Mijn burenIn 2009 heb ik eens een youtubefilmpje gepost van een fietstochtje in mijn buurt:
Ons Lyrekuiken groeit als kool, en heeft een onstilbare honger naar nieuwe indrukken. Daarom lopen we nu een keer per dag met z'n tweetjes door onze buurt. Op die manier krijg ik ook een betere indruk van wat de Japanners zoal doen.
Ze zitten in de zomer vooral veel binnen. Vergeet niet dat het nog steeds vaak erg warm is - vanochtend was het toch weer 27 graden. Maar als je 's avonds door de straatjes loopt, dan kom je zo nu en dan een buurman of buurvrouw tegen. Eergisteren hoorde ik het zoevende geluid van een golfclub, stond een buurman buiten droog zonder golfbal z'n
swing te oefenen. Zo apart is dat overigens niet; als men zich buiten verveelt, dan wil men nog wel eens droog (zonder bal en zonder club) oefenen. Kinderen zie je wel eens droog een honkbalslag maken, of een bal gooien. Het lijkt diep in de Japanse mentaliteit te zitten om zaken te perfectioneren, of het nu om een
swing, een danspasje of kaligrafie gaat.
Japanners werken wel eens in de tuin. Vaak goed ingepakt, met een hoed tegen de zon, en niet vies van veel handwerk. Zo was een andere buurman het gras in zijn tuin aan het knippen met een heggeschaar. Mijn Amerikaanse buren in de VS maakten het liefst zo veel mogelijk lawaai als er in de tuin gewerkt werd, maar veel Japanners hechten nog aan stilte, rust en traditie. Als je al 50 jaar lang het gras op die manier hebt geknipt, waarom zou je dat veranderen. Is een mentaliteit die ik ook op het werk regelmatig tegenkom.
Zoals je in het filmpje kunt zien, staan er best mooie huizen in onze buurt, en soms staan er flinke bouwvallen. In een paar krotten wonen oudere Japanners die het wat minder getroffen hebben, en die willen van de zomer nog wel eens buiten onder de pergola zitten, terwijl ze van een glaasje sake aan het genieten zijn, met op de achtergrond wat traditionele Japanse muziek.
We maken al een paar weken wandelingen, en wat me erg is opgevallen, is hoe afstandelijk men blijft. Er is een buurman die bij werktuigbouwkunde werkt, op onze universiteit, en die stopt wel eens om naar onze kleine te kijken, en dan wisselen we wat woorden uit. Hij spreekt geen woord Engels, en ik spreek belabberd Japans, dus na een tijdje realiseren we weer dat er weinig valt uit te wisselen. Bij de andere buren kan er niet meer af dan een
konnichiwa. Het is niet zo dat men geen interesse heeft, maar de taal en de cultuur maken het erg lastig om eens nader kennis te maken. Komt ook een beetje door de cultuur hier in de Kanto regio - als je verder naar het westen gaat, dan zijn de mensen wat opener. Er zijn een paar mensen in de buurt die wel wat Engels spreken, en daarmee kun je best leuk babbelen. Men is geinteresseerd in wat we hier doen, wat we van Japan vinden en hoe Nederland het doet bij het voetbal. Maar toch is er wel wat schroom om een vriendschap verder aan te halen.
Laatst was ik
The Good Old Boys aan het kijken, over het leven van Amerikanen eind 19e eeuw in een kleine samenleving ergens in Texas (?). Afijn, als je die film kijkt, dan zie je hoe die mensen op elkaar waren aangewezen, omdat er maar zo weinig mensen waren. Eigenlijk hebben we hier met hetzelfde te maken. Er is een groepje buitenlanders dat met elkaar optrekt, en de Japanners hebben hun eigen kamp. Daardoor voelt het soms net alsof we net zo geisoleerd leven als in Texas in 1890.
Zo nu en dan is er een prettige uitwisseling tussen de kampen, meestal met veel sake en wiskey, want zonder drank zijn Japanners erg schuchter, maar daarna vallen we weer terug in onze eigen kampen. Zelfs als je vloeiend Japans spreekt, zoals mijn echtgenote, zelfs dan is het nog behoorlijk aanpoten om voet aan de grond te krijgen in dat Japanse kamp. Je moet mensen op de juiste manier benaderen, een kadootje geven als het tijd is om kadootjes te geven (als je bijvoorbeeld op reis bent geweest), mensen het respect geven dat ze verdienen volgens de Japanse maatschappij etc. Een foutje en ze kijken je nooit meer aan. Als buitenlander heb je behoorlijk wat krediet, maar wil je echt opgenomen worden in de Japanse samenleving, dan vraagt dat heel veel werk.
Good intentions and tender feelings may do credit to those who possess them, but they often lead to ineffective — or positively destructive — policies ... Kevin D. Williamson