Rutte doet dit op verzoek van de nabestaanden van de raadspensionaris en na vragen daarover van SP-Kamerlid Ronald van Raak.

quote:

Podcast "De Zonnekoning" vanaf vandaag te beluisteren op Klara.be

"De Zonnekoning. Glorie & schaduw van Lodewijk XIV", het boek van Johan Op de Beeck, is vanaf vandaag ook te beluisteren als podcast. Voor radiozender Klara is het boek bewerkt tot een 10-delige reeks. En het eerste deel kunt u vanaf vandaag al beluisteren.

Ellen Maerevoet
57 min

Het stond in de sterren geschreven dat Johan op de Beeck ooit een boek aan de "Zonnekoning" zou wijden. "Het zat hem in het bloed", zegt hij zelf.

En na de ook al fel gesmaakte podcasts op basis van zijn boek over Napoleon, is er nu ook een podcastreeks over de "Zonnekoning".

Louis werd op 5-jarige leeftijd koning en zou dat 72 jaar lang blijven. Hij was de uitvinder van het absolutisme: de totale macht bij gratie van God. Zijn symbool was de zon, die alles verlicht en waarvan iedereen afhankelijk is. Het onderontwikkelde en feodale Frankrijk vormde hij tot een gecentraliseerde staat die de machtigste natie van Europa werd.

Vanaf nu zondag, verkiezingsdag, vertelt Johan Op de Beeck tien weken lang tussen 18 en 20 uur het levensverhaal van de Zonnekoning, maar de eerste aflevering van de podcast is nu al beschikbaar op de website van Klara.

De hele reeks zal ook als gratis podcast downloadbaar zijn. Dat kan via iTunes, Apple Podcasts en Google Podcasts.

quote:

Verfilming Sobibor: Russische propaganda, of stap in de goede richting?
Zaterdag, 21:42
Film: Sobibor

Het gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog slechts één keer dat Joodse kampgevangenen hun SS-beulen vermoordden en zo het concentratiekamp konden ontvluchten. Deze opstand was op 14 oktober 1943 in kamp Sobibor, morgen 75 jaar geleden.

Het verhaal werd verfilmd: deze week ging het Russische Sobibor in première. De film gaat vooral over de leider van de opstand, de Russische soldaat Sasha Pechersky. Samen met een groepje medestanders schakelt hij een aantal SS-ers uit en breekt met honderden gevangenen uit het kamp. Uiteindelijk wordt een groot deel achterhaald en alsnog vermoord. Een klein groepje opstandelingen weet uit handen van de nazi's te blijven.

De Duitsers zagen de opstand als gezichtsverlies. Joodse 'Untermenschen' die Duitse 'Ubermenschen' de baas zijn: het paste niet in het nazi-wereldbeeld. Na de opstand werd het hele kamp met de grond gelijk gemaakt om de geschiedenis uit te wissen. Dankzij de ontsnapte gevangenen werd het verhaal van vernietigingskamp Sobibor na de oorlog alsnog verteld.

'Ik had in dat kamp maar één gedachte, hoe kan ik wraak nemen?'

Russische propaganda

Er is kritiek op de Russisch film. Pechersky zou worden neergezet als een held van het Rode leger. Dat hij in Sobibor zat omdat hij joods was, raakt ondergesneeuwd. De film, voor een groot deel gefinancierd door het Kremlin, wordt door critici gezien als Russische propagandastunt om nationalistische gevoelens over het roemruchte verleden van het Rode leger op te kloppen.

"Ik denk ook wel dat Pechersky een grote held was", zegt historisch onderzoeker Ad van Liempt. "Maar dit is wel een beetje het probleem van de film: dat hij eigenlijk wordt neergezet als Russische held. Een Russische militair die een heldenrol speelt."

President Poetin ging zelfs samen met de Israëlische leider Netanyahu naar de film kijken. "Poetin wil Russisch-Israëlische samenwerking, dat is wereldpolitiek", zegt Selma Leydesdorff, schrijver van het boek Sacha Pechersky. "Hij wil dat grote nationale beeld van de Russische held, dat komt hem goed uit. Hij wil Rusland weer groot maken in de wereldopinie."

Tragisch lot

De echte Sacha Pechersky wacht in het naoorlogse Rusland een tragisch lot. In 1948 beginnen de grote antisemitische acties en iedereen die in een Duits kamp heeft gezeten wordt gewantrouwd. Stalin heeft een hekel aan joden. Leyersdorff: "Pechersky wordt daar slachtoffer van. Hij wordt uit zijn huis gehaald, hij wordt werkloos en raakt straatarm en geïsoleerd. Hij wordt niet erkend als joodse held."

Maar historicus Van Liempt ziet ook een lichtpuntje. "Antisemitisme is een donkere plek in het Russische verleden, net als bij ons. Maar in West-Europa zie je een veel meer een open houding ten opzichte van dat verleden. In Rusland kan daar nog wel wat tijd overheen gaan, heb ik het idee. De gruwelen van zo'n vernietigingskamp voor joden in een speelfilm verwerken, is voor Russische begrippen toch een stap in de richting."

Dat we zoveel weten over de opstand in Sobibor weten, is voor een belangrijk deel te danken aan de inmiddels overleden Jules Schelvis. Hij verloor zijn vrouw Rachel in Sobibor en overleefde zelf een groot aantal concentratiekampen.

Na de oorlog had Schelvis maar een doel in het leven: het verhaal van Sobibor vertellen aan de wereld. Daarvoor reisde hij in de jaren 80 samen met een tolk en een van de eerste videocamera's naar Oost-Europa om een aantal leden van de opstand in Sobibor te interviewen. Waaronder Sasha Pechersky. De fragmenten geven een huiveringwekkend beeld van de bloedige opstand.

De 13 interviews van Schelvis zijn gedigitaliseerd door het NIOD.

Reportage: Kritiek op Russische verfilming Sobibor

quote:

Op woensdag 31 januari 2018 20:06 schreef Nibb-it het volgende:

[..]

Dat was andersom ook het geval, Rembrandt behoorde 'gewoon' tot de Vlaamse school.

Waarom is de Nachtwacht belangrijker dan andere schilderijen? (3/5)

quote:

Oudste wrak ter wereld gevonden in Zwarte Zee

VARNA - Britse archeologen hebben op de bodem van de Zwarte Zee een intact Grieks scheepswrak gevonden van rond de vierde eeuw voor Christus. Het is daarmee het oudste intacte scheepswrak ter wereld. Het 23 meter lange schip ligt op zijn kant en is compleet met mast, roeibanken en roeren. De binnenkant van het schip is met slib bedekt, waardoor onduidelijk is of het lading vervoerde.

quote:

Hebben Leonardo Da Vinci en Kate Moss hun succes te danken aan een oogafwijking?

Renaissance-kunstenaar Leonardo Da Vinci heeft zijn kunst mede te danken aan de oogafwijking exotropie. Dat concluderen Britse neurowetenschappers. Oogarts Johan Blanckaert is sceptisch: "In elk geval heeft Da Vinci dan wel iets gemeen met fotomodel Kate Moss."

Jos Vandervelden
ma 22 okt 22:35

Neurowetenschappers van de City University of London zijn ervan overtuigd dat Leonardo Da Vinci leed aan een oogafwijking. Op basis van onderzoek van zes kunstwerken concluderen de onderzoekers dat de grote meester aan exotropie leed, een afwijking waarbij een of twee ogen naar buiten zijn gericht. In de volksmond wordt het wel eens omschreven als “een lui oog” , maar dat slaat dan weer op een andere oogkwaal. Een betere wetenschappelijke omschrijving is buitenwaarts scheelzien.

Johan Blanckaert is oogarts en leidt de Belgische Beroepsvereniging van Oogartsen. Volgens Blanckaert in “De wereld vandaag” op Radio 1 kan je exotropie het best omschrijven als twee ogen die niet recht voor zich uit kunnen kijken. “Minstens een van de twee kijkt naar buiten. Het is vaak maar een tijdelijk fenomeen dat zich in sommige omstandigheden voordoet.”

Idealisering van de mens

De Londense onderzoekers zagen hoe Da Vinci in verschillende kunstwerken ogen liet afwijken. De schilderijen, tekeningen en beeldhouwwerken zijn volgens kunsthistorici gebaseerd op Da Vinci’s eigen gezicht. Bijgevolg moet de kunstenaar ook zelf aan de afwijking hebben geleden, zeggen de onderzoekers.

Oogarts Johan Blanckaert: “Dit is duidelijk een premisse die aangenomen wordt. Ze gaan er vanuit dat Da Vinci zelfportretten verstopte in zijn werken. Ik vind het een gewaagde veronderstelling dat Da Vinci zichzelf als ideaalbeeld zou hebben afgebeeld. Maar het kan. De renaissance is gekend voor zijn idealisering van de mens. Denk aan Da Vinci’s “Vitruvian Man”. Geometrie wordt verbonden met de ideale mens. Men ging in die tijd fanatiek op zoek naar de juiste proporties.”

Lichte exotropie is sexy

Exotropie wordt vaak niet eens als een kwaal gezien. Verschillende bekende fotomodellen zijn exotroop. Waar schoonheid in de modellenwereld vaak wordt afgerekend op lichamelijke symmetrie, hoeft dat niet zo te zijn bij de ogen. Johan Blanckaert: “Kate Moss is het allerbekendste voorbeeld. Zij heeft een lichte exotropie die vaak als sexy wordt geïnterpreteerd. Als ze vanop de catwalk de zaal inkijkt, lijkt het alsof ze met iedereen contact maakt. Iedereen heeft het gevoel dat ze door Kate Moss worden bekeken.” Andere modellen met een vorm van exotropie zijn Heidi Klum en Paris Hilton.

De Londense wetenschappers durven ook te veronderstellen dat Da Vinci een beter kunstenaar zou zijn geworden, net door zijn exotropie. De oogafwijking zorgt in de juiste situatie voor een betere omzetting van ruimte op een vlak doek of papier. Ze zouden zich grondiger kunnen concentreren op een tweedimensioneel oppervlak.

Medisch te behandelen

Blanckaert durft echter nog een alternatieve theorie te opperen voor de wetenschappers van de Londense universiteit. “Ik kan me perfect voorstellen dat Leonardo Da Vinci bewust ogen verder uit elkaar liet staan om zo de kijker te beïnvloeden. Bij een beeld op een plein krijgt de voorbijganger immers het idee dat hij wordt bekeken.”

Tenslotte, exotropie kan medisch behandeld worden. Bij jonge kinderen verdwijnt het vaak. Velen leven er mee, ook al omdat het zich enkel in bepaalde situaties voor doet, zoals vermoeidheid. En als zelfs Kate Moss er niet om maalt…

quote:

WOENSDAG 31 OKTOBER 2018, 17:38 DIT ARTIKEL:

'Eerste voetbalwedstrijd ooit moet worden overgespeeld'

REGIO - We gaan terug naar 1789: meer dan tweehonderd jaar geleden wordt op de grens tussen Noordwijk en Noordwijkerhout de allereerste Nederlandse voetbalwedstrijd ooit gespeeld. Niet zoals we dat nu kennen op een grasveld, met goede belijning en arbitrage. Nee, midden op een weg van vier kilometer lang: de Gooweg.

GESCHREVEN DOOR
Danny van den Bosch Danny van den Bosch
Redacteur online/sport en social media
'Voor zover we weten is deze wedstrijd uniek geweest', zegt Wim Zonneveld, die samen met Jan Luitzen voor het boek 'Hoe voetbal verscheen in Nederland' onderzoek deed naar dit historische duel. Hij is speciaal van Utrecht naar Noordwijk gekomen om te praten over dit stukje geschiedenis. En natuurlijk om de Gooweg te bekijken, nu een doodnormale weg die Noordwijk en Noordwijkerhout met elkaar verbindt.

'Dit is de enige wedstrijd geweest die op deze manier gespeeld is, voor zover we nu weten', vertelt Zonneveld. 'Wie weet duikt er nog eens een keer iets op. In Voorschoten werd in 1878 pas iets gespeeld wat op het voetbal van nu lijkt, bijna honderd jaar later. In een periode van een eeuw was er voor de rest niets anders in Nederland.'

Rugby, maar dan ruwer
Hoe zo'n wedstrijd eruit moet hebben gezien? 'Ik denk niet dat dat netjes voetbal was', aldus Zonneveld. 'Dat waren groepen jongens die gewoon op elkaar in renden. De bal lag dan in het midden. Denk een beetje aan rugby, maar dan nog wat ruwer, wat harder.'

Zonneveld doet samen met Luitzen al ruim drie jaar onderzoek naar de vroegste Nederlandse voetbalperiode. 'Vorig jaar hebben wij een publicatie naar buiten gebracht over de periode 1880-1900. Naar aanleiding daarvan hebben allerlei mensen contact met ons opgenomen. Eén van die mensen was Jeroen Verhoog uit Noordwijk.'

Een tijdrovende klus
Verhoog vertelde de twee mannen zijn verhaal over de eerste voetbalwedstrijd op Nederlands grondgebied. 'En toen zijn wij gaan onderzoeken wat er precies gebeurd is, die ene dag in Noordwijk.' Een behoorlijk tijdrovende klus. 'Ja, daar gaat ontzettend veel tijd in zitten.'

'Het verhaal over Noordwijk zijn we te weten gekomen door een brievencorrespondentie tussen Engelse leerlingen in Noordwijk en hun moeders', vervolgt Zonneveld. 'Zij stuurden gedichten naar huis toe over hun belevenissen. En daar staat alle informatie over die voetbalwedstrijd in. Dat is hartstikke leuk om te lezen.'

230 jaar geleden
In 2019 is het precies 230 jaar geleden dat deze bijzondere wedstrijd gespeeld is. Politieke partij Puur Noordwijk wil hier aandacht aan schenken en op een bijzondere manier bij stil staan. Raadslid Taetske Visser heeft voorgesteld de wedstrijd volgend jaar nóg een keer te spelen. 'De gemeente heeft elk jaar een evenemententhema. Voor 2019 is dat cultuur en verbinden. En wat verbindt nou beter dan sport?'

Een antwoord heeft Visser nog niet van de gemeenteraad, maar ze verwacht 'binnen enkele weken' uitsluitsel te krijgen over het voorstel. Voor Zonneveld klinkt het in ieder geval als muziek in de oren. 'Dat lijkt mij een ontzettend leuk idee, maar dan wel op de originele manier, hè. Laat maar wat jongens lekker op elkaar in rennen. Dan zien we wel wat er gebeurt.'

quote:

Tomas Masaryk and Czechoslovakian Independence, 100 Years Ago

Few people are aware that Czechoslovak independence was declared in the United States, in Philadelphia on October 26, 1918.

By Barry Wood, October 28, 2018

Few people are aware that Czechoslovak independence was declared from Philadelphia 100 years ago. Implausible though that seems, Tomas Masaryk, the father of the new state, was in the United States at the time. He was seeking support from U.S. President Woodrow Wilson as the first World War was winding down.

Masaryk spent six months in the United States where he assiduously promoted Slavic unity within exile communities. He met three times with President Wilson.

On May 30th, 1918, Masaryk produced a unity declaration in Pittsburgh in which Czechs and Slovaks pledged cooperation in an independent state. The word “Czecho-Slovakia” came into being.

Before the Pittsburgh event, bilateral ties between the constituent parts of the new nation were weak. During 300 years of Hapsburg dominion, Slovaks were ruled from Hungary, while Bohemia and Moravia were administered from Vienna.

Masaryk was a skilled networker. Before he went to work on Wilson, he had persuaded the British and French to endorse the concept of Czechoslovak independence.

In a letter to Wilson on September 11th, 1918, Masaryk essentially boxed the U.S. president into an endorsement of independence:

“Mr. President: Allow me to express the feeling for profound gratitude for the recognition of our army, the national council and the nation.”

A gutsy assertion

It was a very gutsy assertion, considering that the Czech army was in Russia, its national council in Paris – and the Czech lands still part of Austria.

Masaryk’s priority was obtaining independence before any peace conference would take place. He feared the victors would redraw the map of Europe in a way unfavorable to Czechs and Slovaks.

When the Austrians split with Germany in October 1918 and proposed negotiations to decentralize decision-making within the monarchy, Masaryk turned his independence campaign into overdrive. He was adamant that the Austro-Hungarian empire must be abolished.

That is how it came about that, on October 26, 1918, Masaryk declared Czechoslovak independence in Philadelphia. Its text closely modeled on its American precursor.

Independence was similarly declared two days later in Prague. While still in America awaiting a ship home, Masaryk was elected president by the national assembly in Prague.

In his final meeting with Wilson on November 15, Masaryk advised the president not
to become personally involved in the peace conference that was to be convened. He feared Wilson’s lofty moral stature would be tarnished in rough and tumble negotiations.

He was right

During six months of map making in Paris, Wilson was gradually chewed up. It became clear that Wilson’s call for self-determination would apply only to victors, not vanquished.

Hungary, for example, would lose two-thirds of its territory and population to new states. Proposals for a Danubian federation that included Austria were still-born as Czechoslovakia was already free.

John Maynard Keynes, part of the British delegation in Paris, called Wilson, “a blind man unbelievably out of touch with the reality of things.” The punitive Versailles Treaty that imposed reparations on Germany, he argued, was wicked and invited future conflict.

Despite shortcomings and Wilson’s failure to win congressional support for his league of nations, his good intentions won him the Nobel Peace Prize in 1920. Wilson died a broken man in 1924.

Independence, of course, did not assure lasting freedom for Czechs and Slovaks. After the Munich conference in 1938, they endured six years of Nazi rule. Then, in 1948, a Soviet-backed coup resulted in 41 years of communist dictatorship.

During that time, Masaryk’s achievement was downplayed and his name seldom mentioned. His stature was restored only after the 1989 velvet revolution.

Now, in 2018, Czechs and Slovaks have emerged into what is already 29 years of freedom. They are members of NATO and the European Union.

But the merged entity, Masaryk’s crowning achievement, expired with the 1993 “velvet divorce.” Despite the separation, the two nations remain allies and best friends, and Slovaks no longer complain of being dominated by Czechs and run from Prague.

Barry D. Wood is a Washington writer and broadcaster. His new book is Exploring New Europe, a Bicycle Journey. His twitter handle is @econbarry

quote:

Duikers vinden scheepswrak voor de kust van Texel
Nederlandse duikers hebben voor de kust van Texel het wrak van een Deens vrachtschip uit de negentiende eeuw gevonden.

Het schip, de Nordlyset, verging op 18 december 1877. Het schip was met een lading graan op weg van Riga naar Antwerpen. Voor de kust van Texel, ter hoogte van het eilandje Noorderhaaks, kapseisde het schip in een hevige storm. De roeireddingsboot van Den Helder voer nog uit in een poging de bemanningsleden van het schip te redden. Zeven bemanningsleden van de Nordlyset kwamen om, net als twee redders. (Archeologie Online).

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

Museumkaart weigert Belastingdienst inzage in pasgegevens
Stichting Museumkaart heeft besloten niet in te gaan op een herhaaldelijk verzoek van de Belastingdienst om bezoekgegevens van een kaarthouder door te spelen. De stichting zegt de bescherming van de privacy daar principieel te belangrijk voor te vinden. De Belastingdienst probeert morgen via de rechter de gegevens alsnog af te dwingen. (Historiek).

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

Atoombom-overlever Ronald Scholte (94) uit Gilze overleden
In zijn woonplaats Gilze is afgelopen week Ronald Scholte overleden. De 94-jarige veteraan was de laatste Nederlandse overlevende van de atoombom die op 9 augustus 1945 de Japanse stad Nagasaki trof. Dat heeft zijn zoon bekendgemaakt.

quote:

Echte namaak: een orgeltje met een verhaal
Trudy en Willem van Riemsdijk lieten een 15e-eeuws orgeltje minutieus nabouwen. Het origineel kwam uit Siena, de replica komt (even) in Stiens.

Op de eerste verdieping van een verbouwd pakhuis, boven de garage waar gewoonlijk de auto in staat, wordt deze vrijdagavond een minutieus nagebouwd vijftiende-eeuws orgeltje in gebruik genomen. In Stiens (bij Leeuwarden) vindt daarmee een wereldpremière plaats: van zulke kleine, verplaatsbare orgeltjes, indertijd vrij gebruikelijk in de huizen van rijke mensen, zijn alleen nog afbeeldingen over. Een replica maken is daardoor ingewikkeld, het gebeurt eigenlijk nooit. In het zaaltje van de wereldpremière zullen pakweg veertig mensen zitten, meer passen er niet in. (NRC).

quote:

Revolutie 1918: Matrozen Kiel leidden val monarchie in

Achtergrond - 8 november 2018 - Auteur: Lynn Stroo

In het holst van de nacht varen op 1 november 1918 drie oorlogsschepen door het Noord-Oostzeekanaal Kiel binnen. Aan boord opstandige matrozen, die met een paar dagen verlof tot bedaren moeten komen. In plaats daarvan ontketenen ze met hun protest de Novemberrevolutie, waardoor Duitsland op 9 november 1918, nu 100 jaar geleden, in één klap van een monarchie in een republiek verandert. Nog twee dagen later tekenen de Duitsers de overgave en komt de Eerste Wereldoorlog ten einde.

quote:

'Koning Wilhelmina wist dat Duitse keizer naar Nederland zou komen'

VANDAAG, 15:47BINNENLAND, KONINGSHUIS

Koningin Wilhelmina was er aan het einde van de Eerste Wereldoorlog waarschijnlijk wel degelijk van op de hoogte dat keizer Wilhelm II naar Nederland zou komen. Dat concludeert historicus Beatrice de Graaf uit brieven en telegrammen die ze vond in archieven in Duitsland.

Wilhelmina heeft altijd beweerd dat ze verrast was door de komst van de Duitse keizer. Dat was ook in het Nederlandse belang. De geallieerden namen het Nederland namelijk kwalijk dat het Wilhelm gastvrijheid verleende en hem zo beschermde tegen vervolging.

Historicus Cees Fasseur bevestigde in zijn biografie van Wilhelmina in 1998 dat zij inderdaad niet op de hoogte was van zijn komst. Hij had voor zijn biografie als enige de koninklijke archieven mogen doorzoeken.

Uit het onderzoek van De Graaf in Duitse archieven blijkt dat het waarschijnlijk toch anders ligt. De koningin had de laatste weken van de oorlog intensief contact met Duitse diplomaten. Ze wilde vredesbesprekingen op gang brengen en moet hebben geweten dat Wilhelm asiel zou aanvragen in Nederland als dat niet van de grond zou komen, stelt De Graaf in een artikel in het Tijdschrift voor Geschiedenis en het tv-programma Andere Tijden.

Onaangekondigd, of toch niet?

Wilhelm II meldde zich op 10 november 1918 - een dag voordat het staakt-het-vuren van kracht werd - aan de grens bij het Limburgse Eijsden. Hij beweerde dat hij welkom was en werd binnengelaten. Hij woonde vervolgens eerst twee jaar in Amerongen en daarna tot zijn dood in 1941 in Huis Doorn.

De Graaf had altijd al het gevoel dat er iets ontbrak in de geschiedschrijving. Ze begon haar zoektocht - "een persoonlijke hobby" - met het doorpluizen van de gastenlijsten van Kasteel Amerongen, waar keizer Wilhelm II van 1918 tot 1920 logeerde.

Zo vond ze namen van twee Duitse diplomaten die daar kort voor het einde van de oorlog verbleven. Vervolgens trok ze naar Duitsland om daar de persoonlijke nalatenschappen van de diplomaten te doorzoeken. Ook doorzocht ze in Berlijn de archieven van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Contact

Ze ontdekte dat de diplomaten veelvuldig contact hadden met Nederlandse hooggeplaatsten rond de koningin tegen het einde van de oorlog, in de zomer van 1918. Het doel was om vredesonderhandelingen op gang te brengen, die zouden moeten plaatsvinden in het Vredespaleis. Dat vredesoverleg kwam er niet; in plaats daarvan vluchtte de Duitse keizer naar Nederland.

Volgens De Graaf heeft Wilhelmina alle archiefstukken in Nederland daarover laten vernietigen. Maar in Duitsland zijn dus wel relevante documenten bewaard gebleven.

Voor haar onderzoek bekeek ze 3000 microfiches. "Ik was volgens mij de eerste Nederlandse historicus die ze bekeek. We kijken soms iets te veel met een Nederlandse bril naar onze geschiedenis."

Onkel Willy

Uit De Graafs onderzoek blijkt volgens haar dat Wilhelmina "pro-Duitser en meer op de hand van Wilhelm" was dan ze wilde doen voorkomen na de oorlog.

"Er was een diepe verbondenheid tussen die twee", zegt De Graaf. Wilhelmina bezocht de keizer voor het eerst in Berlijn toen ze 10 jaar oud was en noemde hem steevast 'Onkel Willy'.

Dat de keizer na de oorlog naar Nederland zou komen was mogelijk niet plan A van de twee vorsten. "Meer misschien plan C", stelt De Graaf. "Wilhelm schrijft ook in een brief aan zijn vrouw kort na een ontmoeting met Wilhelmina's adjudant-generaal Van Heutsz dat hij in Nederland terechtkon als alles zou mislukken."

quote:

Opnieuw beschikbaar als podcast: Het Verlies van België
Blijf verwonderd!
Belgen en Nederlanders, ooit waren we inwoners van dezelfde staat: Het Koninkrijk der Nederlanden. Het was in 2015 precies 200 jaar geleden dat dit Koninkrijk ontstond. Op 16 maart 1815 riep Willem Frederik, een telg uit het Oranje-Nassau geslacht, zichzelf uit tot koning der Verenigde Nederlanden en hertog van Luxemburg. En op 21 september 1815 werd hij in Brussel ingehuldigd als Koning Willem I. 15 jaar later, in 1830, was het al uit met zijn Koninkrijk.

Opnieuw beschikbaar als podcast: Het Verlies van België
Maar wat weten we nog over die Willem I, wat voor iemand was hij? Wat liep er mis? Wat leidde uiteindelijk tot onze Belgische revolutie? En wie waren het eigenlijk die per se ‘Willem weg’ wilden?

In 2015 kon u bij Klara luisteren naar de reeks 'Het Verlies van België', en vanaf nu is die opnieuw beschikbaar als 5-delige podcast-reeks. U krijgt het hele verhaal te horen uit de mond van auteur en journalist Johan Op De Beeck. Na zijn boeiende Napoleon-reeks brengt hij ons nu een stuk vaderlandse geschiedenis. En iedereen met een beetje interesse voor de Belgische politiek zal hier ongetwijfeld een paar nieuwe inzichten kunnen verwerven.

quote:

VRIJDAG 9 NOVEMBER 2018, 11:40
DEEL DIT ARTIKEL:

100 jaar geleden: Vergissing van Troelstra in Rotterdam

Het is 11 november 1918. In het Algemeen Verkooplokaal aan de Goudsesingel in Rotterdam roept Pieter Jelles Troelstra op tot revolutie. De voorman van de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (SDAP) wil dat de regering de macht overdraagt aan de sociaal-democraten. Troelstra denkt dat de tijd in Nederland rijp is voor een proletarische revolutie. Dit in navolging van andere Europese landen.

GESCHREVEN DOOR
Marcia Tap

quote:

November 1918: de maand waarin 20 Duitse vorsten moesten aftreden

Het einde van de Eerste Wereldoorlog betekende het einde van het oude Europa. Zo verdwenen in enkele dagen tijd tientallen monarchieën die tot dan toe in Duitsland hadden bestaan. Vrijwel geruisloos.

Ann Biesemans, Tim Trachet
10:36

quote:

'En toen begon het me te dagen: dit is een stad!'

ZA 3 NOVEMBER, 20:01BUITENLAND

GESCHREVEN DOOR
Bram Vermeulen
correspondent Zuid-Afrika

Om zijn drukke woonplaats Johannesburg te ontsnappen, gaat professor Karim Sadr graag wandelen in het natuurreservaat Suikerbosrand ten zuiden van de metropool. Daar stuitte hij al jaren geleden op hopen stenen die veel weg hadden van eeuwenoude nederzettingen. Pas toen hij het gebied vanuit de ruimte ging bekijken, met Google Earth en een lasertechnologie die LiDAR heet, begon hem te dagen: "Hier lag een hele stad".

De eerste bebouwing van het gebied blijkt uit de 15de eeuw te dateren, ruim vier eeuwen voor de eerste Europeanen arriveerden in het gebied dat nu Johannesburg heet. "Ik realiseerde me niet alleen hoe uitgebreid de stad was, maar ook hoe welvarend", zegt Sadr. Hij noemt de stad Kweneng, de hoofdstad van de Tswana-gemeenschap.
De ontdekking is groot nieuws onder de kenners van de geschiedenis van zuidelijk Afrika. "Dit verandert alles", zegt de directeur van het Afrika-Studiecentrum in Leiden, Jan-Bart Gewald. Dat heeft te maken met de koloniale vertelling over het gebied rondom Johannesburg. Volgens die vertelling troffen de eerste Europese kolonisten die in 1836 daar aankwamen een leeg land aan, met hier en daar wat nomaden en kleine huishoudens. Die vertelling rechtvaardigde koloniale wetten, zoals de Landwet uit 1913, en wetten uitgevaardigd door het apartheidsregime (1948-1994), die ruim 3,5 miljoen Zuid-Afrikanen van hun land verjoegen.

"Veel Zuid-Afrikanen is geleerd dat er niemand was hier. En dat is overduidelijk onwaar", zegt Sadr, uitkijkend over een nu overgroeid gebied dat hij beschrijft als "het centrum van een grote stad". De stad werd in 1820 verwoest in een burgeroorlog die bekend staat als de Difeqane.

Erkenning

Het werk van Sadr en zijn studenten van de Witwatersrand Universiteit is ook van grote betekenis voor de Tswana-gemeenschap, de Bakwena, wiens voorouders in de grond bij Suikerbosrand liggen begraven. "Wij hadden alleen onze orale geschiedenis en de verhalen die ons grootouders vertelden. Maar nu erkennen ook wetenschappers ons bestaan hier", zegt Jacob Ngakane, voorman van de Bakwena.

De Bakwena vechten al sinds het einde van de apartheid in 1994 voor teruggave van land waarvan zijn voorouders werden verdreven. Het werk van professor Sadr ziet hij als welkome hulp in dat gebied. Maar het woord ontdekking gebruikt hij liever niet. "De Nederlander Jan van Riebeeck (die in 1652 aan wal ging in Kaap de Goede Hoop, red.) ontdekt niets. Wij waren al. En we zullen altijd blijven. We gaan nergens heen."

quote:

DONDERDAG 29 NOVEMBER 2018, 17:33
DEEL DIT ARTIKEL:

Museum Boerhaave viert 350ste verjaardag van eigen naamgever

LEIDEN - Het is feest in het Leidse Rijksmuseum Boerhaave. Op 31 december is het precies 350 jaar geleden dat de naamgever van het museum is geboren. Om dat te vieren is er vanaf vrijdag de jubileumtentoonstelling 'Herman Boerhaave & de Gouden Eeuw van de wetenschap' te zien.

De tentoonstelling is een eerbetoon aan een van de beroemdste mannen van Europa aan het eind van de 17de en begin van de 18de eeuw. Zijn roem dankte hij niet aan een belangrijke ontdekking, zegt museumconservator Tim Huisman: 'Zijn onderzoekende geest en systematische werkwijze maakte hem tot het prototype van een moderne onderzoeker en wetenschapper.'

Een van de hoogtepunten op de tentoonstelling is het familieportret van Rembrandt-leerling Aert de Gelder, dat Museum Boerhaave in bruikleen heeft van het Rijksmuseum. Het schilderij is voor het eerst weer te zien sinds het recentelijk werd gerestaureerd. Tot grote vreugde van Huisman: 'Op foto's is te zien dat er een gele sluier overhing. Nu is het weer kraakhelder geworden. Allerlei details zijn weer zichtbaar.'

quote:

De afgehakte handen van Leopold II
Canvas Curiosa geschiedenis oostende leopold II geschreven op 22 november 2018


Op de dijk van Oostende staat een ruiterstandbeeld van Leopold II, een controversieel monument. 'Dankbare Congolezen' brengen hulde aan de koning omdat hij hen uit de slavernij zou bevrijd hebben. In 2004 werd een bronzen hand van één van de Afrikanen afgezaagd om het schrikbewind van Leopold II aan te klagen. Wie zat achter deze actie en waarom?

Canvas Curiosa gaat op onderzoek…

quote:

Vondst liefdesbrief in Leiden groot nieuws in Japan | Omroep West

LEIDEN - Het is landelijk nieuws in Japan: de ontdekking van een 3 meter lange Japanse liefdesbrief in de Leidse Universiteitsbibliotheek. Het gaat om een brief van een Japanse prostituee aan Phillip von Siebold, de Leidse arts en Japankenner die in 1829 verbannen werd uit de Nederlandse handelsenclave Dejima bij Nagasaki.

Von Siebold is nog altijd de beroemdste Nederlander in Japan en misschien wel populairder dan Nijntje. Hij introduceerde als arts de westerse geneeskunst in Japan en bracht tegelijkertijd veel Japanse objecten naar Nederland. Dat varieerde van kimono’s, muziekinstrumenten, boeken en kaarten tot opgezette dieren. Veel daarvan is nu te zien in het Sieboldmuseum aan het Rapenburg in Leiden. Ook introduceerde hij de hortensia in Nederland.

In Japan trouwde hij met Sonogi, een prostituee die in Dejima de Nederlandse mannen gezelschap hield. ‘Er ontstond een relatie en ze kregen ook een kind samen’, weet Ivo Smits van de Universiteit Leiden. ‘Maar Von Siebold werd beschuldigd van spionage door de Japanners en moest met flinke tegenzin de enclave verlaten.’

Sonogi komt dichterbij

De brief die nu gevonden is, is de eerste brief die Sonogi aan Von Siebold schreef. ‘Heel bijzonder’, zegt Smits. ‘Het is prachtig dat-ie zo lang is en het is natuurlijk heel mooi dat je ‘m kan aanraken. Sonogi komt ineens ontzettend dichtbij.’

quote:

Poetin geeft brieven van koning Albert I aan België terug (en u kan ze lezen)

Een collectie persoonlijke brieven van koning Albert I die Vladimir Poetin begin dit jaar aan premier Charles Michel teruggaf, staat voortaan online. Dat meldt het Algemeen Rijksarchief. "Mogelijk gaat het om oorlogsbuit uit WO II", zegt algemeen directeur Karel Velle aan VRT NWS.

Alexander Verstraete
18:02

quote:

Putins Stasi-Ausweis in Dresdner Archiv gefunden
"Es ist schon eine kleine Sensation": Russlands Präsident Putin war in den Achtzigerjahren als KGB-Offizier in Dresden stationiert - und hatte auch einen Ausweis der Stasi. Das Dokument wurde zufällig entdeckt.

Russlands Präsident Wladimir Putin war nicht immer Politiker. Vor dem Zusammenbruch der Sowjetunion war er Offizier des KGB-Geheimdiensts. In dieser Funktion war der heute 66-jährige russische Präsident in Dresden tätig. Dort hatte er auch einen Ausweis der Staatssicherheit der DDR, wie nun bekannt wurde. Das Dokument habe jahrelang unbemerkt im Archiv gelegen, sagte der Dresdner Außenstellenleiter der Stasiunterlagenbehörde, Konrad Felber. Der Ausweis war am 31. Dezember 1985 ausgestellt und bis Ende 1989 immer wieder verlängert worden. (Spiegel).

SPOILER

Om spoilers te kunnen lezen moet je zijn ingelogd. Je moet je daarvoor eerst gratis Registreren. Ook kun je spoilers niet lezen als je een ban hebt.

quote:

WOENSDAG 12 DECEMBER 2018, 21:36
DEEL DIT ARTIKEL:

Vijf vragen over: het standbeeld van Aletta Jacobs

DEN HAAG - In 2019 wordt er een standbeeld van Aletta onthuld in Den Haag. De gehele Haagse gemeenteraad staat achter het voorstel van de PvdA die meer standbeelden wil van vrouwen die wat hebben betekend voor de samenleving. Jacobs is mogelijk het eerste in een reeks standbeelden. Maar nu de vraag: wie was Aletta Jacobs en waarom moet er een standbeeld van haar in Den Haag komen? Wij zochten het uit.

quote:

Van sansculotten over de baret van Che Guevara tot de gele hesjes: de geschiedenis bulkt van revolutionaire kledij

In enkele weken tijd zijn gele hesjes een herkenbaar attribuut geworden van een protestbeweging. Maar niets is nieuw. Een overzicht van de meest revolutionaire kledij uit de geschiedenis: over de sansculotten, de pet van Mao, de baret van Che Guevara, zelfs helemaal naakt.

Jos Vandervelden
wo 12 dec 20:49

quote:

Google opent virtuele versie afgebrand museum Brazilië

In september brandde het Nationaal Museum van Brazilië af. De verloren collectie is voor een deel weer te zien in een nieuwe virtuele versie van het museum die Google donderdag online heeft gezet.

quote:

Prentenboek Reinaert de Vos verovert Nederland, waarom is de sluwe vos zo aantrekkelijk?

Een hedendaagse hertaling van Reinaert de Vos met tekeningen van bijna 20 illustratoren is aan een opmars in Nederland bezig. Wat is de aantrekkingskracht van de sluwe vos?

Kristien Bonneure
10:22

quote:

Op donderdag 13 december 2018 23:51 schreef zakjapannertje het volgende:

[..]

https://www.omroepwest.nl(...)ld-van-Aletta-Jacobs

quote:

Wie vrijgezel was, moest extra belasting betalen
Zondag, 07:35

Tsaar Peter de Grote wilde dat zijn Russen met de tijd meegingen en hun baard afknipten, de Engelse premier William Pitt had hard geld nodig om zijn oorlog tegen de Fransen te kunnen betalen en keizer Augustus en dictator Mussolini zagen de bevolking graag groeien. Wat doe je dan als leider? Belasting heffen.

Twintig 'bizarre belastingen' van over de hele wereld vormen vanaf dit weekend het onderwerp van een tentoonstelling in het Belasting- en douanemuseum in Rotterdam.

Het valt niet mee om belastingen aantrekkelijk uit te stallen in een museumzaal. "We hebben eigenlijk maar een paar museumstukken", legt conservator Wim van Es uit. Zoals bijvoorbeeld een klein zilveren muntje, met daarop een neus, een puntige snor, een sik en wat Russische letters.

Het stuk stamt uit de tijd van tsaar Peter de Grote. Toen die terugkwam in Rusland na zijn verblijf in West-Europa, was hij tot het inzicht gekomen dat het dragen van baarden niet hygiënisch is. Alle baarden moesten eraf. Wie zijn baard toch liet staan moest belasting betalen. "Het muntje was het bewijs dat iemand baardbelasting had betaald", verklaart Van Es.

Elke belasting een eigen kleur

In de museumzaal hangt het muntje achter glas, voor een kappersstoel naast een draaiend kappersuithangbord. Alles is roze geverfd. "Elke belasting heeft zijn eigen kleur." Dat maakt de tentoonstelling aantrekkelijker voor posts op sociale media. Wie wil, kan in de roze kappersstoel gaan zitten en een selfie nemen.

Even verderop staat een levensgrote pop van een jonge man, vanaf de grond reiken vrouwenarmen naar hem omhoog. Allemaal feloranje. Van Es: "Dat is de vrijgezel. Onder de Romeinse keizer Augustus en ook onder dictator Mussolini moesten vrijgezellen belasting betalen." Om maar te stimuleren dat ze zo snel mogelijk zouden trouwen en kinderen krijgen, zodat de bevolking zou groeien.

In een blauwe vitrine ligt een oud spel kaarten uitgestald. Op de schoppenaas staat een stempel: bewijs dat de speelkaartenbelasting is betaald. Vanaf de 16e eeuw moest iedereen van buiten het gewest Holland betalen voor de invoer van het spel, dat werd doorberekend aan de koper. Een voorloper van de omzetbelasting, volgens de conservator.

Geen groot succes, legt Van Es uit. "Speelkaarten werden massaal gesmokkeld vanuit België. De naleving van de belastingwet kostte meer dan dat het opleverde. En dus is die weer afgeschaft."
De belasting die William Pitt in de 18e eeuw op klokken en horloges invoerde had ook weinig effect. Het was een noodgreep van de Engelse premier om te voorkomen dat het land door de oorlog tegen de Fransen failliet zou gaan.

Dat leidde tot veel verzet. Niet alleen onder klokkenmakers: burgers deden massaal hun uurwerken weg. In herbergen en pubs kwamen juist klokken met grote wijzerplaten te hangen, voor wie gratis wilde weten hoe laat het was. Binnen een jaar was de belasting geschiedenis.

Het Belasting- en douanemuseum hoort bij het ministerie van Financiën. Heel soms ontstaan daardoor tegenstrijdige belangen, vertelt conservator Wim van Es. Een mogelijke tentoonstelling over belastingparadijzen heeft hij een paar jaar terug zelf maar bij voorbaat afgeblazen, omdat het onderwerp politiek te gevoelig lag.

Bij elkaar vormen de twintig belastingen een inkijkje in de samenleving, denkt Van Es. "Dat is de essentie van belastingen. Als je de geschiedenis bekijkt, dan is die zo nauw verbonden met de ontwikkeling van de Nederlandse samenleving. En niet alleen de geschiedenis: het democratisch systeem dat we hebben is mede gebouwd op belastingen. En dat we als burger weten dat ze worden vastgesteld door een regering die we zelf kiezen."

Want uiteindelijk moeten we er maar blij mee zijn dat we ze betalen, vindt hij. "Dagelijks profiteer je, bewust of onbewust, van het geweldige stelsel dat we hebben. Alles dat je terugkrijgt van de overheid: van de straatverlichting die 's nachts brandt, tot het onderwijs dat we kunnen genieten tegen relatief lage kosten. Wees je daarvan bewust en geniet ervan."

quote:

Waarom roodborsten op kerstkaarten staan
Geplaatst op 17 december 2018

Iedere wintervogel verdient een plekje op zo’n gezellig besneeuwde kerstkaart die u binnenkort misschien krijgt. Toch is het altijd en eeuwig de roodborst die erop pronkt. Waarom geen goudvink, of een grote bonte specht? Om maar wat te noemen.

quote:

Windkracht 6 niet genoeg voor historische zeilwagen | Omroep West

DEN HAAG - Wat in het jaar 1602 wel lukte, is deze vrijdag niet gelukt. De replica van de historische zeilwagen van ingenieur Simon Stevin kwam ondanks een flinke wind, gehesen zeilen en het nodige duw- en trekwerk niet van zijn plek. Het was de bedoeling om van Scheveningen naar Wassenaar te rijden.

quote:

De ontploffing van Krakatau in 1883: de eerste "wereldwijde" ramp, lang voor de tsunami in Indonesië

De vulkaan die in Indonesië dood en vernieling heeft gezaaid, ontplofte al eens eerder. Dat gebeurde in augustus 1883 met tienduizenden doden tot gevolg. Zowel door meteorologische effecten als door technologische vernieuwing was de ramp destijds wereldwijd voelbaar.

Alexander Verstraete
19:21

quote:

Stijgende prijzen, vollere schatkist: btw viert vijftigste verjaardag

24 december 2018 15:56
Aangepast: 27 december 2018 14:42

Er is er een jarig, hoera, hoera. Dat kun je wel zien dat is de btw. Maar of wij dat allen zo prettig - ja, ja - vinden? De mensen stonden een halve eeuw geleden bepaald niet te juichen. "Een funeste belasting met rampzalige gevolgen!"