R&P in het nieuws

quote:

_{7 december 2011}

Kind met stress grotere kans op schizofrenie

Stress op zeer jonge leeftijd, veroorzaakt door bijvoorbeeld verwaarlozing en sociale isolatie, vergroot de kans op het krijgen van schizofreniesymptomen. Dat blijkt uit onderzoek door Nikos Daskalakis bij ratten met genetische aanleg.

Genetische aanleg én zowel in de eerste fase van het leven en in een later stadium hevige stress ervaren, verhoogt dat de kans op het ontwikkelen van schizofrenie. 'Alle negatieve prikkels versterken elkaar', zegt de Leidse promovendus.

Omgaan met stress
Iemand met genetische aanleg voor schizofrenie die in de eerste fase van het leven beschermd en goed verzorgd opgroeit, kan later juist beter omgaan met stress.

Daskalakis: 'De specifieke genen die gevoeliger kunnen maken voor schizofrenie, leveren onder bepaalde omstandigheden dus juist een voordeel op.'

Geprogrammeerde angst
Daskalakis onderzocht ook de gevolgen van blootstelling aan verwaarlozing en afzondering voor de ontwikkeling van het angstcircuit in de hersenen van de rat. 'Als zij van hun moeder worden gescheiden, blijkt de angst levenslang geprogrammeerd', zegt de onderzoeker.

Daskalakis verwacht dat deze bevinding niet alleen voor ratten geldt, maar ook voor mensen, omdat zij een soortgelijk stresssysteem bezitten. Volgens Daskalakis geeft dit belangrijke informatie over baby's die in stressvolle situaties terecht komen.

Medicijnen
Promotor Ron de Kloet noemt de onderzoeksresultaten belangrijk voor de ontwikkeling van schizofreniemedicatie. 'We kunnen nu concreet kijken wat er precies in de hersenen gebeurt waardoor die natuurlijke aanleg verder versterkt wordt door vroege levenservaringen.'

Proefschrift
Nikos Daskalakis promoveert 8 december op zijn proefschrift 'Nurturing Nature: Testing the Three-hit Hypothesis of Schizophrenia' aan de Universiteit Leiden.

_{Bron: LUMC}

quote:

Hersengolven tonen autisme aan bij baby’s

BAARN - Het is mogelijk om autisme veel vroeger te ontdekken dan werd gedacht, schrijft een internationaal team van onderzoekers in Current Biology. Al op een leeftijd van zes maandenis de hersenactiviteit bij baby’s met autisme anders.

De onderzoekers keken naar de eerste tekenen van autisme bij 104 kinderen van 6-10 maanden. Van de helft was bekend dat ze een verhoogd risico hadden op autisme, omdat ze een broertje of zusjes hebben autisme. De andere helft had een laag risico.

Oogcontact
Oudere kinderen met autisme hebben vaak moeite met het maken van oogcontact. Als iemand ze aankijkt, wijkt hun hersenactiviteit af van die van kinderen zonder de aandoening. Daarom lieten de onderzoekers de baby’s foto’s bekijken van mensen die ze aankijken of die juist wegkijken. Door middel van sensoren op hun hoofd werd hun hersenactiviteit gemeten.

Hersengolven
Baby’s met een laag risico en baby’s met een hoog risico die later geen autisme bleken te hebben, vertoonden grote verschillen in hun hersengolven bij het bekijken van de verschillende foto’s. Kinderen die wel autistisch bleken te zijn, lieten veel kleinere verschillen in hun hersengolven zien. Er waren ook kinderen die wel autisme bleken te hebben, maar toch de ‘normale’ hersenactiviteit vertoonden. Dit hersenonderzoek kan dus nog niet exact voorspellen welke baby’s autistisch zijn.

Gedrag
Op dit moment wordt autisme vastgesteld op basis van gedrag. Daardoor is het vaak pas duidelijk dat een kind autistisch is als het al 2 jaar of ouder is. "Ons resultaat laat zien dat er een verband is tussen de hersenactiviteit in het eerste levensjaar en autisme – lang voordat kinderen autistisch gedrag gaan vertonen", aldus Mark Johnson van de University of London.

quote:

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

quote:

De laatste vertalingen van ‘Wij zijn ons Brein’ liggen voor hem op tafel. Russisch, Chinees, Taiwanees. Hersenonderzoeker Dick Swaab heeft een heel brede belangstelling, maar op zijn lijstje staan twee onderwerpen bovenaan: depressie en alzheimer. “De twee grote maatschappelijke problemen van dit moment”.

Mensen die depressief zijn, hebben een stress-as die in een te hoge versnelling staat. Daardoor overreageren ze op negatieve gebeurtenissen. Sommige depressieve mensen hebben bovendien een suïciderisico. Maar welke? Onderzoek aan hersenweefsel van mensen die zelfmoord hebben gepleegd, laat zien dat het glutamaat-systeem in hun prefrontale cortex (PFC) verhoogd actief is. ‘Nu begrijp ik waarom ketamine, dat vroeger werd gebruikt bij anesthesie, bij lage doseringen heel goed werkt tegen depressie met suïcidegedachten,’ zegt Swaab, die ook psychiaters hiervan wil overtuigen. ‘Want ketamine remt de werking van glutamaat.’

Swaab gaat onderzoeken of de veranderingen in de PFC ook in ruggenmergvocht en in bloed voorkomen. ‘Als we zo’n marker kunnen vinden voor mensen die een suïciderisico lopen, zou dat mooi zijn. Collega-onderzoekers hebben het feit genegeerd dat suïcide plaatsvindt op basis van een psychiatrisch probleem: depressie, schizofrenie, borderline. Daar hebben wij wel naar gekeken, en zo ontstond dit inzicht.’ Ook wil hij de hersenen onderzoeken van mensen met MS die zelfmoord pleegden of dat probeerden om te zien of dit fenomeen alleen voorkomt bij suïcide bij depressie of ook bij suïcides met een andere achtergrond. Daarnaast wil hij meer zicht krijgen op de moleculaire achtergrond van verschillende suïcides. ‘Dat is een terrein dat volkomen braak ligt.’

‘Wie wil ingrijpen bij alzheimer, moet er vroeg bij zijn’

Swaabs onderzoek naar alzheimer is gericht op de vroegst zichtbare veranderingen in het brein. ‘Want als je wilt ingrijpen, moet je er vroeg bij zijn.’ Die eerste veranderingen zijn alleen onder de microscoop zichtbaar, in de entorinale cortex en de hippocampus (twee hersengebieden die belangrijk zijn voor de werking van het geheugen). Mensen hebben dan nog geen last van alzheimer symptomen. ‘Waarschijnlijk komt dat omdat het brein zichzelf activeert onder regie van een paar transcriptiefactoren en micro-RNA’s. Dat zijn we nu aan het onderzoeken.’

Zowel in het depressie- als in het alzheimeronderzoek wil Swaab weten of epigenetische veranderingen omkeerbaar zijn. Spelen – biologische of sociale – omstandigheden in de vroege ontwikkeling een belangrijke rol bij het ontstaan van deze aandoeningen of niet? ‘Hebben kinderen die jong verwaarloosd, misbruikt of mishandeld zijn per definitie levenslang een overactieve stress-as? Als we weten hoe dat moleculair werkt, kunnen we daar misschien op ingrijpen. We weten dat tweetaligheid alzheimer met vier jaar uitstelt. Hoe werkt zo’n epigenetische verandering?’ Hij glimlacht. ‘Er zijn zoveel dingen in de neurowetenschappen die interessant zijn!’