quote:
 Op maandag 29 augustus 2016 15:49 schreef Molurus het volgende:Mooi dat dit topic nu voor 2/3 gaat over:
- causaliteit
- determinisme
- kwantumfysica (en interpretaties)
Vooral omdat ik elk daarvan buitengewoon interessante onderwerpen vind. Maar wat ik eigenlijk heel erg mis daarin:
Wat heeft dit allemaal nu eigenlijk met vrije wil te maken?
Determinisme lijkt mij vrije wil uit te sluiten. Als alles al vastligt, is er niets vrij. 
Of we moeten de interpretatie van 'vrije wil' dusdanig ruim houden dat een volledig deterministische computer ook een vrije wil kan hebben.
quote:
Oneens, de tegenpool van determinisme is nondeterminisme. Dat wil zeggen dat de zaken niet vooraf al vastliggen en op meer dan één manier kan verlopen. 
Nondeterminisme kan een gevolg zijn van een vrije wil (als deze zou bestaan) maar zou ook het gevolg kunnen zijn van fundamentele willekeur. Dus bijvoorbeeld kwantumfluctuaties - mits deze écht intrinsiek random zijn, en niet door verborgen variabelen gedetermineerd (waardoor ze alleen voor ons random 
lijken maar het niet wezenlijk zijn).
quote:
 Op maandag 29 augustus 2016 15:57 schreef Molurus het volgende:Het woord 'determinisme' heeft zoals ik eerder heb betoogd ook geen coherent definitie. Het is op zijn best een menselijke abstractie van de wereld. Een uitspraak, niet over de vraag of zaken 'fundamenteel bepaald' zijn, maar over de mate waarin mensen in staat zijn om zaken te voorspellen.
Dat lijkt me een rare definitie van determinisme. Voorspelbaarheid gaat verder dan determinisme. 
We weten dankzij Heisenberg al dat wij mensen (of wie of wat dan ook in het universum) niet in staat zijn de toekomst van het universum te voorspellen. Voor ons als inwoners van het universum is er per definitie een bepaalde onzekerheid of onbepaaldheid. 
Maar of die onbepaaldheid of onzekerheid 'echt' is (dus dat er echt een element van randomness is onze werkelijkheid ingebed is), of dat de boel wel degelijk fundamenteel bepaald is maar dat deze bepaling (de verborgen variabelen zoals ze weleens genoemd worden) buiten ons bereik liggen, dat weten we niet.
quote:
En zelfs als dat wel coherent was dan nog is het mij een volslagen raadsel waarom dit iets met vrije wil te maken zou hebben.
"If determinism is true, you can't change the future. Well... if determinism is false you can't change the future either. The future is just what will *actually* happen. You cannot change *that*." - Daniel Dennett
Ik denk dat mensen die in een vrije wil geloven, menen dat zij met hun vrije wil en het maken van keuzes, het verloop van het universum beïnvloeden. Dus als zij een keuze hebben (bijvoorbeeld: eet je een appel of een banaan?) ben je écht vrij om eender welk van beide te kiezen. En afhankelijk van welke keuze je maakt zou het universum daardoor een banaan-toekomst kunnen krijgen in plaats van een appel-toekomst.