WKN Weer, Klimaat en Natuurrampen
Lees alles over het onstuimige weer op onze planeet, volg orkanen en tornado's, zie hoe vulkanen uitbarsten en hoe Moeder Aarde beeft bij een aardbeving. Alles over de verwoestende kracht van onze planeet en tal van andere natuurverschijnselen.
quote:Etna updates
UPDATE 09:45 UTC : Due to the volcanic activity and the ash concentration in the air, the (important) regional airport of Catania was closed since yesterday 18:12 (6:12 PM). The airport reopened this morning at 07:00 ( 7 AM).
UPDATE 08:00 UTC : As stated below, the densely populated Catania area got a lot of ash showers covering cars and roofs with a gray layer.
UPDATE : One video tells more than a 1000 words. This YouTube video was recorded by Klaus Dorschfeldt alias KdEtna. We encourage our readers to take a look at his great Etna Channel on YouTube. The strong eruption was short-lived (see in-depth text below), which explains why there are only daylight videos from this eruption
A few days after the resumption of Strombolian activity at the crater located on the east flank of the Southeast Crater cone, a new paroxysmal eruptive episode has taken place on the afternoon of 9 July 2011.
This was the fifth eruptive episode since the beginning of 2011, and it was of shorter duration than its predecessors, but it produced ash and lapilli falls over the most densely populated area on Etna as far as Catania.
From 4 to 7 July, the active crater has been the site of weak Strombolian activity, which from the evening of 7 July on showed a gradual increase; this was accompanied by a slow augmentation of the volcanic tremor amplitude.
Small pyroclastic cones began to grow on the crater floor. The next morning, the increase in the intensity and frequency, and in the volcanic tremor amplitude, showed a clear acceleration, which seemed to indicate an imminent paroxysm. However, shortly after 06:00 GMT, the volcanic tremor amplitude showed an abrupt diminution, and the Strombolian activity at the active crater completely ceased.
On the morning of 9 July, Strombolian activity resumed, and the volcanic tremor amplitude started to rise rapidly. Shortly after 12:00 GMT, lava overflowed the eastern rim of the crater, and then followed the path of the lava flows emitted during the previous paroxysms. At 13:45 GMT the Strombolian explosions blended into a continuous lava fountain, which was accompanied by the formation of a dense eruption column several kilometers high. The eruption plume, which was heavily charged with tephra, expanded south- and southeastward, leading to ash and lapilli falls in the populated areas between Nicolosi and Catania toward south, and Trecastagni, Viagrande and Acireale toward southeast.
The paroxysmal activity lasted little longer than one hour, feeding a lava flow into the upper western part of the Valle del Bove, and generating strong emission of pyroclastic material; the activity showed a progressive diminution shortly after 15:30 GMT when volcanic tremor amplitude dropped to very low levels.
It has finally to be noted that during the intial phase of the paroxysmal activity, at 13:41 GMT, a powerful explosion at the Bocca Nuova generated an intense ash emission.
18-07-2011
Hoe de Etna op Sicilië terecht kwam
Twee keer was de Etna in het nieuws deze maand. Op 9 juli stuurde hij het vliegverkeer in de war, vijf dagen later waren er mooie beelden van een nieuwe uitbarsting. Veel woorden werden er in beide gevallen niet aan vuil gemaakt. Zo bijzonder is het toch ook weer niet, dat de Etna activiteit vertoont? Daar denken geologen echter anders over. De Etna is een raadselachtige vulkaan, vinden zij. De Etna bevindt zich namelijk op een plek waar je eigenlijk helemaal geen vulkaan zou verwachten. Maar waarom is hij er dan toch?
Afbeelding: © Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia-Sezione di Catania
Subductie
De meest voor de hand liggende verklaring voor de Etna is dat hij – net als de Stromboli en de Vesuvius – veroorzaakt is door de botsing van de Afrikaanse en de Euro-aziatische aardschol. Deze twee aardplaten drijven langzaam maar zeker op de relatief vloeibare aardmantel naar elkaar toe. Bij Italië komen ze elkaar tegen, en duikt de oceanische korst van de Afrikaanse plaat onder het Europese continent.
In de diepte komt water vrij uit de korst, waardoor het omringende mantelgesteente een lagere smelttemperatuur krijgt en gedeeltelijk smelt. Door zijn lage dichtheid komt dit gesmolten gesteente naar boven, om als vloeibaar magma door het aardoppervlak heen te breken: de vulkaan is een feit.
De Stromboli, net ten noorden van Sicilië, is een voorbeeld van zo’n vulkaan. Hij bevindt zich precies boven de plek waar de duikende plaat de diepte bereikt waarop het hierboven beschreven proces plaats kan vinden. Maar voor de Etna geldt dit niet: de Etna ligt te ver van de subductiezone af om door opwellend smeltgesteente verklaard te kunnen worden.
Kwarts
Bovendien bevat het magma van vulkanen die op deze manier ontstaan veel SiO2 (kwarts). Dit mineraal komt veelvuldig in de aardkorst voor, en wordt door het magma opgenomen als het zich door de korst heen naar het aardoppervlak beweegt. Het magma wordt taai van SiO2, en stroomt niet makkelijk uit de vulkaan.
Afbeelding: © E. De Beni (Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia-Sezione di Catania)
.Vulkanen die door subductie veroorzaakt worden barsten daarom pas uit als er eerst een flinke spanning is opgebouwd; zo’n uitbarsting treedt dan vaak op in de vorm van een enorme ontploffing. Dat zien we bij de Etna niet. Deze wordt gekarakteriseerd door regelmatig optredende maar relatief rustige uitbarstingen, waarbij het magma gewoon uit de krater stroomt. Dat magma is juist arm aan SiO2.
Wie vroeger in Nederland een kasteel wilde belegeren kon maar het beste wachten op een flinke vorstperiode: Dan vroor de slotgracht dicht, en was de eerste hindernis genomen. In Sicilië nam in 1669 de Etna deze rol op zich. Er vond toen een hevige uitbarsting plaats, waarbij de gloeiende lava richting het stadje Catania stroomde. Dankzij de stadsmuren stroomde de lava vervolgens om Catania heen, om uiteindelijk in de slotgracht van het nabijgelegen Castello Ursino terecht te komen. Deze werd hierdoor gedempt.
De slotgracht van Castello Ursino, in 1669 gedempt door de lava van de Etna. Afbeelding: © Jan Wijbrans
Mantel
Op sommige plaatsen op aarde is de aardmantel extra heet, en is er sprake van een hotspot. Ook in dat geval kan er magma naar boven komen en vulkanen vormen op het aardoppervlak.
Het magma bestaat dan puur en alleen uit gesmolten mantelmateriaal en bevat geen gesmolten korst. Het is daardoor arm aan SiO2, maar juist rijk aan magnesium en ijzer. Het vulkaaneiland Hawaï is bijvoorbeeld op deze manier gevormd. Zou dit dan wellicht ook een verklaring kunnen zijn voor de Etna?
Jan Wijbrans, geochemicus aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, denkt van niet. Er is geen enkele aanleiding om te denken dat er een hotspot onder de Etna zit, en tomografische beelden (een soort CT-scan van de aarde, waarop je de warme en koude regio’s onder het aardoppervlak kan onderscheiden) laten dit ook niet zien.
Dat er mantelmateriaal door de korst heen breekt bij de Etna gelooft hij wel, maar hij geeft een andere verklaring. “De oostkant van Sicilië is een breuklijn”, legt hij uit, “dat kun je bijvoorbeeld zien aan het feit dat de kust een kaarsrechte lijn vormt.” Hierdoor zou ook de subductiezone in de diepte gebroken kunnen zijn. Wijbrans:“Dan zit er gewoon een lek in het systeem, waardoor het mantelmateriaal naar boven kan komen.”
Experimenten
Dat klinkt logisch, maar waarom zou de mantel zich door het lek omhoog gaan bewegen? Wat is de drijvende kracht daarachter, als er geen sprake is van een hotspot? Daar denkt Wouter Schellart van Monash University in Melbourne, Australië, het antwoord op gevonden te hebben. Schellart slaagde er vorig jaar in om met laboratoriummodellen de opwaartse stroom van mantelmateriaal op de plek van de Etna, in het klein na te bootsen: van kilometers naar centimeters in het lab.
Uitbarsting van de Etna in 1669, op een fresco in de Dom van Catania. Links vooraan Castello Ursino. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Schellart bootste het subduceren van de Afrikaanse plaat in de mantel na met een plaat van siliconen waarvan één kant wegzakte in een bak met glucosestroop. Zorgvuldig samengestelde glucosestroop, wel te verstaan: het experiment was zo ontworpen dat het gedrag van de stroop op de schaal van het experiment vergelijkbaar was met het gedrag van de mantel op de schaal van de aarde.
“Doordat de Afrikaanse plaat naar beneden zinkt, de mantel in, worden allerlei stromingen in die mantel veroorzaakt”, legt Schellart uit. In de modellen beweegt het materiaal om de zuidrand van de plaat heen, om juist onder Sicilië naar boven te komen. “Hierdoor komt het onder een lagere druk te staan, waardoor het kan smelten. De smelt komt vervolgens als magma aan het oppervlak, waardoor de Etna en de vulkanen er omheen verklaard kunnen worden.” En zo komt langzaam maar zeker het antwoord op het raadsel van de Etna in zicht.
Een vulkaan groeit met elke uitbarsting, omdat de magma die uit de krater stroomt als gestolde lava blijft liggen. Een vulkaan als de Etna bestaat dus uit een opgestapelde reeks lavalagen. Als je van al die lagen kan bepalen hoe oud ze precies zijn, heb je de gehele uitbarstingsgeschiedenis van de vulkaan te pakken. Dat kan tegenwoordig behoorlijk exact, dankzij een methode waarbij indirect gemeten wordt hoeveel kalium er in de loop der tijd door radioactief verval is omgezet in argon. “Het ontstaan van de Etna begon zo’n 500.000 jaar geleden”, vertelt Jan Wijbrans, die de afgelopen jaren samen met studenten van de VU en met collega’s van het Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia (INGV) in Italië de lavalagen waaruit de Etna is opgebouwd nauwkeurig wist te dateren. In de loop der tijd heeft de activiteit zich steeds verder naar het westen verplaatst. De eerste lava’s liggen in zee voor de oostkust van Sicilië, de huidige uitbarstingen vinden plaats in de meest westelijke krater, ongeveer 25 kilometer verderop.
15.000 jaar geleden moet de Etna er nog indrukwekkender hebben uitgezien dan tegenwoordig. Afbeelding: © S. Branca & E. de Beni, INGV, Italië
Bronnen
•De Beni e.a. ,40Ar/39Ar isotopic dating of Etna volcanic succession Italian Journal of Geosciences, in druk
•Schellart Mount Etna-Iblean volcanism caused by rollback-induced upper mantle upwelling around the Ionian slab edge: An alternative to the plume model Geology 38 (2010) 691-694
(Kennislink)
Hoe de Etna op Sicilië terecht kwam
Twee keer was de Etna in het nieuws deze maand. Op 9 juli stuurde hij het vliegverkeer in de war, vijf dagen later waren er mooie beelden van een nieuwe uitbarsting. Veel woorden werden er in beide gevallen niet aan vuil gemaakt. Zo bijzonder is het toch ook weer niet, dat de Etna activiteit vertoont? Daar denken geologen echter anders over. De Etna is een raadselachtige vulkaan, vinden zij. De Etna bevindt zich namelijk op een plek waar je eigenlijk helemaal geen vulkaan zou verwachten. Maar waarom is hij er dan toch?
Afbeelding: © Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia-Sezione di Catania
Subductie
De meest voor de hand liggende verklaring voor de Etna is dat hij – net als de Stromboli en de Vesuvius – veroorzaakt is door de botsing van de Afrikaanse en de Euro-aziatische aardschol. Deze twee aardplaten drijven langzaam maar zeker op de relatief vloeibare aardmantel naar elkaar toe. Bij Italië komen ze elkaar tegen, en duikt de oceanische korst van de Afrikaanse plaat onder het Europese continent.
In de diepte komt water vrij uit de korst, waardoor het omringende mantelgesteente een lagere smelttemperatuur krijgt en gedeeltelijk smelt. Door zijn lage dichtheid komt dit gesmolten gesteente naar boven, om als vloeibaar magma door het aardoppervlak heen te breken: de vulkaan is een feit.
De Stromboli, net ten noorden van Sicilië, is een voorbeeld van zo’n vulkaan. Hij bevindt zich precies boven de plek waar de duikende plaat de diepte bereikt waarop het hierboven beschreven proces plaats kan vinden. Maar voor de Etna geldt dit niet: de Etna ligt te ver van de subductiezone af om door opwellend smeltgesteente verklaard te kunnen worden.
Kwarts
Bovendien bevat het magma van vulkanen die op deze manier ontstaan veel SiO2 (kwarts). Dit mineraal komt veelvuldig in de aardkorst voor, en wordt door het magma opgenomen als het zich door de korst heen naar het aardoppervlak beweegt. Het magma wordt taai van SiO2, en stroomt niet makkelijk uit de vulkaan.
Afbeelding: © E. De Beni (Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia-Sezione di Catania)
.Vulkanen die door subductie veroorzaakt worden barsten daarom pas uit als er eerst een flinke spanning is opgebouwd; zo’n uitbarsting treedt dan vaak op in de vorm van een enorme ontploffing. Dat zien we bij de Etna niet. Deze wordt gekarakteriseerd door regelmatig optredende maar relatief rustige uitbarstingen, waarbij het magma gewoon uit de krater stroomt. Dat magma is juist arm aan SiO2.
Wie vroeger in Nederland een kasteel wilde belegeren kon maar het beste wachten op een flinke vorstperiode: Dan vroor de slotgracht dicht, en was de eerste hindernis genomen. In Sicilië nam in 1669 de Etna deze rol op zich. Er vond toen een hevige uitbarsting plaats, waarbij de gloeiende lava richting het stadje Catania stroomde. Dankzij de stadsmuren stroomde de lava vervolgens om Catania heen, om uiteindelijk in de slotgracht van het nabijgelegen Castello Ursino terecht te komen. Deze werd hierdoor gedempt.
De slotgracht van Castello Ursino, in 1669 gedempt door de lava van de Etna. Afbeelding: © Jan Wijbrans
Mantel
Op sommige plaatsen op aarde is de aardmantel extra heet, en is er sprake van een hotspot. Ook in dat geval kan er magma naar boven komen en vulkanen vormen op het aardoppervlak.
Het magma bestaat dan puur en alleen uit gesmolten mantelmateriaal en bevat geen gesmolten korst. Het is daardoor arm aan SiO2, maar juist rijk aan magnesium en ijzer. Het vulkaaneiland Hawaï is bijvoorbeeld op deze manier gevormd. Zou dit dan wellicht ook een verklaring kunnen zijn voor de Etna?
Jan Wijbrans, geochemicus aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, denkt van niet. Er is geen enkele aanleiding om te denken dat er een hotspot onder de Etna zit, en tomografische beelden (een soort CT-scan van de aarde, waarop je de warme en koude regio’s onder het aardoppervlak kan onderscheiden) laten dit ook niet zien.
Dat er mantelmateriaal door de korst heen breekt bij de Etna gelooft hij wel, maar hij geeft een andere verklaring. “De oostkant van Sicilië is een breuklijn”, legt hij uit, “dat kun je bijvoorbeeld zien aan het feit dat de kust een kaarsrechte lijn vormt.” Hierdoor zou ook de subductiezone in de diepte gebroken kunnen zijn. Wijbrans:“Dan zit er gewoon een lek in het systeem, waardoor het mantelmateriaal naar boven kan komen.”
Experimenten
Dat klinkt logisch, maar waarom zou de mantel zich door het lek omhoog gaan bewegen? Wat is de drijvende kracht daarachter, als er geen sprake is van een hotspot? Daar denkt Wouter Schellart van Monash University in Melbourne, Australië, het antwoord op gevonden te hebben. Schellart slaagde er vorig jaar in om met laboratoriummodellen de opwaartse stroom van mantelmateriaal op de plek van de Etna, in het klein na te bootsen: van kilometers naar centimeters in het lab.
Uitbarsting van de Etna in 1669, op een fresco in de Dom van Catania. Links vooraan Castello Ursino. Afbeelding: © Wikimedia Commons
Schellart bootste het subduceren van de Afrikaanse plaat in de mantel na met een plaat van siliconen waarvan één kant wegzakte in een bak met glucosestroop. Zorgvuldig samengestelde glucosestroop, wel te verstaan: het experiment was zo ontworpen dat het gedrag van de stroop op de schaal van het experiment vergelijkbaar was met het gedrag van de mantel op de schaal van de aarde.
“Doordat de Afrikaanse plaat naar beneden zinkt, de mantel in, worden allerlei stromingen in die mantel veroorzaakt”, legt Schellart uit. In de modellen beweegt het materiaal om de zuidrand van de plaat heen, om juist onder Sicilië naar boven te komen. “Hierdoor komt het onder een lagere druk te staan, waardoor het kan smelten. De smelt komt vervolgens als magma aan het oppervlak, waardoor de Etna en de vulkanen er omheen verklaard kunnen worden.” En zo komt langzaam maar zeker het antwoord op het raadsel van de Etna in zicht.
Een vulkaan groeit met elke uitbarsting, omdat de magma die uit de krater stroomt als gestolde lava blijft liggen. Een vulkaan als de Etna bestaat dus uit een opgestapelde reeks lavalagen. Als je van al die lagen kan bepalen hoe oud ze precies zijn, heb je de gehele uitbarstingsgeschiedenis van de vulkaan te pakken. Dat kan tegenwoordig behoorlijk exact, dankzij een methode waarbij indirect gemeten wordt hoeveel kalium er in de loop der tijd door radioactief verval is omgezet in argon. “Het ontstaan van de Etna begon zo’n 500.000 jaar geleden”, vertelt Jan Wijbrans, die de afgelopen jaren samen met studenten van de VU en met collega’s van het Istituto Nazionale di Geofisica e Vulcanologia (INGV) in Italië de lavalagen waaruit de Etna is opgebouwd nauwkeurig wist te dateren. In de loop der tijd heeft de activiteit zich steeds verder naar het westen verplaatst. De eerste lava’s liggen in zee voor de oostkust van Sicilië, de huidige uitbarstingen vinden plaats in de meest westelijke krater, ongeveer 25 kilometer verderop.
15.000 jaar geleden moet de Etna er nog indrukwekkender hebben uitgezien dan tegenwoordig. Afbeelding: © S. Branca & E. de Beni, INGV, Italië
Bronnen
•De Beni e.a. ,40Ar/39Ar isotopic dating of Etna volcanic succession Italian Journal of Geosciences, in druk
•Schellart Mount Etna-Iblean volcanism caused by rollback-induced upper mantle upwelling around the Ionian slab edge: An alternative to the plume model Geology 38 (2010) 691-694
(Kennislink)
Death Makes Angels of us all
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
And gives us wings where we had shoulders
Smooth as raven' s claws...
quote:Etna spews again on Tuesday
Mount Etna in Sicily, Italy, erupted on Tuesday night resulting in the closure of the island’s main airport at Catania.
This is the sixth time that Mount Etna, which is popular among tourists, has erupted in 2011.
The last eruption occurred on Saturday. Italian officials had since said the 11,000-foot-tall volcano, one of the most active volcanoes in the world, had calmed down after a week of activity.
Residents in surrounding areas had been warned however, that the Sicilian volcano might have fallen back into a short-lived slumber and another “active phase may just be around the corner.”
quote:Sicily's Mount Etna erupts
Mount Etna volcano on the island of Sicily, southern Italy, started erupting again at the weekend, sending flames and sparks shooting 250 metres into the air, and flows of lava down its slopes.
There were concerns that the ash could block flights out of nearby Catania airport, but the winds were blowing the ash away from the airport and no flights had been cancelled.
The volcanic activity started on Saturday morning and continued through the day and overnight into Sunday, according to the Italian Institute of Volcanology.
This is the fourth and the biggest eruption in July, after six months of calm, with lava fountains as high as 500 metres.
No casualties or damage to property have been reported.
Etna is one of the most active volcanoes in the world, and in the last few decades eruptions have been very frequent and lava flows have often threatened the villages surrounding the crater.
Ben er in juni op geweest. Net tussen twee uitbarstingen dus eigenlijk. Lijkt me zo ongelooflijk mooi om te zien en te horen.
quote:Etna blijft spuwen
De vulkaan Etna op het Italiaanse eiland Sicilië is al voor de zesde keer in vier weken tot uitbarsting gekomen. Maar dat laten de Italiaanse zonnekloppers niet aan hun hart komen.
Toch zijn er mensen die niet onbewogen blijven bij dit fantastische schouwspel. Sommige toeristen zijn zelfs moedig genoeg om zich vlakbij de hevige actie te wagen voor de perfecte foto.
De jongste uitbarsting begon vorige week vrijdag kort voor middernacht. Naast de lava die vrijkwam, werden aswolken de lucht in gespuwd.
Hoewel de uitbarsting er misschien gevaarlijk uitziet, richt ze geen al te grote schade aan. De lava vloeit immers weg langs kanalen. De aswolk daarentegen is wel hinderlijk voor toeristen en omwonenden. Ook de luchthaven van Catania moest enkele uren sluiten.
Tip: bezoek Stromboli eensquote:Op donderdag 4 augustus 2011 13:20 schreef bloodymary1 het volgende:
Ben er in juni op geweest. Net tussen twee uitbarstingen dus eigenlijk. Lijkt me zo ongelooflijk mooi om te zien en te horen.
.
♫
.
quote:Europe's biggest volcano erupts again
Mount Etna is spewing out ash and shooting spectacular bursts of lava high into the air as the eruption on the island of Sicily intensifies.
Italy's Civil Protection agency said Italy's geophysics and volcanology institute on Monday registered increased explosive activity by the volcano, eight days after the latest eruption began.
The government agency says Etna started spewing out a significant amount of ash in a southeast direction early in the day but that the eruption tapered off in about two hours.
Etna has several inhabited villages on its slopes.
Eruptions are not infrequent, and Italian airliners sometimes have to alter their routes to avoid flying through ash cloud. The airport at Catania city near the volcano wasn't affected by the ash Monday.
quote:On the evening of 28 September 2011, the New Southeast Crater of Etna has produced its 15th paroxysmal eruptive episode since the beginning of this year. The culminating phase of this episode lasted less than a half hour but was more violent than those of the preceding paroxysms; on the contrary lava emission was rather minor, forming two small flows that reached the upper part of the steep western slope of the Valle del Bove. The ash plume was driven southwestward by the wind.
Haha, het is bijna bijzonder dat ik geen uitbarsting heb gezien toen ik er in juni drie weken was.
Weet iemand trouwens waarom er op de Etna zoveel lieveheersbeestjes leven (dus bovenaan, waar verder geen leven is).
Weet iemand trouwens waarom er op de Etna zoveel lieveheersbeestjes leven (dus bovenaan, waar verder geen leven is).
als we hier die berg gaan bouwen, moeten we ook een soort vulkaan functie erin maken. lijkt me wel tof.
quote:http://www.agi.it/english(...)puts on another show
(AGI) Catania - A spectacular eruption is going on the Mount Etna volcano. It is the seventeenth time this year since the new south-eastern crater started being active. At 8,30 p.m.
local time lava flows as high as hundreds of meters could be seen from the Ionic coast. According to the italian national institute of geophysics and volcanology, the crater's activity started forty minutes earlier, when the ash cloud was carried by a moderate wind. The ash cloud caused the airport in Catania to close. . .
3 bevingen in korte tijd, doet de Etna weer boem?quote:2011-11-03 14:54:39.013min ago 38.37 N 14.60 E 9 2.6 SICILY, ITALY
2011-11-03 14:37:10.031min ago 38.38 N 14.56 E 6 3.3 SICILY, ITALY
2011-11-03 14:32:22.035min ago 38.42 N 14.54 E 5 3.6 SICILY, ITALY
|
|
