Zelf fermenteren van voedsel

Het principe is al zo oud als de wereld maar is tegenwoordig weer helemaal hip: fermenteren. Je ziet het opeens overal in kookprogramma's, bij DWDD en op biologische markten staan opeens ook kraampjes met allemaal gefermenteerde dingen. Ik raakte er geinteresseerd in door een aflevering van de tv-serie "Cooked" van auteur Michael Pollan en besloot er zelf mee aan de gang te gaan. Ik heb een workshop gevolgd in Rotterdam en nu staan er op mijn aanrecht meerdere potten met diverse groentes en kruiden te fermenteren.

Er zijn veel verschillende soorten fermentatie. De bekendste is het vergisten van suiker dat oa alcohol oplevert. Bier, wijn, en alle andere dranken zijn gefermenteerd. Het rijzen van deeg komt door fermentatie. Maar ook koffie- en cacaobonen, vanillestokjes en zwarte thee worden gefermenteerd om hun karakteristieke smaak te krijgen, en ook sojasaus, vissaus, of de zwartebonensaus van de Chinees. Maar denk ook aan salami, rauwe ham, en zure haringen. Allemaal gefermenteerd.

De fermentatie waar het in de workshop vooral om ging was melkzuur-fermentatie. Hier worden oa koolhydraten door bacterien omgezet in melkzuur, wat een goed conserveermiddel is, en ook nog eens lekker smaakt. Het bekendste voorbeeld hiervan is zuurkool, maar ook bijv de Koreaanse kimchi, Indiase pickles, of de oosterse atjar tjampoer.

Het principe is dat de groente gepekeld wordt, met zout dus. Als er dan ook geen zuurstof bij kan komen (doordat de groente onder water staat) ontstaat een klimaat dat gunstig is voor de melkzuurbacterien, en ongunstig voor veel andere bacterien. Het melkzuur dat de bacterien gaan maken zorgt ook weer dat andere bacterien niet goed kunnen overleven. Het kan een paar dagen tot wel meerdere maanden duren voordat de fermentatie "klaar" is en dan is het lange tijd houdbaar. Tot wel jaren lang.

Ik heb op mijn aanrecht nu verschillende potten met groentes en kruiden staan, het is erg leuk om mee te experimenteren. Zo heb ik zuurkool van rode kool, gekruide wortel (met knoflook, komijn, koriander en karwijzaad), kimchi (paksoi, lente-ui, rettich en wortel met knoflook, gember, rode peper en sojasaus), champignons met knoflook, bieten met vanille, en kerstomaatjes.

Het lukt erg goed; na een dag of twee op kamertemperatuur gaat het "borrelen" en het gaat steeds beter ruiken en smaken. Een paar potten hebben inmiddels ruim drie weken staan fermenteren en de groentes zijn heerlijk friszuur, met een diepere smaak dan de verse groentes. Voordeel is ook nog dat het erg gezond is; makkelijker verteerbaar; en de bacterien zijn goed voor je darmflora: het is "probiotisch".

Met fermentatie kun je ook je eigen frisdrank maken (met koolzuur!). Eergisteren ben ik begonnen met het fermenteren van gemberwortel en suiker, om een "ginger bug" te maken, als basis voor lekkere en gezonde frisdrank.

Wie fermenteert er ook zelf? Wat zijn je ervaringen?

quote:

Op donderdag 31 maart 2016 12:21 schreef Dven het volgende:
Hier maken ze veel zelfgemaakte gefermenteerde tarwedrankjes. Ben er absoluut geen fan van. Net als ander gefermenteerd voedsel overigens. Ooit eens surstromming gegeten. Gefermenteerde haring. Kotsen tot en met en m'n mond en woning riekte nog drie dagen naar bedorven vis

Ik fermenteer alleen met groente (vlees/vis eet ik sowieso niet) en dan is het risico dat het misgaat heel erg klein. Met vlees of vis kun je sneller "verkeerde" verrotting krijgen die goor is (in het beste geval) of dodelijk (bijv botulisme). Sowieso is dat vaker een "aquired taste" zoals surstromming (wat wel een extreem voorbeeld is). Alle gefermenteerde groentes die ik tot nu toe heb geproefd vond ik erg lekker. Ook bijv gefermenteerde spruitjes; lekkerder dan de verse variant vind ik.

quote:

Op donderdag 31 maart 2016 13:25 schreef Elan het volgende:
Hoe kunnen gefermenteerde spruitjes nu lekkerder zijn dan verse?

Ze hebben een complexere en diepere smaak gekregen door de fermentatie. Vergelijkbaar met dat gerijpte ( = gefermenteerde) ham veel lekkerder is dan ongerijpt vlees. Oude kaas heeft ook meer smaak dan jonge kaas.

quote:

Op donderdag 31 maart 2016 15:59 schreef sirdanilot het volgende:
Volgens mij kun je alle koolsoorten fermenteren, dus spruitjes is het idd waard om eens te proberen. Groene kool, boerenkool, cavolo nero, zou dat ook kunnen? Gefermenteerde rode kool??

Je kan bijna alles dat een beetje stevig is fermenteren. Spinazie bijv wordt snot maar rode kool gaat prima, dan krijg je rode zuurkool, dat staat nu op mijn aanrecht. Duurt wel lang, het is nog niet geschikt voor de stamppot, dat kan wel 6 weken of langer duren.