Schending van alle mensenrechten in Iran een slechte indicatie

quote:

Rouhani famously said prior to his election victory in 2013, “All ethnicities, all religions, even religious minorities, must feel justice;” The reality has proved to be the opposite.
Iranian woman



An Iranian woman attends a religious conference in Tehran. (photo credit:REUTERS)

President Hassan Rouhani has not delivered on his pledge to loosen the vice on personal freedoms in Iran’s largely closed society.

Dr. Ahmed Shaheed, the United Nations special rapporteur on Iran, wrote in a report released on Thursday that he “regrets the difficult situation of recognized and unrecognized religious minorities, and that communities continue to report arrests and prosecution for worship and participation in religious community affairs.”

Last year, 753 people were executed in Iran, the most state-sanctioned killings since 2002.

Iran should “immediately nullify the death sentences against all political prisoners and prisoners of conscience,” Shaheed wrote.

“High priority should be placed on amending laws and policies that undermine or violate internationally recognized rights and standards,” he added.

Since Rouhani took office in August 2013, Iran has regressed on human rights. At a time when the world powers are slated to seal a deal with Tehran to curb its illicit nuclear weapons work, there are lessons to be learned from Iran’s failure to keep its promises on human rights.

Rouhani famously said prior to his election victory in 2013, “All ethnicities, all religions, even religious minorities, must feel justice...”

The reality has proved to be the opposite. Shaheed wrote extensively about the persecution of Iran’s Baha’i community.

He noted that Ayatollah Bojnourdi (a high-ranking cleric and a former member of Supreme Judicial Council) stated, “Only Baha’is ‘who cooperate with Israel’ or ‘advocate against Islam’ are not entitled to citizenship rights, and that they still have human rights even though they cannot take advantage of ‘privileges,’ such as going to university in Iran.”

While the regime presents a cheery face to the world about its treatment of Iranian Christians, facts on the ground paint a disturbing picture. Shaheed wrote, “As of 1 January 2015, at least 92 Christians remain in detention in the country allegedly due to their Christian faith and activities. In 2014 alone, 69 Christian converts were reportedly arrested and detained for at least 24 hours across Iran. Authorities reportedly continued to target the leaders of house churches, generally from Muslim backgrounds. Christian converts also allegedly continue to face restrictions in observing their religious holidays.”

The regime asserted its total rejection of “homosexual behaviors,” according to the UN report.

Rouhani has cracked down on freedom of the press. “Journalists arrested or prosecuted are often accused of contact with foreign media and are seemingly targeted due to their criticism of government leaders or for discussing sensitive policy issues,” Shaheed noted. Iran has incarcerated 29 reporters, bloggers and Internet users since May 2014.

Shaheed’s report is a detailed catalogue of human rights violations during Rouhani’s tenure. The P5+1 negotiators (US, Russia, China, UK, France and Germany) are narrowly focused on verification methods to ensure that Iran cannot build nuclear weapons.

However, Iran’s record on human rights does not bode well for its compliance with a nuclear deal. Broken promises abound.
http://www.jpost.com/Midd(...)-nuclear-deal-393928

quote:

Westen mag mensenrechten in Iran niet opofferen aan nucleaire overeenkomst met Islamitische Republiek

Op 30 november 2013 publiceerden Shirin Ebadi (Iraans mensenrechtenadvocaat en ontvanger van de Nobelprijs voor de Vrede in 2003) en Payam Akhavan (hoogleraar internationaal recht aan de McGill University in Montreal) in de Washington Post een belangrijk opinieartikel onder de titel “In Iran, human rights cannot be sacrificed for a nuclear deal” (In Iran, kunnen mensenrechten niet worden opgeofferd voor een nucleaire overeenkomst). Bas Belder (eurofractie SGP) interviewde de Israëlische Iran-expert dr. Raz Zimmt (Universiteit van Tel Aviv/Alliance Center for Iranian Studies) over de discussiebijdrage van Ebadi en Akhavan.

Is de zorg die spreekt uit de titel van de opiniebijdrage van Shirin Ebadi en Payam Akhavan naar uw mening gerechtvaardigd?

“Ik kan hun zorg begrijpen. Het lijkt erop dat de internationale gemeenschap de nucleaire kwestie op de bovenste plaats van haar agenda met Iran heeft gezet. De nucleaire crisis verhindert in hoge mate een verzoening tussen Iran en het Westen. Want het Iraanse nucleaire programma kan worden beschouwd als een van de belangrijkste bedreigingen voor regionale veiligheid en stabiliteit in het Midden-Oosten. De internationale gemeenschap, en in het bijzonder de Verenigde Staten en Europa, dienen echter hun verplichtingen op het gebied van de mensenrechten Iran niet te veronachtzamen gelet op de aanhoudende schendingen van de mensenrechten in de Islamitische Republiek.”

Ebadi en Akhavan poneren dat “in de schaduw van de onderhandelingen evenwel de ontstellende situatie van de mensenrechten nauwelijks is gewijzigd. Het reeds alarmerende aantal terechtstellingen lijkt te zijn gestegen in de laatste weken. Als symbolisch gebaar is weliswaar een handvol politieke gevangenen vrijgelaten, maar velen kwijnen nog altijd weg onder onmenselijke omstandigheden. Het martelen van dissidenten en de censuur van de media gaan onverminderd door. Hetzelfde geldt voor de vervolging van religieuze minderheden zoals de Bahais en christenen of van etnische groepen zoals de Ahwazi Arabieren, de Baloetsji en Koerden. Het onbuigzame leiderschap laat de Iraniërs weten dat een strategische terugtocht bij de nucleaire onderhandelingen om een beëindiging van de sancties te verkrijgen geen hervormingen aan het thuisfront inhouden.”

Deelt u hun stelligname?

“Ik ga volledig akkoord. Naar het schijnt, vindt er momenteel een interne strijd plaats in Iran. Die gaat tussen de nieuwe, pragmatische regering van president Rouhani en de conservative elementen binnen het Iraanse regime. Rouhani lijkt geporteerd te zijn van voorzichtige, geleidelijke hervormingen die de mensenrechtensituatie zouden verbeteren en de atmosfeer van veiligheidsmaatregelen zou reduceren. De conservatieve krachten zoals de veiligheidsdiensten, de Revolutionaire Garde en de rechterlijke macht gaan gewoon door met het beperken van de burgerlijke vrijheden in Iran.

Rouhani is zich bewust van deze tegenkrachten. Hij heeft ook meer belang bij een verbetering van de economische toestand in het land. Het gevolg is derhalve dat ondanks verschillende positieve initiatieven van regeringszijde (bijvoorbeeld de vrijlating van een aantal politieke gevangenen, de toestemming aan studenten en hoogleraren die van de universiteiten waren verbannen hun academische activiteiten te hervatten, de heropening van filmhuizen enz.) de schending van mensenrechten voortduurt. Op sommige gebieden zoals het aantal executies of de vervolging van religieuze minderheden is er een verandering ten kwade.”

Graag uw commentaar op de waarneming en veroordeling van het huidige Iraanse regime in de woorden van Ebadi en Akhavan:

“Irans huidige leiderschap doet het goed met “nucleair nationalisme”. Het stelt de nationale belangen gelijk aan de absolute macht van een kleine, zelfbenoemde godsdienstig-militaire regerende klasse. Van gelijke rechten voor de staatsburgers van Iran is geen sprake. Zelfs de hervormingsgezinde president Hassan Rouhani deed het voorstel “burgerrechten” te beperken tot de leden van “hemelse” religies. In de theocratische ideologie van de Islamitische Republiek hangen mensenrechten af van de goedkeuring van staatswege van het geloof van zijn burgers. Dit is niets minder dan religieuze apartheid. Dat kweekt fanatisme en geweld. Als er geen eind komt aan zulke schendingen van de mensenrechten, hoe kan de Islamitische Republiek dan ooit worden vertrouwd?

“Allereerst ben ik er niet zeker van dat Rouhani kan worden beschouwd al een werkelijk “hervormingsgezinde” leider. In elk geval vind ik eveneens dat er een wezenlijke en acute tegenstelling bestaat tussen de ideologie van de Islamitische Republiek Iran en het liberale concept van mensenrechten. De Islamitische Republiek baseert zich op het concept van de “heerschappij van de rechtswetenschap” die Allah en zijn vertegenwoordiger, de Opperste Leider, als de enige bron van wetgeving en soevereiniteit erkent. Deze opvatting staat daarom totaal haaks op het liberaal-democratische concept van machtsuitoefening dat de burgers, het volk, als de hoofdbron van soevereiniteit beschouwt.

Ik deel derhalve de mening dat mensenrechten in Iran niet in tegenspraak mogen zijn met de islamitische wetgeving zoals die exclusief door de Opperste Leider wordt geïnterpreteerd. Zolang Iran wordt bestuurd volgens het concept van de heerschappij van rechtswetenschap valt een substantiële wijziging inzake mensenrechten niet te verwachten.”

Toch koesteren Ebadi en Akhavan hoopvolle verwachtingen voor Irans toekomst. Zij schrijven over de belofte van een blijvende democratische transformatie in Iran met als drijvende krachten studenten- en vrouwenbewegingen, vakbonden, liefdadigheidsorganisaties, mensenrechtenadvocaten, milieuactivisten, moedige journalisten en “verlichte” kunstenaars. Vanwaar dit denkbeeld? Volgens Ebadi en Akhavan komt dat vanwege het loutere feit dat “Iran een van de meest levendige burgerlijke samenlevingen in het Midden-Oosten bezit”.

Soms wensdenken van Ebadi en Akhavan als we rekenen met het indrukwekkende onderdrukkings- en beveiligingsapparaat van het Iraanse bewind?

“Ik beschouw studenten en vrouwen ook als de voornaamste potentiële krachten richting democratische hervormingen in Iran. Ondertussen moeten we natuurlijk wel bedenken dat niet alle studenten en vrouwen in Iran dezelfde agenda of een gelijke visie hebben. Er zijn evenzeer zowel religieus-conservatieve en zelfs radicale studenten als vrouwen. Treurig genoeg leed de burgersamenleving in Iran het laatste decennium onder de repressie van staatswege, vooral sinds de onlusten van 2009. Vakbonden zijn bijvoorbeeld heel zwak hoewel we diverse protestbetogingen van arbeiders hebben gezien in Iran de afgelopen jaren.

Ik denk dat op de lange duur het loutere bestaan van diverse invloedrijke maatschappelijke krachten een politieke verandering in Iran zal aanmoedigen. Dat hangt evenwel af van het vermogen van deze groepen tot samenwerking, om een gezamenlijke coalitie te vormen en de eigen zwakheid te overwinnen. Denk bijvoorbeeld aan een verbond tussen de ontwikkelde middenklasse en de arbeidersklasse. Daarnaast is de factor van het repressieve beleid van het regime ook van evident belang.”

Op 4 oktober 2013 bracht de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een officieel document naar buiten onder de titel “Situatie van de mensenrechten in de Islamitische Republiek Iran”. Op pagina 6 las ik: “… het Wetboek van Strafrecht houdt vast aan steniging als een methode van executie voor personen die zijn veroordeeld voor overspel, het Wetboek van Strafrecht handhaaft amputatie en kruisiging voor andere misdaden zoals “vijandschap jegens Allah” en continueert de toelating van de terechtstelling van minderjarigen.”

Hebt u weet van concrete recente gevallen van de voltrekking van deze straffen, waarvoor het bijvoeglijk naamwoord “wreed” eufemistisch klinkt?

“De Islamitische Republiek is de laatste jaren erg op haar hoede geweest zulke straffen niet ten uitvoer te leggen dankzij de toegenomen internationale druk en kritiek. Iran heeft anderzijds deze straffen inderdaad niet afgeschaft. Iraanse rechtbanken hanteren deze strafbepalingen van tijd tot tijd, maar ik ben niet op de hoogte van recente gevallen waarin deze straffen ook daadwerkelijk zijn uitgevoerd.”

Hetzelfde VN-rapport vermeldt op pagina 9 het bestaan van een speciale “amputatiemachine” sedert januari 2013 in de Iraanse provincie Mazandaran. Dit gruwelwerktuig zou zich op een openbaar plein bevinden en de straf van amputatie bespoedigen. Wat weet u hiervan?

“Dit is mij onbekend, maar aangezien publieke executies nog steeds van tijd tot tijd plaatshebben, zou het mij niet verbazen wanneer publieke amputaties eveneens gebeuren.”

Ziet de internationale gemeenschap soms ook schendingen van mensenrechten over het hoofd tot dusverre door gebrek aan concrete documentatie?

“Ik denk dat de meeste schendingen van de mensenrechten in Iran welbekend zijn. Het is dan ook bijzonder lastig voor het regime om zulke schendingen voor zich te houden vanwege het eenvoudige feit dat Iraanse burgers en organisaties buitengewoon actief zijn op het internet en via de sociale media. Bijna elk incident op het vlak van de mensenrechten (neem politieke arrestaties, terechtstellingen, sluiting van nieuwsbladen enz.) in Iran komt gewoonlijk snel in de publiciteit.

Ik meen echter wel dat we nog steeds over onvoldoende informatie beschikken over de behandeling die politieke gevangenen in Iraanse gevangenissen ten deel valt. Eveneens ontbreekt het aan gedocumenteerde informatie over de executies van gevangenen die niet in het openbaar worden uitgevoerd. En de meeste terechtstellingen hebben binnen de gevangenismuren plaats.”
http://eurofractie.sgp.nl(...)sche%20Republiek.wli

quote:

Op maandag 16 maart 2015 12:58 schreef Tja..1986 het volgende:
Een slechte indicatie voor wat precies? Dat Iran nou niet bepaald het beste land is om in te wonen wisten we toch al?

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:01 schreef UpsideDown het volgende:
Dit riekt naar een lastercampagne jegens Iran.

quote:

"Iran wil van vrouwen babyfabriekjes maken"

Amnesty International heeft kritiek op twee wetsvoorstellen die in Iran op tafel liggen. Volgens de mensenrechtenorganisatie vormen die wetsvoorstellen "een ernstige bedreiging voor de seksuele en reproductieve rechten van meisjes en vrouwen". Amnesty publiceert daarover vandaag een rapport.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:04 schreef jamesdeen het volgende:
Stop eens met die treurige topics van je.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:05 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

Om geloofwaardig over te komen moeten eerst beginnen met het sanctioneren van Saudi-Arabië, daar is het minimaal even erg als dan niet erger gesteld met de mensenrechten. Dit heeft geen zin zo.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:06 schreef Tja..1986 het volgende:

[..]

Hoe zie je dat voor je? Er zijn veel meer landen in de wereld waar mensenrechten ernstig geschonden worden. Sancties prima, maar uiteindelijk heeft het hele volk daar last van. Dit soort zaken veranderen eigenlijk alleen maar door opstand van binnenuit. Bemoeienis van buitenaf is zelden een effectief middel gebleken.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:07 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

Om te beginnen zijn de vrouwenrechten in Iran al beter dan in S-A.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:10 schreef Tja..1986 het volgende:

[..]

Dan nog. Sancties helpen meestal vrij weinig. Buiten dat ze nog wat extra leed aan de bewoners brengen. O.a. door voedseltekorten.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:11 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

Ze roepen wel vaker gekke dingen, in de praktijk komt er amper wat van terecht. Die foto is wel stemmingsmakend trouwens, de gemiddelde vrouw loopt er in dezelfde kleren als ons bij.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:12 schreef UpsideDown het volgende:
Sancties zullen idd weinig helpen, Iran is bezig zich zelfvoorzienend te maken net als Rusland.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:14 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

Die bron.

Al-Jazeera over Iran is wel geloofwaardig ja. Kijk die serie nou maar gewoon.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:17 schreef crystal_meth het volgende:

[..]

Daarom plaats je een open brief aan Timmermans waarin staat:

[..]

NOS Headlines - Druk op Iran

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:26 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

Nee, gewoon normale bronnen zonder agenda.

Er is van alles mis in Iran, maar dat geldt voor zoveel andere landen.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 13:35 schreef ems. het volgende:

[..]

Want zwangere vrouwen hebben minder recht om opgehangen te worden? Zijn ze geëmancipeerd bezig is het nog niet goed.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 14:02 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

Het is ook achterlijk, maar dat je alleen tekeer gaat tegen Iran is ronduit hypocriet.

quote:

Situatie mensenrechten in Iran verslechtert zienderogen, executies nemen onrustwekkend toe

Sinds Hassan Rouhani in augustus 2013 Mahmoud Ahmadinejad opvolgde als president van Iran, mag er weer gelachen worden als mensen worden opgehangen en die openbare executies nemen nog steeds in aantal toe. Het volk van Iran zelves is het lachen al lang vergaan…

De Iraanse mensenrechtenactiviste Shabnam Assadollahi die de repressie in eigen land is ontvlucht en tegenwoordig resideert in Canada, blijft vanuit de vrije wereld onverminderd de religieus gemotiveerde repressie in de Perzische staat onder vuur nemen.

De schendingen van de mensenrechten in het algemeen en de vrouwenrechten in het bijzonder gevolgd door een stroom van openbare terechtstellingen geschoeid op Middeleeuwse leest, nemen onder het regime van religieus dictator Ayatollah Ali Khamenei nog steeds toe met inbegrip van lijfstraffen zoals stok- en zweepslagen, afhakken van handen en voeten, folteringen enz.

Het meest alarmerende van al is wellicht dat die toenemende schendingen van de mensenrechten in Iran straal worden genegeerd door zowel de Verenigde Staten, door het 28-landenblok van de Europese Unie als door de rest van de vrije wereld. Die hebben het ongetwijfeld veel te druk met het demoniseren van de Joodse staat en het aanklagen van de bouw van Joodse gezinswoningen in hun hoofdstad Jeruzalem.

Dat intussen de grootste mensenschendende regimes de dans ontspringen, daar ligt in Washington en Brussel geen kat wakker van. Assadollahi gaf afgelopen vrijdag 21 november een interview weg aan Kaveh Taheri, een journalist van The Gatestone Institute. Het volledige interview kan u hier lezen. Hieronder een eerste aanzet:

Shabnam Assadollahi in Deterioration of Human Rights in Iran:

Shabnam Assadollahi“De executies lijken politiek te zijn gemotiveerd. Volgens de gegevens die werden verzameld door de Verenigde Naties, hebben Iraanse ambtenaren aangedrongen op de uitvoering ervan ten aanzien van diegenen die zij zien als een bedreiging voor hun systeem.

De beloften van Iran’s president, Hassan Rouhani, van ‘waardigheid’ en hoop te brengen aan de natie, vrijlating van politieke gevangenen, het bevorderen van burgerrechten en matiging brengen onder de Iraniërs, werden bijna onmiddellijk verbroken nadat hij zijn functie opnam.

Niet enkel heeft Rouhani zijn beloften aan de UNHCR nooit gehouden, maar sinds Rouhani aantrad in augustus 2013, zijn de executies, vervolging en schendingen van de mensenrechten aanzienlijk gestegen.

Volgens het laatste rapport van Dr. Ahmed Shaheed, de rapporteur van de VN inzake rechten van de mens, kent Iran sinds Rouhani president werd, de hoogste stijging van executies in de wereld per hoofd van de bevolking.

Dr. Shaheed bericht dat ten minste 852 personen, waaronder acht minderjarigen, werden geëxecuteerd sinds juni vorig jaar. “Hij (Rouhani) is niet in staat om de problemen aan te pakken en is niet in staat om deze trend af te remmen, noch zijn beloften uit te voeren waarin hij deze trend beloofde om te keren,” zei Shaheed.

Dr. Shaheed luidde ook de alarmbel omtrent de voorwendsels voor executies in Iran. “We hebben gezien dat een persoon werd geëxecuteerd voor het maken van een donatie aan een buitenlandse organisatie.” De stijging van de executies toont aan dat Rouhani heeft nagelaten zijn campagne beloften waar te maken omtrent de situatie van de mensenrechten in zijn land, een jaar na zijn aantreden.

Reyhaneh Jabari MalayeriReyhaneh Jabari Malayeri, sinds 2007 in een Iraanse cel, werd op 25 oktober 2014 opgehangen

Shaheed zei ook dat hij ‘geschokt’ is door het ophangen van 26-jarige Reyhaneh Jabari, die veroordeeld werd voor het vermoorden van een voormalige inlichtingenofficier waarvan ze zei dat die geprobeerd had haar seksueel aan te vallen. Shaheed zei dat hij had bij herhaling de betwistbare eerlijkheid van het proces in Teheran had aangekaart zonder resultaat.

Terwijl de internationale gemeenschap zich focust op het verkrijgen van een nucleaire overeenkomst met Iran, blijkt het dat het feit makkelijk te negeren is dat Iran ook een van’s werelds ergste mensenrechtenschenders is.

Wanneer de Grondwet van een land en de wetten van het land zijn gebaseerd op de Sharia en het islamitisch recht, ongelijkheid tussen mannen en vrouwen wettigt, een Vergeldingswet [Qanon-e Qisas] heeft, executie voor “het zijn van een vijand van God” (Mohareb), dood door opknoping, is er slechts weinig hoop dat iemand ooit deze daden zal veroordelen.

Nadat de altijd glimlachende ‘gematigde‘ Rouhani president werd van Iran, namen de regeringen van de Amerikaanse president Obama en de Europese Unie – onder het mom van diplomatie – de gelegenheid te baat om zich enkel in “onderhandelingen” te engageren om economische voordelen te bieden aan alle drie de partijen.

De Verenigde Staten en particuliere westerse bedrijven, evenals het regime van Iran, profiteerden van de door de VS versoepelde sancties om hun producten te slijten aan de vers geopende markt. En Iran, vrijgesproken van sancties, legde zich verder toe op de ontwikkeling van zijn nucleaire programma en het verhogen van het aantal centrifuges, alsmede het ontvangen van miljarden dollars.

Wat het Westen betreft, toen het Iraanse regime zijn nucleaire programma versnelde, volgden de mensen de gebruikelijke route, vanaf gewoon bezorgd zijn, compleet onverschillig zijn tot aan medeplichtigheid. De VS bracht de kwestie van de mensenrechten niet aan bod of zelfs maar het vrijlaten van onschuldige gevangenen.

Het Westen lijkt zo vreselijk wanhopig om Iran nucleaire capaciteit te geven, wellicht onder druk van zakelijke lobby’s en misschien omwille van Obama’s paniekerige behoefte aan ‘nalatenschap’. Wat Obama niet beseft is dat als hij Iran zijn nucleaire capaciteit laat verwerven, zijn ‘nalatenschap’ zal net zo zijn als die van de Britse premier Neville Chamberlain in 1938 – in wezen een macabere grap – die zwaaiend met een stuk papier orakelde dat hij de vrede met Hitler had verzekerd.

chamberlain460De Amerikaanse president Barack Obama in 2014 De Britse premier Neville Chamberlain in 1938 zwaait hier met een stuk papier waarvan hij geloofde dat dit het nucleair akkoord met Ayatollah Ali Khamenei van Iran de vrede met nazi-Führer van het Derde Rijk Adolf Hitler had bezegeld. De geschiedenis lijkt zich te zullen herhalen. Pineut van het hele schaamteloze showtoneel: de Joodse staat Israël net zoals de Joden dat in de jaren 1930 ook waren.
http://brabosh.com/2014/11/24/pqpct-yud/

quote:

Op maandag 16 maart 2015 14:25 schreef UpsideDown het volgende:

[..]

S-A, N-Korea, Tsjaad, Libië, Iran, CAR, Soedan, allemaal poepregeringen die mensenrechten aan hun laars lappen. Maar het boeit de meesten vrij weinig anders werd er wel opgetreden.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 14:28 schreef Revolution-NL het volgende:

[..]

Misschien moeten wij als Westen niet alles meten met onze moraal en deze moraal zeker niet opdringen.

Wat voor de ene samenleving werkt, werkt voor de andere samenleving niet.
Laat ze lekker hun eigen boontjes doppen

Het wordt tijd dat de olie daar op is.

quote:

Op maandag 16 maart 2015 14:43 schreef UpsideDown het volgende:
en, ze ja