Ongeveer een jaar geleden anderhalf uur lang genoten van het eerbetoon van De Wereld Draait Door aan Mart Smeets. Je kunt vinden van hem wat je wil, arrogant, hooghartig, egocentrisch, dominant, weet ik veel wat hem allemaal werd verweten. Eén ding kon je hem niet ontzeggen......vakmanschap. Hoe hij in precies drie minuten, zittend op de rand van een stoep op een zuid Frans dorpsplein, een Touretappe improviserend versloeg, waar later pas de beelden aan werden toegevoegd, is uniek. Je staat er niet altijd bij stil hoeveel er wordt geïmproviseerd door de verslaggevers en programmamakers. In welke chaos en hectiek ze soms moeten werken.Heb ooit een reportage gezien over de chaos achter de schermen bij het Tour de France programma 'De Avondetappe' van de NOS. Rennen, vloeken, zenuwen, zweten, haasten, kabels ontwarren, stekkers repareren. Van het ene gehucht naar het andere dorp racen. De zooi afbreken en de boel weer opbouwen. Tussendoor je voorbereiden en het script inzien. Kijken waar het hotel zich bevindt en afwachten wat en wanneer er kan worden gegeten. Daar tussen loopt de Mastodont goedkeurend te delegeren. Hand op de rug, frisse lucht inademend voor de uitzending die avond.
1...2...3.....Go! 'Goeieavond dames en heren, welkom in het pittoreske St. Donderjeu sùr la Mêre. We bevinden ons in de nabijheid van Bordeaux, 60 kilometer verder naar het zuiden waar gisteren, op indrukwekkende wijze, Polleke de Metselaere in een geweldige sprint won. Een etappe die ons van zonneschijn naar hagelstenen zo groot als tennisballen bracht.' En los is Mart. Niks mis met lieve Dioontje, ik geniet altijd van haar stralende lach en guitige blik. Maar soms, eigenlijk vaak, verlang ik naar een stekelige opmerking, of een prikkelende vraag van de chagrijn acterende, hooghartige wielerkenner Mart Smeets. Als Mart lachte vond ie iets echt leuk. Hij was de conservator van zijn eigen humeur. De schaterlach bewaarder voor zijn opvolgster.
De grootste lach was altijd als ie op het eind van de uitzending Dalidah aankondigde. Dalidah de bloedmooie Franse zangeres die treurig, alleen en verlaten zelfmoord pleegde. Dan hief ie zijn glas, proostte met zijn tafelgasten en leek ie opgelucht weer heelhuids de finish gehaald te hebben. DaMart heeft een mooier afscheid gekregen dan Dalidah. Herman Brood zei ooit tegen Theo van Gogh: 'Ik ben het type niet om dood te gaan.' Dit hadden woorden van Mart Smeets geweest kunnen zijn.
Anderhalf uur klasse-TV voor een klasbak, een patron in de televisie-sport-wereld, die groter werd dan de programma's die hij presenteerde. Vervloekt en verguisd, bewonderd en aanbeden. Geen tussenweg, geen zwart of wit. Mart was Mart, een geval apart. Ik miste hem de laatste jaren in de Tour. Hij nam vorig jaar definitief afscheid tijdens de Olympische Spelen van Rio. Waar hij iedere ochtend, integraal, de basketbalwedstrijden van commentaar voorzag. Zijn laatste woorden waren ongeveer zo: 'Met deze eclatante en verwachte zege van de Amerikanen zitten de Spelen er voor mij op. Ik heb er van genoten, ik hoop u thuis ook. Au revoir en tot ziens. Dit was het,'
Een tijdperk van memorabele sportmomenten ligt achter ons, begeleid door een bij leven legendarische commentator, programmamaker, maar vooral schaats- en wielerverslaggever. Ex-schaatscoach en co-commentator Leen Pfrommer zittend naast Smeets: 'Mart jongen, wat doe je nou? Je moet nog een rondje.' Helaas was Mart weer eens eigenwijs. Krom gebogen liep twee meter sporthistorie de studio uit, één keer keek ie nog achterom en dacht: 'Het was mooi, het is goed zo.'
Ik noem een Tony van Heemschut,een Loeki Knol,een Brammetje Biesterveld en natuurlijk een Japie Stobbe !