AMSTERDAM (Dow Jones)--Een zwakkere vraag naar kredieten en een toegenomen bereidheid van klanten om versneld af te lossen hebben bijgedragen aan een stevige krimp van de balans van Rabobank, blijkt donderdag bij de halfjaarcijfers van de cooperatieve bank. Die trends zullen weer omslaan zodra het vertrouwen in de Nederlandse woningmarkt terugkeert, verwacht de top van de bank.
Terwijl de internationale export volgend jaar weer een gezonde groei van bijna 5% zal laten zien, blijft de impasse op de Nederlandse woningmarkt het grote knelpunt voor de binnenlandse economie, stelt de bank donderdag. De bestuurders hopen echter dat een toenemend woningtekort de prijsdalingen op de woningmarkt tot stand kan brengen.
Rabobank zag in het eerste halfjaar de totale uitstaande leningen met EUR6 miljard afnemen tot EUR479 miljard. Tegelijkertijd steeg de hoeveelheid spaargeld van klanten met hetzelfde bedrag tot EUR340 miljard.
"Hoewel de aanwas van spaargeld minder sterk is geworden, doordat klanten meer aflossen, is er nog altijd een substantiele instroom van particulier spaargeld", zei chief financial officer Bert Bruggink donderdag in een toelichting op de halfjaarcijfers.
De balans van Rabobank kromp in de eerste helft van het jaar met EUR53 miljard tot iets minder dan EUR700 miljard. De inkrimping kwam voor een groot deel door de reductie van derivatenposities. Daarnaast gebruikte de bank ongeveer een derde van zijn ruime kaspositie van EUR68 miljard om minder kortlopende schulden aan te hoeven trekken. Hierdoor daalde het uitstaande schuldpapier met EUR25 miljard tot onder EUR198 miljard.
Financieel topman Bert Bruggink ziet ruimte om de dure liquiditeitenbuffer met nog eens EUR20 miljard te verminderen, nu de financiele markten minder volatiel zijn geworden.
Door het verkleinen van het financieringsgat tussen uitstaande hypotheken en spaargeld maakt de bank zich minder afhankelijk van de internationale kapitaalmarkten. Dat financieringsgat wordt door toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) als een risico voor het financiele systeem gezien.
Een kleiner financieringsgat heeft ook tot gevolg dat de concurrentiedruk op de spaarmarkt afneemt, zei de financiele topman. Dit komt goed uit, omdat de spaarrente in Nederland volgens Bruggink vanuit economisch oogpunt erg hoog is, afgezet tegen de financieringkosten. De sterke concurrentie en de vermogensrendementsheffing van 1,2% maken het echter moeilijk voor banken om de spaarrente verder te verlagen.
De marge op nieuwe hypotheken is gezond, liet de bank weten. Hier zit echter weinig groei in, nu de woningmarkt nog steeds op slot zit. Bruggink geeft aan graag weer te willen groeien in de hypotheekportefeuille, als de woningmarkt weer aantrekt. "Dit is het mooiste deel van de leningenportefeuille", zegt de topman, wijzend op de lage verliezen die de bank op zijn hypotheken hoeft te boeken.
Bestuursvoorzitter Piet Moerland herhaalde donderdag nog maar eens de boodschap dat de Nederlandse woningmarkt fundamenteel gezond is, omdat er niet te veel woningen zijn gebouwd, zoals in andere landen, maar juist te weinig.
Doordat er nu al enkele jaren veel te weinig gebouwd wordt, loopt het woningtekort steeds verder op. "Dat komt een keer aan de oppervlakte", aldus Moerland.
Dat huishoudens door de hoge hypotheken en dalende prijzen met een restschuld komen te zitten bij de verkoop van hun huis, is volgens Moerland niet het knelpunt van de woningmarkt. Die restschuld kan immers door de bank worden gefinancierd.
De markt blijft vooral vastzitten doordat woningbezitters die een nieuw huis willen kopen hun bestaande woning niet verkocht krijgen. Een belangrijk deel van die impasse is psychologisch, denkt Moerland. "De woningprijzen zijn reeel met 30% gedaald en lijken uit te bodemen. Dat kan de mindset veranderen. Mensen gaan zich instellen op een keerpunt en denken: als de de prijzen in de toekomst weer omhoog gaan moet ik nu kopen."
Wanneer dat keerpunt zich voordoet, durft Moerland niet te voorspellen. Hij erkent dat de krappere kredietverstrekking door banken voorlopig nog een negatieve rol zullen spelen.
Daarom pleit de topman voor een uitbreiding van de vrije huurmarkt. Die maakt nu nog maar 6% van het woningenbestand uit en dat zou volgens Moerland aanzienlijk hoger moeten zijn, om de doorstroming te bevorderen. Recent ingevoerde fiscale heffingen voor bezitters van huurpanden schrikken echter investeerders af. "Dat is de dood in de pot", aldus collega-bestuurder Bruggink.
Door Archie van Riemsdijk; Dow Jones Nieuwsdienst, +31-20-5715200 ; archie.vanriemsdijk@wsj.com
http://www.beurs.nl/nieuw(...)-herstel-woningmarkt