Den Draad, Dodendraad, Grenzhochspannungshindernis, allemaal benamingen voor de 332 kilometer lange onder 2000 Volt staande versperring die gedurende de Eerste Wereldoorlog langs de Belgisch-Nederlandse grens stond.
Om te voorkomen dat jonge Belgen zich via het neutrale Nederland naar Groot-Brittannië begaven en zich aansloten bij het geallieerde leger bouwde de Duitse bezetter in 1914 een prikkeldraadversperring langs de Belgisch-Nederlandse grens. Tevens had de versperring het doel om spionnen, smokkelaars en deserteurs te stoppen. De versperring liep vanaf, toen nog, het vierlandenpunt op de Vaalserberg tot aan zee bij Knokke.
Voor de bouw van de versperring gebruikte men Russische krijgsgevangenen, leden van de Duitse Landsturm en Belgische arbeiders. Belgische gemeentes langs de grens werden verplicht om de benodigde houten palen kosteloos te leveren. Door de Duitse Gründlichkeit duurde de aanleg maanden. Nederland, België en de betrokken gemeentes werden voor plaatsing via nota's op de hoogte gebracht van de Duitse plannen.
Nederland maakte overigens geen bezwaar tegen de plaatsing van de versperring. De overheid zag het plaatsen van de versperring als een erkenning van de gehanteerde neutraliteitspolitiek.
Bewaking en slachtoffers
Het bewaken van een versperring van prikkeldraad kostte enorm veel manschappen. Manschappen die het Duitse leger nodig had aan het front. Om deze manschappen vrij te maken besloten de Duitsers de versperring onder stroom te zetten. Na wat testen op kleine stukjes gelijksoortige versperring in Zwitserland paste men in 1915 de gehele versperring aan en zette deze onder stroom. Aan beide zijden van het Dodendraad was een extra hek met prikkeldraad geplaatst in een poging om mens en dier van de het draad weg te houden. Aanraking van het Dodendraad leidde tot elektrocutie, met meestal de dood tot gevolg. Aan de Belgische zijde van het Dodendraad lag een pad bestemd voor patrouilles van de grenswachten. Langs het Dodendraad stonden op regelmatige afstand en bij grensovergangen wachtverblijven voor de grenswachten. Deze grenswachten waren vaak oudere Duitse militairen.
Schijnwerpers, luchtballonnen en mijnenvelden werden ingezet als extra middelen om de versperring te bewaken. Mocht iemand te dicht bij de Draad gesignaleerd worden dan mochten de grenswachten volgens voorschrift direct met scherp schieten als er geen reactie kwam op een waarschuwing. Om conflicten met Nederland te voorkomen mochten ze dit niet doen in de richting van de landsgrens.
Smokkelaars, vluchtelingen en deserteurs waagden ondanks alle bewaking toch vaak de overgang. Met vaak de dood als gevolg. Dit regelmatig omdat men niet echt bekend was met elektriciteit en de gevolgen van aanraking van het Dodendraad onderschatte. Regelmatig stond er in de kranten een artikel dat er weer iemand was "doodgebliksemd" door het draad. Onderzoekers schatten het aantal dodelijke slachtoffers van het Dodendraad tussen de honderden en duizenden.
Aan de Nederlandse zijde was het alleen voor de veldpolitie toegestaan om bij het Dodendraad te komen. Er werd streng opgetreden tegen hen die de versperring probeerden te passeren. Opgepakte deserteurs werden geïnterneerd in een van de vele kampen in Nederland. Smokkelaars, die zeer actief waren, werden vervolgd. Vluchtelingen werden opgevangen bij mensen thuis of in bijvoorbeeld het Belgenkamp op de heide in Ede.
Na het einde van de Eerste Wereldoorlog is de versperring zo snel mogelijk gesloopt.
Tot leven brengen
Stichting Verhalis uit Breda gaat het Dodendraad in 2018 weer tot leven brengen. Langs het traject van het Dodendraad wil men een lange afstand fietsroute realiseren. Ook gaat men honderdduizenden witte krokussen langs het traject planten om deze zichtbaar te maken. Men heeft voor witte krokussen gekozen omdat die het meest lijken op de witte porseleinen isolatoren die in de versperring gebruikt werden.
Verder zijn, door andere organisaties, op verschillende plekken langs de grens al delen van de versperring gereconstrueerd.
dat.... interessant verhaal.quote:Op vrijdag 15 december 2017 18:56 schreef nostra het volgende:
Nooit geweten (maar dat zal aan mij liggen). Interessant om te lezen.
#metooquote:
Op Ben wel benieuwd hoe ze dat deden bij Baarle. Bij Castelre moet dat toch heel veel draad extra hebben gekost of ze hebben Belgen afgesloten van het eigen land.
Staan die krokussen ook onder stroom?
Stukken Belgisch gebied werden door de versperring inderdaad afgesloten van België om het traject van de versperring redelijk recht te houden. Er ontstond daar een soort niemandsland waarvan de bewoners bij Nederland aanklopte voor hulp. Gedurende de oorlog kregen ze dat ook.quote:Op vrijdag 15 december 2017 19:03 schreef qajariaq het volgende:
[..]
#metoo
Ben wel benieuwd hoe ze dat deden bij Baarle. Bij Castelre moet dat toch heel veel draad extra hebben gekost of ze hebben Belgen afgesloten van het eigen land.
Baarle Hertog was niet bezet. Er zijn een aantal stukjes België buiten de dodendraad gevallen.quote:
[..]
#metoo
Ben wel benieuwd hoe ze dat deden bij Baarle. Bij Castelre moet dat toch heel veel draad extra hebben gekost of ze hebben Belgen afgesloten van het eigen land.
Er zijn al een paar jaar stukjes dodendraad gereconstrueerd. Ook is er een monument voor de dodendraad.
https://www.dodendraad.or(...)-nabij-baarle-nassauquote:Heel wat verhalen over vaak dramatische gebeurtenissen aan de dodendraad zijn bewaard gebleven. () En aan de dramatische dood van de Castelrése zussen Sjoke en Toke Verheyen, die geëlektrocuteerd werden toen ze met elkaar spraken bij de dodendraad.
Interessant stukje geschiedenis, die draad.
Ik heb voornamelijk gelezen over de mensensmokkel van België naar Nederland, over de manieren om toch voorbij de Draad te komen. Helaas weet ik niet meer waar ik het las.
Kwam op de link van sigme het volgende kaartje tegen:quote:Op vrijdag 15 december 2017 20:45 schreef ultra_ivo het volgende:
[..]
Baarle Hertog was niet bezet. Er zijn een aantal stukjes België buiten de dodendraad gevallen.
Er zijn al een paar jaar stukjes dodendraad gereconstrueerd. Ook is er een monument voor de dodendraad.
Vreemde keuze's zo hier en daar.
Leuke draad (eh, topic bedoel ik), voor mij een nieuw onderwerp. :-)
Daar waar mijn familie de grens overgestoken is wonen we inmiddels nog steeds en in 2015 hebben ze hier de dodendraad ook gereconstrueerd.
Ik zal er deze week eens heengaan en een paar foto's maken.
Het idee 'de doodendraad' langs de Belgisch-Nederlandse grens terug te brengen in het landschap kan op steun rekenen, bleek donderdag op een startbijeenkomst in Koewacht. Of dat moet in de vorm van een lint van witte krokussen riep wel vragen op.
https://www.bndestem.nl/z(...)oodendraad~ab986b1b/
https://www.dodendraad.org/teksten3/reconstructies/120-kinrooi
http://www.hbvl.be/cnt/aid911595/den-draad-is-terug
[ Bericht 21% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 15-01-2018 08:26:47 ]
Ik had nog nooit van deze draad gehoord.
En het beruchte smokkelaarscafé. Bij de Ingang zat je aan de Nederlandse kant, en als je via de achteruitgang naar buiten ging, zat je aan de Belgische kant
[ Bericht 0% gewijzigd door ExperimentalFrentalMental op 03-05-2018 00:56:03 ]
thanksquote:
