Ik haat werken

Laat je een keuze afhangen van de uitkomst, of beoordeel je de keuze op zijn eigen merites?

Aanhangers van de eerste stelling zullen zeggen: er moet nu eenmaal gewerkt worden. Aanhangers van de tweede stelling zouden kunnen zeggen: het gros van je zonuren afstaan aan (meestal) een commerciële onderneming voor de winst van een ander zonder dat je eigenlijk iets van waarde doet, is godsgeklaagd.

Je werkt omdat het moet, omdat het je onmogelijk wordt gemaakt niet te werken. Mocht je dat te simplistisch vinden, dan is het duidelijk dat je daar niet bij stilstaat. Maar laten we niet doen alsof het een keuze is.

Ter afsluiting een aantal citaten:

Wat voordeel heeft de mens van al zijn arbeid, dien hij arbeidt onder de zon? Het ene geslacht gaat en het andere geslacht komt; maar de aarde staat in der eeuwigheid.

Prediker

(...) Volkov, die in hoofdstuk twee zijn nieuwe rijkostuum komt laten zien en afscheid neemt met de woorden „ik heb nog honderd dingen te doen”. Tot verbijstering van Oblomov: ‘Honderd dingen op één dag, de arme kerel! En dat heet leven! Wat blijft er zo van de mens over? Waartoe verspilt en versnippert hij zijn krachten?’ Waarna Oblomov zich weer op zijn rug legt, ‘met het plezierige gevoel dat hij er niet van die ijdele wensen en gedachten op nahield en niet langs ’s Heren wegen zwierf, maar dat hij hier lag en zijn menselijke waardigheid en kalmte wist te bewaren.'

Gontsjarov

Mensen met ambitie zijn te dom om lui te zijn.

Kundera

Mijn baas had het voornemen in Parijs een kantoor te vestigen, dat onmiddellijk ter plaatse zijn zaken zou waarnemen met de grote firma's, en hij wilde nu weten of ik bereid was er heen te gaan. Ik zou dan in Parijs kunnen wonen en ook een gedeelte van het jaar op reis zijn. 'U bent jong en het lijkt mij een leven dat u wel moet aanstaan.' Ik zei van ja, maar dat het mij eigenlijk gelijk bleef. Toen vroeg hij mij of ik het dan niet fijn vond een ander leven te leiden. Ik antwoordde dat men zijn leven toch niet kon veranderen, dat alle levens op hetzelfde neerkwamen en dat mijn leven hier mij helemaal niet tegenstond. Hij zag er onvoldaan uit, zei mij dat ik nooit rechtstreeks antwoord gaf, dat ik geen eerzucht had en dat zoiets rampzalig was in zaken.

Camus

How in the hell could a man enjoy being awakened at 6:30 a.m. by an alarm clock, leap out of bed, dress, force-feed, shit, piss, brush teeth and hair, and fight traffic to get to a place where essentially you made lots of money for somebody else and were asked to be grateful for the opportunity to do so?

Bukowski

Iemand vroeg mij laatst wat iemand die niets doet het recht geeft om geld te krijgen.

In die vraag schuilt een opvatting: iemand die veel (of het goede) doet, heeft recht op meer geld dan een ander.

We weten inmiddels dat het nu in ieder geval niet zo werkt, de argumenten zijn bekend. Als iemand die heel nuttig werk doet een fractie krijgt van iemand die met zijn beroep waarde vernietigt, zou je volgens dezelfde logica iemand die niets doet een prima inkomen kunnen geven.

De opvatting blijft desondanks staan: arbeidsethos staat hoger aangeschreven dan het recht op luiheid. Waarom weet ik niet, het lijkt me een morele keuze, maar de wind staat nu eenmaal die kant op.

Mijn punt is: je kunt prima arbeidsethos hoog hebben staan, maar val de ander er niet mee lastig. Het is een opvatting als alle andere, die bovendien in de praktijk niet geldig is. Vuilnismannen, agenten en leraren doen nuttig en onmisbaar werk; bankiers en consultants kosten de wereld alleen maar geld.